Bài giảng Giáo dục công dân 9 - Bài 14: Quyền va nghĩa vụ lao động - Vũ Thị Ánh Tuyết

MÔN GDCD LỚP 9 
BÀI 14 : 
QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ 
LAO ĐỘNG 
Giáo viên : Vũ Thị Ánh Tuyết 
KHỞI ĐỘNG: Tình huống 
Lan và Huệ là 1 đôi bạn thân học cùng lớp 9. Một hôm Lan qua nhà Huệ chơi thấy mẹ Huệ nhờ Huệ lau nhà cho sạch sẽ. Huệ đã nói với mẹ rằng: “Trẻ em có quyền học tập, vui chơi, có quyền được chăm sóc, nuôi dạy và không phải làm gì.” Huệ đã không chịu lau nhà. Nếu em là Lan em sẽ làm gì? 
* Ông An là nghệ nhân nổi tiếng về đồ gỗ mĩ nghệ. Thấy nhiều thanh niên mới lớn trong làng bỏ nhà lang thang lên thành phố kiếm sống, ông tập trung họ lại, mở lớp dạy nghề, đồng thời hướng dẫn các em sử dụng những vật tư thừa trong sản xuất làm ra các sản phẩm lưu niệm bằng gỗ xinh xắn để bán lấy tiền giúp các em đảm bảo cuộc sống hàng ngày. Nhiều người thấy thế cho rằng, ông An làm như vậy là bóc lột, lợi dụng sức lao động của người khác để trục lợi. 
 Tình huống 1 (SGK tr 47 + 48) 
HOẠT ĐỘNG CÁ NHÂN TRẢ LỜI CÂU HỎI 
Câu 1: Ông An có việc làm như thế nào? 
Câu 2: Việc ông An mở lớp dạy nghề cho trẻ em trong làng có ích lợi gì? 
Thời gian 
Ông An 
Thanh niên 
Trước khi ông mở xưởng 
Có nghề 
Có tiền 
Có việc làm 
Tự nuôi sống được bản thân và gia đình 
Không nghề 
Không tiền 
Không việc làm 
Không tự nuôi sống được bản thân và gia đình 
Sau khi ông mở xưởng 
Có nghề 
Có tiền 
Có việc làm 
Tự nuôi sống được bản thân và gia đình 
Có nghề 
Có tiền 
Có việc làm 
Tự nuôi sống được bản thân và gia đình 
Nhận xét: Việc ông An mở lớp dạy nghề tạo điều kiện cho thanh niên có nghề có thu nhập là việc làm đúng và đáng khuyến khích => góp phần giải quyết việc làm cho người lao động và được nhà nước khuyến khích, tạo điều kiện. 
Khoản 3 . Điều 5: 
"Mọi hoạt động tạo ra việc làm, tự tạo việc làm, dạy nghề và học nghề để có việc làm, mọi hoạt động sản xuất, kinh doanh thu hút lao động đều được Nhà nước khuyến khích, tạo điều kiện thuận lợi hoặc giúp đỡ.” 
 ( Trích Bộ Luật Lao động năm 2002 ) 
Của cải, vật chất 
Giá trị tinh thần 
6 
4 
2 
1 
3 
Những công nhân, nông dân tạo ra sản phẩm vật chất, những nghệ sĩ tạo ra các sản phẩm tinh thần phục vụ nhu cầu của con người....Những hoạt động đó được gọi chung là lao động. 
Điều 20 : 
1. Mọi người có quyền tự do lựa chọn nghề và nơi học nghề phù hợp vói nhu cầu làm việc của mình 
2. Doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân có đủ điều kiện theo quy định của pháp luật mở cơ sở dạy nghề 
	(Trích Bộ luật lao động năm 1994) 
Điều 16 : "Người lao động có quyền làm việc cho bất kì người sử dụng lao động nào và ở bất kì nơi nào mà pháp luật không cấm...” 
