Giáo án Ngữ văn Lớp 7 - Học kì 2

Ngày soạn
 / /2021
Dạy
Ngày
..../ /2021
.... / /2021
Tiết
Lớp
7a1
7a2
TUẦN 19 - TIẾT 73: ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
TỤC NGỮ VỀ THIÊN NHIÊN VÀ LAO ĐỘNG SẢN XUẤT
I. MỤC TIÊU 
1. Kiến thức, kĩ năng:
a. Kiến thức
- Khái niệm tục ngữ.
- Nội dung tư tưởng, ý nghĩa triết lí và hình thức nghệ thuật của những câu tục ngữ trong bài học.
b.Kĩ năng
* Kĩ năng bài dạy: 
- Đọc - hiểu, phân tích các lớp nghĩa của tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất.
- Vận dụng được ở mức độ nhất định một số câu tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất.
* Kĩ năng sống:
- Tự nhận thức được những bài học kinh nghiệm về thiên nhiên, lao động sản xuất. 
- Ra quyết định: vận dụng các bài học kinh nghiệm đúng lúc, đúng chỗ. 
- Tích hợp môi trường: Liên hệ. Học sinh sưu tầm tục ngữ liên quan đến môi trường.
 Bảo vệ môi trường đất, nước, không khí
2. Định hướng phát triển phẩm chất và năng lực HS
a. Các phẩm chất:
-Giáo dục tình yêu lao động, yêu thiên nhiên , chăm chỉ, trách nhiệm...
b. N¨ng lùc chung: 
b. N¨ng lùc chung: 
- Năng lực tự học, giải quyết vấn đề , hợp tác , thu thập , xử lí thông tin.
c. N¨ng lùc chuyªn biÖt: 
- Năng lực đọc hiểu văn bản , sử dụng ngôn ngữ , cảm thụ thẩm mĩ , tư duy hình tượng 
II. CHUẨN BỊ:
1. Thầy: Tham khảo sách: “ Tục ngữ, ca dao, dân ca” của Vũ Ngọc Phan.
2. Trò: Soạn bài, sưu tầm các câu tục ngữ cùng chủ đề.
III. TỔ CHỨC DẠY VÀ HỌC:
* Hoạt động 1: Khởi động
- Thời gian: 5p
- Phương pháp – kĩ thuật: thuyết trình, động não.
- Năng lực: năng lực giao tiếp, năng lực tư duy.
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Chuẩn KT-KN cần đạt
H. Kể tên các thể loại của VHDG mà em đã học?
* GV: Tục ngữ là kho tàng kinh nghiệm quý báu của dân gian. Nó đúc kết những kinh nghiệm đúng đắn như một chân lí về mọi lĩnh vực ( đời sống, lao động sản xuất...). Tiết học hôm nay thầy trò ta cùng tìm hiểu.
-HS suy nghÜ, tr×nh bµy: truyÒn thuyÕt, cæ tÝch, truyện ngụ ngôn, truyện cười, ca dao 
-HS động não, ghi tên bài học
 * Hoạt động 2: Hình thành kiến thức
- Thời gian: 24 p
- Phương pháp- Kĩ thuật: Đọc diễn cảm, thuyết trình, vấn đáp, động não , thảo luận nhóm, dạy học theo dự án, 
- Năng lực: năng lực giao tiếp, năng lực tư duy, năng lực giao tiếp Tiếng Việt, năng lực hợp tác tác, năng lực cảm thụ thẩm mĩ
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Chuẩn KT-KN cần đạt
* Dựa vào đặc điểm thể loại GV hướng dẫn HS cách đọc tục ngữ.
- Về hình thức: Ngắn gọn, có vần, có vế đối...-> đọc rõ ràng, ngắt nhịp phù hợp với nhịp điệu của câu...
- Về nội dung: Giàu hình ảnh nên đọc nhấn giọng những câu, từ và cụm từ miêu tả nhằm gợi cảm xúc cho người nghe.
H: Tục ngữ là gì?
HS đọc bài
- Đọc chậm rãi, chú ý vần, nhịp, vế đối.
- Tục ngữ là những câu nói dân gian ngắn gọn , ổn định có hình ảnh , nhịp điệu thể hiện những kinh nghiệm của nhân dân về tự nhiên, LĐSX được nhân dân vận dụng vào đời sống, suy nghĩ, lời ăn tiếng nói hàng ngày.
