Giáo án Vật lí 11 - Bài 14: Bài tập về sóng

Trường:...................
Tổ:............................
Họ và tên giáo viên: Huỳnh Thị Thanh Tuyền
Ngày soạn 

BÀI 14: BÀI TẬP VỀ SÓNG
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức
- Từ phương trình sóng hoặc đồ thị mô tả hình ảnh của sóng tại một thời điểm xét. Xác định được các đại lượng bước sóng , biên độ, tần số, tốc độ, cường độ sóng và mô tả được tính chất chuyển động của một số phần tử sóng cho trước.
- Vận dụng được biểu thức v= λ.f = λ/T
- Vận dụng được các biểu thức , xs = , xt = cho giao thoa ...g âm,sóng ánh sáng,sóng dừng và giao thoa sóng.
	+ Giải thích được cách đo bước sóng ánh sáng qua thí nghiệm giao thoa ánh sáng thông qua mối liên hệ giữa các đại lượng i,D,a, λ.
3. Phát triển phẩm chất
- Chăm chỉ, tích cực xây dựng bài. 
- Chủ động trong việc tìm tòi, nghiên cứu giải quyết các vấn đề.
- Có tinh thần trách nhiệm, hợp tác trong quá trình thảo luận chung.
- Thái độ nghiêm túc, tư duy độc lập.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Đối với giáo viên:
- SGK, SGV, Giáo án.
- M.... 
d. Tổ chức thực hiện: 
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV yêu cầu HS trả lời một số câu hỏi sau:
Câu 1: Em hãy nêu các đại lượng đặc trưng của sóng và kí hiệu, đơn vị thường sử dụng của các đại lượng đó?
Câu 2: Em hãy nêu mối liên hệ giữa các đại lượng λ,v,f,T ?
Câu 3: Em hãy cho biết hiện tượng giao thoa ánh sáng là gì? Định nghĩa khoảng vân i và biểu thức xác định khoảng vân i như thế nào?
Câu 4: Em hãy viết công thức xác định vị trí vân sáng, vân tối trong hiện tượng giao ...
Câu 2: Mối liên hệ giữa các đại lượng λ,v,f,T: v= λ.f = λ/T
Câu 3: - Hiện tượng giao thoa ánh sáng: là hiện tượng hai sóng ánh sáng kết hợp gặp nhau thì có những vạch tối và vạch sáng xen kẽ lẫn nhau. Những vạch tối là chỗ hai sóng ánh sáng triệt tiêu nhau, những vạch sáng là chỗ hai sóng ánh sáng tăng cường lẫn nhau.
- Khoảng vân i là khoảng cách giữa hai vân sáng hoặc hai vân tối liên tiếp
Biểu thức: 
Câu 4: Công thức xác định vị trí vân sáng, vân tối:
xs = , xt = 
Câu 5: Điều kiện để ...
Hoạt động 1. Các ví dụ.
a. Mục tiêu: HS hiểu và vận dụng được các công thức vào bài tập xác định các đại lượng λ,v,f,T. Tính được khoảng vân i và khoảng cách ngắn nhất giữa 2 vân sáng cùng với vân trung tậm trong bài tập về giao thoa sóng ánh sáng.
b. Nội dung: 
- GV cho HS đọc và nghiên cứu nội dung các ví dụ trong phần I
- GV yêu cầu HS lên bảng giải lại các ví dụ mà không đem theo SGK
- HS thực hiện yêu cầu của giáo viên
c. Sản phẩm học tập: 
HS giải được các ví dụ 1,2,3,4.
d. Tổ chứ...y cách làm của nhóm mình 
- GV mời HS nhóm khác nhận xét, đặt câu hỏi ( nếu có). 
Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.
=> GV kết luận lại các bước trình tự để giải một bài tập tự luận, cách phân tích đề và xác định được các đại lượng cần tìm đề bài.
I. Các ví dụ
Ví dụ 1
Tóm tắt
f=192Hz
s=91,4m
t=0,27s
a. v?
b. λ?
c. f’=442Hz
λ’ ?, T?
Giải
a. Tốc độ truyền sóng:
b.Bước sóng là
c. 

Ví dụ 2: 
Tóm tắt
f=2Hz
λ=10cm
v?
...55µm
a. i1 =?i2=?
b. xmin=?
Giải
a. Khoảng vân i của hai ánh sáng màu đỏ và màu lục lần lược là:
b. Vân chính giữa ứng với k=0 chung cho cả hai bức xạ,vân chính giữa là vân sáng có màu hỗn hợp của màu đỏ và màu lục (vàng-da cam).
Vân đầu tiên cùng màu với vân này ở tai điểm A và cách tâm O của vân chính giữa một khoảng x=OA sao cho k1.i1 = k2.i2
ó k1.0,4= k2.0,33
ó 6 k1=5 k2
Do vậy, giá trị nhỏ nhất của k1 là 5 và của k2 là 6 nên : OA=6i2 = 6.0,33=1,98mm


Hoạt động 2. Bài tập luyện tập...ớp ( 2 bạn cùng bàn làm thành 1 nhóm), hướng dẫn HS thảo luận, phân tích đề bài để từ đó học sinh có thể giải được các bài tập..
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS theo dõi SGK, tự đọc phần II và giải các bài tập.
- HS chăm chú nghe giảng, chú ý cách trình bày lời giải của GV trong quá trình làm bài tập. 
- Thảo luận nhóm để tìm câu trả lời cho các câu hỏi gợi ý của giáo viên. 
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận 
- GV mời mỗi bạn lên bảng giải một bài trong phần II 
- ...1
Tốc độ truyền sóng trên lò xo:


Bài 2:
Tóm tắt
T=1s
f’=5Hz
f=? λ’=?
Giải
a. từ đồ thị ta xác định được bước sóng là
λ=50cm
b. tần số và tốc độ của sóng
c. Khi tần số tăng lên 5Hz, tốc độ truyền sóng không đổi thì bước sóng khi đó là: 
Bài 3:
Tóm tắt
a=0,6mm
i=1mm
D’=D-0,25
i’=0,8mm
λ=?

Giải
Vận dụng công thức khoảng vân i ta có:
=> D= 1,25m
C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP
a. Mục tiêu: Giúp HS rèn luyện kỉ năng giải một số bài tập về sóng cơ bản thông qua hệ thống câu hỏi trắ...ắn vào đầu A của một ℓá thép nằm ngang và chạm vào mặt nước. Khi ℓá thép nằm ngang và chạm vào mặt nước. Lá thép dao động với tần số f = 100Hz, S tạo ra trên mặt nước những vòng tròn đồng tâm, biết rằng khoảng cách giữa 11 gợn ℓồi ℓiên tiếp ℓà 10cm. Vận tốc truyền sóng trên mặt nước nhận giá trị nào trong các giá trị sau đây?
	A. v = 100cm/s 	B. v = 50cm/s 	C. v = 10m/s 	D. 0,1m/s
Câu 3. Trong một thí nghiệm giao thoa trên mặt nước, hai nguồn kết hợp S1 và S2 dao động cùng pha với tần số f = 1