Giáo án Ngữ văn 7 - Tuần 1+2 - Năm 2020-2021

Soạn : 31/ 8/ 2020- Dạy : / 9/ 2020.
Tuần 1 – Chủ đề 1( 8 tiết): 
CÁC YẾU TỐ LIÊN KẾT, BỐ CỤC VÀ MẠCH LẠC TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
Cổng trường mở ra, Mẹ tôi, Cuộc chia tay của những con búp bê, Liên kết trong văn bản, Bố cục trong văn bản, Mạch lạc trong văn bản
A- Mục tiêu cần đạt
1- Kiến thức:
a- Về văn bản:
- Hiểu sơ giản về các tác giả Lí Lan, Ét-môn-đô đơ A-mi-xi, Khánh Hoài.
- Thấy được tình cảm sâu nặng của cha mẹ đối với con cái, ý nghĩa lớn lao của nhà trường đối với cuộc đời mỗi con người, nhất là với tuổi thiếu niên, nhi đồng. Lời văn biểu hiện tâm trạng người mẹ đối với con trong văn bản.
- Cách giáo dục vừa nghiêm khắc vừa tế nhị, có lí và có tình của người cha khi con mắc lỗi. Nghệ thuật biểu cảm trực tiếp qua hình thức một bức thư của A-mi-xi.
- Hiểu được hoàn cảnh éo le và tình cảm anh em ruột thịt thắm thiết, sâu nặng và nỗi đau khổ của những đứa trẻ không may rơi vào hoàn cảnh bố mẹ li dị. Đặc sắc trong nghệ thuật kể chuyện của tác giả Khánh Hoài.
b- Tập làm văn:
- Hiểu được khái niệm liên kết trong văn bản; yêu cầu về liên kết trong văn bản.
- Hiểu được tầm quan trọng của việc xây dựng bố cục văn bản.
- Có những hiểu biết bước đầu về mạch lạc trong văn bản và sự cần thiết phải làm cho VB có mạch lạc. Điều kiện cần thiết để một VB có tính mạch lạc.
2- Về kĩ năng:
a- Về văn bản:
- Đọc –hiểu văn bản biểu cảm được viết như những dòng nhật kí của một người mẹ, một bức thư của một người cha.
- Phân tích một số chi tiết tiêu biểu diễn tả tâm trạng của người mẹ trong đêm chuẩn bị cho ngày khai trường đầu tiên của con; một số chi tiết liên quan đến hình ảnh người cha ( tác giả bức thư) và người mẹ nhắc đến trong thư; một văn bản truyện, đọc diễn cảm lời đối thoại phù hợp với tâm trạng của các nhân vật.
- Rèn kĩ năng kể tóm tắt truyện.
- Liên hệ vận dụng khi viết một bài văn biểu cảm.
b- Tập làm văn:
- Nhận biết và phân tích tính liên kết của các văn bản; viết các đoạn văn, bài văn có tính liên kết.
- Nhận biết phân tích bố cục trong văn bản; vận dụng kiến thức về bố cục trong việc đọc hiểu văn bản, xây dựng bố cục cho một văn bản nói( viết) cụ thể.
- Rèn kĩ năng nói viết một cách mạch lạc.
3- Về thái độ:
a- Về văn bản:
- Yêu quý, trân trọng tình cảm gia đình cũng như trân trọng công lao của cha mẹ với bản thân.
- Thấy được vai trò to lớn của nhà trường và gia đình trong việc hình thành nhân cách cho bản thân. 
- Có ý thức sâu sắc về vấn đề hôn nhân và gia đình.
b- Tập làm văn:
Có ý thức vận dụng những hiểu biết về liên kết, bố cục và mạch lạc vào việc đọc hiểu và tạo lập văn bản.
=> Định hướng năng lực, phẩm chất:
- NL giải quyết vấn đề, cảm thụ thẩm mĩ, hợp tác, sáng tạo.
- PC: Nhân ái, trách nhiệm, chăm chỉ.
B- Chuẩn bị:
1- Thầy : Giáo án , sgk, sgv, bảng phụ
2- Trò : Sgk, chuẩn bị bài.
C- Tổ chức các hoạt động dạy học:
Hoạt động 1: Khởi động.
- Mục tiêu: Tạo tâm thế kết nối vào bài mới.
- PP, KT: Nêu vấn đề.
- Hình thức: cả lớp.
- NL, PC: + NL: Giải quyết vấn đề.
 + PC: Chăm chỉ, trách nhiệm.
- Thời gian: 5’
* Ổn định tổ chức.
* Khởi động vào bài mới: 
- Cách thức tổ chức: Nghe bài hát " Khi tóc thầy bạc trắng ”.
- Đặt câu hỏi: Câu hát cuối bài Công cha, nghĩa mẹ, ơn thầy cho thấy mối quan hệ giữa những đối tượng nào?
- Diễn giảng: Gia đình, nhà trường là hai yếu tố vô cùng quan trọng trong môi trường giáo dục. Trẻ em phát triển có toàn diện hay không cũng phụ thuộc vào hai yếu tố trên. Để giúp các em hiểu được những yếu tố liên kết, bố cục, mạch lạc trong những VB tự sự về nỗi lòng cha mẹ trong ngày đầu con đến trường, công ơn của cha mẹ với con cái, và vai trò to lớn của môi trường giáo dục Nhà trường, gia đình, cô trò ta sẽ đến với chủ đề bài học hôm nay . 
Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới:
Tiết 1- Văn bản: CỔNG TRƯỜNG MỞ RA
 ( Theo Lí Lan)
HĐ CỦA GV
HĐ CỦA HS
YÊU CẦU CẦN ĐẠT
- Mục tiêu: Nắm những nét cơ bản về tác giả, tác phẩm.
