Đề đọc hiểu Ngữ văn 8 - Học kì 1

TÔI ĐI HỌC
ĐỀ 1: 
Đọc ngữ liệu sau và trả lời các câu hỏi bên dưới:
 	“Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỷ niệm hoang mang của buổi tựu trường.
Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.
Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết. Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đến trường, lòng tôi lại tưng bừng rộn rã. Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: Hôm nay tôi đi học.”
 (Ngữ văn 8- tập 1)
Câu 1: Đoạn văn trên trích trong văn bản nào? Ai là tác giả? Xác định thể loại văn bản.
Câu 2: Chỉ ra những phương thức biểu đạt được sử dụng trong đoạn văn
Câu 3: Tìm các cụm C-V làm thành phần chính trong những câu im đậm.
Câu 4: Câu “Hằng năm cứ vào mùa thu, là ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường.” gợi cho em cảm xúc gì?
Câu 5: Tìm và nêu tác dụng của biện pháp tu từ được sử dụng trong câu văn sau: “Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng”.
Câu 6: Chỉ ra nội dung chính của ngữ liệu trên.
Câu 7: Từ ngữ liệu trên, hãy viết bài văn kể về kỉ niệm ngày đầu tiên đi học của bản thân em.
GỢI Ý, ĐÁP ÁN
Câu
Nội dung
1
Đoạn văn trích trong văn bản Tôi đi học
Tác giả Thanh Tịnh
2
 Các PTBĐ được sử dụng trong đoạn văn là: Tự sự, miêu tả và biểu cảm
3
Các cụm C-V làm thành phần chính trong những câu in đậm là:
+ Tôi (CN)/ quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng. (VN)
+ Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi (CN)/âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp.(VN)
+ Cảnh vật chung quanh tôi (CN1)/ đều thay đổi (VN1), vì chính lòng tôi (CN2)/ đang có sự thay đổi lớn: Hôm nay tôi đi học. (VN2)”
4
Câu “Hằng năm cứ vào mùa thu, là ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường.” gợi trong lòng em cảm xúc mơn man, náo nức về ngày đầu tiên đi học, một kỉ niềm không bao giờ em quên trong suốt cuộc đời.
5
BPTT :
+ So sánh cảm giác trong sáng trong ngày đầu đi học " như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng".
+  nhân hóa : cành hoa tươi mỉm cười (dùng từ vốn chỉ hoạt động của người để chỉ cho vật)
Tác dụng: Phép tu từ so sánh, nhân hoá: “như mấy cánh hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng” thế hiện thái độ ngỡ ngàng, choáng ngợp trước cuộc đời rộng lớn... Tuổi thơ bỡ ngỡ, rụt rè thuở nào vẫn còn vẹn nguyên trở về trong nỗi nhớ của tác giả.
6
Nội dung ngữ liệu: tâm trạng náo nức của nhân vật tôi khi cùng mẹ đến trường ngày đầu tiên
7
Mở bài
- Dẫn dắt, giới thiệu ngày đầu tiên đi học và ấn tượng của em về ngày đầu tiên ấy
“Cuộc đời con người không ít lần trải qua những sự kiện trọng đại. Nhưng chắc chắn dù có trưởng thành bao nhiêu, trải qua nhiều sự kiện lớn lao thế nào thì hẳn người ta cũng không bao giờ quên được những kỉ niệm lần đầu tiên đến lớp.”
Thân bài
Kể lại kỉ niệm ngày đầu tiên đi học lớp 1 theo trình tự thời gian
Buổi tối trước ngày đi học đầu tiên
Bố mẹ cùng em sửa soạn lại đồ đạc: dụng cụ học tập, quần áo đồng phục.
 Em cứ đứng trước gương, ngắm ngía lại bộ đồng phục, vừa háo hức, vừa bồn chồn lo lắng.
 Em đi ngủ sớm, nhưng nằm mãi mà không thể nào ngủ được.
Trong lòng gợn lên bao nhiêu suy nghĩ “Các bạn có thân thiện không?”, “Cô giáo có hiền không?”, “Liệu mình có làm tốt ở trường không?”
 Mẹ ôm em vào lòng dỗ dành, thủ thỉ kể cho em nghe về ngày đầu tiên đi học của mẹ. Cái thời mà đời sống vật chất còn thiếu thốn, đồ dùng toàn dùng lại của anh chị nhưng ai cũng thấy rất vui và ý thức được rằng mình phải phấn đấu học hành chăm chỉ để không phụ công ơn dưỡng dục của cha mẹ.
 Một lúc sau, em ngủ thiếp đi và chìm trong những giấc mơ đẹp.
Buổi sáng đầu tiên đi học
Mẹ đèo em đi đến trường.
 Hôm đó là một ngày mùa thu đẹp trời.
Bầu trời trong xanh, cao vời vợi. Những đám mây trắng xốp lững lờ trôi.
Nắng tinh khôi, nhảy nhót trên những vòm lá xanh còn ướt đẫm sương đêm.
Gió heo mây hây hẩy thổi làm tâm hồn cũng bớt xáo động.
 Vài chú chim chuyền cành, hót líu lo.
 Lá vàng rụng đầy cả một góc phố.
 Hai bên đường, các anh chị học sinh đi lại tấp nập. Gương mặt ai cũng vui cười rạng rỡ vì được gặp lại thầy cô, bạn bè, mái trường mến yêu.
