Bài giảng Vật Lí 9 - Bài 4: Đoạn mạch nối tiếp

 HS1: Khi đặt vào hai đầu dây dẫn một hiệu điện 
thế là 20V thì cường độ dòng điện chạy qua nó là 
0,5 A.
a/ tính điện trở của dây dẫn.
b/ Nếu HĐT tăng thêm 5V thì lúc đó CĐDĐ chạy 
qua dây dẫn là bao nhiêu?
 R
HS2: Cho mạch điện như hình A
vẽ. Biết Ampe kế chỉ 0,8A hiệu 
điện thế đặt vào hai đầu dây 
dẫn là 4V a/ Tính điện trở R? A B
 + -
b/ Để Ampe kế chỉ 1,2A thì 
HĐT phải tăng thêm bao 
nhiêu? R1 R2
Liệu ta có thể thay thế 
2 điện trở mắc nối tiếp 
bằng  một  điện  trở  để 
dòng  điện  chạy  qua ? 
 Ω
mạch không thay đổi?
 Rtđ I. CƯỜNG ĐỘ DÒNG ĐIỆN VÀ HIỆU 
ĐIỆN THẾ TRONG ĐOẠN MẠCH NỐI 
TIẾP:
 1. Nhớ lại kiến thức lớp 7:
Trong đoạn mạch 
gồm 2 bóng đèn I1I1 I2I2
mắc nối tiếp:
 I I KẾT LUẬN :
Trong đoạn mạch gồm hai bóng đèn mắc 
nối tiếp:
• Cường độ dòng điện có giá trị như nhau 
 tại mọi điểm 
 I = I1 = I2
• Hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn mạch 
 bằng tổng các hiệu điện thế trên mỗi đèn 
 U = U1 + U2 I.CĐDĐ VÀ HĐT TRONG ĐOẠN MẠCH NỐI TIẾP:
1. Nhớ lại kiến thức lớp 7:
*Trong đoạn mạch gồm hai bóng đèn mắc nối tiếp 
 thì:
 U
 1 V V U2
 I = I1 = I2 U = U1 + U2 1 2
 (1) (2)
 I1 Đ I2 Đ
2.Đoạn mạch gồm hai  A 1 2
điện trở mắc nối tiếp:
 K + - 
*C1: R1, R2 và ampe kế
 U1 V U2
được mắc với nhau  V1 2
 như thế nào?
 I R I R
 A 1 1 2 2
 I = I1 = I2 U = U1 + U2 
 (1) (2) K + - C2: Hãy chứng minh rằng, đối với đoạn mạch gồm 
hai điện trở R1, R2 mắc nối tiếp, HĐT giữa hai đầu 
mỗi điện trở tỉ lệ thuận với điện trở đó.
Do R1nối tiếp R2 nên theo (1) ta có: I = I1 = I2 
Theo ĐL Ôm ta có:
 U1 R1
Suy ra: (3)
 U2 R2 KẾT LUẬN:
Hiệu  điện  thế  giữa  hai đầu  mỗi 
điện  trở  tỉ  lệ  thuận  với  điện  trở 
đó
 U1 R1
 U2 R2 II. ĐIỆN TRỞ TƯƠNG ĐƯƠNG CỦA 
ĐOẠN MẠCH NỐI TIẾP:
1. Điện trở tương đương: (SGK)
 A I không 
 đổi
 U kh«ng ®æi II. ĐIỆN TRỞ TƯƠNG ĐƯƠNG 
 CỦA ĐOẠN MẠCH NỐI TIẾP:
1. Điện trở tương đương:
 Điện trở tương đương của một đoạn mạch 
là điện trở ...cho đoạn mạch có thể thay thế
này , sao cho với cùng .. hiệu điện thế thì 
 cường độ dòng điện chạy qua đoạn mạch 
vẫn giữ giá trị..... như trước 2. Công thức tính điện trở tương 
đương:
 H.1 H.2
 Rtđ = R1 + R2 3. Thí nghiệm kiểm tra: SGK
4. Kết luận:
Điện trở tương đương của đoạn mạch 
gồm 2 điện trở mắc nối tiếp bằng tổng 
các điện trở thành phần:
 (4) III. VẬN DỤNG
C4 Cho mạch điện như sơ đồ hình 4.2
+ Khi công tác K mở, 2 đèn  Cầu chì + _
có  hoạt  động  không?  Vì 
sao?
