Bài giảng Ngữ văn 6 - Tiết 91: Nhân hóa

Nh©n hãa 
TiÕt 91 
KiÓm tra bµi cò 
 ? Cã mÊy kiÓu so s¸nh ? T¸c dông cña 
 phÐp so s¸nh ? Cho vÝ dô ? 
 * Có 2 kiểu so sánh : 
	- So sánh ngang bằng . 
	- So sánh không ngang bằng 
 * T¸c dông : So s¸nh võa cã t¸c dông gîi hình gióp cho viÖc miªu t¶ sù vËt , sù viÖc ®­ îc cô thÓ , sinh ® éng ; võa cã t¸c dông biÓu hiÖn t­ t­ëng , t ì ì nh c¶m s©u s¾c. 
NHÂN HOÁ 
TiÕt 91 nh©n hãa 
I.NHÂN HOÁ LÀ GÌ : 
1 . VÝ dô : 
Ông trời 
Mặc áo giáp đen 
Ra trận 
Muôn nghìn cây mía 
Múa gươm 
Kiến 
Hành quân 
Đầy đường . 
 ( Trần Đăng Khoa ) 
So s¸nh 2 c¸ch diÔn ®¹t sau vµ nhËn xÐt : 
Mu«n ngh×n c©y mÝa móa g­¬m 
¤ ng trêi mÆc ¸o gi¸p ®en 
KiÕn hµnh qu©n ® Çy ®­ êng 
- BÇu trêi ® Çy m©y ®en 
Mu«n ngh×n c©y mÝa ng ¶ nghiªng , l¸ bay phÊp phíi 
KiÕn bß ® Çy ®­ êng 
 BiÖn ph¸p tu tõ nh©n hãa 
 C¸ch diÔn ®¹t 
 b×nh th­êng 
TiÕt 91 nh©n hãa 
¤ ng trêi mÆc ¸o gi¸p ®en 
Mu«n ngh×n c©y mÝa móa g­¬m 
KiÕn hµnh qu©n ® Çy ®­ êng 
- BÇu trêi ® Çy m©y ®en 
Mu«n ngh×n c©y mÝa ng ¶ nghiªng , l¸ bay phÊp phíi 
KiÕn bß ® Çy ®­ êng 
Sù vËt , sù viÖc hiÖn lªn sèng ® éng , gÇn gòi víi con ng­êi 
Miªu t¶ t­êng thuËt mét c¸ch kh¸ch quan 
TiÕt 91 nh©n hãa 
* Khái niệm : Nh©n ho¸ lµ gäi hoÆc t¶ con vËt , c©y cèi , ®å vËt  b»ng nh÷ng tõ ng ÷ ®­ îc dïng ®Ó gäi hoÆc t¶ con ng­êi . 
* Tác dụng : Làm cho thế giới loài vật , cây cối , đồ vật trở nên gần gũi với con người , biểu thị được những suy nghĩ , tình cảm của con người . 
2. Ghi nh í : sgk - 57 
TiÕt 91 nh©n hãa 
I.NHÂN HOÁ LÀ GÌ : 1. VÝ dô : 
a) Từ đó , lão Miệng , bác Tai, cô Mắt , cậu Chân , cậu Tay lại thân mật sống với nhau , mỗi người một việc , không ai tị ai cả . 
b) Gậy tre , chông tre chống lại sắt thép của quân thù . Tre xung phong vào xe tăng , đại bác . Tre giữ làng , giữ nước , giữ mái nhà tranh , giữ đồng lúa chín . 
c, Trâu ơi ta bảo trâu này 
 Trâu ra ngoài ruộng , trâu cày với ta 
Dựa vào các từ màu đỏ trong các ví dụ , em hãy cho biết 
mỗi sự vật trên được nhân hoá bằng cách nào ? 
Trong các ví dụ sau , những sự vật nào đã được nhân hoá ? 
TiÕt 91 nh©n hãa 
I.NHÂN HOÁ LÀ GÌ : 
II. C¸c kiÓu NHÂN HOÁ : 
1, VÝ dô : 
Sù vËt 
Tõ ng ÷ 
a. 
MiÖng , tai, m¾t, ch©n , tay 
L·o , b¸c , c«, cËu 
b . 
Tre 
Chèng l¹i, xung phong , gi ÷ 
c. 
Tr©u 
¥i 
Dïng tõ vèn dïng ®Ó gäi ng­êi 
 Dïng tõ vèn ®Ó chØ hµnh ® éng cña ng­êi 
Dïng tõ vèn dïng ®Ó x­ng h« víi ng­êi 
II. C¸c kiÓu nh©n hãa 
Dïng nh÷ng tõ vèn chØ ho¹t ® éng , tÝnh chÊt cña ng­êi ®Ó chØ ho¹t ® éng tÝnh chÊt cña vËt 
Trß chuyÖn x­ng h« víi vËt nh ­ víi ng­êi 
Dïng nh÷ng tõ vèn gäi ng­êi ®Ó gäi vËt 
Bµi 1và 2 : So s¸nh c¸ch diÔn ®¹t trong 2 ®o¹n v¨n d­íi ®©y: 
§o¹n a 
§o¹n b 
BÕn c¶ng lóc nµo còng ®« ng vui . Tµu mÑ , tµu con ® Ëu ® Çy mÆt n­íc . Xe anh , xe em tÝu tÝt nhËn hµng vÒ vµ chë hµng ra . TÊt c¶ ® Òu bËn rén . 