 Con đường này tuy đã đi nhiều lần nhưng lần này lại thấy khác vì em đã là học sinh lớp một.
Khi đến trường
 Sân trường đông vui nhộn nhịp.
 Các anh chị lớn đang vui đùa. Cô giáo trong tà áo dài thướt tha đang đi trên sân trường
 Các bạn mới nhập học giống em thì rụt rè, e sợ. Họ sớm chia tay ba mẹ để bước vào buổi học đầu tiên.
 Tiếng trống chào cờ vang lên giòn giã. Sau đó học sinh xếp hàng vào lớp.
Nhận lớp mới, em nhận ra những gương mặt quen thuộc, những người bạn học cùng em lớp mẫu giáo.
 Cô giáo rất xinh và hiền. Em cũng nhanh chóng kết thân với một vài người bạn mới.
 Ra về, mẹ đón em ở cổng trường, hôn lên má em âu yếm
III. Kết bài	
Phát biểu cảm nghĩ về kỉ niệm ngày đầu tiên đi học: Rồi mai đây, em sẽ lớn khôn, trưởng thành, nhưng những kỉ niệm về “ngày đầu tiên đi học, mẹ cô cùng vỗ về” sẽ mãi đọng lại trong sâu thẳm trái tim em, bởi đó là dấu mốc, là nơi bắt đầu chắp cánh cho những khát khao, mơ ước dài rộng của cuộc đời em sau này...
ĐỀ 2: 
Đọc ngữ liệu sau và trả lời các câu hỏi bên dưới:
            “Tùng ... tùng ... tùng ....” - tiếng trống trường vang lên gióng giả. Tôi nhanh chóng bước lên bậc thang cuối cùng hướng đến lớp học mà chỉ trong vài giây nữa thôi tôi sẽ trở thành thành viên chính thức. Bước vào lớp, tôi nhận ra đã có khá nhiều bạn đã đến sớm hơn, tôi nhanh chóng tìm được chỗ ngồi cho mình ở bàn đầu tiên. Mọi người nói chuyện với nhau rất nhỏ, có lẽ vì các bạn cũng giống tôi, không quen biết nhiều bạn bè trong lớp.
            - Cậu ơi! Tớ ngồi đây được không? - một bạn nữ tiến đến.
            - Cậu ngồi đi! Chỗ ấy chưa có ai ngồi cả - tôi mời bạn ấy ngồi kèm theo nụ cười thân thiện nhất có thể, vì chắc đây sẽ là người đầu tiên tôi quen trong lớp. Tôi đang mừng thầm trong bụng thì cô giáo bước vào, chắc hẳn đây là cô chủ nhiệm.”
(Nơi bắt đầu của tình bạn - Bùi Thị Hồng Ngọc)
Câu 1: Nêu nội dung chính của đoạn trích trên.
Câu 2: Nội dung đoạn trích trên khiến em liên tưởng đến văn bản nào đã học trong chương trình Ngữ văn 8, kì 1. Trình bày vài nét về tác giả của văn bản em vừa tìm được.
Câu 3: Xác định thể loại và phương thức biểu đạt của văn bản đó.
Câu 4: Phát biểu cảm nghĩ về dòng cảm xúc của nhân vật chính trong truyện ngắn em vừa tìm được trong câu 2.
Câu 5: Viết đoạn văn trình bày đặc sắc nội dung, nghệ thuật của văn bản em vừ tìm được.
Câu 6: Tìm một từ tượng thanh và một câu ghép trong đoạn văn trên.
Câu 7: Hãy viết bài văn trình bày suy nghĩ của em về bổn phận và trách nhiệm của học sinh đối với trường lớp.
GỢI Ý, ĐÁP ÁN
Câu
Nội dung
1
- Nội dung đoạn trích: cảm xúc lạ lẫm, hồi hộp về ngày đầu nhận lớp của bạn học sinh mới.
2
- Văn bản: Tôi đi học (Thanh Tịnh).
- Vài nét về tác giả: Thanh Tịnh (1911- 1988), tên khai sinh là Trần Văn Ninh
Quê quán: xóm Gia Lạc, ven sông Hương, ngoại ô thành phố Huế
Cuộc đời và sự nghiệp sáng tác: 
+ Ông được tặng giải thưởng nhà nước về văn học nghệ thuật năm 2007
+ Những tác phẩm tiêu biểu: Quê mẹ, Ngậm ngải tìm trầm, Những giọt nước biển 
Phong cách sáng tác:
+ Những sáng tác của Thanh Tịnh toát lên vẻ đằm thắm, tình cảm trong trẻo, êm dịu
3
Thể loại: truyện ngắn trữ tình
PTBĐ: Tự sự kết hợp miêu tả và biểu cảm
4
Cảm nghĩ về dòng cảm xúc của nhân vật “tôi” trong truyện ngắn Tôi đi học:
Mở đoạn: Trong văn bản Tôi đi học, nhân vật “tôi” trải qua nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau.
Thân đoạn:
- Đó là dòng cảm xúc bồi hồi, xúc động trước sự biến đổi của thiên nhiên và cảnh vật: thời tiết vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc.