I. Đọc - chú thích:
1. Đọc:
2. Chú thích:
- Là một thể loại văn học dân gian
* Hình thức : 
+ Ngắn gọn
+ Ổn định (Kết câu bền vững – câu hoàn chỉnh)
+ Có nhịp điệu, hình ảnh
àDễ nhớ, dễ lưu truyền
* Nội dung: 
 Thể hiện kinh nghiệm của nhân dân về thiên nhiên, lao động sản xuất, con người và xã hội
*GV hướng dẫn HS tìm hiểu cấu trúc văn bản.
H: Văn bản gồm mấy câu tục ngữ? Diễn đạt những nội dung gì?
- HS trình bày
3. Cấu trúc văn bản: 2 phần
H: Nhóm tục ngữ về thiên nhiên được đúc kết từ những hiện tượng nào?
H: Những câu tục ngữ về đề tài lao động được đúc rút từ hoạt động nào?
H: Dựa vào đặc điểm nào để xếp chúng vào cùng văn bản?
* Tục ngữ về thiên nhiên
- Hiện tượng thời gian
câu1.
- Hiện tượng thời tiết: 
+ Câu 2: nắng mưa.
+ Câu 3: bão.
+ Câu 4: lụt.
 *Tục ngữ về lao động sản xuất:
- Câu5: giá trị của đất.
- Câu 6: giá trị chăn nuôi.
- Câu 7,8: các yếu tố quan trọng trong nghề trồng trọt.
H: Câu tục ngữ diễn tả điều gì?
H: Tác giả dân gian đã dùng nghệ thuật gì để nói về thời gian?
H: Cách nói như vậy có tác dụng gì?
H: Dựa trên cơ sở nào, người xưa đúc rút ra những kinh nghiệm đó?
H: Qua cách diễn tả như vậy, người xưa muốn nhắn nhủ điều gì?
H. Em cÇn ¸p dông kinh nghiÖm ®ã nh thÕ nµo trong cuéc sèng? s¾p xÕp thêi gian c«ng viÖc häc tËp ntn? Cho vÝ dô?
* Gäi HS ®äc c©u tôc ng÷ thø 2,3,4
*GV hưíng dÉn HS th¶o luËn nhãm 5 phót
H1. NhËn xÐt vÒ h×nh thøc ng«n ng÷ thÓ hiÖn ë c¸c c©u TN?
H2. Kinh nghiÖm mµ cha «ng ta ®óc kÕt qua nh÷ng c©u tôc ng÷ ®ã vÒ nh÷ng hiÖn tưîng g× ? Nh÷ng kinh nghiÖm ®ã dùa trªn c¬ së thùc tiÔn nµo? 
H3. Nh÷ng kinh nghiÖm ®ã cã t¸c dông thÕ nµo trong ®êi sèng, sinh ho¹t cña nh©n d©n?
C©u TN
NghÖ thuËt
Néi dung
ý nghÜa
2
3
H. Bèn c©u tôc ng÷ vÒ thiªn nhiªn cã nh÷ng ®Æc ®iÓm nµo chung vÒ h×nh thøc NT ?Tõ viÖc quan s¸t hiÖn tưîng tù nhiªn ®ã cha «ng ta ®· ®óc kÕt nh÷ng kinh nghiÖm g× ? H: Bài học người xưa muốn nhắn nhủ qua câu tục ngữ này?
GV bình: Những kinh nghiệm đó đến nay vẫn đúng song để con người chủ động về mọi mặt ngành khí tượng thuỷ văn đã dự báo một cách chính xác hơn về thời tiết trong từng ngày...
H. Ngoµi nh÷ng c©u tôc ng÷ trªn em h·y ®äc nh÷ng c©u tôc ng÷ cïng nãi vÒ chñ ®ề nµy ?
VD:
- Th¸ng 7 heo may, chuån chuån bay th× b·o
- chuån chuån bay thÊp th× mưa,..
- Chuồn chuồn bay thấp thì mưa,...
- Tháng bảy heo may, chuồn chuồn
- Tháng bảy kiến đàn, lại hàn hồng thuỷ.
* Gäi HS ®äc c©u tôc ng÷ 5,6,7,8
H. C¸c c©u tôc ng÷ trªn ®óc rót kinh nghiÖm tõ nh÷ng ho¹t ®éng nµo cña con ngưêi?
GV yêu cầu HS thảo luận cÆp ®«i 3’
H. §äc c©u tôc ng÷ sè 5? Ph¸t hiÖn h×nh thøc nghÖ thuËt vµ nªu ý hiÓu cña em vÒ ý nghÜa c©u tôc ng÷?
H. Gi¸ trÞ cña c©u tôc ng÷?
* C©u hái ph¶n biÖn: 
- V× sao ®Êt l¹i quý như vËy?( ®Êt nu«i sèng ®ưîc con ngưêi, lµ n¬i ngưêi ë, ngưêi ph¶i ®æ må h«i, xư¬ng m¸u míi cã ®Êt vµ b¶o vÖ ®Êt)
-C©u tôc ng÷ phª ph¸n hiÖn tưîng nµo cña con ngưêi? Khuyªn con ngưêi ®iÒu g×?
