Bài giảng Ngữ văn 6 - Bài 4: Văn bản 2: Chuyện cổ nước mình (Lâm Thị Mỹ Dạ)

 Em biết những câu chuyện dân gian nào? Trong những câu chuyện đó em thích nhân vật nào nhất? Vì sao? 
Những câu chuyện đó gợi cho em suy nghĩ gì? 
 Bài 4 - Văn bản 2:  CHUYỆN CỔ NƯỚC MÌNH - Lâm Thị Mỹ Dạ - 
1. Tác giả 
Lâm Thị Mỹ Dạ 
Sinh : 1949; 
 Quê quán: Quảng Bình; 
 Là nhà thơ nữ nổi tiếng, là hội viên HNV Việt Nam. Có nhiều tác phẩm đạt giải cao. 
- Phong cách thơ nhẹ nhàng, đằm thắm, trong trẻo, thể hiện một tâm hồn tinh tế, giàu yêu thương. 
Đọc văn bản : yêu cầu đọc đúng ngữ điệu, ngắt nghỉ đúng dấu câu, vừa đọc vừa hình dung sự vật. Giọng đọc trìu mến, thiết tha. 
 Đọc chú thích: 
2. Tác phẩm 
- Thảo luận nhóm đôi 2 phút 
? Nêu xuất xứ của bài thơ? 
? Bài thơ thuộc thể thơ nào? Em hãy chỉ ra đặc điểm của thể thơ này? 
? Phương thức biểu đạt của văn bản là gì? 
2. Tác phẩm 
2. Tác phẩm 
- Rút từ Tuyển tập , NXB Hội nhà văn, Hà Nội, 2011, tr.203 . 
- Thể loại: thơ lục bát; 
- Phương thức biểu đạt: tự sự kết hợp biểu cảm; 
Ai nhanh hơn? 
* Thể lệ: 
- Có 2 đội chơi, mỗi đội 3 HS. 
- Thành viên các đội lần lượt tìm câu thơ trong bài Chuyện cổ nước mình gợi nhớ ra câu chuyện cổ và ghi lên bảng. Đội nào hoàn thành trước và đúng là thắng cuộc 
 * Thời gian: 3 phút 
1. Những câu chuyện được gợi ra trong bài thơ 
1. Những câu chuyện được gợi ra trong bài thơ 
 Thị thơm thì giấu người thơm 
 Chăm làm thì được áo cơm cửa nhà 
Tấm Cám 
 - Đẽo cày theo ý người ta 
 Sẽ thành khúc gỗ chẳng ra việc gì 
 Đậm đà cái tích trầu cau 
 Miếng trầu đỏ thắm nặng sâu tình người 
 Sự tích trầu cau 
Đẽo cày giữa đường 
2. Ý nghĩa được gợi ra từ những câu chuyện cổ 
a) Vẻ đẹp về tình người 
- vừa nhân hậu lại tuyệt vời sâu xa , 
- Thương người  
- hiền , ngay . 
- rất công bằng, rất thông minh 
- vừa độ lượng lại đa tình, đa mang . 
Điệp ngữ, liệt kê 
 Những giá trị nhân văn tốt đẹp: Lòng nhân hậu, sự vị tha, độ lượng, bao dung,... 
 Tình cảm yêu mến với chuyện cổ 
Nhóm 1 : Đời ông cha với đời tôi 
 Như con sông với chân trời đã xa 
 Chỉ còn chuyện cổ thiết tha 
 Cho tôi nhận mặt ông cha của mình 
 ? Tác giả đã sử dụng biện pháp tu từ nào? Qua đó tác giả muốn nói gì trong những câu thơ trên? Em thấy tình cảm nào của tác giả được bộc lộ? 
Nhóm 2: Tôi nghe chuyện cổ thầm thì 
 Lời ông cha dạy cũng vì đời sau 
 ? Hai câu thơ trên gợi cho em những suy nghĩ gì? 
