Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp trong công tác chủ nhiệm lớp nhằm nâng cao chất lương hai mặt cho học sinh lớp 6

I .TÊN SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 “MỘT SỐ BIỆN PHÁP TRONG CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯƠNG HAI MẶT CHO HỌC SINH LỚP 6”.
II. PHẦN MỞ ĐẦU
 II.1 Lý do chọn đề tài.
 Giaó dục con người pháp triển toàn diện là chủ trương của Đảng và Nhà nước ta hiện nay. Là người giáo viên trong thời đại mới ngoài việc dạy chữ cho các em học sinh thì việc dạy cách làm người cũng đóng vai trò hết sức quan trọng.Đối với người giáo viên không chỉ dạy các em về kiến thức văn hoá mà còn dạy các em về nề nếp, cách sống, cách làm người và ý thức làm chủ tương lai của đất nước. Vậy mỗi người giáo viên mà đặc biệt là giáo viên chủ nhiệm phải có nhận thức hết sức đúng đắn về vai trò của người thầy trong lớp học .Nhưng thực trạng hiện nay công tác chủ nhiệm chưa đạt được hiệu quả cao về nề nếp, công tác tổ chức lớp học và các hoạt động khác. Từ nhận thức trên, người giáo viên chủ nhiệm lớp hết sức quan trọng trong việc hướng dẫn, chỉ đạo lớp và đào tạo thế hệ trẻ theo mục đích giáo dục toàn diện,vừa là thầy dạy học, vừa là người cha, người mẹ và cũng có lúc phải là người bạn tốt nhất của các em. Từ đó có thể uốn nắn các em đi theo quỹ đạo của mình
 Công tác chủ nhiệm quyết định không nhỏ đến chất lượng dạy và học. Làm tốt công tác chủ nhiệm tức là người giáo viên đã hoàn thành tốt việc giảng dạy các bộ môn và tổ chức giáo dục, rèn luyện đạo đức cho học sinh. Đặc biệt trong nhà trường, vai trò của người giáo viên chủ nhiệm hết sức quan trọng. Giáo viên chủ nhiệm thay mặt nhà trường quản lý điều hành lớp, trực tiếp giáo dục tư tưởng đạo đức, hình thành nhân cách cho học sinh, là cầu nối giữa giáo dục gia đình, nhà trường và xã hội. Trong giai đoạn hiện nay, công tác chủ nhiệm lớp ngày càng đòi hỏi sự dày công, kiên trì bởi yêu cầu ngày càng cao của xã hội đang phát triển, bởi tình hình cuộc sống vẫn đang tồn tại những tác động xấu đến học sinh, bởi sự mưu sinh của gia đình nên không ít phụ huynh đã giao phó việc giáo dục con cái cho nhà trường. Là giáo viên mới được làm công tác chủ nhiệm lớp 6 ở trường THCS Gio Quang. Là giáo viên mới chuyển công tác từ trường khác đến, môi trường làm việc mới, công tác chủ nhiệm vẫn còn ít kinh nghiệm. Nhưng tôi vẫn quyết định chọn đề tài này bởi bản thân trước đây không là giáo viên chủ nhiệm nhưng cũng đóng vai trò quan trọng trong giáo dục đạo đức và nâng cao chất lượng học tập cho học sinh. Nên tôi mạnh dạn chon đề tài “ Một số biện pháp trong công tác chủ nhiệm lớp nhằm nâng cao chất lương hai mặt cho học sinh lớp 6” 
II.2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài.
 Từ thực trạng trên, đề tài tìm ra những nguyên nhân mà công tác chủ nhiệm chưa đạt hiệu quả. Qua đó đề xuất một số biện pháp hữu hiệu để giáo viên làm tốt công tác chủ nhiệm nhằm khắc phục tình trạng nề nếp lớp, hạn chế học sinh vi phạm nội qui, và chuyên cần trong học tập.
II.3. Đối tượng nghiên cứu
 Học sinh lớp 6 trường THCS Gio Quang trong năm học: 2016-2017.
II.4. Phương pháp nghiên cứu: 
1)Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết.
2)Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Điều tra, trực quan, nêu gương, hỏi đáp ... 3)Các phương pháp hỗ trợ: Thống kê mô tả, ...
