Bài giảng Tiếng Việt Lớp 4 - Tập làm văn: Luyện tập miêu tả các bộ phận của cây cối - Trường Tiểu học Trung Lập Hạ

Tập làm văn 
 Lớp 4 
Luyện tập miêu tả 
các bộ phận của cây cối 
( Tuần 23, ngày dạy: 01/4). 
TRƯỜNG TIỂU HỌC TRUNG LẬP HẠ 
Tập làm văn 
Luyện tập miêu tả các bộ phận của cây cối 
Bµi tËp 1: §äc ®o¹n v¨n miªu t¶ hoa d­íi ®©y vµ nªu nhËn xÐt vÒ c¸ch miªu t¶ cña t¸c gi¶. 
	 Hoa sÇu ®©u 
 Vµo kho¶ng cuèi th¸ng ba, c¸c c©y hoa sÇu ®©u ë vïng quª B¾c Bé ®©m hoa vµ ng­êi ta thÊy hoa sÇu ®©u në nh­ c­êi. Hoa nhá bÐ, lÊm tÊm mÊy chÊm ®en në tõng chïm, ®u ®­a nh­ ®­a vâng mçi khi cã giã. Cø ®Õn th¸ng ba, nhí ®Õn sÇu ®©u lµ t«i c¶m thÊy thoang tho¶ng ®©u ®©y mét mïi th¬m m¸t mÎ, dÞu dµng, m¸t mÎ cßn h¬n c¶ h­¬ng cau, mµ dÞu dµng cã khi h¬n c¶ mïi th¬m hoa méc. Mïi th¬m huyÒn diÖu ®ã hoµ víi mïi cña ®Êt ruéng cµy vì ra, mïi ®Ëu ®· giµ mµ ng­êi n«ng phu h¸i vÒ ph¬i n¾ng, mïi m¹ non lªn sím xanh mµu hoa lÝ, mïi khoai s¾n, mïi rau cÇn ë c¸c ruéng x©m xÊp n­íc ®­a lªn, Bao nhiªu thø ®ã, bÊy nhiªu th­¬ng yªu, khiÕn ng­êi ta c¶m thÊy nh­ ng©y ngÊt, nh­ say say mét thø men g×. Theo Vò B»ng 
a) Tả hoa 
 hoa sầu đâu 
Vào khoảng cuối tháng ba, các cây sầu đâu ở vùng quê Bắc Bộ đâm hoa và người ta thấy hoa sầu đâu nở như cười. Hoa nhỏ bé, lấm tấm mấy chấm đen nở từng chùm, đu đưa như đưa võng mỗi khi có gió. Cứ đến tháng ba, nhớ đến sầu đâu là tôi cảm thấy thoang thoảng đâu đây một mùi thơm mát mẻ, dịu dàng, mát mẻ còn hơn cả hương cau, mà dịu dàng có khi hơn cả mùi thơm hoa mộc. Mùi thơm huyền diệu đó hòa với mùi của đất ruộng cày vỡ ra, mùi đậu đã già mà người nông phu hái về phơi nắng, mùi mạ non lên sớm xanh màu hoa lí, mùi khoai sắn, mùi rau cần ở các ruộng xâm xấp nước đưa lên, Bao nhiêu thứ đó, bấy nhiêu th ươ ng yêu, khiến người ta cảm thấy như ngây ngất, như say say một thứ men gì. 
