Giáo án Lịch sử 8 (Cánh Diều) - Bài 5: Quá trình khai phá của Đại Việt trong các thế kỉ XVI - XVIII

BÀI 5: QUÁ TRÌNH KHAI PHÁ CỦA ĐẠI VIỆT TRONG CÁC THẾ KỈ XVI - XVIII
 ( tiết)
I. MỤC TIÊU (Học xong bài học, học sinh sẽ đạt được)
1. Về kiến thức: 
- Trình bày được khái quát công cuộc khai phá vùng đất phía Nam trong các thế kỉ XVI – XVIII.
- Mô tả và nêu được ý nghĩa của quá trình thực thi chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa của chúa Nguyễn.
2. Về năng lực: 
* Năng lực chung
- Bài học góp phần phát triển năng lực tự học thông qua việc tự đọc, tự nghiên cứu nội dun...i chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của người Việt trong các thế kỉ XVII – XVIII.
- Lập bảng tóm tắt về công cuộc khai phá vùng đất phía Nam trong các thế kỉ XVI-XVIII của các chúa Nguyễn.
- Sử dụng mạng Internet để tìm kiếm tư liệu về lễ Khao Lề thế lính Hoàng Sa ở đảo Lý Sơn và các thông tin khác về phần chủ quyền lãnh thổ biển đảo của nước ta.
3. Về phẩm chất: 
 - Trung thực, yêu nước, trân trọng các thành quả khai phá đất đai, mở rộng lãnh thổ của các thế hệ cha ông.
- Có... trò chơi: “ÔNG LÀ AI”
c) Sản phẩm: 
- Những dự đoán và câu trả lời của HS. (Nguyễn Hoàng)
d) Tổ chức thực hiện: 
B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)
- GV: Tổ chức cho HS tham gia trò chơi: “ÔNG LÀ AI”
- GV yêu HS quan sát ảnh và đoán tên nhân vật. GV lần lượt cung cấp các dữ liệu để HS đoán. 
- Dự liệu:
1.Đàng Trong do chúa nào cai quản?
2.Trạng trình Nguyễn Bỉnh Khiêm đã khuyên ai trong câu nói sau: “Hoành Sơn nhất đái vạn đại dung thân”?
3. Ông là con trai thứ hai của Nguyễn Kim?
4.Sử Tr...i quát quá trình khai phá của Đại Việt
Mục tiêu: 
-Trình bày được khái quát công cuộc khai phá vùng đất phía Nam trong các thế kỉ XVI – XVIII.
- Đánh giá được vai trò của các chúa Nguyễn trong việc mở rộng lãnh thổ về phía Nam
b) Nội dung: GV đặt câu hỏi, HS trả lời câu hỏi của GV.
c) Sản phẩm: Câu trả lời đúng của HS.
d) Tổ chức thực hiện
*GV y/c HS tìm hiểu trước ở nhà về việc công cuộc khai phá vùng đất phía nam thông qua tư liệu: Phim tài liệu của Truyền hình Vĩnh Long giới thiệu về qu...các vùng lãnh thổ được mở rộng về phía nam của nước ta theo các mốc thời gian tương ứng? Rút ra nhận xét về sự mở rộng lãnh thổ nước ta về phía nam từ TK XVI đến TK XVIII?
3.Hãy đánh giá về vai trò của các chúa Nguyễn trong việc mở rộng lãnh thổ nước ta về phía nam?
- Thời gian: 10 phút
(GV cho HS xem video minh họa thêm: Khát vọng non sông)
B2: Thực hiện nhiệm vụ
HS:
- Đọc SGK và làm việc cá nhân
- Thảo luận nhóm để hoàn thành nhiệm vụ.
B3: Báo cáo, thảo luận
GV yêu cầu đại diện nhóm l...n sang Chân Lạp làm vợ vua Chey Chetta II và thiết lập 2 trạm thu thuế ở Sài Gòn – Bến Nghé, cho thấy ông đã có sẵn một tầm nhìn chiến lược và một chủ trương vừa tổng thuế, vừa cụ thể trong việc khai phá đất đai và xác lập chủ quyền trên toàn vùng Nam Bộ. Sau những cố gắng này, ở xứ Quảng, lần lượt Phú Yên, Thái Khang, Bình Thuận,...nhanh chóng được sáp nhập vào đất Đàng Trong.
(Theo Nguyễn Ngọc Quang, Vùng đất Nam Bộ (tập IV, NXB Chính trị Quốc gia – Sự thật)

– Năm 1558, Nguyễn Hoàng vào trấ...thi chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa của chúa Nguyễn.
b) Nội dung: 
- GV sử dụng KT khăn phủ bàn để tổ chức cho HS khai thác đơn vị kiến thức.
- HS suy nghĩ cá nhân, làm việc nhóm và hoàn thiện nhiệm vụ.
c) Sản phẩm: Phiếu học tập đã hoàn thành của HS.
d) Tổ chức thực hiện
-Gv giao HS tìm hiểu trước ở nhà các tư liệu:
+ Bài viết: “Chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa” – của TRẦN DUY HẢI, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Biên giới quốc gia in trên ...c thế kỉ XVII – XVIII theo gợi ý sau:
Tên đội dân binh được cử đi ra Hoàng Sa, Trường Sa.
Nhiệm vụ được giao.
Thời gian đi làm nhiệm vụ.
Quyền lợi được hưởng của dân binh khi tham ra đội.
2.Việc cử các đội dân binh đi ra các đảo có ý nghĩa như thế nào đối với việc thực thi chủ quyền ở quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa của người Việt?
- Thời gian:  phút
B2: Thực hiện nhiệm vụ
HS đọc SGK, suy nghĩ cá nhân và thảo luận luận nhóm.
GV hướng dẫn, hỗ trợ các em thảo luận nhóm (nếu cần).
B3: Báo cá...ng và liên tục: 
+ Biện pháp: lập 2 đội dân binh đội Hoàng Sa và đội Bắc Hải. 
+ Nhiệm vụ: khai thác tài nguyên biển và kiểm soát, quản lí biển, đảo. 
+ Thời gian: tháng 2,3 hàng năm
+ Ý nghĩa: Từng bước xác lập chủ quyền đối với hai quần đảo này. 
HĐ 3: LUYỆN TẬP
a) Mục tiêu: Vận dụng kiến thức của bài học vào việc làm bài tập cụ thể
b) Nội dung: HS suy nghĩ cá nhân làm bài tập của GV giao
c) Sản phẩm: 
Trục thời gian khái quát quá trình khai phá của Đại Việt trong các thế kỉ XVI – XVI...hận xét bài làm của HS.
 HĐ 4: VẬN DỤNG
a) Mục tiêu: Củng cố và mở rộng kiến thức nội dung của bài học cho HS
b) Nội dung: GV giao nhiệm vụ, HS thực hiện nhiệm vụ.
c) Sản phẩm: 
d) Tổ chức thực hiện
B1: Chuyển giao nhiệm vụ: (GV giao bài tập)
Bài tập 1: Sưu tầm tư liệu quá trình xác lập và thực thi chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa dưới thời các chúa Nguyễn. Giới thiệu tư liệu đó với thầy cô và bạn học.
B2: Thực hiện nhiệm vụ
- GV hướng dẫn các em tìm hiểu yêu cầu của đề.