II.5. Giới hạn phạm vi và kế hoach nghiên cứu
*Phạm vi
- Nghiên cứu lí luận: Nghiên cứu tâm lý lứa tuổi học sinh lớp 6 nói riêng và học sinh ở lứa tuổi THCS nói chung.
- Nghiên cứu thực tiễn:
 . Tham khảo ý kiến giáo viên bộ môn mà đặc biệt là kết hợp với giáo viên dạy Giáo dục công dân
 . Tham khảo ý kiến của giáo viên chủ nhiệm các lớp khác để học hỏi kinh nghiệm.
 .Dựa vào kết quả hai mặt chất lượng năm học 2013-2014. Họckì I năm học 2014-2015.
*Thời gian nghiên cứu.
Bắt đầu từ nữa tháng 8 năm 2016 đến hết năm học 2016-2017
III. PHẦN NỘI DUNG
III.1 Cơ sở lí luận.
 Trong những năm gần đây, ngành giáo dục đang tập trung đổi mới phương pháp giáo dục nên công tác chủ nhiệm lớp càng được quan tâm hơn và có những đòi hỏi cao hơn. Quan nhận thức về công tác chủ nhiệm, qua trao đổi thảo luận cùng đồng nghiệp, được sự chỉ đạo sâu sát của nhà trường, bản thân mỗi giáo viên càng ý thức sâu sắc hơn tầm quan trọng của công tác chủ nhiệm và nhiệm vụ cao cả của giáo viên chủ nhiệm. Phong trào thi đua trở thành giáo viên chủ nhiệm giỏi đã được hầu hết các giáo viên tham gia tích cực. Tuy nhiên trong quá trình thực hiện vẫn còn tồn tại một số giáo viên có thể là thiếu kinh nghiệm hoặc sử dụng phương pháp giáo dục thiếu linh hoạt, hoặc quá trình thực hiện thiếu liên tục và thiếu sự nhiệt tình nên chất lượng giáo dục ở từng lớp có sự chênh lệch rõ rệt, đâu đó vẫn còn một số tập thể học sinh chất lượng văn hoá và đạo đức chưa cao và không chú ý đến các phong trào thi đua của nhà trường đề ra.Tôi nghĩ rằng đề tài này không mới bởi vì nó thường lặp đi lặp lại nhưng điều cần thiết đối với những giáo viên chúng tôi là được tham gia bàn bạc kỹ về công tác này để tìm ra phương pháp tối ưu nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục trong tình hình hiện nay.
III.2. Thực trạng vấn đề
Thuận lợi, khó khăn
* Thuận lợi
 - Được sự chỉ đạo sâu sắc của Ban giám hiệu nhà trường đề ra kế hoạch cụ thể hàng tháng, kì học, theo dõi kiểm tra, đôn đốc thường xuyên.
 -Sự kết hợp, hỗ trợ kịp thời của đoàn, đội, của ban thi đua nhà trường.
 - Sự cộng tác chặc chẽ từ phía giáo viên bộ môn cùng giáo viên chủ nhiệm quản lí lớp. Sự quan tâm từ Ban thường trực Hội PHHS và chính quyền địa phương.
 * Khó khăn:
 - Học sinh còn nhỏ, mới năm đầu tiếp cận với môi trường học tập, nhiều bộ môn với nhiều thầy cô nên các em còn bở ngỡ.
- Trong tình hình hiện nay, vấn đề phổ cập giáo dục dẫn đến việc học tập, ý thức học tập của các em phần nào bị giảm sút. Để xác định động cơ học tập người giáo viên chủ nhiệm phải mất thời gian dài.
Thành công, hạn chế.
 .Thành công: 
Cơ bản học sinh, chấp hành các nội quy, quy định của trường,lớp.
Tích cực, tự giác trong học tập.
.Hạn chế
Một số em còn chây lười, ỉ lại.