	(Trích Bộ luật lao động năm 2002) 
LAO ĐỘNG 
QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ LAO ĐỘNG CỦA CÔNG DÂN 
Khái niệm: Lao động là hoạt động có mực đích của con người nhằm tạo ra của cải vật chất và các giá trị tinh thần cho xã hội 
Vai trò: Lao động là hoạt động chủ yếu, quan trọng nhất của con người, là nhân tố quyết định sự tồn tại, phát triển của đất nước và nhân loại 
Ý nghĩa: Lao động là quyền và nghĩa vụ của công dân 
Quyền: Mọi công dân có quyền sử dụng sức lao động của mình để học nghề , t ìm kiếm việc làm lựa chọn nghề nghiệp có ích cho xã hội đem lại thu nhập cho bản thân và gia đình 
Nghĩa vụ: Mọi người có nghĩa vụ lao động để tự nuôi bản thân nuôi sống gia đình góp phần duy trì và phát triển đất nước Lao động là nghĩa vụ đối với bản thân với gia đình đồng thời cũng là nghĩa vụ đối với xã hội và với đất nước của mỗi công dân 
1. LAO ĐỘNG LÀ QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ CỦA CÔNG DÂN 
* Sau khi thỏa thuận và kí cam kết với công ti trách nhiệm hữu hạn Hoàng Long về tiền công, thời gian lao động và các điều kiện khác, chị Ba được nhận vào làm việc tại công ti. Làm việc được hơn một tháng, thấy có nơi khác công việc cũng như thế nhưng trả lương cao hơn, chị đã tự ý thôi việc mà không báo trước cho Giám đốc công ti. 
 Tình huống 2 (SGK/tr-48) 
 Bản cam kết giữa chị Ba và công ty TNHH Hoàng Long là hợp đồng lao động vì:	 
+ Đó là sự thỏa thuận giữa hai bên ( chị Ba là người lao động ) và Công ty TNHH Hoàng Long ( người sử dụng lao động ). 
+ Bản cam kết có thể hiện một số nội dung chính của hợp đồng lao động như: việc làmtiền công thời gian. 
+ Chị Ba tự ý thôi việc không báo trước là vi phạm hợp đồng lao động. 
Điều 15. Hợp đồng lao động 
Hợp đồng lao động là sự thoả thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động về việc làm có trả lương, điều kiện làm việc, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên trong quan hệ lao động . 
	( Trích Bộ luật LĐ năm 2002) 
CHÍNH SÁCH CỦA ĐẢNG VÀ NHÀ NƯỚC QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ LAO ĐỘNG CỦA CÔNG DÂN 
 Nhà nước có chính sách khuyến khích, tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức, cá nhân . 
- Nhà nước khuyến khích, tạo điều kiện thuận lợi hoặc giúp đỡ đối với các hoạt động tạo ra việc làm, tự tạo việc làm, dạy nghề và học để có việc làm, sản xuất, kinh doanh thu hút lao động. 
Trách nhiệm của nhà nước 
2. CHÍNH SÁCH CỦA ĐẢNG VÀ NHÀ NƯỚC 
VỀ QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ LAO ĐỘNG CỦA CÔNG DÂN 
CHÍNH SÁCH CỦA ĐẢNG VÀ NHÀ NƯỚC QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ LAO ĐỘNG CỦA CÔNG DÂN 
 Nhà nước có chính sách khuyến khích, tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức, cá nhân . 
- Nhà nước khuyến khích, tạo điều kiện thuận lợi hoặc giúp đỡ đối với các hoạt động tạo ra việc làm, tự tạo việc làm, dạy nghề và học để có việc làm, sản xuất, kinh doanh thu hút lao động. 
-Cấm sử dụng người lao động dưới 18 tuổi vào làm những công việc nặng nhọc, nguy hiểm hoặc tiếp xúc với các chất độc hại. 
- Cấm nhận trẻ em chưa đủ 15 tuổi vào làm việc. 
- Cấm cưỡng bức, ngược đãi người lao động. 
Trách nhiệm của nhà nước 
Quy định của pháp luật 
2. CHÍNH SÁCH CỦA ĐẢNG VÀ NHÀ NƯỚC 
VỀ QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ LAO ĐỘNG CỦA CÔNG DÂN 
Tôn trọng quy định của pháp luật về quyền 
và nghĩa vụ lao động. 
- Tích cực tham gia lao động tập thể 
ở trường, lớp, thôn xóm khi được vận động. 
- Giúp đỡ bố mẹ công việc nhà phù hợp 
với điều kiện sức khỏe bản thân. 
 - Học tập chăm chỉ để trau dồi kiến thức. 
 - Tu dưỡng phẩm chất, đạo đức, rèn luyện kĩ năng. 
