Bài giảng Ngữ văn 7 - Bài 13: Điệp ngữ

XEM HÌNH ĐOÁN THÀNH NGỮ 
§Çu voi ®u«i chuét 
10 
9 
8 
7 
6 
5 
4 
3 
2 
1 
0 
 Maét nhaém maét môû 
10 
9 
8 
7 
6 
5 
4 
3 
2 
1 
0 
KÎ khãc ng­ưêi cư­êi 
10 
9 
8 
7 
6 
5 
4 
3 
2 
1 
0 
N­íc m¾t ng¾n n­ưíc m¾t dµi 
10 
9 
8 
7 
6 
5 
4 
3 
2 
1 
0 
Nhanh như sóc 
Chậm như rùa 
Chậm như ốc sên 
10 
9 
8 
7 
6 
5 
4 
3 
2 
1 
0 
ĐIỆP NGỮ 
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ 
a.“Trên đường hành quân xa 
Dừng chân trên xóm nhỏ 
Tiếng gà ai nhảy ổ: 
“Cục  cục tác cục ta” 
Nghe xao động nắng trưa 
Nghe bàn chân đỡ mỏi 
Nghe gọi về tuổi thơ () 
 	 b. Cháu chiến đấu hôm nay 
 	 Vì lòng yêu Tổ quốc 
 	 Vì xóm làng thân thuộc 
 	 Bà ơi, cũng vì bà 
 	 Vì tiếng gà cục tác 
 	 Ổ trứng hồng tuổi thơ.” 
 (“Tiếng gà trưa”- Xuân Quỳnh) 
Những từ ngữ nào được lặp đi lặp lại trong hai khổ thơ ? 
1. Xét ví dụ: 
2. Nhận xét: 
+ Những từ ngữ được lặp đi lặp lại: 
 Nghe 
 Vì 
1. Xét ví dụ : 
2. Nhận xét : 
- “Nghe” lặp lại 3 lần, “Vì” lặp lại 4 lần => Điệp ngữ: có tác dụng nhấn mạnh ý gây ấn tượng sâu sắc, làm câu thơ thêm mạnh mẽ, nhịp nhàng. 
Trên đường hành quân xa 
Dừng chân bên xóm nhỏ 
Tiếng gà ai nhảy ổ : 
“ Cục  cục tác cục ta” 
Nghe xao động nắng trưa 
Nghe bàn chân đỡ mỏi 
Nghe gọi về tuổi thơ 
Cháu chiến đấu hôm nay 
Vì lòng yêu Tổ quốc 
Vì xóm làng thân thuộc 
Bà ơi, cũng vì bà 
Vì tiếng gà cục tác 
Ổ trứng hồng tuổi thơ. 
 (Xuân Quỳnh) 
- Nhấn mạnh cảm giác khi nghe tiếng gà trưa gây nên cảm xúc mạnh mẽ trong lòng cháu. 
- Giọng thơ thêm bồi hồi, tha thiết. 
Nhấn mạnh, khẳng định mục đích chiến đấu của người chiến sĩ. 
a. Hồ Chí Minh muôn năm! 
 Hồ Chí Minh muôn năm! 
 Hồ Chí Minh muôn năm! 
 Phút giây thiêng anh gọi Bác ba lần. 
 (Tố Hữu) 
Tìm những từ ngữ (hoặc câu thơ) được lặp đi lặp lại trong khổ thơ sau và nêu tác dụng? 
b, Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ, 
 Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà. 
 ( Hồ Chí Minh ) 
- Cụm từ “chưa ngủ” lặp lại 2 lần. 
 - Câu “Hồ Chí Minh muôn năm!” lặp lại 3 lần . 
=>nối 2 câu thơ như 1 bản lề khép mở 2 phía tâm trạng: niềm say mê cảnh thiên nhiên và nỗi lo việc nước. 
=>nhấn mạnh và khẳng định con người cũng như sự nghiệp của Hồ Chí Minh là trường tồn, vĩnh cửu. 
 a. Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín! Tre hi sinh để bảo vệ con người. Tre anh hùng lao động ! Tre anh hùng chiến đấu ! 
 (Thép Mới – “ Cây tre Việt Nam ”) 
b. Sáng nay em đến trường em thấy lá bàng rụng rất nhiều. Em lấy chổi em quét lá bàng rụng. 
Chó ý 1: Ph©n biÖt ®iÖp ng÷ víi lçi lÆp tõ. 
 Điệp ngữ 
Lỗi lặp 
a/ Anh đã tìm em, rất lâu, rất lâu 
Cô gái ở Thạch Kim Thạch Nhọn 
Khăn xanh, khăn xanh phơi đầy lán sớm 
Sách giấy mở tung trắng cả rừng chiều 
[] 
 Chuyện kể từ nỗi nhớ sâu xa 
Thương em, thương em, thương em biết mấy. (Phạm Tiến Duật) 
b/ Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy 
Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu 
Ngàn dâu xanh ngắt một màu 
Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai? 
