Bài giảng Ngữ văn 7 - Tiết 113: Liệt kê

chµo mõng 
 QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH ĐẾN VỚI TIẾT HỌC HÔM NAY 
 KIỂM TRA KIẾN THỨC CŨ 
Kiểm tra kiến thức cũ 
Câu 1: Nêu các trường hợp dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu ? 
Đáp án: 
 Các thành phần câu như chủ ngữ, vị ngữ và các phụ ngữ trong cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ đều có thể được cấu tạo bằng cụm C – V. 
Câu 2: Trong câu sau có mấy cụm c - v dùng để mở rộng câu và cho biết chúng giữ chức vụ gì trong câu ? 
Vừa tới nhà, tôi đã nhìn thấy một chiếc xe tải đỗ trước cổng. 
c 
v 
PS(CĐT) 
CN 
VN 
Có 1 cụm C- V làm PS cho CĐT 
2 
Biện pháp tu từ 
So sánh 
Nhân hoá 
Hoán dụ 
Liệt kê 
Ẩn dụ 
Chơi chữ 
Điệp ngữ 
LIỆT KÊ 
Tiết 113 - Tiếng Việt 
I. Thế n à o l à phép liệt kê 
Bên cạnh ng à i, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn, để trong khay khảm, khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu v à ng , cau đậu, rễ tía, hai bên n à o ống thuốc bạc, n à o đồng hồ v à ng, n à o dao chuôi ng à , nào ống vôi chạm, ngoáy tai, ví thuốc, quản bút, tăm bông trông mà thích mắt. [  ] Ngo à i kia, tuy mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít, nhưng trong n à y xem chừng tĩnh mịch, nghiêm trang lắm [...] 	 
Tiết 1 13 -Tiếng Việt: LIỆT KÊ 
 Cấu tạo v à ý nghĩa của các bộ phận trong câu (in đậm) trên có gì giống nhau ? 
 Ví dụ 1 sgk – 104c 
Bên cạnh ng à i, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn, để trong khay khảm, khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu v à ng , cau đậu, rễ tía, hai bên n à o ống thuốc bạc, n à o đồng hồ v à ng, n à o dao chuôi ng à , nào ống vôi chạm, ngoáy tai, ví thuốc, quản bút, tăm bông trông mà thích mắt [ ] Ngo à i kia, tuy mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít, nhưng trong n à y xem chừng tĩnh mịch, nghiêm trang lắm [...] 	 
 Ví dụ 1 (SGK – 104) 
I. Thế n à o l à phép liệt kê ? 
Tiết 1 13 -Tiếng Việt: LIỆT KÊ 
- Xét về c ấu tạo 
( Phạm Duy Tốn) 
Bên cạnh ng à i, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn , để trong khay khảm, khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu v à ng , cau đậu, rễ tía, hai bên n à o ống thuốc bạc, n à o đồng hồ v à ng, n à o dao chuôi ng à , nào ống vôi chạm, ngoáy tai, ví thuốc, quản bút, tăm bông trông mà thích mắt [ ] Ngo à i kia, tuy mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít, nhưng trong n à y xem chừng tĩnh mịch, nghiêm trang lắm [...] 	 
 Ví dụ 1 (SGK – 104) 
I. Thế n à o l à phép liệt kê ? 
Tiết 1 13 -Tiếng Việt: LIỆT KÊ 
- Xét về c ấu tạo 
( Phạm Duy Tốn) 
Bên cạnh ng à i, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn , để trong khay khảm , khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu v à ng , cau đậu, rễ tía, hai bên n à o ống thuốc bạc, n à o đồng hồ v à ng, n à o dao chuôi ng à , nào ống vôi chạm, ngoáy tai, ví thuốc, quản bút, tăm bông trông mà thích mắt [ ] Ngo à i kia, tuy mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít, nhưng trong n à y xem chừng tĩnh mịch, nghiêm trang lắm [...] 	 
 Ví dụ 1 (SGK – 104) 
I. Thế n à o l à phép liệt kê ? 
Tiết 1 13 -Tiếng Việt: LIỆT KÊ 
- Xét về c ấu tạo 
( Phạm Duy Tốn) 
Bên cạnh ng à i, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn , để trong khay khảm , khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu v à ng , cau đậu, rễ tía, hai bên n à o ống thuốc bạc, n à o đồng hồ v à ng, n à o dao chuôi ng à , nào ống vôi chạm, ngoáy tai, ví thuốc, quản bút, tăm bông trông mà thích mắt [ ] Ngo à i kia, tuy mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít, nhưng trong n à y xem chừng tĩnh mịch, nghiêm trang lắm [...] 	 