- Phương pháp và KT : Đọc sáng tạo, KT đặt câu hỏi.
- Hình thức: cá nhân, nhóm.
- Năng lực, phẩm chất hướng tới:
+ Hình thành NL tự học.
+ Phẩm chất: Chăm chỉ.
- Thời gian: 15 phút.
- Gv nêu yêu cầu đọc, đọc mẫu
- Gọi học sinh đọc, tìm hiểu chú thích sgk
? Văn bản thuộc loại hình văn bản nhật dụng nhưng sử dụng kiểu văn bản nào? Phương thức biểu đạt chính của văn bản là gì?
? Nhân vật chính của văn bản là đứa con hay người mẹ?
? Văn bản có thể chia thành mấy phần? Nêu nội dung từng phần ?
- Mục tiêu: Hiểu được nỗi lòng người mẹ trong đêm trước ngày khai trường của con vào lớp Một.
- Phương pháp: KT đặt câu hỏi, chia sẻ cặp đôi. 
- Hình thức: Cá nhân, cặp đôi.
- NL, PC:
 + NL: trình bày 1 phút, hợp tác, cảm thụ thẩm mĩ.
 + PC: Chăm chỉ, trách nhiệm.
- Thời gian: 20’
- Theo dõi phần đầu VB:
? Người mẹ nghĩ đến con trong thời điểm nào?
 Tổ chức chia sẻ cặp đôi.
? Thời điểm đó gợi lên những cảm xúc, tâm trạng đối lập trong lòng hai mẹ con. Hãy chỉ ra sự đối lập đó?
- Bổ sung, chốt kiến thức
? Theo em vì sao bà mẹ trằn trọc không sao ngủ được?
( Có phải vì lo lắng cho con? Có phải vì nôn nao nhớ lại ngày khai trường của mình hay còn vì lí do nào khác?)
( GV: Lí do không ngủ được vì lo cho con; mừng con đã lớn; hi vọng những điều tốt đẹp sẽ đến với con và một phần do nhớ lại những kỉ niệm về thuở mới cắp sách tới trường của mình).
? Dùng nghệ thuật đối lập tâm trạng hai mẹ con, tác giả giúp ta hiểu gì về tâm trạng của mỗi người? 
- HS đọc
- Nhận xét
TL cá nhân
TL cá nhân
TL cá nhân
TL cá nhân
- Tạo cặp đôi
- HĐ cá nhân: 1’
- Chia sẻ cặp đôi: 3’.
- Báo cáo kết quả.
- Nhận xét.
TL cá nhân
TL cá nhân
I- Đọc và tìm hiểu chung.
1- Tác giả : Lí Lan là một nhà báo.
2- Tác phẩm :
 a- Đọc và tìm hiểu chú thích.
 * Đọc 
 * Tìm hiểu chú thích.
b- Tìm hiểu chung:
 * Kiểu văn bản: Biểu cảm.
 * Phương thức biểu đạt: Biểu cảm
 ( Biểu hiện tâm tư tình cảm của người mẹ )
 * Nhân vật chính: 
 Người mẹ.
 * Bố cục: 2 phần.
 1- Từ đầu -> “ thế giới mà mẹ bước vào”: Nỗi lòng yêu thương của người mẹ .
 2- Còn lại: Cảm nghĩ của mẹ về vai trò của XH và Nhà trường trong việc giáo dục trẻ em.
II- Phân tích.
1- Nỗi lòng người mẹ 
* Thời điểm: vào đêm trước ngày khai trường con vào lớp một.
* Tâm trạng: 
 Mẹ 
 Con
-“ Không ngủ được”. 
- “ Không tập trung được vào việc gì” .
- “Lên giường và trằn trọc”.
- “Tin tưởng” những chuẩn bị của mình cho con, “tin con” không bỡ ngỡ vì con đã lớn.
- “ Giấc ngủ đến với con dễ dàng . Gương mặt thanh thoát đôi môi hé mở và thỉnh thoảng chúm lại như đang mút kẹo”.
- “ lòng không một mối bận tâm”.
-> Dùng nghệ thuật đối lập về tâm trạng, ta thấy: 
Sự hồi hộp, vui sướng, tin tưởng, hi vọng của mẹ khi con chuẩn bị vào lớp Một; sự thanh thản, nhẹ nhàng, vô tư, háo hức, vui sướng của con khi được vào lớp Một.
Hết tiết 1: - Học, nắm chắc kiến thức về tác giả, những kiến thức của phần tìm hiểu chung và phần 1- Tâm trạng của người mẹ trong đêm trước ngày khai trường của con
 - Chuẩn bị tìm hiểu tiếp phần còn lại.
Tiết 2- Văn bản CỔNG TRƯỜNG MỞ RA. 
- Mục tiêu: Hiểu được nỗi lòng người mẹ trong đêm trước ngày khai trường của con vào lớp Một và suy nghĩ của mẹ về giáo dục, về Nhà trường..
- Phương pháp: KT đặt câu hỏi, chia sẻ cặp đôi. 
- Hình thức: Cá nhân, cặp đôi.
- NL, PC:
 + NL: trình bày 1 phút, hợp tác, cảm thụ thẩm mĩ.
 + PC: Chăm chỉ, trách nhiệm.
- Thời gian: 35’
 Y/c HS quan sát SGK:
? Trong đêm không ngủ đó mẹ đã có việc làm gì?
? Trong đêm không ngủ, tâm trí mẹ đã sống dậy kỉ niệm quá khứ nào? Tìm những dẫn chứng thể hiện?
