Giáo án Lịch sử 8 (Kết nối tri thức) - Bài 5: Cuộc xung đột Nam - Bắc triều và Trịnh - Nguyễn

Tuần Ngày soạn: 
 Ngày dạy:
CHƯƠNG 3
 VIỆT NAM TỪ ĐẦU THẾ KỈ XVI ĐẾN THẾ KỈ XVIII 
Tiết 9, 10 - Bài 5:
 CUỘC XUNG ĐỘT NAM – BẮC TRIỀU VÀ TRỊNH - NGUYỄN
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức
- Nêu được những nét chính về sự ra đời của Vương triều Mạc.
- Giải thích được nguyên nhân bùng nổ xung đột Nam –Bắc triều, Trịnh – Nguyễn.
- Nêu được hệ quả của xung đột Nam –Bắc triều, Trịnh – Nguyễn.
2. Năng lực
* Năng lực chung: Năng lực tự học, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác, năng lực phát h...m chất 
- Bồi dưỡng phẩm chất trung thực, yêu nước, phản đối các cuộc xung đột chiến tranh vì lợi ích của cá nhân/nhóm người mà gây hại đến đời sống nhân dân, đến sự phát triển chung của đất nước.
 II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Giáo viên 
- Ảnh/Video về di tích thành nhà Mạc, về sự kiện Mạc Đăng Dung lên ngôi, về hậu quả của cuộc xung đột Nam – Bắc triều, Trịnh – Nguyễn.
- Lược đồ Nam – Bắc triều và Đàng Trong – Đàng Ngoài.
- Tranh vẽ phủ chúa Trịnh thế kỉ XVII và các tư liệu tiêu bi...ạc (Lạng Sơn), Lũy Thầy (Quảng Bình).
c. Sản phẩm: Một số hiểu biết của HS về cuộc xung đột giữa các tập đoàn phong kiến ở thế kỉ XVI-XVII.
d. Tổ chức thực hiện: 
GV cho HS xem hình 


Thành nhà Mạc (Lạng Sơn)
Thành lũy được xây dựng dựa trên địa hình tự nhiên, trấn giữ con đường độc đạo qua Lạng Sơn đến Trung Quốc. Dấu tích còn lại thời chiến tranh Lê – Mạc, gồm 2 đoạn tường dài 300m, mặt thành rộng 1m, xây bằng khối đá lớn.
Lũy Thầy (Quảng Bình)
Nằm trong hệ thống thành lũy quân sự, ghi ...ộc.
+ Kinh tế đất nước bị đình trệ, cuộc sống người dân trở nên khốn cùng.
+ Cuộc xung đột kéo dài, gây ra những thiệt hại to lớn về người và của.
- Bên cạnh các hệ quả tiêu cực trên, ta phải kể đến vai trò quan trọng của các chúa Nguyễn trong việc mở rộng lãnh thổ về phía Nam và có nhiều hoạt động xác định chủ quyền tại hai quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa (sẽ học ở bài 6).
GV: Những di tích lịch sử trên là minh chứng rõ ràng cho thời kì khủng hoảng, suy yếu của nhà nước phong kiến tập quyền ...Mục tiêu: Bối cảnh lịch sử ở thế kỉ XVI (nhà Lê suy yếu, phe phái phong kiến xung đột, khởi nghĩa nông dân bùng nổ) đã dẫn tới sự ra đời của Vương triều Mạc.
* Tổ chức thực hiện:
Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập
HS đọc phần 1 và trả lời các câu hỏi
1. Trình bày những nét chính về sự ra đời của vương triều Mạc?
2. Nêu hiểu biết của em về Mạc Đăng Dung?
3. Em có suy nghĩ gì về việc Mạc Đăng Dung ép vua Lê nhường ngôi, lập ra Vương triều Mạc?
Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS đọc ...ho triều đình càng thêm suy yếu.
+ Trong lúc tình hình đất nước bất ổn, Mạc Đăng Dung đã tiêu diệt các thế lực đối lập, dần thâu tóm mọi quyền hành.
- 1527, Mạc Đăng Dung ép vua Lê nhường ngôi, lập ra triều Mạc và thực hiện một số chính sách về KT, CT, XH nhằm ổn định, phát triển đất nước.
 2. Hiểu biết về Mạc Đăng Dung?
HS xem video giới thiệu ngắn gọn về Mạc Đăng Dung và việc lên ngôi, dựa vào phần Em có biết, tư liệu 1 (tr 23)
- Là người có chí lớn, văn võ song toàn, tài năng.
- Thế lực...à Lê -> h/chế.
- Triều Lê đã đến lúc suy yếu, khủng hoảng, nên sự ra đời của Vương triều Mạc là điều tất yếu. Nếu không có Mạc Đăng Dung thì cũng sẽ là nhân vật khác, dòng họ khác lên thay thế.
HS xem video về công lao của Mạc Đăng Dung.
- Triều Mạc có những đóng góp quan trọng trong việc ổn định tình hình, phát triển đất nước. Hiện nay ở nhiều địa phương khác trong cả nước có những đường phố được đặt tên của hai vị vua triều Mạc như Mạc Đăng Dung, Mạc Đăng Doanh (Hà Nội) -> thể hiện qu...uy thoái.
+ Các phe phái phong kiến xung đột, tranh chấp quyết liệt với nhau.
+ Các cuộc k/n nông dân nổ ra chống lại triều đình.
- Mạc Đăng Dung là một võ quan trong triều đã dần thâu tóm quyền hành.
- 1527, Mạc Đăng Dung ép vua Lê nhường ngôi, lập ra triều Mạc và thực hiện một số chính sách về KT, CT, XH nhằm ổn định, phát triển đất nước.
2. Xung đột Nam – Bắc triều
Hoạt động của thầy và trò
Sản phẩm dự kiến
Hoạt động 2: Xung đột Nam – Bắc triều
* Mục tiêu: Giải thích được nguyên nhân b... Bắc Triều?
 - Triều Lê suy yếu, Mạc Đặng Dung là một võ quan lợi dụng sự xung đột giữa các phe phái ® năm 1527 cướp ngôi, lập nhà Mạc ® Bắc Triều.
 - Nguyễn Kim, võ quan nhà Lê ủng hộ nhà Lê dấy quân ở Thanh Hóa ²Phù Lê diệt Mạc” Þ Nam Triều (1533)
- GV xác định ranh giới Nam – Bắc triều trên bản đồ.
? Nguyên nhân nào dẫn đến xung đột?
Cuối triều Lê các thế lực cát cứ nổi lên khắp nơi tranh giành quyền lực. => Gây ra xung đột Nam - Bắc triều.
- Gv tường thuật diễn biến cuộc xung đột tr...Trịnh – Nguyễn
Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động 
- HS lần lượt trả lời các câu hỏi
Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả của học sinh. 
GV bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh.
2. Xung đột Nam – Bắc triều
* Nguyên nhân:
+ Do mâu thuẫn giữa nhà Mạc và nhà Lê --> xung đột bùng nổ.
*Diễn biến:
+ Đánh nhau triền miên hơn 60