- Thời gian và không gian ấy gợi mở những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường đầu tiên trong đời: Từ con đường, cảnh vật vốn rất quen nhưng lần này tự nhiên thấy lạ, nhân vật “tôi” cảm thấy trang trọng và đứng đắn ; ngạc nhiên thấy trong sân trường hôm nay ai cũng ăn mặc sạch sẽ, gương mặt tươi vui và sáng sủa ; ngôi trường vừa xinh xắn vừa oai nghiêm khác thường. Nhân vật “tôi” từ cảm giác thấy mình bé nhỏ, lo sợ vẩn vơ đến giật mình và lúng túng khi nghe gọi đến tên mình ; cảm giác trống trải khi sắp phải rời bàn tay dịu dàng của mẹ.
- Bước vào thế giới khác, vừa gần gũi vừa xa lạ.
- Vừa ngỡ ngàng, vừa tự tin khi bước vào giờ học đầu tiên.
Kết đoạn: Dòng cảm xúc của nhân vật “tôi” hoà quyện giữa trữ tình (biểu cảm) với tả và kể (tự sự) vừa mượt mà vừa tạo nên sự xao xuyến khôn nguôi, đồng thời gợi lên trong long mỗi người những bồi hồi xao xuyến khi nhớ đến buổi tựu trường đầu tiên của mình
5
Hình thức: Đoạn văn
Mở đoạn: Văn bản Trong lòng mẹ của tác giả Thanh Tịnh đã thành công trong việc chinh phục độc giả trên cả hai phương diện: nội dung và nghệ thuật
Thân đoạn: Trình bày giá trị nội dung:
Giá trị nội dung
Trong cuộc đời mỗi chúng ta, kỉ niệm trong sáng của tuổi học trò, nhất là buổi tựu trường đầu tiên thường được ghi nhớ mãi. Thanh Tịnh đã diễn tả tinh tế cảm xúc này qua dòng cảm nghĩ trong trẻo của nhân vật “tôi” về những kỉ niệm ngày đầu tiên đi học
Giá trị nghệ thuật
- Kể theo dòng hồi tưởng.
- Miêu tả tinh tế, chân thật diễn biến tâm trạng của ngày đầu tiên đi học.
- Sử dụng ngôn ngữ giàu yếu tố biểu cảm, hình ảnh so sánh độc đáo ghi lại dòng liên tưởng, hồi tưởng của nhân vật tôi.
- Giọng điệu trữ tình, trong sáng.
- Nhiều hình ảnh so sánh giàu sức gợi cảm.
Kết đoạn: Khẳng định lại ý nghĩa văn bản toát ra từ nội dung và nghệ thuật
6
- Từ tượng thanh: “Tùng ... tùng ... tùng...”
- Câu ghép: Bước vào lớp tôi nhận ra đã có khá nhiều bạn đã đến sớm hơn, tôi nhanh chóng tìm được chỗ ngồi cho mình ở bàn đầu tiên.
7
- Yêu cầu nội dung: Bài văn xoay quanh nội dung: trình bày suy nghĩ của em về bổn phận trách nhiệm của học sinh đối với trường lớp - nơi mình đã được học tập nên người và gắn bó nhiều năm.
- Hướng dẫn cụ thể:
1. Mở bài
- Giới thiệu vấn đề nghị luận: mái trường thân yêu và bổn phận trách nhiệm của học sinh đối với trường lớp: Trường học là mái nhà thứ hai của mỗi học trò, bởi thế, chúng ta, ai cũng phải luôn ý thức về bổn phận và trách nhiệm của mình với ngôi nhà ấy.
2. Thân bài:
*Giải thích khái niệm:
- “Bổn phận, trách nhiệm”: điều mà mình phải làm, là nhiệm vụ của mình.
=> Mái trường là nơi rèn luyện kiến thức và đạo đức cho học sinh, ở nơi đó có thầy cô kính yêu và những người bạn thân thương. Mái trường giống như ngôi nhà chung của học sinh, bởi vậy học sinh cần có trách nhiệm giữ gìn ngôi nhà chung ấy.
* Nêu lên những biểu hiện về những việc cần làm đối với ngôi nhà chung:
- Kính trọng, biết ơn thầy cô giáo.
- Yêu thương, chân thành giúp đỡ bạn bè.
- Chấp hành nghiêm túc các nội quy trường lớp.
- Giữ gìn tài sản chung của nhà trường.
* Trình bày ý nghĩa của việc làm tròn trách nhiệm đối với mái trường:
- Các em sẽ trưởng thành hơn, trở thành một người có đạo đức, một công dân tốt cho xã hội sau này.
- Thầy cô quý mến và các bạn yêu quý, từ đó các em có được những mối quan hệ tốt và những kỉ niệm đẹp dưới mái trường.
* Phê phán những học sinh chưa làm tròn bổn phân, trách nhiệm của mình đối với trường lớp.
3. Kết bài: 
* Liên hệ bản thân và rút ra bài học:
“ Em cũng có một “mái nhà, đó là nơi có thầy cô bè bạn, là nơi cho em những bài học ý nghĩa đầu tiên trong cuộc đời, nơi nuôi dưỡng tâm hồn em. Em hứa sẽ cố gắng học tập tốt để mai này cống hiến cho xã hội, không phụ sự dạy dỗ dìu dắt từ những người đáng kính trong ngôi nhà ấy.”