Đọc thêm 
1. Nªu c¸ch miªu t¶ hoa cña nhµ v¨n? 
 2. T¸c gi¶ miªu t¶ hoa víi nh÷ng nÐt ®Æc s¾c nµo? 
 3. T¸c gi¶ dïng biÖn ph¸p nghÖ thuËt g× ®Ó t¶? 
1. T¶ c¶ chïm, kh«ng t¶ tõng b«ng. 
 2. T¶ mïi th¬m ®Æc biÖt cña hoa. 
 3. Miªu t¶ b»ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt so s¸nh. 
	 Hoa sÇu ®©u 
 Vµo kho¶ng cuèi th¸ng ba, c¸c c©y hoa sÇu ®©u ë vïng quª B¾c Bé ®©m hoa vµ ng­êi ta thÊy hoa sÇu ®©u në nh­ c­êi. Hoa nhá bÐ, lÊm tÊm mÊy chÊm ®en në tõng chïm, ®u ®­a nh­ ®­a vâng mçi khi cã giã. Cø ®Õn th¸ng ba, nhí ®Õn sÇu ®©u lµ t«i c¶m thÊy thoang tho¶ng ®©u ®©y mét mïi th¬m m¸t mÎ, dÞu dµng, m¸t mÎ cßn h¬n c¶ h­¬ng cau, mµ dÞu dµng cã khi h¬n c¶ mïi th¬m hoa méc. Mïi th¬m huyÒn diÖu ®ã hoµ víi mïi cña ®Êt ruéng cµy vì ra, mïi ®Ëu ®· giµ mµ ngư­êi n«ng phu h¸i vÒ ph¬i n¾ng, mïi m¹ non lªn sím xanh mµu hoa lÝ, mïi khoai s¾n, mïi rau cÇn ë c¸c ruéng x©m xÊp n­íc ®­a lªn, Bao nhiªu thø ®ã, bÊy nhiªu th­¬ng yªu, khiÕn ng­êi ta c¶m thÊy nh­ ng©y ngÊt, nh­ say say mét thø men g×. Theo Vò B»ng 
Đọc tìm hiểu và trả lời các ý sau: 
 Qua ®o¹n v¨n t¶ hoa 
 sÇu ®©u, em cã nhËn xÐt g× 
vÒ c¸ch miªu t¶ cña t¸c gi¶? 
1. T¶ c¶ chïm, kh«ng t¶ tõng b«ng. 
2. T¶ mïi th¬m ®Æc biÖt cña hoa. 
3. BiÖn ph¸p nghÖ thuËt so s¸nh. 
Bµi tËp 1( b ): §äc ®o¹n v¨n miªu t¶ qu¶ d­íi ®©y vµ nªu nhËn xÐt vÒ c¸ch miªu t¶ cña t¸c gi¶. 
 Qu¶ cµ chua 
 §ªm huyÒn diÖu ®· rñ hoa cµ chua lÆn theo vßng thêi gian chuyÓn vÇn. Hoa biÕn ®i vÒ c©y t¹o ra nh÷ng chïm qu¶ nân chung mµu víi c©y víi l¸. 
 Cµ chua ra qu¶, xum xuª, chi chÝt, qu¶ lín qu¶ bÐ vui m¾t nh­ ®µn gµ mÑ ®«ng con. Qu¶ mét, qu¶ chïm, qu¶ sinh ®«i, qu¶ chïm ba, chïm bèn. Qu¶ ë th©n, qu¶ leo nghÞch ngîm lªn ngän lµm oÎ c¶ nh÷ng nh¸nh to nhÊt. 
 N¾ng ®Õn t¹o vÞ th¬m m¸t dÞu dÇn trong qu¶. Mçi qu¶ cµ chua chÝn lµ mét mÆt trêi nhá hiÒn dÞu. Cµ chua th¾p ®Ìn lång trong lïm c©y nhá bÐ, gäi ng­êi ®Õn h¸i. Mµu ®á lµ mµu nhËn ra sím nhÊt. Nh÷ng qu¶ cµ chua ®Çu mïa gieo sù n¸o nøc cho mäi ng­êi. 
 Qu¶ cµ chua 
 §ªm huyÒn diÖu ®· rñ hoa cµ chua lÆn theo vßng thêi gian chuyÓn vÇn. Hoa biÕn ®i vÒ c©y t¹o ra nh÷ng chïm qu¶ nân chung mµu víi c©y víi l¸. 
 Cµ chua ra qu¶, xum xuª, chi chÝt, qu¶ lín qu¶ bÐ vui m¾t nh­ ®µn gµ mÑ ®«ng con. Qu¶ mét, qu¶ chïm, qu¶ sinh ®«i, qu¶ chïm ba, chïm bèn. Qu¶ ë th©n, qu¶ leo nghÞch ngîm lªn ngän lµm oÎ c¶ nh÷ng nh¸nh to nhÊt. 
 N¾ng ®Õn t¹o vÞ th¬m m¸t dÞu dÇn trong qu¶. Mçi qu¶ cµ chua chÝn lµ mét mÆt trêi nhá hiÒn dÞu. Cµ chua th¾p ®Ìn lång trong lïm c©y nhá bÐ, gäi ng­êi ®Õn h¸i. Mµu ®á lµ mµu nhËn ra sím nhÊt. Nh÷ng qu¶ cµ chua ®Çu mïa gieo sù n¸o nøc cho mäi ng­ưêi. Theo Ng« V¨n Phó 
1. T¶ c©y cµ chua tõ khi hoa rông ®Õn khi kÕt qu¶, tõ khi qu¶ xanh ®Õn khi qu¶ chÝn. 
1. Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch miªu t¶ qu¶ cña t¸c gi¶? 