 III.3. Biện pháp:
 Mỗi giáo viên thực sự là một tấm gương sáng cho học sinh noi theo thể hiện qua tư tưởng, tác phong ngôn ngữ, cách làm việc và ứng xử hàng ngày. Để đạt được hiệu quả cao trong công tác chủ nhiệm tôi đưa ra các biện pháp sau đây:
 Biện pháp 1: Khảo sát đối tượng học sinh để đưa ra những phương pháp giáo dục phù hợp
 - Khảo sát đối tượng thông qua hồ sơ học bạ, qua giáo viên chủ nhiệm cũ, qua học sinh trong lớp hoặc qua phụ huynh.
 - Tiến hành phân loại đối tượng để đưa vào sổ kế hoạch công tác chủ nhiệm, cụ thể:
 * Đối với những học sinh có hoàn cảnh gia đình khó khăn ( lớp tôi có 5 emHS: 2em hộc nghèo, 3 em hộ cận nghèo).
 * Đối với những học sinh khuyết tật (Lớp tôi không có )
 * Đối với học sinh cá biệt về đạo đức:
 Tìm hiểu nguyên nhân qua gia đình: Gia đình có sự mâu thuẫn giữa bố và mẹ, gia đình thiếu quan tâm hoặc có thể bị bạn bè, kẻ xấu lôi kéo.Hoặc trẻ có những tính xấu mà bản thân gia đình chưa giáo dục được
 Dùng phương pháp tác động tình cảm, nghiêm khắc đối với học sinh nhưng không cứng nhắc. Tuyệt đối không sử dụng phương pháp trách phạt, chú ý gần gũi các em và thường xuyên nhắc nhở động viên khen chê kịp thời. 
 Giao cho các em đó một chức vụ trong lớp nhằm gắn với các em trách nhiệm để từng bước điều chỉnh mình.
 * Đối với học sinh học yếu: 
 Tìm hiểu nguyên nhân vì sao em đó học yếu, học yếu những môn nào. Có thể là ở gia đình các em đó không có thời gian học tập vì phải làm nhiều việc hoặc em đó có lỗ hỏng về kiến thức nên cảm thấy chán nản. 
 Giáo viên lập kế hoạch giúp đỡ đối tượng bằng những việc cụ thể như sau:
 + Giảng lại bài mà các em chưa hiểu hay còn hiểu mù mờ vào những thời gian ngoài giờ lên lớp . 
 + Đưa ra những câu hỏi từ dễ đến khó để học sinh có thể trả lời được nhằm tạo hứng thú và củng cố niềm tin ở các em.
 + Thường xuyên kiểm tra các đối tượng đó trong qua trình lên lớp.
 + Tổ chức cho học sinh học theo nhóm để học sinh khá giỏi giúp đỡ học sinh yếu kém tiến bộ. 
 + Gặp gỡ phụ huynh học sinh trao đổi về tình hình học tập, cũng như sự tiến bộ của con em để phụ huynh giúp đỡ thêm việc học ở nhà cho các em.
 + Chú ý tránh thái độ miệt thị, phân biệt đối xử làm cho các em nhụt chí, xấu hổ trước bạn bè. Tóm lại dù với đối tượng nào bản thân giáo viên phải lưu ý dùng phương pháp tác động tình cảm, động viên khích lệ kịp thời, phối hợp với phụ huynh để giáo dục và đặc biệt xác định vấn đề giáo dục đạo đức là then chốt.
 Biện pháp 2: Xây dựng đội ngũ cán bộ lớp giỏi quản lý, tổ chức, kiểm tra. Như chúng ta đã biết xây dựng một đội ngũ cán bộ quản lý giỏi là việc rất quan trọng người giáo viên làm công tác chủ nhiệm phải có kế hoạch thực hiện.Hơn nữa, để đội ngũ cán bộ lớp cùng giáo viên chủ nhiệm đôn đốc, nhắc nhở việc thực hiện nề nếp học tập của các bạn là công việc cần thiết và có ích. 
- Trước hết , những học sinh được chọn làm cán bộ lớp bao giờ cũng phải gương mẫu trước các bạn về mọi mặt: Học tập, kỷ luật, tham gia các hoạt động, đối xử với bạn bè.... - Sau đó hằng ngày, hàng tuần, các cán bộ lớp bao gồm: 1 lớp trưởng,2 lớp phó , 3 tổ trưởng, 3 tổ phó. . sẽ tiến hành công việc của mình như sau: 
 *Đầu giờ ( 15p đầu giờ): Tổ trưởng, tổ phó kiểm tra những việc sau: soạn sách vở theo đúng thời khóa biểu, mang đầy đủ đồ dùng dậy học,có ý thức xem bài trước, đi học đúng giò, không mang dép lê....rồi tổ trưởng chấm điểm thi đua theo qui đinh như sau: ( vi phạm 1 nội dung trừ: 2 điểm xấu ).