TRONG LÒNG MẸ
ĐỀ 3: 
Đọc ngữ liệu sau và trả lời các câu hỏi bên dưới:
 	 “Mẹ tôi lấy vạt áo nâu thấm nước mắt cho tôi rồi xốc nách tôi lên xe. Đến bấy giờ tôi mới kịp nhận ra mẹ tôi không còm cõi xơ xác quá như cô tôi nhắc lại lời người họ nội của tôi. Gương mặt mẹ tôi vẫn tươi sáng với đôi mắt trong và nước da mịn, làm nổi bật màu hồng của hai gò má. Hay tại sự sung sướng bỗng được trông nhìn và ôm ấp cái hình hài máu mủ của mình mà mẹ tôi lại tươi đẹp như thuở còn sung túc? Tôi ngồi trên đệm xe, đùi áp đùi mẹ tôi, đầu ngả vào cánh tay mẹ tôi, tôi thấy những cảm giác ấm áp đã bao lâu mất đi bỗng lại mơn man khắp da thịt. Hơi quần áo mẹ tôi và những hơi thở ở khuôn miệng xinh xắn nhai trầu phả ra lúc đó thơm tho lạ thường.” 
(Trong lòng mẹ – Nguyên Hồng, Ngữ văn 8, T1, NXB Giáo dục Việt Nam, 2011, tr.18) 
Câu 1 : Xác định phương thức biểu đạt chính trong đoạn văn trên.
Câu 2: Tìm các từ thuộc cùng một trường từ vựng trong đoạn trích trên và gọi tên trường từ vựng đó.
Câu 3: Trình bày tác dụng của các trường từ vựng em vừa tìm được.
Câu 4: Xác định câu có sử dụng nghệ thuật so sánh và nêu tác dụng. Câu 5: Nội dung chính của đoạn văn là gì?
Câu 6: Từ nội dung của đoạn trích trên, em hãy viết một đoạn văn bày tỏ tình yêu của em đối với mẹ.
GỢI Ý, ĐÁP ÁN
Câu
Nội dung
1
Phương thức biểu đạt chính : Tự sự
2
+ Các từ: “mặt”, “mắt”, “da”, “gò má”, “đùi”, “đầu”, “cánh tay”, “miệng”  cùng một trường chỉ bộ phận cơ thể người.
+ Các từ: “trông nhìn”, “ôm ấp”, “ngồi”, “áp”, “ngả”, “thấy”, “thở”, “nhai” cùng một trường chỉ hoạt động của con người.
+ Các từ: “sung sướng”, “ấm áp” cùng một trường chỉ trạng thái của con người.
3
Tác dụng: Tác giả sử dụng các từ thuộc các trường từ vựng đó nhằm diễn tả những cảm nhận, hành động và niềm sung sướng, hạnh phúc tột cùng của bé Hồng khi được ngồi trong lòng mẹ và cảm nhận sự ấm áp của tình mẫu tử.  
4
Câu có chứa biện pháp nghệ thuật so sánh: Hay tại sự sung sướng bỗng được trông nhìn và ôm ấp cái hình hài máu mủ của mình mà mẹ tôi lại tươi đẹp như thuở còn sung túc?
Tác dụng: Nghệ thuật so sánh khắc họa chân thực hình ảnh người mẹ trong suy nghĩ của chú bé Hồng vẫn mang vẻ đẹp tươi trẻ của ngày xưa như chưa từng thay đổi, sâu sa hơn, phép so sánh đã diễn tả tình yêu thương chân thành, tha thiết của chú bé Hồng đối với mẹ của mình. Chú bé nhận ra mẹ vẫn tươi đẹp như xưa...
5
Nội dung chính : Tấm lòng yêu thương mẹ vô bờ bến của chú bé Hồng và niềm vui sướng của chú khi được gặp lại mẹ 
6
Yêu cầu: bày tỏ tình cảm của mình với mẹ:
Mở đoạn: Trong cuộc đời dài rộng, người em biết ơn có thể rất nhiều, thế nhưng người em quý nhất, kính trọng nhất,biết ơn nhất chính là người mẹ nhỏ bé nhưng vĩ đại của em.
Thân đoạn: Phát biểu cảm nghĩ về mẹ
Mẹ em là một người phụ nữ nhỏ bé và gầy vì suốt những năm tháng qua đã nhọc nhằn gồng gánh nuôi nấng hai chị em em
Thế nhưng, đằng sau thân hình nhỏ bé ấy là sức mạnh phi thường, sức mạnh mà chúng em luôn cảm phục. Mẹ nói, động lực của sức mạnh to lớn ấy chính là tình yêu thương dành cho chúng em
Mẹ em là một người công nhân, lương tháng chẳng bao nhiêu nhưng vẫn cố gắng dành dụm cho chúng em đi học những lớp học tốt nhất,... chính điều ấy càng làm em thêm yêu quý cảm phục mẹ
Em yêu mẹ còn vì mẹ rất đảm đang khi chăm lo cuộc sống gia đình, bao giờ chúng em đi học về cũng được thưởng thức những bữa cơm ngon mẹ nấu, không hiểu sao mẹ lấy đâu ra nhiều tài thế!
