Bài giảng môn Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 43-44, Bài 11: Câu ghép

T rò chơi: Ai tài lắp ghép? 
Chia lớp thành 2 nhóm ch ơ i, nhóm 1 nói 1 vế, nhóm 2 nói vế tiếp cho phù hợp rồi đổi l ư ợt. 
Ai nói sai hoặc dừng lại thì thua cuộc. Trong 5’ nhóm nào nhiều câu đúng h ơ n 
sẽ thắng 
Ví dụ mẫu: 
Em đi học về, con chó chạy sà vào lòng em.... 
Câu 
Phân loại theo mục đích nói 
Câu nghi vấn 
Câu trần thuật 
Câu cảm thán 
Câu phủ định 
Phân loại theo cấu tạo ngữ pháp 
Câu cầu khiến 
Câu đơn 
Câu đặc biệt 
Câu mở rộng thành phần 
Câu ghép 
Câu rút gọn 
Tiết 43- 44: CÂU GHÉP 
CONTENT 
I 
II 
III 
Đặc điểm của câu ghép 
Cách nối các vế câu 
Luyện tập 
ADD YOUR TITTLE HERE 
I. Đặc điểm của câu ghép 
1: Ví dụ 
THẢO LUẬN NHÓM 
Đọc to ngữ liệu sau 
Hoàn thiện phiếu bài tập theo nhóm trong 8’ 
Trình bày kết quả trong 2’ 
ADD YOUR TITTLE HERE 
	(1) Hàng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỷ niệm mơn man của buổi tựu trường. 
	(2) Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng. 
	(3) Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết. (4) Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đi đến trường, lòng tôi lại tưng bừng rộn rã. (5) Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp . (6) Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ.( 7) Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học. 
	 	 (Thanh Tịnh, Tôi đi học) 
Kiểu cấu tạo câu 
Câu 
Chủ ng ữ 
Vị ng ữ 
Kiểu câu 
Câu có một cụm C-V 
Câu có 2 hoặc nhiều cụm 
C-V 
Cụm C-V nhỏ nằm trong cụm C-V lớn 
Các cụm C-V không bao chứa nhau 
PHIẾU BÀI TẬP 
5 
2 
7 
Mẹ tôi 
âu yếm  và hẹp 
Câu đ ơ n 
Tôi 
quên 
Câu MR thành phần 
Cảnh  đổi 
đều thay đổi 
Câu ghép 
nh ững  ấy 
nảy n ở ... tôi 
mấy  t ư ơi 
mỉm c ư ời ... đãng 
Lòng tôi 
đang  lớn 
tôi 
đi học 
(2) Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như 
	 mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng. 
 C 
V 
c 
v 
c 
v 
 Hai cụm C - V nhỏ nằm trong vị ngữ của cụm C – V lớn. 
-> Câu có ba cụm C – V : 
( 5) Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, 
 mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. 
TN 
C 
V 
-> Câu chỉ có một cụm C – V 
(7) Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính 
lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học. 
> Câu có ba cụm C - V : 
 Các cụm C - V không bao chứa nhau. 
C 
V 
C 
V 
C 
V 
TN 
Câu ghép là những câu do hai hoặc nhiều cụm C-V không bao chứa nhau tạo thành. Mỗi cụm C-V này được gọi là một vế câu. 
2: Bài học: 
Tìm câu ghép trong đoạn trích dưới đây. Cho biết trong mỗi câu ghép các vế câu được nối với nhau bằng những cách nào? 
	 – Dần buông chị ra, đi con! Dần ngoan lắm nhỉ! U van Dần, u lạy Dần! Dần hãy để cho chị đi với u, đừng giữ chị nữa. Chị con có đi, u mới có tiền nộp sưu, thầy Dần mới được về với Dần chứ! Sáng ngày người ta đánh trói thầy Dần như thế, Dần có thương không. Nếu Dần không buông chị ra, chốc nữa ông lí vào đây, ông ấy trói nốt cả u, trói nốt cả Dần nữa đấy. 
(Ngô Tất Tố, Tắt đèn) 
CÂU GHÉP 
U van Dần , u lạy Dần! 
Chị con có đi , u mới có tiền nộp sưu , thầy Dần mới được về với Dần chứ! 
Sáng ngày người ta đánh trói thầy Dần như thế , Dần có thương không. 
Nếu Dần không buông chị ra , chốc nữa ông lí vào đây , ông ấy trói nốt cả u, trói nốt cả Dần nữa đấy. 
ADD YOUR TITTLE HERE 
II. Cách nối các vế câu 
Tìm thêm các câu ghép trong đoạn trích ở mục 1? 
Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và 
trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao 
nức những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường. 
TN 
V 
TN 
V 
C 
C 
(7) Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính 
lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học. 
