Giáo án Ngữ văn 12 - Bài: Đàn ghi ta của Lor-Ca - Thanh Thảo

Đàn ghi ta của Lor - ca 
Thanh Thảo 
Khởi động 
Hình thành kiến thức 
Tìm hiểu chung 
I. 
Đàn ghi ta của Lor - ca 
Thanh Thảo 
1946, Hồ Thành Công (Quảng Ngãi) 
Hiện là Chủ tịch Hội Văn học nghệ thuật Quảng Ngãi, phó chủ tịch Hội đồng thơ  Hội nhà văn Việt Nam 
Nổi tiếng với các tập trường ca và tập thơ có những khám phá đổi mới trong tư duy, hình thức thể loại. 
Đàn ghi ta của Lor - ca 
những tiếng đàn bọt nước 
Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt 
li – la li – la li – la 
đi lang thang về miền đơn độc 
với vầng trăng chếnh choáng 
trên yên ngựa mỏi mòn 
Tây Ban Nha 
hát nghêu ngao 
bỗng kinh hoàng 
ao choàng bê bết đỏ 
Lor – ca bị điệu về bãi bắn 
chàng đi như người mộng du 
tiếng ghi ta nâu 
bầu trời cô gái ấy 
tiếng ghi ta lá xanh biết mấy 
tiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tan 
tiếng ghi ta ròng ròng 
máu chảy 
không ai chôn cất tiếng đàn 
tiếng đàn như cỏ mọc hoang 
giọt nước mắt vầng trăng 
long lanh trong đáy giếng 
đường chỉ tay đã đứt 
dòng sông rộng vô cùng 
Lor – ca bơi sang ngang 
trên chiếc ghi ta màu bạc 
chàng ném lá bùa cô gái Di – gan 
vào xoáy nước 
chàng ném trái tim mình 
vào lặng yên bất chợt 
li – la li – la li – la 
Cảm hứng sáng tác 
8 
Gaxia Lorca (1898 – 1936) 
Là người nghệ sĩ tài hoa 
Người chiến sĩ đấu tranh cho tự do dân chủ 
Một số phận oan khuất 
9 
Ghi nhớ 
- G.Lorca - 
Khi nào tôi chết hãy vùi thây tôi cùng với cây đàn dưới lớp cát. Khi nào tôi chết hãy vùi thây tôi giữa rặng cây cam và đám bạc hà. Khi nào tôi chết hãy vùi thây tôi, tôi xin các người đó, nơi một chiếc chong chóng gió.  
CẤU TRÚC THƠ 
Phá bỏ khuôn mẫu, giải phóng cảm xúc và hình tượng 
Bài thơ nhuốm màu sắc tượng trưng siêu thực 
 In trong tập Khối vuông ru-bich (1985) 
Tìm hiểu tác phẩm 
II. 
Nội dung bài học 
Đàn ghi ta của Lor-ca 
Hình t ư ợng Lor-ca qua cảm nhận của nhà th ơ 
Tâm trạng của tác giả 
Cái chết bất ngờ với Lor-ca 
Người nghệ sĩ tự do với khát vọng cách tân nghệ thuật 
0 1.  Hình tượng Lor-ca qua cảm nhận của nhà thơ 
a 
Người nghệ sĩ tự do với khát vọng cách tân nghệ thuật 
Hình ảnh 
15 
Tiếng đàn 
Bọt nước 
Âm thanh 
Thính giác 
Hình ảnh 
Hình ảnh 
Thủ pháp lạ hoá, nhuốm màu sắc tượng trưng siêu thực 
Lor – ca – người nghệ sĩ tài năng nhưng phận mỏng trước thế lực bạo tàn 
Tiếng đàn bọt n ư ớc 
So sánh, ẩn dụ 
Tiếng đàn 
Âm thanh 
Vô hình 
Hữu thanh 
Bọt nước 
Hình ảnh 
Hữu hình 
Vô thanh 
Đẹp đẽ, mong manh, dễ tan 
17 
Tây Ban Nha 
áo choàng đỏ gắt 
+ Nét văn hoá của Tây Ban Nha: Đấu bò tót 
+ Đấu trường chính trị của đất nước TBN mà người dân đang phải đổ máu 
+ Đối chọi gay gắt giữa khát vọng cách tân và nền nghệ thuật già nua 
Hình tượng Lor – ca xuất hiện gián tiếp trên phong nền văn hoá và bối cảnh chính trị Tây Ban Nha 
li-la-li-la-li-la... 
