Bài giảng Tiếng Việt Lớp 5 - Tập đọc: Tranh làng Hồ - Trường Tiểu học Đuốc Sống

TRƯỜNG TIỂU HỌC ĐUỐC SỐNG 
Tập đọc 5 
TRANH LÀNG HỒ 
TẬP ĐỌC TRANH LÀNG HỒ 
Một số bức tranh làng Hồ lấy đề tài trong cuộc sống hàng ngày của làng quê Việt Nam 
Nghệ nhân: Nguyễn Đăng Chế - sinh năm 1936 
Làng Hồ - Thuận Thành - Bắc Ninh 
Nghệ sĩ tạo hình: người chuyên vẽ tranh, tạc tượng... 
	Tranh Đông Hồ, hay tên đầy đủ là tranh khắc gỗ dân gian Đông Hồ, là một dòng tranh dân gian Việt Nam  với xuất xứ từ làng Đông Hồ (xã   Song Hồ, huyện   Thuận Thành, tỉnh  Bắc Ninh. Trước kia  tranh  được bán ra chủ yếu phục vụ cho dịp  Tết Nguyên Đáng, người dân  nông thôn  mua tranh về dán trên tường, hết  năm  lại lột bỏ, dùng tranh mới. 
	Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ là Di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia . 
	 ĐÔI NÉT VỀ TRANH ĐÔNG HỒ 
	 Giấy in tranh Đông Hồ được gọi là  giấy điệp : người ta nghiền nát vỏ  con điệp , một loại  sò  vỏ mỏng ở  biển , trộn với  hồ  (hồ được nấu từ  bột gạo tẻ , hoặc  gạo nếp , có khi nấu bằng  bột sắn  - hồ dùng để quét nền tranh thường được nấu loãng từ bột gạo tẻ hoặc bột sắn, hồ nấu từ bột nếp thường dùng để dán) rồi dùng chổi lá  thông  quét lên mặt  giấy dó . Chổi  lá thông  tạo nên những ganh chạy theo đường quét và vỏ điệp tự nhiên cho  màu trắng  với ánh lấp lánh những mảnh điệp nhỏ dưới  ánh sáng , có thể pha thêm  màu  khác vào hồ trong quá trình làm giấy điệp.  
	 CHẤT LIỆU ĐỂ VẼ TRANH ĐÔNG HỒ 
	 Màu sắc được sử dụng trong tranh Đông Hồ là màu tự nhiên: màu đen lấy từ than gỗ xoan, rơm nếp hay than lá tre được ngâm kĩ trong chum vại vài tháng rồi mới sử dụng được; màu xanh lấy từ gỉ đồng hay lá chàm – lá ở vùng dân tộc thiểu số phía Bắc, họ thường dùng để nhuộm quần áo; màu vàng lấy từ hoa giành giành, hoa hòe – loài hoa về mùa hè người ta vẫn dùng để sắc nước uống thanh nhiệt; màu đỏ lấy từ gỗ vang và sỏi son trên núi Thiên Thai; màu trắng lấy từ điệp. Những chất màu thô này được trộn với nhau và hoà với một lượng bột nếp trước khi in để tạo một lớp hồ, làm cho giấy tranh cứng hơn sau khi phơi khô . 
	 Ván khắc in tranh có 2 loại: ván in nét và ván in màu. Ván in nét thường được làm từ gỗ thị hoặc gỗ thừng mực. 
	Gỗ thị có thớ đa chiều, vừa mềm, dễ khắc. Dụng cụ khắc ván là những mũi đục hay còn gọi là bộ ve, được làm bằng thép cứng. Mỗi bộ ve có khoảng 30-40 chiếc.  Ván in nét được làm bằng gỗ mỡ bởi vì khi phết màu nên để in tranh gỗ mỡ có khả năng giữ màu cao hơn nhiều loại gỗ khác. 
TẬP ĐỌC TRANH LÀNG HỒ 
 - Bài chia làm 3 đoạn: 
	 Đoạn 1: Từ đầu ... tươi vui. 
	 Đoạn 2: Phải yêu mến ... gà mái mẹ. 
	 Đoạn 3: Còn lại. 