TN 
C 
V 
C 
V 
C 
V 
 Tôi lại im lặng cúi đầu xuống đất: lòng tôi càng thắt lại, khoé mắt tôi đã cay cay. 
THẢO LUẬN NHÓM 
Đọc to ngữ liệu sau 
Nối câu ghép với cách nối các vế câu theo nhóm trong 5’ 
Trình bày kết quả trong 2’ 
Nối bằng 1 quan hệ từ 
Nối bằng 1 cặp quan hệ từ 
Nối bằng 1 cặp từ hô ứng 
Nối bằng dấu câu 
Vì trời mưa to nên đường trơn . 
Tôi im lặng cúi đầu xuống đất: lòng tôi thắt lại, khóe mắt tôi đã cay cay. 
Càng lớn, cô ấy càng xinh đẹp. 
Na ngoan nên đ ư ợc mọi ng ư ời yêu quý. 
Anh đi đ ư ờng này, em đi đ ư ờng nọ. 
Ai có một bộ mặt xinh đẹp thì gương không bao giờ nói dối. 
Các vế trong những câu ghép sau được nối bằng cách nào? 
Mẹ nó càng đánh, nó càng lì ra. 
Nước sông dâng lên bao nhiêu, đồi núi cao lên bấy nhiêu. 
Nước sông dâng lên bao nhiêu, đồi núi cao lên bấy nhiêu. 
 Nối bằng một cặp quan hệ từ “nếu...thì...” 
 Nối bằng một cặp phó từ “càng...càng...” 
 Nối bằng đại từ “bao nhiêu bấy nhiêu...” 
 Nối bằng chỉ từ “nàykia.” 
ADD YOUR TITTLE HERE 
III. 
Luyện tập 
NGÔI NHÀ TÌNH THƯƠNG 
Trong một trận bão lớn, ngôi nhà 
của bác Ba đã bị bão tàn phá. 
Các em hãy giúp bác Ba 
xây lại ngôi nhà mới bằng cách 
trả lời đúng các câu hỏi. 
1 
5 
2 
6 
3 
4 
7 
8 
Cảm ơn các cháu đã giúp bác xây lại ngôi nhà! 
Tìm câu ghép trong đoạn trích 
dưới đây và cho biết cách nối các vế câu : Cô tôi chưa dứt câu, cổ họng tôi đã nghẹn ứ khóc không ra tiếng. Giá những cổ tục đã đày đọa mẹ tôi là một vật như hòn đá hay cục thủy tinh, đầu mẩu gỗ, tôi quyết vồ ngay lấy mà cắn, mà nhai, mà nghiến cho kì nát vụn mới thôi. 
Câu 1: Nối bằng dấu câu 
Câu 2: Nối bằng quan hệ từ “giá” và dấu phẩy 
Tìm câu ghép trong đoạn 
trích dưới đây và cho biết cách nối các vế câu : Rồi hai con mắt long lanh của cô tôi chằm chặp đưa nhìn tôi. Tôi lại im lặng cúi đầu xuống đất: lòng tôi càng thắt lại, khóe mắt tôi đã cay cay. 
Câu 2: Nối bằng dấu hai chấm và dấu phẩy 
Tìm câu ghép trong đoạn trích 
dưới đây và cho biết cách nối các vế câu : Một hôm, tôi phàn nàn việc ấy với Binh Tư. Binh Tư là một người láng giềng khác của tôi. Hắn làm nghề ăn trộm nên vốn không ưa lão Hạc bởi vì lão lương thiện quá.  
Câu 3: Nối bằng quan hệ từ “bởi vì” 
Đ ặt một câu ghép với cặp quan hệ từ: Không nhữngmà (hoặc không chỉmà) 
Không những Hoài xinh đẹp mà cô ấy còn giỏi giang. 
Đ ặt một câu ghép với cặp quan hệ từ: Vì  nên  (hoặc bởi vìcho nên ) 
Vì Nam chăm học nên bạn ấy đạt kết quả cao. 
Đ ặt một câu ghép với cặp quan hệ từ: Nếu thì  (hoặc giá thì) 
Nếu Nam được học sinh giỏi thì bạn ấy sẽ được mẹ thưởng. 
Đ ặt một câu ghép với cặp quan hệ từ: Tuy  nhưng  (hoặc mặc dù nhưng) 
Tuy trời mưa to nhưng chúng tôi vẫn phải đi học 
Đ ặt một câu ghép với cặp từ hô ứng:  vừa  đã  (hoặc  mới  đã /  chưa  đã ) 
Trời vừa tạnh, cầu vồng đã lên ngay. 
NGÔI NHÀ YÊU THƯƠNG 
Ôn lại bài cũ 
Hoàn thiện bài tập phần vận dụng (sgk – tr 84 ) 
Soạn bài “Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh” 
H ư ớng dẫn tự học 
Thank you for watching