Bài giảng Ngữ văn 7 - Tiết 86: Câu đặc biệt - Trần Thị Giang

CHAØO MÖØNG QUYÙ THAÀY COÂ VEÀ DÖÏ GIÔØ 
MÔN 
NGỮ VĂN 
LỚP 
7B 
 Giáo viên : Trần Thị Giang 
 TRƯỜNG PTDT NỘI TRÚ KHÁNH SƠN 
Câu 1: Thế nào là câu rút gọn ? Khi rút gọn câu cần chú ý điều gì ? 
KIỂM TRA BÀI CŨ 
Câu 2: Có nên sử dụng câu rút gọn trong trường hợp dưới đây không ? Vì sao ? 
	 Thầy giáo gọi Nam lên bảng kiểm tra bài cũ , Nam chần chừ không muốn lên . 
- Thầy : Em đã học bài cũ chưa ? 
- Nam: Chưa . 
CÂU ĐẶC BIỆT 
Tiết 86: 
Ôi , em Thủy ! 
Tiếng kêu sửng sốt của cô giáo làm tôi giật mình . 
Em tôi bước vào lớp . 
	( Khánh Hoài ) 
CN 
VN 
CN 
VN 
Được cấu tạo theo mô hình CN – VN. 
Tìm câu đặc biệt trong các đoạn văn dưới đây . 
	 1.	“ Ôi ! Trăm hai mươi lá bài đen đỏ , có cái ma lực gì mà run rủi cho quan mê được như thế ”? 
	2. Chiều , chiều rồi ! Một buổi chiều êm ả như ru văng vẳng tiếng ếch nhái kêu ran ngoài đồng ruộng theo gió nhẹ đưa vào . 
Ôi ! 
 Chiều , chiều rồi ! 
 Câu rút gọn 
Câu đặc biệt 
Câu có cấu tạo theo mô hình chủ ngữ , vị ngữ nhưng lược bỏ một số thành phần 
Câu không có cấu tạo theo mô hình chủ ngữ , vị ngữ . 
- Dựa vào ngữ cảnh có thể khôi phục lại thành phần lược bỏ 
- Không thể khôi phục lại thành phần lược bỏ 
Ví dụ : - Anh gặp chị ấy bao giờ ? 
 - Một đêm mùa xuân . 
Ví dụ : - Một đêm mùa xuân . Trên dòng sông êm ả, cái đò cũ của bác tài Phán từ từ trôi . 
Khôi phục lại thành phần lược bỏ : 
 Tôi đã gặp chi ấy vào một đêm mùa xuân 
- Không thể khôi phục lại thành phần chủ ngữ , vị ngữ 
Phân biệt câu rút gọn và câu đặc biệt : 
 Tác dụng 
Câu 
đặc biệt 
Bộc lộ cảm xúc 
Liệt kê , thông báo về sự tồn tại của sự vật , hiện tượng 
Xác định thời gian , nơi chốn 
Gọi đáp 
Một đêm mùa xuân . Trên dòng sông êm ả, cái đò  
Đoàn người  lên. Tiếng reo . Tiếng vỗ tay . 
“ Trời ơi !”, cô giáo tái mặt to hơn 
An gào lên : 
 Sơn ! Em Sơn ! Sơn ơi ! 
 Chị An ơi ! 
Ngã ba Tuần Giáo . Xe ầm ầm , cái đi Lai Châu , cái về Thuận Châu 
Chửi . Kêu . Đấm . Đá . Thụi . Bịch . Cẳng chân . Cẳng tay . 
I. THẾ NÀO LÀ CÂU ĐẶC BIỆT 
Bài tập nhanh : 
Chỉ ra và nêu tác dụng của các câu đặc biệt trong những trường hợp sau : 
Gió . Mưa . Não nùng . 
 ( Nguyễn Công Hoan ) 
b. . Các cánh quân đã sẵn sàng cho trận tấn công lịch sử . 
c. Trời ơi ! Trời ơi ! 
Dũng ơi ! 
 ( Nguyên Hồng ) 
Sài Gòn . Mùa xuân năm 1975 
Mợ chết mất ! 
=> 
Liệt kê , thông báo về sự tồn tại của sự vật , hiện tượng 
=> 
Xác định thời gian , nơi chốn . 
=> 
Bộc lộ cảm xúc . 
Gọi đáp 
=> 
Nguy hiểm quá ! 
Đau quá ! 
Eo ơi ! Ma! 
 Sợ quá 
Eo ơi ! 
 Sợ quá ! 
Mưa . 
Mưa quá ! 
Đẹp quá ! 
Tìm trong các ví dụ dưới đây những câu đặc biệt và câu rút gọn . 
(1) Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý . (2) Có khi được trưng bày trong tủ kính , trong bình pha lê , rõ ràng dễ thấy . (3) Nhưng cũng có khi cất giấu kín đáo trong rương , trong hòm . (4) Bổn phận của chúng ta là làm cho những của quý kín đáo ấy đều được đưa ra trưng bày . (5) Nghĩa là phải ra sức giải thích , tuyên truyền , tổ chức , lãnh đạo , làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đều được thực hành vào công việc yêu nước , công việc kháng chiến . ( Hồ Chí Minh ) 
(1) Đứng trước tổ dế , ong xanh khẽ vỗ cánh , uốn mình , giương cặp răng rộng và nhọn như đôi gọng kìm , rồi thoắt cái lao nhanh xuống hang sâu . (2 ) Ba giây .... (3) Bốn giây ... (4) Năm giây ... (5)Lâu quá ! ( Vũ Tú Nam) 
(1) Sóng ầm ầm đập vào những tảng đá lớn ven bờ . (2) Gió biển thổi lồng lộng . (3) Ngoài kia là ánh đèn sáng rọi của một con tàu . (4)Một hồi còi . 
 ( Nguyễn Trí Huân ) 
d. (1) Chim sâu hỏi chiếc lá : 
(2) - Lá ơi ! (3) Hãy kể chuyện cuộc đời bạn cho tôi nghe đi ! 
(4) - Bình thường lắm , chẳng có gì đáng kể đâu ! ( Trần Hoài Dương ) 
Bài tập 3 : Viết một đoạn văn ngắn ( khoảng 5 – 7 câu ) tả cảnh quê hương em , trong đó có một vài câu đặc biệt . 
Gợi ý : 
 - Nội dung: Cảnh quê hương em 
 - Hình thức : ngắn gọn ( khoảng 5 - 7 câu ) có sử dụng câu đặc biệt 
Hướng dẫn học tập 
- Đối với bài học tiết này : 
 + Học các ghi nhớ . 
 + Làm bài tập SBT Ngữ văn/32. 
 + Xem lại các ví dụ trong bài học để nắm được đặc điểm của câu đặc biệt . 
- Đối với bài học tiết sau : Chuẩn bị bài : “ Thêm trạng ngữ cho câu ” . Yêu cầu : 
 + Trả lời câu hỏi SGK. 
+ Đặc điểm của trạng ngữ . 
+ Xem trước bài tập . 
TIEÁT HOÏC KEÁT THUÙC 
CAÛM ÔN 
QUÍ THAÀY COÂ GIAÙO 
CUØNG CAÙC EM HOÏC SINH