Nhóm 3 : ? Theo em vì sao với nhà thơ, những câu chuyện cổ “Vẫn luôn mới mẻ rạng ngời lương tâm ”? Qua đó em nhận ra chuyện cổ có vai trò như thế nào trong đời sống con người? 
b) Lời căn dặn, những bài học từ cha ông đến con cháu trong những câu chuyện cổ 
Thảo luận nhóm 
b) Lời căn dặn, những bài học từ cha ông đến con cháu trong những câu chuyện cổ 
Đời ông cha với đời tôi 
 Như con sông với chân trời đã xa 
Chỉ còn chuyện cổ thiết tha 
Cho tôi nhận mặt ông cha của mình 
So sánh, hoán dụ 
 Hiểu về thế giới tinh thần: tâm hồn , phong tục, quan niệm đạo đức, triết lý nhân sinh  của cha ông 
 là cầu nối, là nhân chứng , là nơi lưu giữ những suy nghĩ, tình cảm của ông cha ta 
b. Lời căn dặn, những bài học của cha ông trong những câu chuyện cổ 
- “Tôi nghe chuyện cổ thầm thì 
Lời ông cha dạy cũng vì đời sau” 
 Bài học về đạo lý làm người : chân thành, nhân ái, cần cù; có kiến thức 
Ở hiền thì lại gặp hiền 
Người ngay thì gặp người tiên độ trì 
Thị thơm thì giấu người thơm 
Chăm làm thì được áo cơm cửa nhà 
Đẽo cày theo ý người ta 
Sẽ thành khúc gỗ chẳng ra việc gì 
Miếng trầu đỏ thắm nặng sâu tình người 
b) Lời căn dặn, những bài học từ cha ông đến con cháu trong những câu chuyện cổ 
- “Vẫn luôn mới mẻ rạng ngời lương tâm ” 
 Vẻ đẹp về tình người và n hững bài học về cuộc sống trong những câu chuyện cổ vẫn còn nguyên giá trị, GD con người 
 Là hành trang, là động lực phấn đấu của mỗi con người -> khẳng định tầm quan trọng của những câu chuyện cổ trong đời sống tinh thần 
2. Ý nghĩa được gợi ra từ những câu chuyện cổ 
Vẻ đẹp tình người 
 Lời căn dặn, những bài học từ cha ông đến con cháu trong những câu chuyện cổ 
 Tình yêu quê hương, đất nước 
 Y êu mến, tự hào những giá trị truyền thống văn hóa của dân tộc . 
1. Nghệ thuật 
- Dùng thể thơ lục bát để nói về những giá trị truyền thống, nhân văn. 
- Giọng thơ thủ thỉ, nhẹ nhàng, tâm tình, tha thiết 
 Bài thơ thể hiện tình yêu quê hương, đất nước, niềm tự hào của nhà thơ về những giá trị văn hóa tinh thần của dân tộc được thể hiện qua tình yêu đối với những câu chuyện cổ. 
2. Nội dung 
LUYỆN TẬP 
2.Từ nào sau đây là từ láy? 
 A. Thầm thì 
 B. Thiết tha 
 C. Đậm đà 
 D. Cả 3 từ trên 
3. Tìm câu thơ gợi tả đường nét màu sắc quê hương? Qua những câu thơ đó em hình dung được cảnh tượng quê hương như thế nào? 
Vàng cơn nắng, trắng cơn mưa 
Con sông chảy có rặng dừa nghiêng soi 
1. Đọc diễn cảm bài thơ 
VẬN DỤNG 
Viết đoạn văn khoảng 5-7 câu nêu cảm nhận của em về đoạn thơ sau : Đời cha ông với đời tôi 
Như con sông với chân trời đã xa 
Chỉ còn chuyện cổ thiết tha 
Cho tôi nhận mặt ông cha của mình 
HƯỚNG DẪN TỰ HỌC 
Đọc lại bài thơ, xem lại nội dung bài học 
Xem trước văn bản 3 Cây tre Việt Nam / SGK 95 
 Chuẩn bị bài dựa vào câu hỏi SKGtrang 99