- Gäi HS ®äc c©u 8
H. Tr×nh bµy ý kiÕn c¸ch hiÓu cña em vÒ vÒ h×nh thøc, néi dung, gi¸ trÞ cña kinh nghiÖm mµ c¸c c©u tôc ng÷ trªn thÓ hiÖn?
H. Em biÕt nh÷ng c©u tôc ng÷ cã dung tư¬ng tù.
H. Theo em gi¸ trÞ cña c©u TN nµy lµ g×?
=> Gióp ngưêi n«ng d©n thÊy ®ưîc tÇm quan träng cña c¸c yÕu tè trªn trong nghÒ trång lóa. Nã rÊt cã Ých ®èi víi mét ®Êt nưíc phÇn lín d©n sè sèng b»ng nghÒ n«ng.
H. Kinh nghiÖm ®ưîc ®uc kÕt trong c©u tôc ng÷ nµy lµ g×?
GV nhận xét, chốt
H. H·y chØ ra nh÷ng nÐt NT ®Æc s¾c nhÊt cã ở 2 c©u tôc ng÷?
Em rót ra bµi häc g× qua nh÷ng c©u tôc ng÷ ®ã?
* HS đọc câu 1:
- Tháng năm đêm ngắn, tháng mười ngày dài.
- Dùng phép tu từ nói quá và phép đối xøng
- Gây ấn tượng đối với người nghe về đặc điểm của thời gian trong tháng năm và tháng mười.Dùng phép đối khiến cho người đọc dễ nhớ, dễ hiểu.
- Mùa hạ đêm ngắn , ngày dài vì thời tiết ấm nóng và mặt trời mọc sớm, tắt muộn bầu trời trong xanh...còn mùa đông bầu trời u ám, mây xám phủ đày trời khiến ta thấy trời mau tối...
- Người xưa nhắn nhủ 
con người phải biết sử dụng thời gian cho hợp lí với mỗi mùa một cách chủ động..
-HS liªn hÖ thùc tÕ: Bè trÝ thêi gian vµo líp cho HS mét c¸ch hîp lÝ
-HS hîp t¸c lµm viÖc 
- §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy ý kiÕn – c¸c nhãm nhËn xÐt, ph¶n biÖn
* câu 2:
- Mau sao: nhiều saotrên bầu trời vào ban đêm thì ngày hôm sau trời sẽ nắng...
* câu 3:
- Sắc vàng của màu mây phía chân trời.
- Đó là hiện tượng trời sắp có bão nên mọi người phải lo giữ cho ngôi nhà của mình...
-HS thi ai nhanh 
HS đọc những câu tục ngữ các em đã sưu tầm nói về nội dung này.
-HS ®äc
+ Suy nghÜ, nªu ý kiÕn.
- Ho¹t ®éng trång trät vµ ch¨n nu«i.
-HS hîp t¸c lµm viÖc 
-®Êt ®ưîc coi như vµng,quý như vµng
- LÊy c¸i nhá bÐ ( tÊc ®Êt) so víi c¸i lín ( tÊc vµng) => gi¸ trÞ cña ®Êt 
+ §äc
-HS suy nghÜ ®éc lËp, lÇn lưît tr×nh bµy ý hiÓu , HS kh¸c nhËn xÐt, ph¶n biÖn
- Thø nhÊt thêi vô, thø hai ®Êt canh t¸c.
NT: Ng«n ng÷ ng¾n gän, c« ®äng lêi Ýt , ý nhiÒu, 
- c¸c vÕ ®èi xøng vÒ h×nh thøc vµ néi dung, 
-Èn dô, liÖt kª., nãi qu¸...
 => Yªu quÝ, b¶o vÖ ®Êt ®ai , coi träng nghÒ lµm vưên, trång trät ch¨n nu«i
II. Tìm hiểu văn bản
1. Tục ngữ về thiên nhiên:
Câu 1:
Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối.
- Dùng phép nói quá và đối vế...
=> Bài học về việc sử dụng thời gian sao cho hợp lí trong mỗi mùa.
Câu 2:
Mau sao thì nắng, vắng sao thì mưa.
-> Hai vÕ ®èi xøng, cặp tõ ng÷ tr¸i nghÜa
- Trông sao đoán thời tiết.
=> Nắm được thời tiết để chủ động trong lao động sản xuất( việc gieo trồng...)
Câu 3: 
Ráng mỡ gà, ai có nhà thì giữ.