? Tâm trạng mẹ khi đó ntn?
? Em có nhận xét gì về cách dùng từ và tác dụng cách dùng từ đó của tác giả?
( DG: Có thể nói chỉ một thời khắc ngắn ngủi trong đêm trước ngày khai trường của con đã ùa về cả một trời quá khứ thời thơ bé của mẹ. Biết bao tâm trạng, biết bao tình cảm cảm xúc)
? Từ cảm xúc ấy, em hiểu tình cảm sâu nặng nào đang diễn ra trong lòng mẹ?
? Như vậy trong đêm không ngủ người mẹ đã chăm sóc giấc ngủ của con, nhớ tới những kỉ niệm thân thương về bà ngoại, về mái trường Tất cả đã cho em hình dung về một bà mẹ ntn?
( GV liên hệ tâm trạng những người mẹ )
- Theo dõi phần cuối: (HS đọc)
? Bà mẹ đã suy nghĩ ntn về ngày khai trường của nước Nhật trong đêm đó?
? Em nhận thấy ngày khai trường ở nước ta có quan trọng như vậy không? Cảm nhận của em về ngày khai trường?
( học sinh liên hệ )
? Từ việc nghĩ về ngày khai trường ở Nhật người mẹ suy nghĩ gì về vai trò của giáo dục nói chung?
? Em hiểu ntn về suy nghĩ ấy? 
? Câu nói: “ Bước qua cánh cổng trường là một thế giới kì diệu sẽ mở ra” có ý nghĩa ntn?
- Thảo luận lớp:
? Trong bài văn, có phải bà mẹ đang trực tiếp nói với con không? Theo em bà đang tâm sự với ai? Cách viết này có tác dụng gì?
(Sử dụng những lời tự bạch như những dòng nhật kí -> làm nổi bật được tâm trạng, khắc họa được tâm tư tình cảm, những điều sâu thẳm khó nói được bằng lời trực tiếp.
- Gv sử dụng bảng phụ:
? Nêu nghệ thuật đặc sắc của văn bản?
? Nội dung văn bản?
TL cá nhân
TL cá nhân
TL cá nhân
TL cá nhân
TL cá nhân
TL cá nhân
TL cá nhân
TL cá nhân
TL cá nhân
TL cá nhân
TL cá nhân
TL cá nhân
TL cá nhân
II- Phân tích
1- Nỗi lòng người mẹ ( tiếp)
* Cử chỉ, hành động trong đêm không ngủ:
 - Đắp mền, buông mùng.
 - Nhìn con ngủ.
 - Đi xem lại những thứ đã chuẩn bị cho con
 - Nhớ lại quá khứ:
 + những ngày bà ngoại dắt mẹ vào lớp Một.
 + Nhớ lại tâm trạng trước cổng trường:“ nôn nao, hồi hộp, nỗi chơi vơi hốt hoảng khi cổng trường đóng lại, bà ngoại đứng ngoài cánh cổng”.
-> Một loạt những từ láy liên tiếp diễn tả cảm xúc( những từ ngữ biểu cảm dùng trong văn biểu cảm), gợi tả cảm xúc phức tạp đan xen trong lòng người mẹ. Đó là sự đan xen của niềm vui, sự hồi hộp, nỗi nhớ thương trong lòng cô học trò lớp một nay đã trở thành bà mẹ có con vào lớp Một.
=> Không chỉ là nhớ thương mái trường xưa, nhớ thương bà ngoại mà còn muốn “ cẩn thận tự nhiên ghi vào lòng con”, truyền vào cậu học sinh lớp Một những cung bậc cảm xúc đẹp đẽ của cuộc đời những học sinh được cắp sách tới trường trong ngày đầu lớp Một.
Đó là hình ảnh một bà mẹ vô cùng yêu thương con, sẵn sàng hi sinh cho sự tiến bộ của con, tin tưởng vào tương lai của con và cũng rất yêu quý, biết ơn trường học.
2- Suy nghĩ của mẹ về giáo dục trong nhà trường.
- Mẹ nghĩ về tầm quan trọng của ngày khai trường ở Nhật: “ người lớn nghỉ việc để đưa trẻ con đến trường, đường phố được dọn, trang trí. Tất cả quan chức đều đến dự, gặp gỡ, xem xét, điều chỉnh chính sách về giáo dục”.
- Nghĩ về ảnh hưởng của giáo dục với trẻ em:
“ Mỗi sai lầm trong giáo dục sẽ ảnh hưởng đến cả một thế hệ mai sau, sai lầm một li có thể đưa thế hệ ấy đi chệch cả ngàn dặm”
-> Khẳng định tầm quan trọng của giáo dục. Giáo dục quyết định tương lai của một đất nước.
- Câu nói cuối cùng: “ Bước qua cánh cổng trường là một thế giới kì diệu sẽ mở ra”.
 + Một lần nữa khẳng định vai trò của giáo dục.
 + Tin tưởng ở sự nghiệp giáo dục.
 + Khích lệ con đến trường học tập.
III- Tổng kết:
1- Nghệ thuật:
- Bài văn biểu cảm, lựa chọn hình thức tự bạch như những dòng nhật kí
- Giọng văn tâm tình nhỏ nhẹ, sâu lắng, ngôn ngữ biểu cảm.
2- Nội dung:
Tấm lòng yêu thương, tình cảm sâu nặng của người mẹ đối với con và vai trò to lớn của giáo dục Nhà trường với cuộc sống mỗi con người. 
Hết tiết 2: - Nắm chắc giá trị nội dung nghệ thuật của văn bản. Chú ý những từ ngữ biểu cảm tâm trạng để học viết văn biểu cảm
	 - Chuẩn bị : Mẹ tôi.