Gợi hợp âm của tiếng đàn ghi ta, giàu tính nhạc 
Điệp từ và nhịp thơ 2/2/2 vừa da diết vừa kiên nhẫn 
Khát vọng đấu tranh cho tự do và cách tân nghệ thuật của Lor – ca 
b 
Cái chết bất ngờ với Lor-ca 
 Điệp khúc: tiếng ghita 
Dồn dập 
Bàng hoàng, căm phẫn 
Chuyển đổi cảm giác 
(màu sắc tượng trưng siêu thực) 
Tiếng ghita 
Màu sắc: 
 Nâu – Xanh 
Hình khối: tròn – ròng ròng 
21 
Giọt nước mắt vầng trăng 
Long lanh trong đáy giếng 
Giọt nước mắt của nhân loại khóc thương cho Lorca đẹp như vầng trăng 
Giọt nước mắt của vầng trăng khóc thường cho người nghệ sĩ 
Giọt nước mắt khóc thương cho Lorca - một vầng trăng long lanh trong đáy giếng 
Các hình ảnh trùng phức, giao thoa, ánh xạ lên nhau...như nhân lên nỗi đau và niềm tiếc thương vô hạn 
Hình ảnh: đối lập 
Đường chỉ tay đã đứt 
Đời người ngắn ngủi 
định mệnh đã báo trước 
Thanh thản ra đi 
Dòng sông rộng vô cùng 
quy luật của cuộc đời 
Đất trời vô tận 
tiếng ghi ta 
(ẩn dụ) 
chuyển đổi 
cảm giác 
tượng trưng 
nhân hóa 
lá xanh 
nâu 
bầu trời 
cô gái ấy 
ròng ròng 
máu chảy 
tròn bọt nước 
vỡ tan 
đất nước 
hi vọng 
cái đẹp 
tự do 
tình yêu 
nỗi đau 
02 .  Tâm trạng của tác giả 
Hoạt động nhóm 
Suy nghĩ về cách giải thoát và giã từ của Lor-ca? Tiếng “Li la- li la- li la” trong bài thơ có ý nghĩa gì? 
Nhóm 4 
Giải mã các h/ả “giọt nước mắt , đường chỉ tay, dòng sông, lá bùa, chiếc ghi ta màu bạc”. 
Nhóm 1 
Tại sao Thanh Thảo lại viết: “Không ai chôn cất tiếng đàn /tiếng đàn như cỏ mọc hoang”? 
Nhóm 2 
Theo em, Lor-ca muốn nhắn gửi thông điệp gì qua câu nói “khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn” ? 
Nhóm 3 
Không ai chôn cất tiếng đàn 
01 
Người đời không hiểu di nguyện, di chúc của Lor - ca 
02 
Không thể chôn vùi 
nghệ thuật bất tử 
03 
 Không nỡ chôn vùi nghệ thuật bất diệt 
“Nghệ thuật và tâm hồn của Lorca sống mãi” 
Dứt khoát, thanh thản chấp nhận kết cục của một số phận phũ phàng 
để nhập vào cái vĩnh hằng của cuộc sống vô biên 
01 
Bơi sang ngang 
02 
Ném lá bùa 
03 
Ném trái tim 
Hành động 
03 .  Tổng kết 
Thể hiện lòng ngưỡng mộ, sự đồng cảm, tiếc thương của tác giả 
Nội dung 
01 
Khắc họa vẻ đẹp bi tráng của Lor ca 
02 
Kết hợp yếu tố th ơ và nhạc 
03 
Cấu trúc tự sự 
01 
Hình ảnh biểu t ư ợng – siêu thực 
02 
Nghệ thuật 
Luyện tập 
TÌM MẬT MÃ 
TRÒ CH Ơ I POWERPOINT 
Nỗi đau xót sâu sắc trước cái chết bi thảm của Lor – ca được thể hiện rõ nét và ấn tượng nhất ở hình ảnh thơ nào?  a . Áo choàng bê bết đỏ. b . Giọt nước mắt vầng trăng – long lanh trong đáy giếng. 
c . Lor- ca bơi sang ngang. 
d . Chàng ném là bùa cô gái Di – gan vào xoáy nước 
b 
a 
c 
d 
Hình ảnh tiếng đàn trong bài thơ có nét gần gũi với cách thể hiện của văn học thời kì nào?  a . Văn học dân gian.  b . Văn học cổ điển Việt Nam. 
c . Văn học hiện đại phương Tây.     
d . Văn học cổ điển Trung hoa.      
d 
c 
b 
a 
Ý kiến nào về bài thơ Đàn ghi ta của Lor – ca là chưa chính xác?  a . Đậm đà màu sắc Đường thi. b . Chịu ảnh hưởng mạnh của thuyết tương giao. c . Nhuốm màu sắc tượng trưng và siêu thực. d . Ngôn từ hết sức mới mẻ hiện đại. 
b 
c 
a 
d 
Nhân vật trữ tình hiện lên trong bài thơ có đặc điểm như thế nào?  a . Là một nghệ sĩ tài hoa, lãng mạng. b . Một con người yêu tự do. c . Một tráng sĩ dũng cảm d . Cả A, B và C. 
a 
b 
c 
d 
Vận dụng 
Đọc đoạn th ơ sau và trả lời câu hỏi: 
những tiếng đàn bọt nước .. 
máu chảy 
1. Nêu ý chính của đoạn thơ ? 
2. Nêu hiệu quả nghệ thuật các từ láy “đơn độc ”, “chếnh choáng”, “mỏi mòn ” trong đoạn thơ? 
3. Nêu hiệu quả nghệ thuật của phép điệp cấu trúc :“tiếng ghi-ta ” trong đoạn thơ. 
Tìm tòi, mở rộng 
 Tập hát bài Nếu tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn. 
 Viết bài cảm nhận sau khi nghe bản nhạc.