 *Trong giờ học: Tổ trưởng, tổ phó theo dõi các bạn trong tổ thái độ học tập, phát biểu xây dựng bài, đạt điểm cao trong học tập thì cộng điểm thưởng như sau: Đạt điểm 10 một môn thì cộng 5 điểm tốt, phát biểu xây dựng bài cộng 1đ/1lần. nói chuyện trong giờ học thì bị trừ 2 điểm/ 1lần. 
 * Cuối giờ học: Các tổ trưởng, tổ phó theo dõi ý thức bảo vệ của công, vệ sinh lớp hoc. Nếu em nào vi phạm sẽ bị phạt trực nhật vào ngày hôm sau.
Biện pháp 3: .Phối kết hợp thường xuyên với phụ huynh:
 * Đối vói Ban đại diện CMHS lớp: Từ đầu năm học. Tôi đã định hướng bầu chọn Ban đại diện phụ huynh của lớp với các tiêu chuẩn sau: Phụ huynh có đời sống kinh tế ổn đinh. Có tâm huyết, nhiệt tình tất cả vì học sinh thân yêu. Am hiểu nhiều về lĩnh vực giáo dục Có con em học khá giỏi.
 * Ban phân hội lớp gồm 3 thành viên: phụ huynh trưởng, phụ huynh phhó, ủy viên.
 * Nhiệm vụ ban phân hội lớp: 
 - Kết hợp với GVCN lớp theo dõi, động viên quá trình học tập, sinh hoạt của học sinh. Đặc biệt quan tâm đến các phong trào lớp.
 - Nắm rõ được hoàn cảnh gia đình, chỗ ở của từng học sinh để kịp thời thăm hỏi.
 - Có kế hoạch khen thưởng kịp thời học sinh lớp tiến bộ theo từng tuần, tháng, theo các đợt kiểm tra định kỳ của nhà trường.
 *Đối với từng phụ huynh học sinh: Buổi họp phụ huynh đầu năm, tôi đã đề ra yêu cầu để phụ huynh cùng GVCN rèn nề nếp học sinh như sau: Hằng ngày kiểm tra sách vở của con em mình. Nhắc nhở con em học bài cũ và chuẩn bị bài mới trước khi đến lớp. Chuẩn bị sách vở và đồ dùng học tập cho con em theo thời khoá biểu hằng ngày. Giáo dục con ý thức gọn gàng, ngăn nắp khi học tập, vui chơi. Sinh hoạt điều độ, đúng thời khoá biểu, giờ nào việc nấy tránh tình trạng vừa học vừa chơi. Thường xuyên trao đổi với GVCN qua trò chuyện trực tiếp, điện thoại hoặc qua sổ liên lạc để kịp thời nhắc nhở, đôn đốc học sinh nề nếp học tập ở lớp cũng như ở nhà. 
 Biện pháp 4: Đầu tư các phong trào mũi nhọn nhà trường tổ chức Từ đầu năm học GVCN dựa vào kế hoạch của nhà trường và các đoàn thể trong trường phải đề ra chỉ tiêu cụ thể cho lớp cùng phấn đấu trong các phong trào chung của nhà trường như : học sinh giỏi các môn Toán, Văn Anh cấp trường, Giaỉ tiếng anh qua mạng, toán qua mạng, Giao thông thông minh và các cuộc thi khác. - Điều quan trọng là GVCN phải phát hiện những năng lực đặc biệt ở học sinh. Phối hợp với phụ huynh lập kế hoạch bồi dưỡng thường xuyên cho các học sinh có năng khiếu nói trên. - Bồi dưỡng, khơi dậy ở các em lòng say mê hứng thú học tập thông qua những hội thi,Tổ chức các sân chơi ở lớp như: Rung chuông vàng, trong các tiết HĐNGLL để phát huy và chọn lọc nhữn HS có năng khiếu để tham gia các hội thi do nhà trường tổ chức.