Tiết 3- Văn bản: MẸ TÔI
 (Trích “ Những tấm lòng cao cả” Ét-môn-đô đơ A-mi-xi)
Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới:
HĐ CỦA GV
HĐ CỦA HS
NỘI DUNG CẦN ĐẠT
- Mục tiêu: Nắm những nét cơ bản về tác giả, tác phẩm.
- PP, KT: nêu vấn đề.
- Hình thức: Cá nhân.
- PC, NL : 
 + Tự học.
 + Phẩm chất: Chăm chỉ, trách nhiệm.
- Thời gian: 10’ 
? Nêu vài nét về tác giả?
? Em hiểu gì về tác phẩm “ Những tấm lòng cao cả”?
(gợi ý: “ Những tấm lòng cao cả” là tác phẩm nổi tiếng nhất trong sự nghiệp sáng tác của ông. Cuốn sách gồm nhiều mẩu chuyện có ý nghĩa giáo dục sâu sắc, trong đó nhân vật trung tâm là một thiếu niên, được viết bằng giọng văn hồn nhiên trong sáng.)
? Nêu xuất xứ đoạn trích?
? Xác định kiểu văn bản?
? Nhân vật chính trong văn bản là ai?
? Văn bản có thể chia thành mấy phần? Nêu nội dung từng phần?
? VB là một bức thư bố gửi cho con nhưng tại sao lại lấy tên là “ Mẹ tôi”?
- Mục tiêu: Hiểu được thái độ của người cha trước lỗi lầm của con, hình ảnh người mẹ và tâm trạng cậu bé En-ri-cô.
- Phương pháp: KT đặt câu hỏi, chia sẻ cặp đôi. 
- Hình thức: Cá nhân, cặp đôi.
- NL, PC:
 + NL: trình bày 1 phút, hợp tác, cảm thụ thẩm mĩ.
 + PC: Chăm chỉ, trách nhiệm.
- Thời gian: 25’
? Thái độ của người bố được biểu hiện trong hoàn cảnh nào?
? Thái độ ấy biểu hiện qua những chi tiết, lời nói nào? Đó là thái độ gì?
? Khi biểu hiện thái độ của mình trong thư, người cha đã dùng biện pháp nghệ thuật gì? Kiểu câu gì được sử dụng nhiều? Tác dụng của nghệ thuật ấy là gì?
 Tổ chức chia sẻ cặp đôi:
? Vì sao người bố có tâm trạng như vậy?
Chốt kiến thức :
Ông không chấp nhận được việc con trai có hành vi thiếu lễ độ với mẹ mình nhất là trước mặt cô giáo; ông cảnh cáo con, coi hành vi đó như là một sự vong ơn bội nghĩa, một sự chà đạp lên tình cảm của cha mẹ dành cho con, một sự xấu hổ và nhục nhã; cũng là vì ông yêu con tha thiết, muốn con là một đứa trẻ ngoan biết thương yêu kính trọng cha mẹ, muốn qua sự việc đáng tiếc vừa xảy ra để dăn dạy con về đạo lí làm người.
? Em hiểu gì về người cha qua những lời khuyên con này?
? Người bố đã gợi lại kỉ niệm nào giữa mẹ và En-ri-cô?
? Gợi hình ảnh người mẹ, tác giả sử dụng nghệ thuật gì? 
? Em cảm nhận phẩm chất cao quý nào của người mẹ En-ri-cô sáng lên từ những chi tiết đó?
? Phẩm chất đó được biểu hiện ntn ở mẹ em hoặc người mẹ VN nào mà em biết?
? Không chỉ gợi lại kỉ niệm để En-ri-cô thấy tình thương yêu mà mẹ đã dành cho, tác giả đã nâng hình ảnh người mẹ lên tầm cao hơn, khái quát hơn để khắc sâu trong En-ri-cô cũng như bất cứ người con nào bằng chi tiết nào?
 Tổ chức động não cá nhân
 ( Sử dụng phiếu học tập)
 ? Lẽ ra hình ảnh dịu dàng và hiền hậu của mẹ sẽ làm cho tâm hồn con ấm áp, hạnh phúc, nhưng vì sao người cha lại cho rằng : “Hình ảnh dịu dàng và hiền hậu của mẹ sẽ làm tâm hồn con như bị khổ hình”?
? Em hiểu thế nào về tình cảm thiêng liêng trong lời nhắn nhủ của người cha: “ Con hãy nhớ rằng, tình thương yêu kính trọng cha mẹ là tình cảm thiêng liêng hơn cả”?
? Em hiểu ntn về nỗi “ xấu hổ và nhục nhã” trong lời khuyên của người cha?
- Gv phát phiếu, hs thảo luận trả lời
- Gv khái quát KL: đây cũng là chủ đề mà VB muốn gửi tới người đọc.
? Tâm trạng En-ri-cô ntn khi đọc thư bố?
? Vì sao cậu bé xúc động như thế?
? Sự xúc động chứng tỏ gì về cậu bé này?
? Em học tập được gì từ cậu bé này?
 Động não cá nhân:
? Vì sao người bố không nói trực tiếp nói với En-ri-cô mà lại viết thư?
- Gv bổ sung:
 Vì tình cảm sâu sắc thường tế nhị kín đáo nhiều khi không thể nói được trực tiếp
 Viết thư là cách nói tế nhị mà kín đáo cho riêng người mắc lỗi biết . Và như vậy ông muốn con mình đọc đi đọc lại nhiều lần, suy nghĩ thấm thía lời ông khuyên nhủ và hành động như ông yêu cầu một cách tự giác. Đó là cách dạy con tế nhị mà hiệu quả.