BÕn c¶ng lóc nµo còng rÊt nhiÒu tµu xe . Tµu lín , tµu bÐ ® Ëu ® Çy mÆt n­íc . Xe to, xe nhá nhËn hµng vÒ vµ chë hµng ra . TÊt c¶ ® Òu ho¹t ® éng liªn tôc . 
TiÕt 91 nh©n hãa 
I.NHÂN HOÁ LÀ GÌ : 
II. C¸c kiÓu NH©n ho¸ : 
III. LuyÖn tËp : 
§o¹n a 
§o¹n b 
BÕn c¶ng lóc nµo còng ®« ng vui . Tµu mÑ , tµu con ® Ëu ® Çy mÆt n­íc . Xe anh , xe em tÝu tÝt nhËn hµng vÒ vµ chë hµng ra . TÊt c¶ ® Òu bËn rén . 
BÕn c¶ng lóc nµo còng rÊt nhiÒu tµu xe . Tµu lín , tµu bÐ ® Ëu ® Çy mÆt n­íc . Xe to, xe nhá nhËn hµng vÒ vµ chë hµng ra . TÊt c¶ ® Òu ho¹t ® éng liªn tôc . 
Miªu t¶ sèng ® éng , ng­êi ® äc dÔ h×nh dung c¶nh nhén nhÞp , bËn rén qua ®ã thÊy ® ù¬c niÒm vui , tù hµo cña ng­êi trong cuéc 
Quan s¸t , ghi chÐp , t­êng thuËt mét c¸ch kh¸ch quan cña ng­êi ngoµi cuéc 
TiÕt 91 nh©n hãa 
I.NHÂN HOÁ LÀ GÌ : 
II. C¸c kiÓu NHÂN HOÁ : 
III. LuyÖn tËp : 
Bµi 1và 2 : 
Miªu t¶ sèng ® éng , ng­êi ® äc dÔ h×nh dung c¶nh nhén nhÞp , bËn rén qua ®ã thÊy ® ù¬c niÒm vui , tù hµo cña ng­êi trong cuéc 
Quan s¸t , ghi chÐp , t­êng thuËt mét c¸ch kh¸ch quan cña ng­êi ngoµi cuéc 
Miªu t¶ sèng ® éng , ng­êi ® äc dÔ h×nh dung c¶nh nhén nhÞp , bËn rén qua ®ã thÊy ® ù¬c niÒm vui , tù hµo cña ng­êi trong cuéc 
C¸ch 1 : 
C¸ch 2 : 
Trong hä hµng nh µ chæi th× c« bÐ Chæi R¬m vµo lo¹i xinh x¾n nhÊt . C« cã chiÕc v¸y vµng ãng , kh«ng ai ® Ñp b»ng . ¸ o cña c« còng b»ng r¬m thãc nÕp vµng t­¬i , ®­ îc tÕt s¨n l¹i, uèn tõng vßng quanh ng­êi , tr«ng cø nh ­ ¸o len vËy . 
 ( Vò Duy Th«ng ) 
 Trong c¸c lo¹i chæi , chæi r¬m lµ lo¹i ® Ñp nhÊt . 
Chæi ®­ îc tÕt b»ng r¬m nÕp vµng . Tay chæi ®­ îc tÕt s¨n l¹i thµnh sîi vµ quÊn quanh thµnh cuén . 
TiÕt 91 nh©n hãa 
I.NHÂN HOÁ LÀ GÌ : 
II. C¸c kiÓu NHÂN HOÁ : 
III. LuyÖn tËp : 
Bµi 3 : 
Hai c¸ch viÕt trªn cã g× kh¸c nhau ? Nªn chän c¸ch viÕt nµo cho v¨n BiÓu c¶m , c¸ch viÕt nµo cho v¨n b¶n ThuyÕt minh 
C¸ch 2 
Trong hä hµng nh µ chæi th× c« bÐ Chæi R¬m vµo lo¹i xinh x¾n nhÊt . C« cã chiÕc v¸y vµng ãng , kh«ng ai ® Ñp b»ng . ¸ o cña c« còng b»ng r¬m thãc nÕp vµng t­¬i , ®­ îc tÕt s¨n l¹i, uèn tõng vßng quanh ng­êi , tr«ng cø nh ­ ¸o len vËy.(Vò Duy Th«ng ) 
Trong c¸c lo¹i chæi , chæi r¬m lµ lo¹i ® Ñp nhÊt . 