+ Khi công tác K đóng, cầu 
chì  bị  đứt, 2 đèn  có  hoạt 
 K Đ1 Đ2
động không? Vì sao?
+ Khi công tác K đóng, dây 
tóc bóng đèn Đ1 bị đứt, đèn 
Đ2 có hoạt động không? Vì 
sao?
Trong mạch  điện  mắc  nối  tiếp  các  dụng  cụ  điện 
nếu 1 dụng cụ điện bị hỏng làm mạch điện hở thì 
các dụng cụ điện còn lại sẽ không hoạt động. C4 Cho mạch điện như sơ đồ hình 4.2
 + Khi công tác K mở, 2 đèn 
 Cầu chì + _
 không  hoạt  động  vì  mạch 
 hở,  không  có  dòng  điện 
 chạy qua đèn chay qua đèn.
+ Khi công  tác  K đóng, cầu 
chì bị đứt, 2 đèn cũng không  K Đ1 Đ2
hoạt động vì mạch hở, không 
có  dòng  điện  chạy  qua đèn 
chay qua chúng.
+ Khi công tác K đóng, dây tóc bóng đèn Đ1 bị đứt, 
đèn Đ2 cũng không hoạt động vì mạch hở, không có 
dòng điện chạy qua đèn.
Trong mạch điện mắc nối tiếp các dụng cụ điện nếu 
1 dụng  cụ  điện  bị  hỏng  làm  mạch  điện  hở  thì  các 
dụng cụ điện còn lại sẽ không hoạt động. C5
 Cho 2 điện trở R1 = R2 = 20Ω được mắc như sơ 
 đồ hình 4.3a
a) Tính  điện  trở  tương 
đương của đoạn mạch đó.
b) Mắc  thêm  R3 = 20Ω vào 
đoạn  mạch  thì  điện  trở 
tương  đương  của  đoạn 
mạch mới là bao nhiêu? So 
sánh  điện  trở  đó  với  mỗi 
điện trở thành phần?
Trả lời:
b) Điện trở tương đương của đoạn mạch b: Trả lời:
 a) Điện trở tương đương của đoạn mạch a: Rtđ  = R1 + R2 + R3 = 20 + 20 + 20 = 60Ω
Rtđ của đoạnR tđ mạch = R1 +b Rlớn2 = 20gấp + 203 lần = 40 cácΩ điện trở 
 thành phần. *Lưu ý : Điện trở tương đương của mạch 
nối tiếp lớn hơn điện trở thành phần, do đó 
cường độ dòng điện trong mạch sẽ nhỏ. R C
 R1 R 3
 A 2 B
 R12
Mở rộng: Mạch có n điện 
trở mắc nối tiếp thì:
 I = I1 = I2 =  = In 
 U = U1 + U2 +  + Un
 Rtđ = R1 + R2 +  + Rn *Mở rộng cho đoạn mạch gồm n điện trở mắc nối 
tiếp: Bài tập
 Đặt hiệu điện thế U = 12V vào hai đầu đoạn mạch gồm 
 điện trở R1 = 40Ω và R2 = 80Ω mắc nối tiếp. Hỏi cường 
 độ dòng điện chạy qua đoạn mạch này là bao nhiêu?
 A. 0,1A B. 0,15A C. 0,25A 
 D. 0,3A
 +1 Bài tập
 Hai điện trở R1 , R2 và ampe kế được mắc nối tiếp 
 với nhau vào hai điểm A, B.
 a) Vẽ sơ đồ  mạch điện trên.
 b) Cho R1 = 5Ω, R2 = 10Ω, ampe kế chỉ 0,2A. Tính 
 hiệu điện thế giữa hai đầu mỗi điện trở và hiệu điện 
 thế ở hai đầu đoạn mạch.
 0,2 A
 A B