( Đây là cách ứng xử khéo léo trong gia đình cũng như trong nhà trường và XH)
? Vậy khi em mắc lỗi bố mẹ đã dùng cách giáo dục nào? Em thích cách dạy nào của bố mẹ?
- Gv dùng bảng phụ:
? Em hãy khái quát những nghệ thuật nổi bật trong bài?
? Nêu nội dung nổi bật của văn bản?
TL cá nhân
TL cá nhân
TL cá nhân
TL cá nhân
TL cá nhân
TL cá nhân
TL cá nhân
TL cá nhân
TL cá nhân
TL cá nhân
- Tạo cặp đôi
- HĐ cá nhân: 1’
- Chia sẻ cặp đôi: 3’.
- Báo cáo kết quả.
- Nhận xét.
TL cá nhân
TL cá nhân
TL cá nhân
TL cá nhân
TL cá nhân
TL cá nhân
- HS động não, viết câu trả lời ra phiếu cá nhân.
- Báo cáo kết quả.
- Bổ sung, nhận xét.
TL cá nhân
TL cá nhân
TL cá nhân
( hs bộc lộ)
- HS động não cá nhân
- Báo cáo kết quả.
- Nhận xét, bổ sung.
( hs bộc lộ)
TL cá nhân
TL cá nhân
I- Đọc và tìm hiểu chung.
1- Tác giả:
Ét-môn-đô đơ A-mi-xi ( 1846-1908) là nhà văn người I-ta-li-a.
2- Tác phẩm: Những tấm lòng cao cả.
3- Đoạn trích: Mẹ tôi.
a- Đọc và tìm hiểu chú thích.
b- Tìm hiểu chung:
* Xuất xứ: Trích trong “ Những tấm lòng cao cả”
* Kiểu văn bản và phương thức biểu đạt:
- Văn bản biểu cảm.
- Biểu cảm trực tiếp.
* Nhân vật chính : 
 Người cha.
* Bố cục: 2 phần 
 1- Từ đầu -> “ vô cùng”: lí do bố viết thư, tâm trạng En-ri-cô khi đọc thư bố
 2- Còn lại: Hình ảnh người mẹ và thái độ của cha trước lỗi lầm của con.
* Nhan đề văn bản: “ Mẹ tôi”
- Nhan đề do chính tác giả đặt
- Tuy người mẹ không xuất hiện trực tiếp trong câu chuyện nhưng đó lại là tiêu điểm mà các nhân vật và chi tiết đều hướng tới để làm sáng tỏ. Điểm nhìn xuất phát từ người bố nhưng qua cái nhìn của bố mà thấy hình ảnh và phẩm chất của mẹ -> Cái nhìn mang tính khách quan, thể hiện được thái độ của người kể.
II- Phân tích.
1- Thái độ của người bố đối với En-ri-cô qua bức thư.
* Hoàn cảnh: Lúc cô giáo đến thăm, En-ri-cô đã trót thốt ra một lời thiếu lễ độ với mẹ.
* Thái độ của người bố:
 - Sự hỗn láo của con như một nhát dao đâm vào tim bố vậy! -> Buồn bã, đau đớn 
- Nhớ lại điều ấy bố không thể nén được cơn tức giận đối với con -> Tức giận
- Bố rất yêu con ...nhưng thà rằng bố không có con còn hơn là thấy con bội bạc với mẹ -> dứt khoát.
- Nhắc nhở con từ nay không bao giờ còn được tái phạm hành vi thiếu lễ độ với mẹ; yêu cầu con phải thành khẩn xin lỗi mẹ ; khuyên con cầu xin mẹ tha thứ -> thái độ nghiêm khắc, kiên quyết.
-> Dùng nghệ thuật so sánh rất thành công “Sự hỗn láo của con như một nhát dao đâm vào tim bố vậy!”; câu văn biểu cảm trực tiếp; kiểu câu cầu khiến được sử dụng nhiều 
=> Biểu hiện được tâm trạng buồn bã, đau đớn, tức giận và thái độ nghiêm khắc của ông trước lỗi lầm của En-ri-cô.
-> Đó là một người cha sâu sắc, biết cách dạy con, yêu quý tình cảm gia đình và không làm điều gì để phải hổ thẹn, nhục nhã.
2- Hình dung về người mẹ của En-ri-cô qua bức thư.
* Gợi hình ảnh người mẹ:
- “ Thức suốt đêm, cúi mình trên chiếc nôi trông chừng hơi thở hổn hển của con, quằn quại vì nỗi lo sợ , khóc nức nở khi nghĩ rằng có thể mất con!”
- “ sẵn sàng bỏ hết một năm hạnh phúc để tránh cho con một giờ đau đớn, có thể đi ăn xin để nuôi con, có thể hi sinh tính mạng để cứu sống con!”
-> Những từ láy gợi hình “quằn quại”, từ láy gợi âm thanh “ nức nở”; phép đối lập “ một năm - một giờ”; câu văn cảm thán .
=> Người mẹ En-ri-cô cũng như bao người mẹ khác đã :
 - Dành hết tình thương yêu, lo lắng cho con cái.
 - Vì tình mẫu tử có thể quên mình vì con.
( hs liên hệ)
* Tác giả nâng hình ảnh người mẹ lên tầm khái quát cao hơn có tính chất quyết định cuộc đời đứa con : “ Trong đời con có thể trải qua những ngày buồn thảm, nhưng ngày buồn thảm nhất tất sẽ là ngày con mất mẹ.