 Ví dụ 1 (SGK – 104) 
I. Thế n à o l à phép liệt kê ? 
Tiết 1 13 -Tiếng Việt: LIỆT KÊ 
- Xét về c ấu tạo 
( Phạm Duy Tốn) 
Bên cạnh ng à i, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn , để trong khay khảm , khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu v à ng , cau đậu, rễ tía , hai bên n à o ống thuốc bạc, n à o đồng hồ v à ng, n à o dao chuôi ng à , nào ống vôi chạm, ngoáy tai, ví thuốc, quản bút, tăm bông trông mà thích mắt [ ] Ngo à i kia, tuy mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít, nhưng trong n à y xem chừng tĩnh mịch, nghiêm trang lắm [...] 	 
 Ví dụ 1 (SGK – 104) 
I. Thế n à o l à phép liệt kê ? 
Tiết 1 13 -Tiếng Việt: LIỆT KÊ 
- Xét về c ấu tạo 
( Phạm Duy Tốn) 
Bên cạnh ng à i, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn , để trong khay khảm , khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu v à ng , cau đậu, rễ tía , hai bên n à o ống thuốc bạc, n à o đồng hồ v à ng, n à o dao chuôi ng à , nào ống vôi chạm , ngoáy tai, ví thuốc, quản bút, tăm bông trông mà thích mắt [ ] Ngo à i kia, tuy mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít, nhưng trong n à y xem chừng tĩnh mịch, nghiêm trang lắm [...] 	 
 Ví dụ 1 (SGK – 104) 
I. Thế n à o l à phép liệt kê ? 
Tiết 1 13 -Tiếng Việt: LIỆT KÊ 
- Xét về c ấu tạo 
( Phạm Duy Tốn) 
Từ 
Cụm từ 
Bên cạnh ng à i, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn, để trong khay khảm , khói bay nghi ngút ; tráp đồi mồi chữ nhật để mở , trong ngăn bạc đầy những trầu v à ng , cau đậu , rễ tía , hai bên n à o ống thuốc bạc , n à o đồng hồ v à ng , n à o dao chuôi ng à , nào ống vôi chạm , ngoáy tai , ví thuốc , quản bút , tăm bông trông mà thích mắt. 	 
 Ví dụ 1 ( SGK – 104) 
I. Thế n à o l à phép liệt kê ? 
Tiết 1 13 -Tiếng Việt: LIỆT KÊ 
khay khảm, ngăn bạc, trầu vàng, cau đậu, rễ tía, ngoáy tai, ví thuốc, quản bút, tăm bông 
=> Từ cùng loại ( DT) 
bát yến hấp đường phèn, tráp đồi mồi chữ nhật, nào ống thuốc bạc, nào đồng hồ vàng, nào dao chuôi ngà, nào ống vôi chạm 
=> Cụm t ừ cùng loại (CDT) 
- Xét về c ấu tạo 
Cấu tạo : Sắp xếp nối tiếp hàng loạt c ác từ, cụm từ cùng loại. 
I. Thế n à o l à phép liệt kê ? 
 - Cấu tạo : Sắp xếp nối tiếp hàng loạt c ác từ, cụm từ cùng loại. 
- Ý nghĩa : Cùng m iêu tả về đồ vật xa xỉ , được bày biện xung quanh quan phụ mẫu . 
Tiết 1 13 -Tiếng Việt: LIỆT KÊ 
Tác dụng : Làm nổi bật cuộc sống ăn chơi, hưởng lạc của quan phủ. 
 Diễn tả được đầy đủ hơn, sâu sắc hơn. 
Bên cạnh ng à i, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn, để trong khay khảm , khói bay nghi ngút ; tráp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu v à ng , cau đậu, rễ tía, hai bên n à o ống thuốc bạc , n à o đồng hồ v à ng , n à o dao chuôi ng à , nào ống vôi chạm , ngoáy tai, ví thuốc, quản bút, tăm bông trông mà thích mắt. 	 
I. Thế n à o l à phép liệt kê ? 
Tiết 1 13 -Tiếng Việt: LIỆT KÊ 
Liệt kê 
Sắp xếp nối tiếp hàng loạt 
Các từ 
Các cụm từ 
Cùng loại 
Để diễn tả được đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của thực tế hay của tư tưởng, tình cảm. 
để diễn tả được đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của thực tế hay của tư tưởng, tình cảm . 
VD: Cả lớp chuẩn bị nào cuốc, nào xẻng, nào chổi,..để đi lao động. 