 (Đoàn Thị Điểm) 
c. Trên đường hành quân xa 
Dừng chân bên xóm nhỏ 
Tiếng gà ai nhảy ổ: 
Cục cục tác cục ta 
Nghe xao động nắng trưa 
Nghe bàn chân đỡ mỏi 
Nghe gọi về tuổi thơ 
	(Xuân Quỳnh) 
CÁCH 
QUÃNG 
NỐI 
TIẾP 
CHUYỂN 
 TiẾP 
(VÒNG) 
 Tìm điệp ngữ ở các ví dụ? 
 Em có nhận xét gì về vị trí các điệp ngữ trên? 
? Hãy đặt tên gọi các dạng điệp ngữ cho các cách xác định dưới đây ? 
.................................: là phép điệp ngữ mà người ta sắp xếp các từ ngữ được điệp liên tiếp nhau , tạo ấn tượng mới mẻ có tính chất tăng tiến . 
......................................: là phép điệp ngữ người ta sắp xếp các từ ngữ được điệp giãn cách nhau , tạo ấn tượng nổi bật và tạo tính nhạc . 
 ...............................: là phép điệp ngữ mà ở đó từ ngữ được điệp nằm cuối câu trên chuyển xuống đầu câu dưới tiếp với nó , làm câu văn , thơ liền nhau như một đợt sóng , khắc sâu ấn tượng . 
a.Điệp ngữ cách quãng 
b.Điệp ngữ nối tiếp 
c. Điệp ngữ vòng 
 “ Một dân tộc đã gan góc chống ách nô lệ của Pháp hơn tám mươi năm nay, một dân tộc đã gan góc đứng về phe Đồng minh chống phát xít mấy năm nay, dân tộc đó phải được tự do! 
Dân tộc đó phải được độc lập ! ” 
	 (Hồ Chí Minh) 
Bài 1 : Tìm điệp ngữ trong đoạn trích sau và cho biết tác dụng của biện pháp điệp ngữ đó. 
 Ca ngợi sự gan góc chống kẻ thù bền bỉ và quyết liệt của dân tộc Việt Nam. Khẳng định quyền xứng đáng được hưởng tự do độc lập của người Việt Nam. Sự lặp lại cho thấy giọng điệu hùng hồn đanh thép của Hồ Chí Minh. 
b/ Người ta đi cấy lấy công, 
Tôi đây đi cấy còn trông nhiều bề. 
 Trông trời, trông đất, trông mây, 
Trông mưa, trông nắng, trông ngày, trông đêm 
 Trông cho chân cứng đá mềm, 
Trời êm, biển lặng mới yên tấm lòng. 
	(Ca dao) 
Lặp lại “đi cấy”: nhấn mạnh công việc làm của người nông dân. 
“Trông” biểu hiện sự lo lắng của người nông dân mong mưa thuận gió hòa, thời tiết thuận lợi cho việc làm ruộng của người nông dân. 
Baøi 1 : Tìm ñieäp ngöõ trong ca dao sau vaø cho bieát taùc giaû muoán nhaán maïnh ñieàu gì? 
 Điệp ngữ: Đi cấy, trông. 
CÁCH 
QUÃNG 
CHUYỂN 
TIẾP 
Bài Tập 2: 
 Vậy mà giờ đây, anh em tôi phải sắp 
 . Có thể sẽ mãi mãi. Lạy trời 
đây chỉ là . thôi. 
 (Khánh Hoài) 
xa 
nhau 
xa nhau 
một giấc mơ 
Một giấc mơ 
xa nhau  xa nhau  
một giấc mơ. 
Một giấc mơ 
BT 3: 
Theo em trong đoạn văn sau đây, việc lặp đi lặp lại một số từ ngữ có tác dụng biểu cảm hay không? 
Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Mảnh vườn ở phía sau nhà em, em trồng rất nhiều loài hoa. Em trồng hoa cúc. Em trồng hoa thược dược. Em trồng hoa đồng tiền. Em trồng hoa hồng. Em trồng cả hoa lay-ơn nữa. Ngày Phụ nữ quốc tế, em hái hoa sau vườn nhà em tặng mẹ em. Em hái hoa tặng chị em 
Sửa lại đoạn văn trên 
 Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Em trồng rất nhiều loài hoa: hoa cúc, hoa thược dược, hoa đồng tiền, hoa hồng, cả hoa lay-ơn nữa. Ngày Phụ nữ quốc tế, em hái hoa tặng mẹ và chị em 
Viết một đoạn văn ngắn có sử dụng điệp ngữ 
BAØI TAÄP 4 
CỦNG CỐ 
Chúc các em chăm ngoan, học giỏi. 
Xin chân thành cảm ơn