...Dù có lớn khôn, khỏe mạnh thế nào đi chăng nữa, con sẽ vẫn tự thấy mình chỉ là một đứa trẻ tội nghiệp, yếu đuối và không được chở che....Hình ảnh dịu dàng và hiền hậu của mẹ sẽ làm tâm hồn con như bị khổ hình”
=> Rõ ràng những đứa con hư đốn không xứng đáng với hình ảnh dịu dàng và hiền hậu của mẹ
 Người cha muốn cảnh tỉnh lỗi lầm của cậu con trai một cách nghiêm khắc đồng thời nhắc nhở con :
Tình yêu thương kính trọng cha mẹ là tình cảm thiêng liêng, tốt đẹp đáng tôn thờ
 (Trong nhiều tình cảm cao quý thì đó là tình cảm thiêng liêng hơn cả).
 Rất đáng hổ thẹn cho kẻ nào chà đạp lên tình yêu thương đó.
 (Hành động ấy đáng bị người khác lên án, coi thường.)
3- Tâm trạng En-ri-cô khi đọc thư bố.
- En-ri-cô thấy “xúc động vô cùng”
- Vì : + Thư bố gợi những ngày cậu còn nằm trong nôi, mẹ đã chăm sóc cậu tận tình đến mức xả thân như thế nào.
 + Vì đọc thư, cậu nhận ra sự tức giận, buồn bã, nghiêm khắc và kiên quyết của bố xuất phát từ tình yêu thương con, muốn con trở thành đứa con hiếu thảo, kính yêu cha mẹ . 
 + Vì cậu cảm nhận được mình là một đứa trẻ sinh ra và lớn lên trong một gia đình hạnh phúc, có cả bố và mẹ- hai người đều yêu thương chăm chút cho cậu nên người, biết điều hay lẽ phải, biết rõ đạo lí ở đời, đạo lí làm con.
=> En-ri-cô là một cậu bé ngoan.
 Là một đứa trẻ nhạy cảm, đã nhận ra sự để ý tinh tể của bố.
 Là một đứa trẻ biết nhận ra những điều hay lẽ phải để hướng tới những điều tốt đẹp trong đạo lí làm người.
III- Tổng kết
1- Nghệ thuật:
- Bài văn viết dưới dạng một bức thư. Giọng văn vừa chân thành tha thiết , vừa nghiêm khắc dứt khoát; sử dụng nhiều câu văn biểu cảm và biện pháp tu từ so sánh...
- Nghệ thuật sáng tạo hoàn cảnh, lồng hình ảnh nhân vật trong bức thư, ta hiểu được bao điều quý báu về tình cảm gia đình, thái độ ứng xử của con cái với cha mẹ.
2- Nội dung:
Văn bản đưa ra một bài học sâu sắc thấu tình đạt lí về lòng hiếu thảo, về sự kính trọng biết ơn cha mẹ: Tình yêu thương kính trọng cha mẹ là tình cảm thiêng liêng cao cả. Bởi lẽ lòng hiếu thảo là cái gốc của đạo làm con. Kẻ bất hiếu thật đáng xấu hổ và nhục nhã vì đã chà đạp lên tình yêu thương đó.
Hết tiết 3: - Nắm chắc kiến thức về tác giả, tác phẩm.
 - Hiểu được thái độ nghiêm khắc trong cách dạy con của người cha, hình dung về hình ảnh của người mẹ và thái độ của cậu bé En-ri-cô
 - Khái quát được nội dung và nghệ thuật văn bản.
Tiết 4- Văn bản : CUỘC CHIA TAY CỦA NHỮNG CON BÚP BÊ
 ( Khánh Hoài)
Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
HĐ CỦA HS
YÊU CẦU CẦN ĐẠT
- Mục tiêu: Nắm những nét cơ bản về tác giả, tác phẩm.
- Phương pháp và KT : Đọc sáng tạo, KT đặt câu hỏi.
- Hình thức: cá nhân.
- Năng lực, phẩm chất hướng tới:
+ Hình thành NL tự học.
+ Phẩm chất: Chăm chỉ.
- Thời gian: 10 phút.
- Gv hướng dẫn hs tóm tắt theo 3 sự việc:
 + Chia tay búp bê.
 + Chia tay Thủy với lớp học
 + Chia tay anh em.
- Tìm hiểu chú thích sgk.
? Nêu xuất xứ của truyện?
? Văn bản là một truyện ngắn. Truyện kể về việc gì? Phương thức biểu đạt chính của văn bản là gì?
? Nhân vật chính trong văn bản là ai?
? Truyện được kể theo ngôi thứ mấy? Tác dụng của việc lựa chọn ngôi kể đó?
( HS: Thể hiện một cách sâu sắc những suy nghĩ, tình cảm và tâm trạng của nhận vật, làm tăng tính chân thực cho câu chuyện).
? Truyện được kể theo 3 sự việc chính như nói ở trên . Hãy xác định các phần nội dung đó?
? Nhan đề VB gợi trong em suy nghĩ gì? 
- Mục tiêu: Hiểu được nỗi lòng anh em Thành Thủy trong cuộc chia tay của cha mẹ với cuộc chia búp bê.
- Phương pháp: KT đặt câu hỏi, chia sẻ cặp đôi.
- Hình thức: Cá nhân, cặp đôi.
- NL, PC:
 + NL: trình bày 1 phút, hợp tác, cảm thụ thẩm mĩ.
 + PC: Chăm chỉ, trách nhiệm.
- Thời gian: 25’
 Tổ chức chia sẻ cặp đôi: 3’
? Búp bê có ý nghĩa ntn trong cuộc sống của hai anh em Thành và Thủy?