 Liệt kê là sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ hay cụm từ cùng loại 
Tác dụng 
I. Thế nào là phép liệt kê ? 
 Liệt kê là sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ hay cụm từ cùng loại để diễn tả được đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của thực tế hay của tư tưởng, tình cảm. 
Tiết 113 -Tiếng Việt LIỆT KÊ 
 Ví dụ : 
- Tác dụng: 
 Ca ngợi công lao của các anh hùng dân tộc đồng thời thể hiện niềm tự hào của tác giả. 
Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung 
- Xét về cấu tạo : Đều là các từ cùng loại ( DT riêng) 
- Xét về ý nghĩa : đều là tên riêng của các vị anh hùng dân tộc 
 Liệt kê 
II. Các kiểu liệt kê 
a. Toµn thÓ d©n téc ViÖt Nam quyÕt ®em tÊt c¶ tinh thÇn, lùc lư­ îng, tÝnh m¹ng, cña c¶i ®Ó gi÷ v÷ng quyÒn tù do, ®éc lËp. 
b. Toµn thÓ d©n téc ViÖt Nam quyÕt ®em tÊt c¶ tinh thÇn vµ lùc l­ư îng, tÝnh m¹ng vµ cña c¶i ®Ó gi÷ v÷ng quyÒn tù do, ®éc lËp Êy. 
- Xét về cấu tạo: 
, 
Tiết 113 -Tiếng Việt LIỆT KÊ 
II. Các kiểu liệt kê 
a. Toµn thÓ d©n téc ViÖt Nam quyÕt ®em tÊt c¶ tinh thÇn , lùc lư­ îng , tÝnh m¹ng , cña c¶i ®Ó gi÷ v÷ng quyÒn tù do, ®éc lËp. 
b. Toµn thÓ d©n téc ViÖt Nam quyÕt ®em tÊt c¶ tinh thÇn vµ lùc l­ư îng, tÝnh m¹ng vµ cña c¶i ®Ó gi÷ v÷ng quyÒn tù do, ®éc lËp Êy. 
-> Liệt kê không theo từng cặp. 
-> Liệt kê theo từng cặp. 
- Xét về cấu tạo: 
+ Liệt kê theo từng cặp 
+ Liệt kê không theo từng cặp 
, 
, 
Tiết 113 -Tiếng Việt LIỆT KÊ 
- Xét về ý nghĩa: 
VÝ dô 2 
a. , nứa, trúc, mai, mấy chục loại khác nhau nhưng cùng một mầm non mọc thẳng. 
 Có thể thay đổi được, không ảnh hưởng về nghĩa. 
VÇu 
vầu 
tre 
Tre 
b. Tiếng Việt của chúng ta phản ánh sự và 
 của xã hội Việt Nam và của dân tộc Việt 
 Nam, của tập thể nhỏ là , họ hàng , 
 và của tập thể lớn là dân tộc, quốc gia. 
 Không thể thay đổi vì các hiện tượng liệt kê được sắp xếp theo mức độ tăng dần về ý nghĩa, phạm vi . 
hình thành 
trưởng thành 
gia đình 
làng xóm 
Liệt kê không tăng tiến 
Liệt kê tăng tiến 
Tiết 113 -Tiếng Việt LIỆT KÊ 
I. Thế nào là phép liệt kê? 
II. Các kiểu liệt kê 
- Xét về cấu tạo: 
+ Liệt kê theo từng cặp 
+ Liệt kê không theo từng cặp 
- Xét về ý nghĩa 
 + Liệt kê tăng tiến 
 + Liệt kê không tăng tiến 
Tiết 113 -Tiếng Việt LIỆT KÊ 
 Bài tập ứng dụng: Gọi tên các kiểu liệt kê trong mỗi ví dụ dưới đây? 
1. Nhân dân đã cho ta ý chí và nghị lực, niềm tin và sức mạnh, tình yêu và trí tuệ. 
3. . “ Nh ạc công dùng các ngón đàn trau chuốt như ngón nhấn, mổ , vỗ , vả, ngón bấm, day, chớp , búng, ngón phi, ngón rãi. ” 
Liệt kê theo từng cặp 
Liệt kê không theo cặp 
Liệt kê tăng tiến 
Liệt kê không tăng tiến 
2. Lời ca thong thả, trang trọng, trong sáng, gợi lên tình người, tình đất nước, trai hiền, gái lịch . 
4. Hắn đọc, ngẫm nghĩ, tìm tòi, nhận xét và suy tưởng không biết chán. 
I. Thế nào là phép liệt kê 
II. Các kiểu liệt kê 
- Xét về cấu tạo 
- Xét về ý nghĩa 
Tiết 113 -Tiếng Việt LIỆT KÊ 
Ví dụ 1: 
Ngoài ra còn các điệu lí như: lí con sáo, lí hoài xuân, lí hoài nam . 	(Ca Huế trên sông Hương) 
Thể điệu ca Huế có sôi nổi, tươi vui, có buồn cảm, bâng khuâng, có tiếc thương ai oán 	 (Ca Huế trên sông Hương) 
Ví dụ 2.Cả tôi, anh chị và cháu đều nhớ cậu ấy. 