-> Lưîc bá tõ ng÷
 - Kinh nghiệm xem sắc mây đoán thời tiết.
=> Giúp cho con người chủ động trong công việc phòng tránh những thiệt hại về phương tiện làm ăn và tài sản của gia đình...
2. Tục ngữ về lao động sản xuất.
*Câu 5: 
Tấc đất, tấc vàng.
+ NT: Èn dô , so s¸nh, nãi qu¸ 
 -> Khẳng định giá trị của đất
=> Đối với người lao động sống bằng nghề nông thì phải biết quí trọng đất đai và biết sử dụng có hiệu quả
.
Câu 8:
Nhất thì, nhì thục.
-> Trong trồng trọt cần phải chú trọng hai yếu tố là thời vụ và đất canh tác.
=> Lịch gieo trồng đúng thời vụ và cải tạo đất sau mỗi vụ thu hoạch
H: Kinh nghiệm này đã được người xưa thực hiện như thế nào và ngày nay nhân dân ta còn ứng dụng không? 
H: Để lưu truyền những kinh nghiệm quí báu đó trong dân gian, người xưa đã dùng những yếu tố nghệ thuật nào? 
H: Qua những câu tục ngữ trên, em hiểu thêm gì về khả năng quan sát và lao động của người xưa( khi mà khoa học chưa phát triển)?
- Sử dụng cách diễn đạt ngắn gọn cô đúc.
- Sử dụng kết cấu diễn đạt theo kiểu đối xứng, nhân quả hiện tượng và ứng xử cần thiết.
- Tạo vần nhịp cho câu văn dễ nhớ, dễ vận dụng.
- Bằng quan sát thực tế để đúc rút ra những kinh nghiệm quí báu phục vụ cho công việc của mình.
- Am hiểu sâu sắc về nghề nông.
- Có ý thức truyền bá kinh nghiệm cho con cháu đời sau.
III. Tổng kết 
1. NT:
- Sử dụng cách diễn đạt ngắn gọn cô đúc.
- Sử dụng kết cấu diễn đạt theo kiểu đối xứng, nhân quả hiện tượng và ứng xử cần thiết.
- Tạo vần nhịp cho câu văn dễ nhớ, dễ vận dụng.
2. ND: 
- Thể hiện những kinh nghiệm quý báu của nhân dân về thiên nhiên. 
- Đúc kết kinh nghiệm quý báu của nhân ta về LĐSX.
* Hoạt động 3: Luyện tập
- Thời gian: 5 p
- Phương pháp- Kĩ thuật: chia nhóm, động não, tổ chức trò chơi
- Năng lực: năng lực tư duy, năng lực hợp tác
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Chuẩn KT-KNcần đạt
GV. Chia líp lµm 2 ®éi
- Tổ chức cho HS ch¬i trß tiÕp søc: Ghi nhanh c¸c c©u TN vµ thiªn nhiªn vµ lao ®éng s¶n xuÊt sưu tÇm ®ưîc 
H. H·y sưu tÇm nh÷ng c©u tôc ng÷ nãi vÒ thiªn nhiªn, m«i trưêng, ®Êt ®ai
- NhËn xÐt, cho ®iÓm c¸c ®éi
-HS ch¬i trß tiÕp søc
+ Sưu tÇm theo nhãm
VD. Rõng vµng, biÓn b¹c
 Ngưêi ta lµ hoa ®Êt
Ai ¬i chí bá ruéng hoang....
IV. Luyện tập
- Tìm các c©u TN vµ thiªn nhiªn vµ lao ®éng s¶n xuÊt .
* Hoạt động 4: Vận dụng
- Thời gian: 5 p
- Phương pháp- Kĩ thuật: vấn đáp, động não 
- Năng lực: năng lực tư duy
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Chuẩn KT-KN cần đạt
H: Những câu tục ngữ đó có ý nghĩa thế nào đối với chúng ta hôm nay?
*GV liên hệ.
H. ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n 3 -5 c©u trong ®ã cã sö dông mét c©u tôc ng÷ víi lêi khuyªn ai ®iÒu g× ®ã? 
VD: ¨n qu¶ nhí kÎ trång c©y.
- HS tự rút ra kinh nghiệm cho bản thân
-HS suy nghÜ viÕt ®o¹n v¨n, 1 HS tr×nh bµy
- Sắp xếp thời gian cho hợp lí, hiệu quả trong học tập, sinh hoạt.
- Nhận biết được các hiện tượng tượng thời tiết chủ động bảo vệ sức khỏe.