- Học sinh đọc toàn bài 2 lần 
- Xem phần giải thích từ khó 
TẬP ĐỌC TRANH LÀNG HỒ 
1 . Luyện đọc 
 - thuần phác 
 - khoái âm dương 
Đọc đúng : 
2. Đọc lại 3 đoạn của bài lần 2 
TẬP ĐỌC TRANH LÀNG HỒ 
3. Tìm hiểu bài: 
* T rả lời câu hỏi 
Câu 1: Đọc đoạn 1 và kể tên một số bức tranh làng Hồ miêu tả cuộc sống ở làng quê Việt Nam? 
	 Một số bức tranh làng Hồ miêu tả cuộc sống ở làng quê Việt Nam như: tranh lợn, gà, chuột, ếch, cây dừa, tranh tố nữ. 
3. Tìm hiểu bài: 
* Trả lời câu hỏi 
Câu 2 : Đọc đoạn 2 và 3, tìm những từ ngữ thể hiện sự đánh giá của tác giả đối với tranh làng Hồ? 
	 Đoạn 2: 
 Tranh lợn ráy có những khoáy âm dương rất có duyên. 
 Tranh vẽ những đàn gà con tưng bừng ca múa bên gà mái mẹ. 
3. Tìm hiểu bài: 
* T rả lời câu hỏi 
	 Đoạn 3: 
 Kỹ thuật tranh đạt tới sự trang trí tinh tế 
 Màu trắng điệp một sự sáng tạo góp phần vào kho tang màu sắc của dân tộc trong hội họa. 
3. Tìm hiểu bài: 
* T rả lời câu hỏi 
Câu 3 : Đọc đoạn 3 và cho biết kỹ thuật tạo màu của tranh làng Hồ có gì đặc biệt? 
	 Kỹ thuật tạo màu của tranh làng Hồ đặc biệt là vì: 
+ Màu đen không pha bằng thuốc mà luyện bằng bột than của rơm bếp, cói chiếu, lá tre mùa thu. 
+ Màu trắng điệp làm bằng bộ vỏ sò trộn với hồ nếp, nhấp nhánh muôn ngàn hạt phấn. 
3. Tìm hiểu bài: 
* T rả lời câu hỏi 
Câu 4 : Đọc đoạn 1 và kể tên một số bức tranh làng Hồ miêu tả cuộc sống ở làng quê Việt Nam? 
A . Vì họ đã đem vào cuộc sống một cách nhìn thuần phác, hóm hỉnh và tươi vui. 
B . Vì họ đã đem vào tranh những cảnh vật gắn liền với cuộc sống người dân Việt Nam. 
C. Vì họ đã sáng tạo nên những kỹ thuật vẽ tranh và pha màu đặc sắc, góp phần vào kho tàng màu sắc của dân tộc. 
D . Cả ba ý trên đều đúng . 
3. Tìm hiểu bài: 
* T rả lời câu hỏi 
Bài tập đọc ca ngợi điều gì? 
	 Bài tập đọc ca ngợi những nghệ sĩ dân gian đã tạo nên dòng tranh đặc sắc. 
	 Là người Việt Nam, chúng ta phải quý trọng, giữ gìn nét đẹp cổ truyền của văn hóa dân tộc. 
Là người Việt Nam, chúng ta cần làm gì đối với nét đẹp cổ truyền của văn hóa dân tộc? 
Nội dung: 
 	 Ca ngợi những người nghệ sĩ dân gian đã tạo ra những vật phẩm văn hóa truyền thống đặc sắc của dân tộc. Qua đó, tác giả còn nhắn nhủ mọi người phải biết trân trọng, giữ gìn những nét đẹp cổ truyền của văn hóa dân tộc. 
MỘT SỐ NGHỀ TRUYỀN THỐNG CỦA DÂN TỘC 
Lụa Vạn Phúc 
Gốm Bát Tràng 
Chiếu Nga Sơn 
Nước mắm Phú Quốc 
	 Từ ngày còn ít tuổi, tôi đã thích những tranh lợn, gà, chuột, ếch, tranh cây dừa, tranh tố nữ của làng Hồ. Mỗi lần Tết đến, đứng trước những cái chiếu bày tranh làng Hồ giải trên các lề phố Hà Nội, lòng tôi thấm thía một nỗi biết ơn đối với những người nghệ sĩ tạo hình của nhân dân. Họ đã đem vào cuộc sống một cách nhìn thuần phác , càng ngắm cáng thấy đậm đà , hóm hỉnh và tươi vui . 
4. Luyện đọc diễn cảm đoạn văn : 
5. Giới thiệu một số tranh làng Hồ 
Các em nhớ đọc lại bài và trả lời các câu hỏi trong sách giáo khoa