2. T×m nÐt næi bËt nhÊt cña ®o¹n v¨n? 
3. T¸c gi¶ miªu t¶ qu¶ cµ chua b»ng nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo? 
2. T¶ cµ chua ra qu¶ xum xuª, chi chÝt vµ vÎ ®Ñp cña qu¶ khi chÝn 
3. T¸c gi¶ miªu t¶ b»ng nghÖ thuËt so s¸nh vµ nh©n ho¸ 
1. T¶ c¶ chïm, kh«ng t¶ tõng b«ng. 
2. T¶ mïi th¬m ®Æc biÖt cña hoa. 
3. T¸c gi¶ miªu t¶ b»ng biÖn ph¸p 
 nghÖ thuËt so s¸nh. 
T¶ hoa 
T¶ qu¶ 
1. T¶ c©y cµ chua tõ khi hoa rông ®Õn khi kÕt qu¶, tõ khi qu¶ xanh ®Õn khi qu¶ chÝn. 
2. T¶ cµ chua ra qu¶ xum xuª, chi chÝt vµ vÎ ®Ñp cña qu¶ khi chÝn 
3. T¸c gi¶ miªu t¶ b»ng nghÖ thuËt so s¸nh vµ nh©n ho¸ 
- Khi miêu tả các bộ phận của cây ta cần lưu ý: 
 Chọn một số nét đặc sắc, sau đó lần lượt đưa ra các nhận xét về các hình ảnh đã quan sát được. Diễn tả chúng bằng các cách như dùng từ ngữ gợi hình, gợi âm thanh; như so sánh, nhân hoá . . .; như kết hợp tả sự vật với diễn đạt cảm xúc của người viết. 
? Khi miêu tả các bộ phận của cây chúng ta cần tả như thế nào? 
Bài 1 : Đọc một số đoạn văn miêu tả hoa, quả dưới đây và nêu nhận xét về cách miêu tả của tác giả. 
 Bài 2 : Viết một đoạn văn tả một loài hoa hoặc một thứ quả mà em yêu thích. 
 Hoa mai vàng 
 Hoa mai cũng có năm cánh như hoa đào, nhưng cánh hoa mai to hơn cánh hoa đào một chút. Những nụ mai không phô hồng mà ngời xanh màu ngọc bích, Sắp nở, nụ mai mới phô vàng. Khi nở, cánh hoa mai xòe ra mịn màng như lụa. Những cánh hoa ánh lên một sắc vàng muốt, mượt mà. Một mùi hương thơm lựng như nếp hương phảng phất bay ra. 
 Mùa xuân và phong tục Việt Nam 
Bµi tËp 2 : ViÕt mét ®o¹n v¨n t¶ mét loµi hoa hoÆc mét thø qu¶ mµ em yªu thÝch. 
 VÝ dô ®o¹n v¨n t¶ hoa: 
 B«ng hoa h­íng d­¬ng thËt to vµ rùc rì. Hµng tr¨m c¸i c¸nh máng xÕp xen kÏ vµo nhau rung rinh theo chiÒu giã. Nhôy hoa mµu ®en nh­ mêi gäi lò ong b­ím ®Õn vui cïng. Hoa h­íng d­¬ng lµ biÓu t­îng ®Ñp cña mét kh¸t väng v­¬n tíi ch©n lÝ nh­ chÝnh tªn gäi cña loµi hoa. 
 VÝ dô ®o¹n v¨n t¶ qu¶: 
 Theo thêi gian, nh÷ng qu¶ cam lín dÇn råi chuyÓn tõ mµu xanh nh¹t sang mµu vµng t­¬i. §Õn lóc ®­¬c ¨n th× nã kho¸c chiÕc ¸o vµng ­¬m. Nh÷ng qu¶ cam ãng lªn, da c¨ng mäng. Chóng nh­ nh÷ng chiÕc ®Ìn lång nhá treo l¬ löng trªn c©y. ¡n qu¶ cam ë v­ên nhµ em thËt m¸t vµ ngät. 
CHÀO TẠM BiỆT 
CÁC EM !