* Hoạt động 5: Tìm tòi mở rộng
- Thời gian: 3 p
- Phương pháp- Kĩ thuật: vấn đáp, động não 
- Năng lực: năng lực tư duy, năng lực tự học
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Chuẩn KT-KN cần đạt
H: Lập bảng thống kê những câu tục ngữ về thiên nhiên , LĐSX?
GV hướng dẫn câu 1, về nhà HS làm tiếp 
HS lập bảng thống kê
Câu TN
Ý nghĩa
Cơ sở khoa học
Áp dụng
Nghệ thuật
1
Ở nước ta, tháng năm (Âm lịch) ngày dài đêm ngắn, tháng mười thì ngược lại. 
Do quỹ đạo của trái đất với mặt trời và trái đất xoay xung quanh trục nghiêng.
Sử dụng thời gian hợp lý vào mùa hè và mùa đông.
2 vế, quan hệ tương phản, vần lưng, nói quá
2
Đêm trời có nhiều sao, ngày nắng.
Đêm trời có ít sao, ngày mưa
Đêm ít sao do trời có nhiều mây mù nên sẽ có mưa vào ngày hôm sau.
Chuẩn bị công việc thích nghi với thời tiết.
2 vế đối, vần lưng.
3
Chân trời có màu vàng (Mỡ gà) báo hiệu sắp có dông bão.
Sự thay đổi áp suất, luồng không khí di chuyển tạo màu sắc ánh mặt trời phản chiếu khác nhau
Phòng chống thiệt hại do dông bão gây ra.
2 vế, vần lưng. 
4
Tháng 7 ở Bắc bộ thường có lũ lụt, kiến bò lên cao tránh lũ. 
Một số loài vật có giác quan nhạy bén biết được sự thay đổi của thiên nhiên.
Phòng tránh thiệt hại do bão lụt
2 vế, vần lưng, hình ảnh
5
Đề cao giá trị của đất đai
Đồng bằng Bắc bộ hẹp, dân đông
Tận dụng đất đai canh tác
2 vế, so sánh
6
Thứ tự lợi ích các ngành nghề trong nông nghiệp.
Trong nông nghiệp thì nuôi cá, làm vườn có thể có thu nhập khá.
Cải thiện đời sống
Liệt kê, vần lưng
7
Thứ tự quan trọng trong việc trồng lúa để đạt năng suất cao.
Nước là yếu tố quan trọng nhất trong canh tác
Nâng cao năng suất cây trồng
Các vế đối xứng, Liệt kê
8
Canh tác phải đúng thời vụ, kế đó phải đầu tư công sức khai khẩn và cải tạo đất trồng.
Canh tác muốn có hiệu quả cần theo trình tự hợp lý
Kết quả cao trong canh tác
à Giá trị: Vận dụng vào thực tiễn trong sinh hoạt và lao động.
Giao bài và hướng dẫn học bài, chuẩn bị bài ở nhà: 5-6 phút
Giao bài và hướng dẫn học bài
- Học thuộc lòng các câu tục ngữ, nắm biện pháp nghệ thuật và ý nghĩa 
- Học thuộc lòng phần ghi nhớ.
- HS tự đọc các câu tục ngữ 4,6,7. Nêu ý nghĩa của những câu tục ngữ đó.
- Sưu tầm những câu tục ngữ về thiên nhiên , LĐSX
Chuẩn bị bài ở nhà
- Soạn bài: Chương trình địa phương: Phần văn và tập làm văn
- Đọc - trả lời câu hỏi trong bài 
- Tìm đọc cuốn: Ngữ văn địa phương
- Tìm hiểu và sưu tầm những câu tục ngữ, ca dao dân ca Hải Phòng , về những giá trị nội dung, hình thức và tác dụng của tục ngữ, ca dao dân ca Hải Phòng.
- Tục ngữ về các sản vật 
- Tục ngữ về địa danh, địa giới lịch sử, văn hóa, du lịch
- Tục ngữ về truyền thống học hành khoa cử
- Tục ngữ về ứng xử đạo lí, tâm linh
- Tục ngữ về truyền thống ơn nghĩa
- Tục ngữ về kinh nghiệm dựng vợ gả chồng
- Tục ngữ về kinh nghiệm thời tiết
*************************************
Ngày soạn
 / /2021
Dạy
Ngày
..../ /2021
.... / /2021
Tiết
Lớp
7a1
7a2
TIẾT 74-75: CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA PHƯƠNG PHẦN VĂN VÀ TẬP LÀM VĂN
 ( Khái quát về tục ngữ, ca dao Hải Phòng)
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức, kĩ năng
a.Kiến thức
- Nhận biết về những giá trị nội dung, hình thức và tác dụng của tục ngữ, ca dao dân ca Hải Phòng. 