Chæi ®­ îc tÕt b»ng r¬m nÕp vµng . Tay chæi ®­ îc tÕt s¨n l¹i thµnh sîi vµ quÊn quanh thµnh cuén 
TiÕt 91 nh©n hãa 
I.NHÂN HOÁ LÀ GÌ : 
II. C¸c kiÓu NHÂN HOÁ : 
III. LuyÖn tËp : 
Bµi 3 : 
C¸ch 1 
 Sö dông phÐp nh©n ho¸ cho ta thÊy râ t×nh c¶m cña ng­êi viÕt ® èi víi chiÕc chæi r¬m -> Nªn dïng trong v ă n bi ể u c ả m . 
Cung cÊp cho ng­êi nh÷ng th«ng tin vÒ chæi r¬m - > nªn chän c¸ch viÕt này cho v¨n b¶n thuyÕt minh 
 Bµi 4 : Th¶o luËn nhãm 
TiÕt 91 nh©n hãa 
I.NHÂN HOÁ LÀ GÌ : 
II. C¸c kiÓu NHÂN HOÁ : 
III. LuyÖn tËp : 
- Nhãm 1 : PhÇn a - Nhãm 3 : PhÇn c 
 Nhãm 2 : PhÇn b - Nhãm 4 : PhÇn d 
- Thêi gian : 5 phót 
TiÕt 91 nh©n hãa 
III. LuyÖn tËp : 
Bµi 4 : 
VÝ dô 
§ èi t­îng nh©n hãa 
Tõ ng ÷ nh©n hãa 
C¸ch nh©n hãa 
T¸c dông 
a 
b 
c 
d 
Nói 
Nói ¬i 
Nói che 
Trß chuyÖn , x­ng h« víi nói nh ­ víi ng­êi 
Gi·i bµy t©m tr¹ng mong nhí ng­êi th­¬ng cña ng­êi nãi 
- Cua c¸ - SÕu , -V¹c, 
- TÊp nËp , c·i nhau , - Anh Cß 
Dïng tõ ng ÷ vèn ®Ó chØ h®, tÝnh chÊt cña ng­êi hoÆc ®Ó gäi ng­êi , ®Ó chØ con vËt 
Lµm cho §V trë nªn sinh ® éng , hãm hØnh . ThÕ giíi loµi vËt thªm gÇn gòi víi con ng­êi 
Chßm cæ thô 
 M·nh liÖt , trÇm ng©m , nh×n 
Dïng tõ ng ÷ vèn ®Ó chØ h®, tÝnh chÊt cña ng­êi hoÆc ®Ó gäi ng­êi , ®Ó chØ c©y cèi . 
 H×nh ¶ nh míi l¹, gîi suy nghÜ cho con ng­êi vÒ c¸ch ® èi xö víi thiªn nhiªn 
 Rõng xµ nu 
 BÞ th­¬ng , vÕt th­¬ng , m¸u 
Dïng tõ ng ÷ vèn ®Ó chØ h®, tÝnh chÊt cña ng­êi hoÆc ®Ó gäi ng­êi , ®Ó chØ c©y cèi 
 Gîi sù c¶m phôc , xãt th­¬ng vµ c¨m thï n¬i ng­êi ® äc 
nh©n ho¸ 
lµ gäi hoÆc t¶ con vËt , c©y cèi , ®å vËt  b»ng nh÷ng tõ ng ÷ ®­ îc dïng ®Ó gäi hoÆc t¶ con ng­êi 
 Dïng 
nh÷ng tõ vèn 
gäi ng­êi 
®Ó gäi vËt 
 Trß truyÖn , 
x­ng h« 
víi vËt 
 nh ­ víi ng­êi 
C¸c kiÓu 
nh©n hãa 
Dïng nh÷ng tõ 
chØ ho¹t ® éng , tÝnh chÊt 
cña ng­êi 
®Ó chØ ho¹t ® éng , 
tÝnh chÊt cña vËt 
T¸c dông : 
lµm cho sù vËt trë nªn gÇn gòi víi con ng­êi , biÓu thÞ ®­ îc suy nghÜ , t×nh c¶m nh ­ con ng­êi 
KHÁI NIỆM: 
 Chó Lîn con thËt ®¸ ng yªu ! 
Quan sát và đặt câu có sử dụng phép nhân hoá 
miêu tả bức tranh 
 Hai cÇu thñ tÝ hon 
 Cïng ch¬i vui qu ¸ ! 
 MÌo , chuét cïng n« ® ïa . 
Em tiÕp søc cho anh nhÐ 
 Tr©u ¬i, ta b¶o tr©u nµy Tr©u ra ngoµi ruéng tr©u cµy víi ta  
 H­íng dÉn vÒ nh µ 
Lµm bµi tËp 5 (SGK trang 59) 
HiÓu vµ nhí ®­ îc : 
Nh©n hãa lµ g×? 
C¸c kiÓu nh©n hãa 
3. ChuÈn bÞ bµi : Ph­¬ng ph¸p t¶ ng­êi