 Biện pháp 5: Nêu gương và khen thưởng:
 - Nắm được tâm lý của học sinh mới bước chân vào THCS vẫn còn thói quen ở tiểu học, các em rất thích được khen, thích được động viên nên tôi hướng dẫn Ban cán sự lớp lập bảng chấm điểm thi đua từng HS như sau: Trong cuộc họp phụ huynh đầu năm tôi đã đề xuất với Ban đại diện phụ huynh về việc khen thưởng các học sinh trong lớp thực hiện tốt các phong trào học tập cũng như các phong trào khác như sau: Mỗi tuần tặng 1 cây bút cho mỗi HS đạt số điểm tốt cao nhất tổ. Mỗi đợt kiểm tra định kỳ tặng một 1 bút/ 1HS đạt điểm 10 mỗi môn. Tặng một phần quà cho HS đạt phong trào nhà trường đề ra. 
 - Sau mỗi tuần thi đua, Lớp trưởng đánh giá chung các mặt hoạt động, tổ trưởng đánh giá cụ thể các mặt học tập cũng như hoạt động của từng thành viên trong tổ thông qua bảng điểm . sau đó bầu chọn một HS tuyên dương trước lớp và nhận thưởng.
 - Để tránh trường hợp một em nhận liên tục nhiều lần, theo qui ước 3 tuần mới được nhận thưởng lại ( nếu em đó điểm nhất tổ thì chọn em điểm nhì tổ..).
 - Đặc biệt chú ý đến HS chậm trong học nhưng có tiến bộ thì tổ trưởng các tổ đề nghị Ban thi đua lớp tuyên dương và khen thưởng.
III.4. Kết quả.
 a/ Kết quả chung: 
-Ý thức tự giác chấp hành tốt những nội quy, quy định của nhà trường, của lớp học.
- Các em tích cực học tập, tinh thần học tập tiến bộ rõ rệt.
 b/ Kết quả cụ thể: Qua gần hai năm làm công tác chủ nhiệm, năm đầu tôi đã áp dụng các biện pháp nêu trên tôi thấy đạt kết quả cao.Đặc biệt năm học này kết quả được thể hiện rất rõ như sau: 
- Học lực
Năm học
Số lượng
Giỏi
khá
Trung bình
Yếu
sl
%
sl
%
sl
%
sl
%
2013-2014
26
4
13,3
10
33.3
12
53.4
0
2014-20115
30
4
13,33
10
33,33
16
53,34
0
0
 - Hạnh kiểm
Năm học
Số lượng
Tốt
khá
Trung bình
Yếu
sl
%
sl
%
sl
%
sl
%
2013-2014
26
23
88,46 
3
11,54 
0
0
0
2014-20115
30
26
86,7 
4
13,3 
0
0
0
0
Đặc biệt lớp chủ nhiệm năm học 2013-2014 có kết quả chất lượng mũi nhọn:
 - 1 em đạt giải nhất, 3 em đạt giải 3, 2 em đạt giải khuyến khích toán qua mạng.
 - 1 em đạt gjải 3 và 2 em đạt giải khuyến khích Tiếng Anh qua mạng.
 - 1 em đạt giải 3 trong cuộc thi hưởng ứng 45 năm Bác Hồ gửi thư cho ngành giáo dục do nhà trường tổ chức.
 - 2em đạt giải 3 và 2 em đạt giải khuyến khích môn Toán cấp trường
 - 1 em đạt giải 2, 1 em đạt giải 2 và 2 em đạt giải khuyến khíc Môn Văn cấp trường.
 - 2 em đạt giải 3 tiếng anh cấp trường. 
 Về kết quả chất lượng mũi nhọn năm học này tổ chức ở học kì II.
IV. PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ:
Kết luận.
 Công tác chủ nhiệm lớp quả thật nặng nề và phức tạp. Người giáo viên phải vừa như người mẹ dịu dàng, người thầy nghiêm khắc, người bạn gần gũi, trọng tài phân minh. Thành công của giáo viên là làm cho học sinh tôn trọng, kính yêu, tin tưởng, là xây dựng được một tập thể lớp đoàn kết, gắn bó. Muốn đạt được điều đó, GVCN phải đảm bảo các nguyên tắc sau đây: 
 - Thầy cô là điểm sáng, là thần tượng của các em. Các em dễ tin, dễ nghe theo lời dạy bảo của thầy cô.