I. Thế nào là phép liệt kê? 
II. Các kiểu liệt kê 
- Xét về cấu tạo 
- Xét về ý nghĩa 
Tiết 113 -Tiếng Việt LIỆT KÊ 
Ví dụ 1: 
Ngoài ra còn các điệu lí như : lí con sáo, lí hoài xuân, lí hoài nam . 	(Ca Huế trên sông Hương) 
Thể điệu ca Huế có sôi nổi, tươi vui, có buồn cảm, bâng khuâng, có tiếc thương ai oán  	 (Ca Huế trên sông Hương) 
- Liệt kê thường đứng sau từ “như” và dấu “:” 
- Các yếu tố liệt kê được phân cách với nhau bằng dấu phẩy, cuối liệt kê thường là dấu “” hoặc kí hiệu “v.v...” 
Ví dụ 2. Cả tôi, anh chị và cháu đều nhớ cậu ấy. 
- Có thể dùng thêm một số trợ từ (nào, cả) trong phép liệt kê để nhấn mạnh. 
L­ưu ý 
I. Thế nào là phép liệt kê? 
II. Các kiểu liệt kê 
- Xét về cấu tạo 
- Xét về ý nghĩa 
Tiết 113 -Tiếng Việt LIỆT KÊ 
III. Luyện tập 
I. Thế nào là phép liệt kê? 
II. Các kiểu liệt kê 
III. Luyện tập 
Tiết 1 13 -Tiếng Việt: LIỆT KÊ 
Bài tập 1: Chỉ ra phép liệt kê trong văn bản “ Tinh thần yêu nước của nhân dân ta. ” 
( SGK/24, 25) 
Nhóm 1, 2 tìm phép liệt kê và nêu tác dụng trong đoạn 1 : 
 Từ “ Dân ta .. lũ bán nước và cướp nước.” 
Nhóm 3, 4 tìm phép liệt kê và nêu tác dụng trong đoạn 2 : 
 Từ “Lịch sử taanh hùng.” 
THẢO LUẬN 
Thời gian: 2 phút 
Bài tập 1: Chỉ ra phép liệt kê trong văn bản “ Tinh thần yêu nước của nhân dân ta ” (Sgk/24,25) 
1.[] Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quý báu của dân tộc ta. Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng, thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và lũ cướp nước. 
Liệt kê tăng tiến 
=>Sức mạnh của tinh thần yêu nước . 
1.[] Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quý báu của dân tộc ta. Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng, thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và lũ cướp nước . 
Tiết 113 -Tiếng Việt LIỆT KÊ 
III. Luyện tập 
2. Lịch sử ta có nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại chứng tỏ tinh thần yêu nước của dân ta. Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử vẻ vang thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung.... Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu cho một dân tộc anh hùng. 
Bài tập 1: Chỉ ra phép liệt kê trong văn bản “ Tinh thần yêu nước của nhân dân ta ” (Sgk/24,25) 
Tiết 113 -Tiếng Việt LIỆT KÊ 
III. Luyện tập 
2. Lịch sử ta có nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại chứng tỏ tinh thần yêu nước của dân ta. Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử vẻ vang thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung.... Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu cho một dân tộc anh hùng. 
Bài tập 1: Chỉ ra phép liệt kê trong văn bản “ Tinh thần yêu nước của nhân dân ta ” (Sgk/24,25) 
 Liệt kê theo thời gian 
=>Lòng tự hào về những trang lịch sử vẻ vang 
qua tấm gương những vị anh hùng dân tộc. 
Tiết 113 -Tiếng Việt LIỆT KÊ 
III. Luyện tập 
Bài tập 2. Tìm phép liệt kê trong các đoạn trích dưới đây 
Tiết 113 -Tiếng Việt LIỆT KÊ 
III. Luyện tập 
Bài tập 1 
Tỉnh lại em ơi qua rồi cơn ác mộng 
Em đã sống lại rồi, em đã sống 
Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung 
Không giết được em người con gái anh hùng! 
 (Tố Hữu) 
Bài tập 2. Tìm phép liệt kê trong các đoạn trích dưới đây. 