3, Trách nhiệm của công dân (học sinh) trong việc thực hiện các quyền nghĩa vụ lao động 
1. Điền những từ sau: 
nghĩa vụ 
nguồn sống 
xấu hổ 
vẻ vang 
trách nhiệm 
thấp kém 
"Lao động là  thiêng liêng, là..., nguồn hạnh phúc của chúng ta. Trong xã hội ta không có nghề nào, chỉ có những kẻ lười biếng, ỉ lại, mới đáng.Người nấu bếp, người quét rác cũng như thầy giáo, kĩ sư, nếu làm trọn thì đều .như nhau" 
	(Hồ Chí Minh toàn tập) 
BÀI TẬP 
“Lao động là nghĩa vụ thiêng liêng của mỗi công dân đối với Tổ quốc. Ai cũng phải tùy khả năng của mình mà tự nguyện, tự giác tham gia lao động, góp phần xây dựng nước nhà” (Chủ tịch Hồ Chí Minh) 
Hành vi vi phạm 
Ng. lao động 
N. sử dụng lao động 
a) Thuê trẻ em 14 tuổi làm thợ may công nghiệp. 
b) Đi xuất khẩu lao động chưa hết thời hạn đã bỏ việc, trốn ở lại nước ngoài. 
c) Không trả công cho người thử việc. 
d) Kéo dài thời gian thử việc. 
e) Không sử dụng trang bị bảo hộ lao động khi làm việc. 
f) Tự ý bỏ việc không báo trước. 
g) Nghỉ việc dài ngày không có lí do. 
h) Không trả đủ tiền công theo thỏa thuận. 
X 
X 
X 
X 
X 
X 
X 
X 
“Nghe thấu – đáp nhanh” 
TRÒ CHƠI 
20 
Câu 1: “Trong xã hội ta, không có nghề nào thấp lém, chỉ những kẻ lười biếng, ỷ lại mới đáng xấu hổ. Người nấu bếp, người quét rác cũng như thầy giáo, kĩ sư, nếu làm tròn trách nhiệm thì đều vẻ vang như nhau..” Đó là câu nói của ai? 
A. Hồ Chí Minh 
B. Cao Bá Quát 
C. Võ Nguyên Giáp 
D. Trần Phú 
A. Hồ Chí Minh 
B. Cao Bá Quát 
C. Võ Nguyên Giáp 
D. Trần Phú 
Câu 2: Pháp luật nhà nước Việt Nam ta cấm nhận trẻ em chưa đủ bao nhiêu tuổi vào làm việc? 
D . 15. 
B. 14 
C. 18. 
A. 16 
D. 15. 
B. 14 
C. 18. 
A. 16 
Câu 3: Theo em nguồn thu nhập từ hoạt động lao động nào sau đây trái pháp luật? 
A. Vận chuyển Ma túy. 
B. Phục vụ nhà hàng. 
C. Lao công 
D. Truyền dạy nghề thêu. 
A. Vận chuyển Ma túy. 
B. Phục vụ nhà hàng. 
C. Lao công 
D. Truyền dạy nghề thêu. 
Câu 4: Những hành vi nào sau đây bị pháp luật nghiêm cấm? 
A. Từ chối nhận trẻ em dưới 15 tuổi vào làm việc. 
B. Lạm dụng, bóc lột sức lao động của trẻ em. 
C. Tự do chọn học nghề đúng với khả năng của bản thân. 
D. Khuyến khích, tạo điều kiện việc làm cho người dân 
E. Lợi dụng danh nghĩa dạy nghề để trục lợi. 
Câu 5: Ngày quốc tết lao động là ngày nào? 
C. 01/05 
B. 07/05. 
A. 06/05 
D. 08/06. 
C. 01/05 
B. 07/05. 
A. 06/05. 
D. 08/06. 
Câu 6: Hành vi nào sau đây của người sử dụng lao động vi phạm Luật Lao động? 
C. Kéo dài thời gian thử việc và không trả đủ tiền công theo thỏa thuận 
B. Nghỉ việc dài ngày không có lí do. 
A. Đi xuất khẩu lao động chưa hết thời gian đã trốn về nước. 
D. Tự ý bỏ việc không báo trước. 
C. Kéo dài thời gian thử việc và không trả đủ tiền công theo thỏa thuận. 
B. Nghỉ việc dài ngày không có lí do. 
A. Đi xuất khẩu lao động chưa hết thời gian đã trốn về nước. 
D. Tự ý bỏ việc không báo trước. 
Học bài, làm các bài tập còn lại ở SGK 
Ôn bài. 
- Học kỹ bài cũ Xem trước bài 15: 
+ Đọc nội dung bà i 
+ X em bài tập 
+ Tìm hiểu, tham khảo về các Pháp lệnh xử lí, trách nhiệm pháp lí của công dân. 
GV: Vũ Thị Ánh Tuyết 
HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ 
Cảm ơn các em! Chúc các em học tốt! 
GV: Vũ Thị Ánh Tuyết