- Thấy được sự độc đáo của hát đúm Thủy Nguyên.
b. Kĩ năng 
- Đọc hiểu văn bản nghị luận viết về tục ngữ, ca dao dân ca Hải Phòng.
- Yêu quý con người, quê hương và nền thơ ca dân gian quê hương Hải Phòng.
- Tích hợp môi trường: Liên hệ. Học sinh sưu tầm tục ngữ liên quan đến môi trường.
2. Định hướng phát triển phẩm chất và năng lực HS
a. Các phẩm chất: 
- Giáo dục HS trân trọng giữ gìn nguồn VHDG
- Chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm, yêu nước .
b. N¨ng lùc chung: 
- Năng lực tự học, giải quyết vấn đề , hợp tác , thu thập , xử lí thông tin.
c. N¨ng lùc chuyªn biÖt: 
- Năng lực đọc hiểu văn bản , sử dụng ngôn ngữ , cảm thụ thẩm mĩ , tư duy hình tượng 
II. CHUẨN BỊ:
1. Thầy: Thiết bị dạy học- Sưu tầm ca dao, tục ngữ về địa phương
2. Trò: Soạn bài- sưu tầm ca dao, tục ngữ về địa phương
III. TỔ CHỨC DẠY VÀ HỌC:
* Hoạt động 1: Khởi động
- Thời gian: 5p
- Phương pháp – kĩ thuật: thuyết trình, động não tia chớp, nêu vấn đề, KWL,.
- Năng lực: năng lực giao tiếp, năng lực tư duy
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Chuẩn KT-KN cần đạt
H. Em ®· biÕt ®iÒu g× vÒ ca dao, tôc ng÷? TiÕt häc nµy em muèn biÕt ®iÒu g×?
* GV : VHDG, trong đó tục ngữ ca dao là một gia tài giàu có và quí giá của dân tộc. Tạo nên gia tài đó là sự góp mặt của tục ngữ ca dao từng vùng miền khác nhau. Hải phòng, một trong những cái nôi văn hoá của nước ta, đem đến kho tàng văn hoá văn học dân gian nói chung và tục ngữ ca dao nói riêng những giá trị đặc sắc. .....
- HS tr×nh bµy ý kiÕn c¸ nh©n
- HS nghe - vµo bµi.
- Cã th¸i ®é tÝch cùc x©y dùng, thùc hiÖn nhiÖm vô häc tËp
* Hoạt động 2: Hình thành kiến thức
- Thời gian: 64 p
- Phương pháp- Kĩ thuật: Đọc diễn cảm, thuyết trình, vấn đáp, động não, thảo luận nhóm, dạy học theo dự án, 
- Năng lực: năng lực tư duy, năng lực giao tiếp Tiếng Việt, thu thập và xử lí thông tin, năng lực hợp tác, năng lực cảm thụ thẩm mĩ
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Chuẩn KT-KN cần đạt
* Tæ chøc cho HS ®äc phÇn kh¸i qu¸t vÒ tôc ng÷ , ca dao H¶i Phßng vµ phÇn tôc ng÷ HP kho chøa kinh nghiÖm...
- Hướng dẫn đọc: Đọc to, rõ ràng, tự hào.
- Đọc mẫu đoạn đầu
H: Nhận xét, đánh giá phần đọc của HS.
H: Nêu nội dung chính của văn bản ?
H: Xác định phương thức biểu đạt và bố cục của văn bản?
H: Đọc đoạn đầu của văn bản và cho biết tác giả đã nêu lên vấn đề gì ở phần đó?
H: Đọc thầm phần I của vb và nêu nội dung chính?
H: Tác giả đã nêu nhận định gì về tục ngữ HP? Tìm những câu văn thể hiện các luận điểm đó?
H: Tác giả đó đưa ra những lý lẽ, dẫn chứng nào để làm sáng tỏ cho các luận điểm trên? Các lý lẽ, dẫn chứng đó có phong phú, tiêu biểu và có sức thuyết phục người đọc ko? Vì sao?
H: Em có thêm hiểu biết gì về tục ngữ HP qua phần trình bày ở phần I của vb? 
H: Em có cảm nhận gì về con người HP qua tục ngữ 
H: Ngày nay, người dân quê hương ta còn giữ được những nét đẹp nào trong tính cách và văn hóa cổ truyền?
H. Ngoµi nh÷ng c©u tôc ng÷ nãi vÒ mãn ¨n, s¶n vËt .... cña ®Þa phư¬ng, em h·y ®äc vµ gi¶i thÝch nh÷ng c©u tôc ng÷ vÒ néi dung kh¸c mµ em ®· sưu tÇm ®ưîc?
