Bài giảng Ngữ văn 8 - Tiết 125-126: Ôn tập: Phần tiếng việt học kỳ II

Tiết 125- 126: 
ÔN TậP: 
PHầN TIếNG VIệT 
 HọC Kỳ ii. 
I. CÁC KIỂU CÂU: 
A. Lớ thuyết: BẢN ĐỒ TƯ DUY: 
- Câu 2: Câu trần thuật đơn. 
- Câu 3: Câu trần thuật ghép, vế sau có một vị ngữ phủ định. 
 Bài tập1 : (Sgk -130) 
 Vợ tôi không ác nhưng thị khổ quá rồi (1)  Cái bản tính tốt của người ta bị những nỗi lo lắng, buồn đau, ích kỉ che lấp mất (2) .Tôi biết vậy nên tôi chỉ buồn chứ không nỡ giận (3). 
 ( Nam Cao) 
- Câu 1: Câu trần thuật ghép, có một vế là dạng câu phủ định. 
I. CÁC KIỂU CÂU: 
A. Lớ thuyết: BẢN ĐỒ TƯ DUY: 
 B. Bài tập: 
 Nhận diện kiểu cõu 
 Bài tập 2 : (Sgk - 131) 
 (2) Cái bản tính tốt của người ta bị những nỗi lo lắng, buồn đau ích kỉ che lấp mất. 
- Cái bản tính tốt của người ta có thể bị những gì che lấp mất? 
- Những gì có thể che lấp mất cái bản tính tốt của người ta? 
- Cái bản tính tốt của người ta có thể bị những nỗi lo lắng, buồn đau, ích kỉ che lấp mất không? 
- Những nỗi lo lắng, buồn đau ích kỉ có thể che lấp mất cái bản tính tốt của người ta không? 
 B. Bài tập: 
 Chuyển cõu trần thuật thành cõu nghi vấn 
 Bài tập 3 : (Sgk - 131) 
* Với từ buồn có thể đặt được các câu sau: 
 Chao ôi, buồn quá! 
 Ôi! Buồn quá! 
 Buồn làm sao! 
 Đặt câu cảm thán chứa một trong những từ như: vui, buồn, hay, đẹp, 
 B. Bài tập: 
Bài tập 4: (Sgk - 131) 
 Tôi bật cười bảo lão (1) : 
 Sao cụ lo xa quá thế (2) ? Cụ còn khoẻ lắm, chưa chết đâu mà sợ (3) !Cụ cứ để tiền ấy mà ăn, lúc chết hãy hay (4) ! Tội gì bây giờ nhịn đói mà để tiền lại (5) ? 
 Không, ông giáo ạ (6) ! Ăn mãi hết đi thì đến lúc chết lấy gì mà lo liệu (7) ? (Nam Cao) 
 Kiểu câu 
Câu 
Chức năng 
Câu trần thuật 
Câu cầu khiến 
Câu nghi vấn 
1, 3, 6 
4 
2, 5, 7 
- Câu 2: bộc lộ cảm xúc (sự ngạc nhiên). 
 Câu 5: giải thích (trình bày). 
 Câu 7: được dùng để hỏi . 
 B. Bài tập: 
 Nhận diện cỏch dựng cỏc kiểu cõu 
Hành động núi 
Khỏi niệm 
Cỏc kiểu hđ núi 
Cỏch thực hiện hđ núi 
Hỏi 
Trỡnh bày 
Điều khiển 
Bộc lộ cảm xỳc 
Giỏn tiếp 
Hứa hẹn 
II.HÀNH ĐỘNG NểI : 
Trực tiếp 
 Bài tập 1, 2 : (Sgk - 131, 132) 
STT 
Kiểu câu 
Hành động nói 
Cách dùng 
(1) 
(2) 
(3) 
(4) 
(5) 
(6) 
(7) 
Trần thuật 
Nghi vấn 
Trần thuật 
Cầu khiến 
Nghi vấn 
Trần thuật 
Nghi vấn 
Trực tiếp 
Gián tiếp 
Trực tiếp 
Trực tiếp 
Gián tiếp 
Trực tiếp 
Trực tiếp 
Trình bày 
Bộc lộ cảm xúc 
Nhận định 
Khuyên bảo 
Giải thích, nhận định 
Phủ định bác bỏ 
Hỏi 
B. Bài tập: 
II.HÀNH ĐỘNG NểI : 
A. Lớ thuyết: 
(1) Tụi bật cười bảo lóo : 
(2) - Sao cụ lo xa quỏ thế? 
(3)Cụ cũn khỏe lắm, chưa chết đõu mà sợ! 
(4)Cụ cứ để tiền ấy mà ăn, lỳc chết hóy hay! 
(5)Tội gỡ bõy giờ nhịn đúi mà để tiền lại? 
(6) - Khụng, ụng giỏo ạ ! 