Em yêu mẹ nhưng chưa bao giờ nói trực tiếp với mẹ, thay vào đó em thường bày tỏ tình yêu với mẹ thông qua những việc làm dù nho nhỏ thôi để giúp mẹ đỡ vất vả đi phần nào: em nhặt rau, quét nhà giúp mẹ. Có hôm mẹ mệt, em hay pha nước chanh hay đấm lưng cho mẹ, mỗi lúc như thế, mẹ lại nở nụ cười hiền hậu làm em ấm lòng.
Kết đoạn: Bày tỏ lòng biết ơn và lời hứa với mẹ: Em biết ơn mẹ - người phụ nữ kiên cường nhất, vĩ đại nhất, giàu tình yêu thương nhất trong cuộc đời này. Em tự hứa với bản thân sẽ học thật giỏi thật chăm, lớn lên sẽ là một người thật tốt để không phụ tình yêu mẹ dành cho chúng em. 
ĐỀ 4 : 
Đọc ngữ liệu sau và trả lời các câu hỏi bên dưới:
 “Phải bé lại và lăn vào lòng một người mẹ, áp mặt vào bầu sữa nóng của người mẹ, để bàn tay người mẹ vuốt ve từ trán xuống cằm, và gãi rôm ở sống lưng cho, mới thấy người mẹ có một êm dịu vô cùng. Từ ngã tư đầu trường học về đến nhà, tôi không còn nhớ mẹ tôi đã hỏi tôi và tôi đã trả lời mẹ tôi những câu gì. Trong phút rạo rực ấy, cái câu nói của cô tôi lại nhắc lại:
    - Mày dại quá! Vào Thanh Hóa đi, tao chạy cho tiền tàu. Vào bắt mợ mày may vá, sắm sửa cho và bế em bé chứ.
    Nhưng bên tai ù ù của tôi, câu nói ấy bị chìm ngay đi, tôi không mảy may nghĩ ngợi gì nữa...”
 (Ngữ văn 8- tập 1)
Câu 1: Đoạn văn trên được trích từ văn bản nào? Văn bản đó nằm trong tác phẩm nào?  Tác giả là ai?
Câu 2: Xác định thể loại và phương thức biểu đạt chính của văn bản.
Câu 3: Văn bản được kể theo ngôi thứ mấy? Ai là người kể chuyện? Việc lựa chọn ngôi kể như vậy có tác dụng gì?
Câu 4: Tìm trong đoạn văn trên một trường từ vựng và gọi rõ tên trường từ vựng ấy.
Câu 5: Đoạn văn trên kể lại sự việc gì?
Câu 6: Từ tình cảm của mẹ con trong đoạn trích, em hãy viết một đoạn văn khoảng 10 câu theo phương pháp lập luận tổng hợp – phân tích- tổng hợp để nêu suy nghĩ của em về tình mẫu tử. Trong đoạn có sử dụng một câu ghép, một thán từ (gạch chân, chú thích rõ).
Câu 7: Viết bài văn kể lại một kỉ niệm sâu sắc nhất của em với mẹ
GỢI Ý, ĐÁP ÁN
Câu
Nội dung
1
Đoạn văn trích từ văn bản “Trong lòng mẹ”, trong tác phẩm “Những ngày thơ ấu”, tác giả là Nguyên Hồng
2
 Thể loại: hồi ký (được viết năm 1938)
PTBĐ: Tự sự kết hợp miêu tả và biểu cảm
3
Ngôi kể: Ngôi thứ nhất
Người kể: chú bé Hồng
Tác dụng của ngôi kể: 
+ Giúp nhân vật chú bé Hồng có thể trực tiếp bộc lộ tình cảm, cảm xúc, suy nghĩ của mình
+ Làm câu chuyện trở nên chân thực hơn
4
- Trường chỉ hành động của tay: vuốt ve, gãi
- Trường chỉ bộ phận cơ thể người: long, bầu sữa, bàn tay, trán, cằm, lung
5
Đoạn văn kể lại cảm giác sung sướng hạnh phúc của bé Hồng khi được ở trong vòng tay êm ái của mẹ, xóa nhòa đi những lời nói cay độc của bà cô
6
Yêu cầu: Trình bày suy nghĩ về tình mẫu tử (nghị luận xã hội)
Mở đoạn: giới thiệu vấn đề nghị luận: Tình cảm thiêng liêng và cao quý nhất trong cuộc đời này chính là tình mẫu tử
Thân đoạn: 
Giải thích: Tình mẫu tử là tình cảm mẹ con thân thiết ruôt thịt, là tình cảm yêu thương, chở che, của mẹ dành cho con và tình cảm yêu thương, kính trọng,biết ơn của con dành cho mẹ. Đó là tình cảm yêu thương, sẵn sàng hi sinh, bảo vệ nhau.
Biểu hiện của tình mẫu tử:
+ Mẹ nuôi nấng con khi con vừa cất tiếng khóc chào đời, chăm sóc con, tạo cho con điều kiện sống và phát triển tốt nhất, lo lắng mỗi lúc con ốm con đau, san sẻ mỗi khi con thất bại, chia vui và hạnh phúc mỗi lúc con thành công
+ Con được mẹ chăm sóc nuôi nấng, con cũng dành cho mẹ tình yêu thương vô hạn, con giúp mẹ việc nhà, con gắng học giởi chăm ngoan để không phụ lòng mẹ. Lớn lên con chăm sóc mẹ, bên cạnh mẹ mỗi lúc mẹ buồn, mẹ ốm đau, khi mẹ già đi, con chính là người phụng dưỡng mẹ,....