- Chốt kiến thức:
 + Vốn là những đồ chơi của tuổi nhỏ, búp bê thường gợi lên thế giới ngộ nghĩnh, ngây thơ, vô tội của trẻ em.
 + Với anh em Thành và Thủy thì búp bê gắn với tuổi thơ của hai anh em. Hai con Vệ sĩ và Em nhỏ luôn bên nhau chẳng khác nào anh em Thành và Thủy vậy).
? Vì sao cuộc sống đang gắn bó, búp bê đang ở cạnh nhau mà họ phải chia đồ chơi ra?
? Mấy lần mẹ ra lệnh chia đồ chơi?
? Lần thứ nhất khi mẹ lệnh chia đồ chơi, hình ảnh Thành và Thủy hiện lên ntn?
? Những chi tiết về Thành và Thủy biểu hiện tâm trạng ntn của hai anh em?
? Kết quả của lần chia thứ nhất là họ có chia được đồ chơi ra không?
? Việc đưa đoạn văn miêu tả cảnh buổi sáng lúc hai anh em đang buồn có ý nghĩa gì?
? Lần thứ hai khi mẹ lệnh chia đồ chơi, tâm trạng của Thủy ntn?
? Trạng thái của hai anh em Thành, Thủy phản ánh được điều gì?
? Kết quả của lần chia thứ hai là họ có chia được đồ chơi ra không?
? Lần thứ ba khi mẹ quát chia đồ chơi ra, anh em Thành Thủy có hành động gì? Cuộc chia búp bê diễn ra ntn?
? Tâm trạng Thủy diễn biến ntn trong lần chia thứ ba? Vì sao Thủy lại có tâm trạng ấy?
? Hình ảnh hai con búp bê luôn đứng cạnh nhau mang ý nghĩa gì?
TL: Ba lần mẹ lệnh chia đồ chơi thì cả ba lần anh em Thành và Thủy không thể chia những con búp bê của mình.
? Theo em vì sao Thành, Thủy không thể mang búp bê chia ra?
(GV: Chia búp bê là cuộc chia li thứ nhất. Qua cuộc chia búp bê và hình ảnh hai con búp bê vẫn đứng cạnh nhau đã hé mở một ý nghĩa hết sức nhân văn: Búp bê không chia lìa cũng như tình cảm hai anh em Thành và Thủy vậy)
- HS đọc
- Nhận xét
TL cá nhân
TL cá nhân
TL cá nhân
TL cá nhân
TL cá nhân
TL cá nhân
- Tạo cặp đôi
- HĐ cá nhân: 1’
- Chia sẻ cặp đôi: 2’.
- Báo cáo kết quả.
- Nhận xét.
TL cá nhân
TL cá nhân: ( 3 lần)
TL cá nhân
TL cá nhân
TL cá nhân: ( Không).
TL cá nhân
TL cá nhân
TL cá nhân
TL cá nhân:
( Không).
TL cá nhân
TL cá nhân
TL cá nhân
TL cá nhân
I- Đọc và tìm hiểu chung.
1- Tác giả:
Khánh Hoài
2- Tác phẩm:
a- Đọc, tóm tắt và tìm hiểu chú thích.
b- Tìm hiểu chung:
* Xuất xứ: Truyện ngắn “ Cuộc chia tay của những con búp bê” được trao giải nhì trong cuộc thi Thơ- văn viết về quyền trẻ em do Viện Khoa học Giáo dục và Tổ chức cứu trợ trẻ em tổ chức.
 * Kiểu văn bản và phương thức biểu đạt:
- Văn bản nhật dụng viết theo kiểu VB tự sự: kể về cuộc chia tay của hai anh em Thành và Thủy khi gia đình tan vỡ
- Tự sự.
* Nhân vật chính : 
 Thành và Thủy.
* Ngôi kể :
Ngôi thứ nhất (Thành)
* Bố cục: 3 phần 
 1- Từ đầu -> “ hiếu thảo như vậy” : Chia tay búp bê.
 2- Tiếp -> “ trùm lên cảnh vật” : Chia tay Thủy với lớp học
 3- Còn lại: Chia tay anh em.
* Nhan đề văn bản: “ Cuộc chia tay của những con búp bê” có liên quan đến ý nghĩa truyện: Vì sự li dị của cha mẹ mà hai anh em Thành và Thủy phải chia tay. Những con búp bê vốn là đồ chơi của Thành và Thủy nhưng cũng như hai bạn chúng cùng chung số phận nên đành phải chia tay.
II- Phân tích.
1- Cuộc chia búp bê.
* Hoàn cảnh chia đồ chơi:
Bố mẹ li hôn, hai anh em phải xa nhau. Búp bê cũng phải chia đôi theo lệnh của mẹ.
* Diễn biến cuộc chia đồ chơi:
- Lần thứ nhất:
 Thủy
 Thành
+ “ run lên bần bật”
+“cặp mắt tuyệt vọng”
+ “ hai bờ mi sưng mọng lên vì khóc nhiều”
+ “ nghĩ về em đêm hôm trước, cắn chặt môi để khỏi bật lên tiếng khóc”
+ “ Nước mắt cứ tuôn ra như suổi ướt đầm cả gối và hai cánh tay”
-> Tâm trạng hai anh em cực kì buồn khổ, đau xót, thậm chí bất lực trước hoàn cảnh đổ vỡ của gia đình.
 Đưa đoạn văn miêu tả cảnh vật buổi sáng lúc hai anh em đang buồn đối lập tâm trạng của hai anh em càng làm tăng thêm nỗi đau trong lòng Thành.