Tiết 113 -Tiếng Việt LIỆT KÊ 
III. Luyện tập 
Bài tập 1 
Tỉnh lại em ơi qua rồi cơn ác mộng 
Em đã sống lại rồi, em đã sống 
Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung 
Không giết được em người con gái anh hùng! 
 (Tố Hữu) 
b. 
- Cấu tạo: Sắp xếp nối tiếp hành động tra tấn dã man của bọn giặc đối với chị Lí . Liệt kê không theo cặp . 
 - Ý nghĩa: Thể hiện sự tàn bạo của quân thù và sự kiên cường của chị Lí . Liệt kê tăng tiến . 
Tiết 113 -Tiếng Việt LIỆT KÊ 
III. Luyện tập 
Bài tập 3 ( Bài tập thêm) 
 Nhìn hình đặt một câu có sử dụng phép liệt kê. 
	Là công dân Việt Nam, chúng ta hãy đeo khẩu trang, giữ khoảng cách an toàn, không tụ tập, khai báo y tế, khử khuẩn sạch sẽđể phòng tránh dịch Covid 19 cũng là một biểu hiện của tinh thần yêu nước. 
2 
S ơ đ ồ bài học 
Liệt kê 
. 
Liệt kê theo từng cặp 
Khái niệm 
Liệt kê là sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ hay cụm từ cùng loại. 
Phân loại 
Xét theo cấu tạo 
Xét theo ý nghĩa 
Liệt kê không theo từng cặp 
Liệt kê tăng tiến 
Liệt kê không t ă ng tiến 
Tác dụng: 
 Để diễn tả đư ợc đ ầy đ ủ h ơ n, sâu sắc h ơ n những khía cạnh khác nhau của thực tế hay của t ư t ư ởng, tình cảm. 
Thời gian: 
10 
9 
8 
7 
6 
5 
4 
3 
2 
1 
Hết giờ 
11 
12 
13 
14 
15 
 Tìm phép liệt kê trong ví dụ dưới đây. Xét về cấu tạo nó thuộc kiểu liệt kê nào? 
“ Ngoài ra còn các điệu lí như: lí con sáo, lí hoài xuân, lí hoài nam .” 
 ( Ca Huế trên sông Hương) 
Liệt kê không theo cặp: 
lí con sáo, lí hoài xuân, lí hoài nam . 
TRÒ CHƠI CỦNG CỐ KIẾN THỨC 
Câu nào dưới đây có phép liệt kê? Xét theo cấu tạo nó thuộc loại liệt kê nào? 
“Lời ca thong thả, trang trọng, trong sáng, gợi lên tình người, tình đất nước, trai hiền, gái lịch.” 
b. Làng ta phong cảnh hữu tình 
Dân cư giang khúc như hình con long. (Ca dao) 
Thời gian: 
10 
9 
8 
7 
6 
5 
4 
3 
2 
1 
Hết giờ 
13 
15 
14 
12 
11 
Câu có liệt kê là câu a. 
Thuộc kiểu liệt kê không theo cặp 
BÔNG HOA MAY MẮN 
 HƯỚNG DẪN HỌC TẬP Ở NHÀ 
+ Học thuộc nội dung bài học 
+ Hoàn thành bài tập vào vở 
+ Chuẩn bị: Ôn tập liệt kê 
KIỂM TRA THƯỜNG XUYÊN 
Câu 1. Thế nào là phép liệt kê? Cho 1 VD minh hoạ 
Câu 2. Có mấy kiểu liệt kê? Kể tên từng loại. 
Câu 3 . Tìm một phép liệt kê trong đoạn trích sau và nêu tác dụng. 
“Con người của Bác, đời sống của bác giản dị như thế nào, mọi người chúng ta đều biết: bữa cơm, đồ dùng, cái nhà, lối sống. Bữa cơm chỉ có vài ba món rất đơn giản, lúc ăn Bác không để rơi vãi một hạt cơm, ăn xong, cái bát bao giờ cũng sạch và thức ăn còn lại thì được sắp xếp tươm tất. Ở việc làm nhỏ đó, chúng ta càng thấy Bác quý trọng biết bao kết quả sản xuất của con người và kính trọng như thế nào người phục vụ. Cái nhà sàn của Bác vẻn vẹn chỉ có vài ba phòng, và trong lúc tâm hồn của Bác lộng gió thời đại, thì cái nhà nhỏ đó luôn lộng gió và ánh sáng, phảng phất hương thơm của hoa vườn, một đời sống như vậy thanh bạch và tao nhã biết bao !...”