HS đọc thầm phần II của vb
H. Quan s¸t l¹i phÇn ca dao, h·y trao ®æi th¶o luËn trong bµn ®Ó t×m hiÓu néi dung ph¶n ¸nh cña ca dao HP?
(H: Nói về ca dao dân ca HP, vb đó nêu ra những chủ đề nổi bật nào thể hiện tâm hồn, tình cảm của người dân lđ HP? )
* GV chèt l¹i nh÷ng néi dung c¬ b¶n
H: So sánh với ca dao dân ca của VN, em thấy ca dao dân ca HP có điểm gì chung, điểm gì riêng? 
H: Em có cảm nhận gì sau khi tìm hiểu tục ngữ, ca dao dân ca HP qua phần I và II của vb?
- GV đánh giá, chốt kiến thức... 
Tiết 75
KTBC:Tại sao nói ca dao dân ca Hải Phòng – tiếng nói tâm hồn, tình cảm của người dân lao động?
- GV: Ca dao HP lµ nh÷ng t¸c phÈm tr÷ t×nh giµu gÝa trÞ, ghi l¹i t×nh c¶m , t©m hån, c¸ tÝnh cña m¶nh ®Êt vµ con ngưêi HP kh¬i dËy trong lßng ngưêi ®äc mét ®iÒu gi ®ã Êm ¸p vÒ quª hư¬ng.
H: Đọc lại phần III của vb và cho biết: Nội dung chính của phần vb đó?
H. Nãi vÒ H¶i Phßng em ®ưîc biÕt nh÷ng vïng, ®Þa danh nµo næi tiÕng? Næi tiÕng vÒ lÜnh vùc, truyÒn thèng nµo?
H.Ở Thuû Nguyªn lÔ héi h¸t ®óm cã ë x· nµo? LÔ héi nµy thưêng tæ chøc vµo thêi gian nµo?
H. Em hiÓu g× vÒ h×nh thøc lÔ héi h¸t ®óm?
H V× sao nãi: H¸t ®óm lµ lÔ héi ®Æc s¾c, ®éc ®¸o ë Thñy Nguyªn? 
*GV bæ sung: H¸t ®óm (Héi më mÆt) nh÷ng nam thanh n÷ tó trong làng , xã ... ®ưîc dÞp ng¾m nh×n nhau, h¸t giao duyªn vµ thö tµi trÝ vÒ c¸c lÜnh vùc.. .hội xuân đầu năm : 4- 10 tháng giêng âm lịch, diễn ra ở đình Phục Lễ, cũng có thể ở trên đường đi, trên cánh đồng
H: Em đã được tham gia lễ hội hát đúm ở Thủy Nguyên chưa? Học xong vb này, em có muốn được tìm hiểu về một nét đẹp của văn hóa quê hương không? Dự định của em về việc đó ntn? em có suy nghĩ gì về nét sinh hoạt văn hoá của địa phương mình?
- GV bình, chốt kiến thức
- Tg giới thiệu khá chi tiết, tỉ mỉ về sự độc đáo của hát đúm Thủy Nguyên- HP qua nhiều khía cạnh cụ thể. Điều này vừa thể hiện sự am hiểu tường tận của người viết vừa bộc lộ niềm tự hào sâu sắc về một nét truyền thống quý giá con người tp quê hương.
G hướng dẫn H thực hiện kĩ thuật các mảnh ghép.
N1: Tổng kết nghệ thuật.
N2: Tổng kết nội dung.
H:Qua phÇn t×m hiÓu, em h·y kh¸i qu¸t l¹i nh÷ng nÐt ®Æc s¾c cña tôc ng÷, ca dao H¶i Phßng 
H. Qua nh÷ng c©u tôc ng÷ võa t×m ®ưîc gióp em hiÓu g× vÒ con ngưêi HP? 
- HS dùa vµo tµi liÖu
- Đọc VB theo hướng dẫn
- 3 HS đọc phần còn lại của văn bản 
- H nêu nd chính vb.
- H xác định PTBĐ
- Đọc, khái quát ND phần đầu của văn bản
- Tục ngữ Hải Phòng, kho chứa kinh nghiệm đời sống của người dân Hải Phòng
+ Các sản vật đặc trưng ở các vùng quê Hải Phòng, mang đậm dấu ấn về đời sống lao động của người vùng biển.
- Phong phú, đa dạng
- Hs nêu cảm nhận.
- Tæ chøc cho HS thi tiÕp søc 
- HS th¶o luËn 3 phót/ tr×nh bµy/ c¸c nhãm nhËn xÐt bæ sung 
- Thể thơ lục bát
- So sánh hình thức, nội dung
- Hs tự bộc lộ, liên hệ thực tế.