- Lần thứ hai:
+ Thủy mở to mắtmất hồnloạng choạng.
 + Thành dìu em vào nhà, muốn dành hết cho em đồ chơi.
-> Đau khổ, bất lực.
- Lần thứ ba:
 Thành
Thủy
+ Dành hầu hết đồ chơi cho em.
+ “ Lấy hai con búp bê từ trong tủ đặt sang hai phía”.
+ “ Đặt con Vệ Sĩ vào cạnh con Em Nhỏ”
+ Tru tréo giận dữ: 
“ Sao anh ác thế?”
+ Bỗng vui vẻ : 
“ Anh xem, chúng nó đang cười kìa!”
-> Thủy từ giận dữ đến vui vẻ:
 + Giận dữ vì không chấp nhận chia búp bê.
 + Vui vẻ vì hai con búp bê luôn ở cạnh bên nhau.
=> Hai con búp bê luôn đứng cạnh nhau thể hiện tình cảm anh em bền chặt không có gì có thể chia cắt được.
TL: Búp bê là biểu tượng cho cuộc sống gia đình đầm ấm; là kỉ niệm êm đềm của tuổi thơ; là hình ảnh anh em ruột thịt. Vì thế không thể chia ra.
Hết tiết 4: - Học, nắm chắc kiến thức về tác giả, những kiến thức của phần tìm hiểu chung và cuộc chia tay thứ nhất- chia búp bê khi bố mẹ hai anh em Thành và Thủy li hôn. 
 - Chuẩn bị tìm hiểu tiếp phần còn lại.
Tiết 5- Văn bản: CUỘC CHIA TAY CỦA NHỮNG CON BÚP BÊ (tiếp)
Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới:
HĐ CỦA GV 
HĐ CỦA HS
YÊU CẦU CẦN ĐẠT
- Mục tiêu: Hiểu được nỗi lòng anh em Thành Thủy trong cuộc chia tay với lớp học và chia tay anh em
- Phương pháp: KT đặt câu hỏi, chia sẻ cặp đôi.
- Hình thức: Cá nhân, cặp đôi.
- NL, PC:
 + NL: trình bày 1 phút, hợp tác, cảm thụ thẩm mĩ.
 + PC: Chăm chỉ, trách nhiệm.
- Thời gian: 35’
- Hs đọc “ Tôi đứng dậy.. -> trùm lên cảnh vật”:
? Tại sao khi đến trường học Thủy lại “bật khóc thút thít”?
( Không nói cũng có thể hình dung được tâm trạng trống trải, cô đơn, đau xót của một cô bé khi phải xa mãi mãi “ con đường đất đỏ quen thuộc của thị xã quê hương” dẫn Thủy đến trường, con đường hai anh em Thủy “ đi lại hàng nghìn lần từ thuở ấu thơ”. Thầy cô, bản tin, cột cờ và những vạch than vẽ ô ăn quan... tất cả giờ đây đều trở nên thân thiết hơn bao giờ. Vậy mà em phải từ biệt nó mãi mãi).
 Tiếng cô giáo Tâm đã đưa Thủy về với hiện tại:
- GV đọc đoạn tiếp theo:
? Chi tiết cô giáo ôm chặt lấy Thủy nói: “ Cô biết chuyện rồi, cô thương em lắm”, các bạn trong lớp thì “sững sờ...khóc thút thít” có ý nghĩa gì?
? Nhưng điều làm cho cô giáo Tâm bàng hoàng sửng sốt “ nước mắt giàn giụa” và lũ nhỏ “ cũng khóc mỗi lúc một to hơn” là gì?
? Chi tiết đó gợi trong em điều gì?
( Một đứa trẻ mà không được đi học nữa vì cha mẹ li hôn, gia đình tan vỡ quả là một nỗi đau không của riêng ai, cần được chia sẻ)
? Vậy cảm xúc của em ntn trước cuộc chia tay đầy nước mắt này?
- Dg: Cuộc chia tay khiến mọi người sửng sốt. Còn với chúng ta, đọc đến đây ai mà không cảm thấy sống mũi mình cay cay, nước mắt ai mà không rơm rớm. Ta không những cảm động trước tình thầy trò, bạn bè mà còn xót xa cho cảnh ngộ éo le của anh em, gia đình Thành và Thủy)
? Nỗi buồn sâu thẳm, trạng thái bơ vơ của hai anh em Thành và Thủy còn được tăng thêm bởi một yếu tố ngoại cảnh khi họ ra khỏi cổng trường. Đó là chi tiết nào?
? Vì sao Thành kinh ngạc?
? Việc đối lập ngoại cảnh và tâm cảnh đã diễn tả được điều gì trong tâm hồn hai đứa nhỏ?
? Trước khi nói về cuộc chia tay của hai anh em, tác giả cho thấy Thành và Thủy rất mực gần gũi, thương yêu, chia sẻ và luôn quan tâm đến nhau. Hãy tìm chi tiết thể hiện?
? Vào lúc đồ đạc đã được chất lên xe tải chuẩn bị cho cuộc ra đi, hình ảnh Thủy hiện lên qua những chi tiết nào?
? Em hiểu gì về tâm hồn tình cảm của Thủy qua những chi tiết trên?
? Lời nhắn của Thủy với anh trai về việc không để hai con búp bê xa nhau toát lên ý nghĩa nào sau đây?
 A- Tình yêu những kỉ niệm tuổi thơ.
 B- Lời nhắn nhủ không được chia rẽ anh em.
 C- Lời nhắc nhở mỗi gia đình và XH hãy vì hạnh phúc của tuổi thơ.
? Theo em cuộc chia tay có phải là cuộc chia tay bình thường kh