Ý nghĩa của tình mẫu tử:
 + Là nơi nương tựa, giúp ta vượt qua mọi sóng gió
 + Là nơi tiếp cho ta them động lực, sức mạnh.
Liên hệ bản thân
Kết đoạn: Khẳng định lại giá trị của tình mẫu tử là thiêng liêng nên mỗi người phải luôn khắc ghi trong lòng để có hành động saoo cho xứng đáng
7
Mở bài
Giới thiệu kỉ niệm sấu sắc của em với mẹ và cảm xúc, ấn tượng của em về kỉ niệm đó
 “Đi khắp thế gian không ai tốt bằng mẹ
 Gánh nặng  cuộc đời không ai khổ bằng cha”
Tình cha nghĩa mẹ to lớn vô bờ mà cả đời này những đứa con sẽ không sao đong đếm được. Dù biết là vậy, nhưng đã có lần, tôi đã để mẹ mình phải đau lòng chỉ vì những lời nói dối của chính mình. Tính đến thời điểm bây giờ thì đó là một lỗi lầm mà tôi sẽ không bao giờ quên được.
Thân bài: Kể kỉ niệm theo trình tự, đan xen các yếu tố miêu tả, biểu cảm
Hoàn cảnh
 Ngày tôi còn là một cô bé học lớp 4, vì ham chơi nên kết quả học tập của tôi sa sút. Đã nhiều lần tôi nhận từ cô giáo những điểm dưới trung bình mà không hề nói cho bố mẹ. Hôm ấy cô giáo đã trao đổi với mẹ về tình hình học tập của tôi (sau này nghe mẹ kể với tôi như vậy). 
Diễn biến
 Trưa hôm ấy sau khi đi chơi về tôi thấy mẹ đã đợi sẵn ở cửa nhà mẹ tôi hỏi: 
- Con đi đâu mà giờ mới về nhà?
  Tôi trả lời ấp úng:
- Con con sang nhà Dương chơi tiện thể hỏi bài bạn ấy.
 - Con đi vào nhà mẹ có chuyện muốn nói với con.
 Bước vào nhà, ngồi đối diện với mẹ, mẹ hỏi tôi rất nhiều chuyện trên trường lớp:
- Dạo này con học hành thế nào, ở lớp có gì mới không? Những bài kiểm tra gần đây của con sao không đưa cho mẹ xem?
 Tôi bắt đầu thấy lo lắng, tôi nghĩ rằng mẹ đã biết chuyện gì đó nhưng có vẻ mẹ không giận nên tôi đánh liều nói dối:
Con học vẫn thế  mẹ ạ, ở lớp con vẫn là học sinh giỏi vẫn luôn được điểm cao.
 Mẹ nhìn tôi hồi lâu rồi lặng lẽ vào phòng. Tôi vẫn nghĩ mẹ chưa biết chuyện gì nên vẫn rất thản nhiên. 
         Từ hôm đấy mẹ khác hẳn, khuôn mặt mẹ buồn rầu ủ rũ, không còn vui vẻ như thường ngày. Mẹ bắt đầu không tập trung khi làm việc, tôi có cảm giác mẹ luôn nghĩ ngợi. Mẹ không cần tôi giúp đỡ việc nhà, mẹ bắt đầu ít nói chuyện và tâm sự với tôi. Tối hôm ấy, tôi tình cờ thấy mẹ khóc, hình như mẹ đang gọi điện cho bố. Bố tôi đi làm xa nên ở nhà chỉ có hai mẹ con, vào những lúc rảnh rỗi bố tôi hay gọi điện về nhà hỏi về tình hình sức khỏe hai mẹ con và việc học tập của tôi ở trường. Hôm nay mẹ tôi gọi cho bố vừa nói vừa khóc:
 - Anh ơi con mình nó nói dối em, cô giáo bảo dạo này nó học kém lắm mà em hỏi nó nói dối em anh ạ, em buồn lắm! Hay là do em không biết dạy con hả anh?
 c. Kết quả
 Nghe đến đây, lòng tôi trùng lại, xót xa ân hận vô cùng. Tôi chạy vào ôm chầm lấy mẹ, tôi đã xin lỗi mẹ và thú nhận tất cả mọi việc là do tôi ham chơi, không chú ý học hành. Mẹ thấy vậy ôm tôi vào lòng, hai mẹ con khóc. Mẹ tôi âu yếm:
- Không sao con ạ, biết nhận lỗi như vậy là tốt. Con có thể học không giỏi nhưng đừng bao giờ nói dối mẹ, con nhé!
 d. Sự thay đổi bản thân
 Kể từ lần ấy, tôi luôn luôn cố gắng học tập thật tốt và kết quả của tôi đã tiến bộ rõ rệt, cô giáo gọi điện cho mẹ và đã khen tôi, mẹ tôi rất vui. Cũng kể từ ấy, tôi không bao giờ nói dối mẹ nữa, vì tôi muốn lúc nào mẹ tôi cũng luôn nở một nụ cười thật tươi.
Kết bài: Nêu cảm xúc và lời hứa sau sự việc
        Mọi chuyện đã qua rất lâu rồi nhưng tôi luôn nhớ mãi. Lần mắc lỗi đó cũng có thể để coi là một bài học học mà tôi rút ra được từ sai lầm của mình. Nó giúp tôi trưởng thành và nỗ lực hơn. Tôi hứa sẽ không bao giờ tái phạm thêm một lần nào nữa.          