 - Nắm chắc được những thuận lợi, khó khăn, hiểu rõ thực tế trường lớp mình, khéo léo tìm cách bỏ đi mọi rào cản trong mối quan hệ với phụ huynh, đề ra những biện pháp hữu hiệu, tiếp cận gần với các em nhất, tôi nghĩ rằng bất cứ giáo viên nào cũng sẽ sớm trở thành những người bạn của trẻ.
 - Luôn gần gũi, bên cạnh, quan tâm tới hoàn cảnh sống của học sinh (nhất là học sinh có hoàn cảnh đặc biệt) Bên cạnh đó, liên hệ chặt chẽ với phụ huynh, ban phụ huynh của trường, của lớp, vận động cha mẹ có những hành động thiết thực hỗ trợ học tập sẽ giúp cho hoạt động của lớp có hiệu quả hơn.
 - Cùng với hoạt động học là hoạt động chủ đạo, để giúp học sinh hoàn thiện nhân cách của mình thì người giáo viên cần phải thu hút học sinh vào các hoạt động tập thể do trường, lớp tổ chức . 
 - Phát hiện, bồi dưỡng năng khiếu về nghệ thuật (vẽ, hát, múa, làm hoa) sẽ tăng thêm sự tự tin vào khả năng của chính bản thân mỗi học sinh.
 - Phải xây dựng được một đội ngũ cán bộ lớp làm nòng cốt, là “cánh tay phải” của giáo viên chủ nhiệm.Muốn vậy cần phải có một sự chọn lựa dựa trên cơ sở định hướng của giáo viên và khả năng tín nhiệm của học sinh. Để giúp cho các em hoạt động có hiệu quả, tích cực, chính xác, người giáo viên cần thiết kế hệ thống sổ sách theo dõi phù hợp và thường xuyên kiểm tra, đánh giá để có cách điều chỉnh thích hợp Qua các biện pháp mà tôi áp dụng ở trên tôi thấy đạt hiệu quả rất cao trong các năm tôi làm công tác chủ nhiệm. Đây chỉ là vài biện biện pháp nhỏ mà bản thân được học tập qua các đồng nghiệp , qua việc đúc kết nhiều năm làm công tác phong trào. Bản thân sẽ tiếp tục học tập, trao đổi cùng đồng ngiệp để hoàn thành tốt nhiệm vụ cao cả của người giáo viên như Bác Hồ đã từng dạy: “Vì lợi ích mười năm trồng cây, vì lợi ích trăm năm trồng người”.
Kiến nghị
 Để tạo điều kiện cho giáo viên làm tốt công tác chủ nhiệm đề nghị các cấp cần có những hình thức để khuyến khích giáo viên như sau: 
 -Tuyên truyền và vận động phụ huynh không coi việc giáo dục con em là việc riêng của giáo viên.
 - Các cấp lãnh đạo thường xuyên tổ chức các hội thảo về công tác chủ nhiệm để giáo viên học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau. 
 - Có hình thức khen thưởng các giáo viên làm tốt công tác chủ nhiệm nhằm động viên khuyến khích họ. 
Với kinh nghiệm làm công tác hcủ nhiệm trong những năm qua, tôi xin trình bày sáng kiến kinh nghiệm: “ Một số biện pháp trong công tác chủ nhiệm lớp nhằm nâng cao chất lương hai mặt cho học sinh lớp 6 ” để cùng được trao đổi với các đồng nghiệp. Chắc chắn kinh nghiệm này không tránh khỏi những thiếu sót, rất mong được các đồng chí nhận xét, đóng góp ý kiến bổ sung.
        Tôi xin cam đoan trên đây là sáng kiến kinh nghiệm mà tôi đã đúc kết được trong quá trình làm công tác chủ nhiệm tại trường THCS Gio Quang trong những năm qua.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
 Gio Quang, ngày 25 tháng 2 năm 2018
 Người thực hiện
Lê Việt Hùng