(7)Ăn mói hết đi thỡ đến lỳc chết lấy gỡ mà lo liệu ? 
 Bài tập 1 : (Sgk - 138) 
B. Bài tập: 
HÀNH ĐỘNG NểI : 
(a) Đẹp vụ cựng Tổ quốc ta ơi! 
(b) [- Nhà chỏu đó tỳng lại phải đúng cả suất sư cho chỳ nú nữa, nờn mới lụi thụi như thế.]Chứ cú giỏm bờ trễ tiền sưu của nhà nước đõu? (Ngụ Tất Tố) 
(c) Cỏc em phải cố gắng học để thầy mẹ được vui lũng và để thầy dạy cỏc em được sung sướng. (Thanh Tịnh) 
(d) – Nếu khụng cú tiền nộp sưu cho ụng bõy giờ, thỡ ụng sẽ dỡ cả nhà mày đi, chửi mắng thụi à ! (Ngụ Tất Tố) 
(e) Xem khắp đất việt ta chỉ nơi này là thắng địa (Lớ Cụng Uẩn) 
Cõu 
Hành động núi 
Bộc lộ cảm xúc 
Khẳng định 
Khuyên bảo 
Phủ định 
Đe dọa 
Xỏc định cỏc kiểu hành động núi cỏc cõu sau: 
Bài tập 3 : (Sgk – 132) Viết cõu xỏc định mục đớch của hành động núi theo 2 yờu cầu sau: 
a) Cam kết khụng tham gia cỏc hoạt động tiờu cực như đua xe trỏi phộp, cờ bạc, nghiện hỳt, 
b) Hứa tớch cực học tập, rốn luyện và đạt kết quả tốt trong năm học tới. 
I.HÀNH ĐỘNG NểI : 
B. Bài tập 
III. LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU 
A. Lớ thuyết: 
TÁC DỤNG CỦA VIỆC LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ 
 TRONG CÂU 
Trật tự từ trong cõu cú tỏc dụng: 
- Thể hiện thứ tự nhất định của sự vật, hiện tượng, hoạt động, đặc điểm. 
 - Nhấn mạnh hỡnh ảnh, đặc điểm của sự vật, hiện tượng. 
- Liờn kết cõu với những cõu khỏc trong văn bản. 
 - Đảm bảo sự hài hoà về ngữ õm của lời núi. 
 Sứ giả vào, đứa bé bảo: Ông về tâu với vua sắm cho ta một con ngựa sắt, một cái roi sắt và một tấm áo giáp sắt, ta sẽ phá tan lũ giặc này. Sứ giả vừa kinh ngạc, vừa mừng rỡ , vội vàng về tâu vua . 
 (Thánh Gióng) 
Giải thích lí do sắp xếp trật tự từ của các bộ phận câu in đậm? 
 Bài tập 1: (Sgk - 132) 
 vừa kinh ngạc, vừa mừng rỡ: Sắp xếp trạng thái của sứ giả theo đúng thứ tự xuất hiện. 
III. LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU : 
B. Bài tập 
- về tõu vua: Sắp xếp sự việc của sứ gỉa theo đỳng thứ tự 
III. LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU : 
 Bài tập 2: (Sgk - 132,133) 
Tác dụng của việc sắp xếp trật tự từ của các từ ngữ in đậm? 
Các lang ai cũng muốn ngôi báu về mình nên cố làm vừa ý vua cha. Nhưng ý vua cha như thế nào không ai đoán được. 
 (Bánh chưng, bánh giày) 
b) Con người của Bác, đời sống của Bác giản dị như thế nào , mọi người chúng ta đều biết: bữa cơm, đồ dùng, cái nhà, lối sống. 
 (Phạm Văn Đồng) 
 Câu a: tác dụng liên kết câu 
- Câu b: tác dụng nhấn mạnh làm nổi bật ý của câu nói 
Bài tập 3: (Sgk - 133) 
a) Nhớ buổi trưa nào, nồm nam cơn gió thổi, khóm tre làng rung lên man mác khúc nhạc đồng quê. 
b) Nhớ một buổi trưa hôm nào, nồm nam cơn gió thổi,khóm tre làng rung lên khúc nhạc đồng quê man mác. 
- Câu a mang tính nhạc rõ hơn: từ man mác được đặt trước khúc nhạc đồng quê tạo sự luân phiên bằng - trắc, trầm- bổng, tạo vần trong câu văn. 
B. Bài tập 
A. Lớ thuyết: 
III. LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU : 
TIẾT 126: ễN TẬP TIẾNG VIỆT HỌC Kè II 
HƯớng dẫn về nhà 
 Bổ sung, hoàn thiện những bài tập cũn lại (tr138,139). 
Xem kiến thức phần hội thoại. 
 ễn tập kĩ toàn bộ nội dung kiến thức 
 Nghiờn cứu soạn bài: ễn tập phần Tập làm văn.