TỨC NƯỚC VỠ BỜ
ĐỀ 5: 
Đọc ngữ liệu sau và trả lời các câu hỏi bên dưới:
 “Chị Dậu xám mặt, vội vàng đặt con xuống đất, chạy đến đỡ lấy tay hắn:
	- Cháu van ông, nhà cháu vừa mới tỉnh được một lúc, ông tha cho!
	- Tha này! Tha này!
Vừa nói hắn vừa bịch luôn vào ngực chị Dậu mấy bịch rồi lại sấn đến để trói anh Dậu.
Hình như tức quá không thể chịu được, chị Dậu liều mạng cự lại:
	- Chồng tôi đau ốm, ông không được phép hành hạ!
Cai lệ tát vào mặt chị Dậu một cái đánh bốp, rồi hắn cứ nhảy vào cạnh anh Dậu.
Chị Dậu nghiến hai hàm răng:
	- Mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày xem!”
 (Ngữ văn 8- tập 1)
Câu 1: Đoạn văn trên trích trong văn bản nào? Tác giả là ai? 
Câu 2: Theo em dấu hai chấm được sử dụng trong đoạn văn trên có tác dụng gì ? 
Câu 3: Đoạn trích trên được kể theo ngôi thứ mấy? Dấu hiệu chính để nhận biết ngôi kể này? Hãy kể lại đoạn trích trên bằng lời của chị Dậu.
Câu 4: Phân tích cấu tạo của câu sau đây và cho biết đó là câu đơn hay câu ghép. Nêu đặc điểm của kiểu câu ấy.
 - Chồng tôi đau ốm, ông không được phép hành hạ!
Câu 5: Chú ý vào các từ in đậm, xác định vị thế xã hội, thái độ, tính cách của hai nhân vật (chị Dậu và cai lệ) trong đoạn trích. Nhận xét về sự thay đổi trong cách xưng hô của chị Dậu và giải thích lí do.
Câu 6: Đoạn văn trên kể về sự việc gì? Qua sự việc đó em cảm nhận được những gì về vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật chị Dậu
Câu 7: Khái quát giá trị nội dung, nghệ thuật văn bản chứa đoạn văn trên. Từ nội dung văn bản đó, em rút ra được quy luật gì trong cuộc sống?
Câu 8: Trong cuộc sống hôm nay, nếu chứng kiến cảnh người phụ nữ hay một bé gái bị chồng, cha ngược đãi, em sẽ ứng xử như thế nào?  
GỢI Ý, ĐÁP ÁN
Câu
Nội dung
1
Đoạn văn trên trích trong văn bản “ Tức nước vỡ bờ”
 Tác giả: Ngô Tất Tố
2
 Dấu hai chấm được sử dụng trong đoạn văn trên có tác dụng: đánh dấu lời đối thoại 
3
Đoạn trích kể theo ngôi thứ ba
Dấu hiệu chính: Người kể giấu mình, gọi tên nhân vật bằng tên của họ
Đoạn văn chuyển sang ngôi kể thứ nhất theo lời của chị Dậu:
 Tên cai lệ không thương tình hoàn cảnh éo le của gia đình tôi mà cứ sấn sổ tới đòi đánh trói chồng tôi. Lúc này, thương chồng, tôi vội vã đặt đứa con xuống phản rồi chạy tới van xin mong cai lệ thương tình nhưng vừa van xin thì hắn ra bộ hách dịch, vừa nói vừa quát rồi thẳng tay bịch luôn vào ngực tôi mấy cái thật đau. Tôi vẫn cam chịu nhưng hắn tiến lại đòi bắt chồng tôi. Lúc này nỗi uất hận dâng lên, không chịu được sự nhẫn tâm của tên lòng lang dạ thú đó tôi chẳng nghĩ đến phận mình, tôi kháng cự lại: “Chồng tôi đau ốm, ông không được phép hành hạ”. Ngay lúc đó tên cai lệ nhảy lên tát vào mặt tôi rồi lại xăm xăm tới chỗ chồng tôi. Không còn kìm nén được cơn thịnh nộ, tôi nghiến hai hàm răng lại “ Mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày xem!”, tôi túm lấy cổ hắn ấn dúi ra cửa. 
4
Phân tích cấu tạo:
 Chồng tôi /đau ốm, ông /không được phép hành hạ! 
 CN VN CN VN 
 => Câu ghép
5
Ở phần dầu của đoạn trích do có sự cách biệt về địa vị, hoàn cảnh, thái độ, tính cách giữa các nhân vật cho nên cách xưng hô cũng rất cách biệt.
 + Chị Dậu, người dân thấp cổ bé họng lại đang thiếu sưu nên phải hạ minh, nhịn nhục, xưng hô là cháu, nhà cháu - ông.
 + Còn cai lệ, người nhà lí trưởng cậy quyền, cậy thế nên rất hống hách, xưng hô là ông - thằng kia, mày.
Sang đoạn sau, cách xưng hô thay đổi. Chị Dậu chuyển sang tôi – ông, dấu hiệu của sự phản kháng. 
Sau đó, không thể chịu được nữa, chị Dậu đã đứng lên, với vị thế của kẻ ngang hàng, trực diện với kẻ thù và chuyển sang bà – mày. Đó là hành vi thể hiện sự “tức nước – vỡ bờ”, sự tự vệ cần thiết để bảo vệ chồng của chị
6
- Đoạn văn kể về hành động van xin, phản kháng (hoặc chống lại, kháng cự lại, đấu lí, đấu lực...) của chị Dậu với tên cai lệ và người nhà lí trưởng.
- Qua đoạn trích, em hiểu:
+ Chị Dậu là người phụ nữ yêu chồng tha thiết, sẵn sàng xả thân để bào vệ chồng
+ Ở chị tiềm tàng một sức phản kháng mãnh liệt, không khuất phục trước bất công, tàn ác
7
- Giá trị nội dung
Bằng ngòi bút hiện thực sinh động, đoạn trích “Tức nước vỡ bờ” đã vạch rõ bộ mặt xấu xa, tàn bạo của xã hội thực dân phong kiến đương thời đẩy người nông dân vào tình cảnh vô cùng khốn khổ, bế tắc, khiến họ phải liều mạng cự lại. Đoạn trích còn cho thấy vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ nông dân, vừa giàu tình yêu thương vừa có sức sống tiềm tàng, mạnh mẽ
Giá trị nghệ thuật
+ Nghệ thuật tạo tình huống truyện có tính kịch 
+ Nghệ thuật xây dựng nhân vật: miêu tả nhân vật chân thật, sinh động về ngoại hình, ngôn ngữ, hành động, tâm lí. 
+ Đoạn trích tiêu biểu cho ngòi bút hiện thực, ngôn ngữ kể chuyện vô cùng linh hoạt.
Từ nội dung văn bản, em rút ra được quy luật: Tức nước vỡ bờ, có áp bức có đấu tranh
8
- Giải thích để người ngược đãi hiểu đó là việc làm vi phạm luật bình đẳng giới, vi phạm quyền trẻ em.
- Chạy báo để mọi người xung quanh cùng biết, cùng can ngăn, đưa người bị hại ra khỏi nơi bị ngược đãi.
- Báo cho chính quyền địa phương, các cơ quan chức năng gần nhất để kịp thời xử lý kẻ ngược đãi.
LÃO HẠC
ĐỀ 6: 
Đọc ngữ liệu sau và trả lời các câu hỏi bên dưới:
             “Mặt lão đột nhiên co rúm lại. Những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão ngoẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít. Lão hu hu khóc...”
(Ngữ Văn 8, tập một, NXB GD, năm 2012)
Câu 1: Đoạn trích trên được trích trong văn bản nào? Tác giả là ai? 
Câu 2: Xác định từ tượng thanh và từ tượng hình trong đoạn trích trên.
Câu 3: Phân tích cấu tạo và cho biết quan hệ ý nghĩa giữa các vế của câu ghép được in đậm trong đoạn trích.
Câu 4: Từ nội dung đoạn trích, hãy viết một đoạn văn ngắn (từ 5 đến 7 câu) trình bày suy nghĩ của em về tình thương những động vật nuôi trong gia đình.
Câu 5: Trình bày giá trị nội dung – nghệ thuật văn bản em vừa tìm được.
Câu 6: Viết đoạn văn khoảng 8 đến 10 câu nêu cảm nhận của em về cuộc đời, số phận của lão Hạc, trong đó có sử dụng: các loại dấu câu đã học, một câu ghép, trợ từ, thán từ và trình bày theo cách diễn dịch với câu chủ đề: “Cuộc đời của lão Hạc đầy nước mắt, nhiều đau khổ và bất hạnh vô cùng”.
GỢI Ý, ĐÁP ÁN
Câu
Nội dung
1
Trích từ văn bản: Lão Hạc
 Tác giả: Nam Cao
2
- Từ tượng thanh: hu hu
- Từ tượng hình: co rúm, nghẹo, móm mém.
3
- Phân tích cấu tạo:
Cái đầu lão// ngoẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão// mếu như con
    CN1                      VN1                                 CN2                                VN2
 nít.
- Quan hệ ý nghĩa: quan hệ đồng thời.
4
Cách giải:
* Yêu cầu về kĩ năng:
- Viết đúng kiểu đoạn văn ngắn theo yêu cầu của đề bài.
- Bài viết phải có bố cục đầy đủ, rõ ràng; văn viết có cảm xúc; diễn đạt trôi chảy, bảo đảm tính liên kết; không mắc lỗi chính tả, từ ngữ, ngữ pháp.
* Yêu cầu về kiến thức: Triển khai vấn đề ngắn gọn, súc tích và đáp ứng đủ các nội dung: 
- Tại sao chúng ta phải yêu thương vật nuôi trong gia đình:
+ Vì chúng làm cho cuộc sống của chúng ta vui nhộn, nhiều màu sắc hơn.
+ Chúng biết giúp ích cho cuộc sống của chúng ta: giữ nhà (con chó), bắt chuột (con mèo), cung cấp thực phẩm (gà, lợn).
+ Yêu thương động vật còn là biểu hiện của tấm lòng nhân hậu, sau này mở rộng ra là tình yêu thương bè bạn, gia đình và những người xung quanh.
- Liên hệ với bản thân.
5
Giá tr