- HS dùa vµo tµi liÖu, kiÕn thøc ®· chuÈn bÞ ë nhµ tr×nh bµy
- c¸ nhãm nhËn xÐt, bæ sung
- Hát đúm Thủy Nguyên
- Hát đúm : là thể loại hát đối đáp giưa một nam và một nữ, còn mọi người ở hội đứng vây xung quanh xung quanh xem.
-HS nghe , c¶m nhËn
-HS tự liên hệ
- H thực hiện kĩ thuật các mảnh ghép.
-2HS dùa vµo ghi nhí trong tµi liÖu ®Ó tr×nh bµy
- HS tù liªn hÖ, béc lé suy nghÜ c¸ nh©n: 
+ c¸ tÝnh m¹nh mÏ
+ yªu m¶nh ®Êt quª h¬ng
+ ý thøc vÒ tÝnh c¸ch riªng, b¶n s¾c riªng cña quª m×nh.
- §å S¬n, ThñyNguyªn, An L·o,...
I. Đọc - chú thích
1. Đọc
2. Chú thích
- Nội dung chính:
- PTBĐ: 
II. Tìm hiểu văn bản
1. Tục ngữ Hải Phòng, kho chứa kinh nghiệm đời sống của người dân Hải Phòng
- Tục ngữ về các sản vật 
- Tục ngữ về địa danh, địa giới lịch sử, văn hóa, du lịch
- Tục ngữ về truyền thống học hành khoa cử
- Tục ngữ về ứng xử đạo lí, tâm linh
- Tục ngữ về truyền thồng ơn nghĩa
- Tục ngữ về kinh nghiệm dựng vợ gả chồng
- Tục ngữ về kinh nghiệm thời tiết
=> Kinh nghiệm, trí tuệ, trí khôn và cả hình ảnh một mảnh đất, một đời sống lao động sản xuất, một cá tính của người Hải Phòng 
2. Ca dao dân ca Hải Phòng – tiếng nói tâm hồn, tình cảm của người dân lao động
- Tự hào về quê hương giàu truyền thống, đậm đà bản sắc văn hóa d©n téc (lÔ héi chäi tr©u).
 - Về những địa danh, những trung tâm kinh tế sầm uất, trù phú
- Về địa danh lịch sử chói ngời truyền thống chống giặc ngoại xâm (B¹ch Đ»ng - Thuû Nguyªn; An L·o; KiÕn An...)
- Về làng nghề truyÒn thèng.
- Về truyền thống anh dũng
- Niềm tự hào gắn bó với các ngành nghề đặc trưng cña thµnh phè c¶ng.
- Tác phong, cá tính của người Hải Phòng
=> là những tác phẩm trữ tình giá trị, ghi lại đời sống, tình cảm, tâm hồn, cá tính của mảnh đất và con người Hải Phòng
3. Hát đúm Thủy Nguyên – một truyên thống hát dân gian quý giá của thành phố biển Hải Phòng
- Tập trung và điển hình nhất ở: Phục Lễ, Phả Lễ, Lập Lễ.
- Hội mở từ mùng 4 đến mùng 10 tháng giêng âm lịch.
- Là hình thức hát đối đáp để thử tài giữa trai và gái.
- Nguồn gốc: xuất hiện trong đời sống lao động của người dân.
- Hội hát đúm còn gọi là hội “Mở mặt”.
- Làn điệu phong phú: cò lả, trống quân, quan họ, sa mạc
- Trình tự: gặp gỡ, hát chào, hát mừng, hát hỏi, hát mời trầu, hát cưới, hát tiễn, hát ra về.
=> là sinh hoạt văn hóa dân gian độc đáo, loại hình nghệ thuật đặc sắc.
III Tổng kết:
1. NT: Ng¾n gän, c« ®óc, cã vÇn cã nhÞp 
2. ý nghÜa: Tæng kÕt nh÷ng kinh nghiÖm vÒ s¶n xuÊt, ®Þa danh, bµi häc ®¹o lÝ sèng...
-=>tự hào ->bảo tồn, kế thừa và phát huy
* Hoạt động 3: Luyện tập
- Thời gian: 10 p
- Phương pháp- Kĩ thuật: chia nhóm, động não, tổ chức trò chơi
- Năng lực: năng lực tư duy, năng lực hợp tác,thu thập và xử lí thông tin
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Chuẩn KT-KN cần đạt
H. Tìm những câu tục ngữ và ca dao khác về HP mà em biết như:
- Lêi ca béc lé t×nh yªu løa ®«i, t×nh lµng nghÜa xãm...
- Lêi ca tù hµo vÒ truyÒn thèng v¨n ho¸, chèng giÆc ngo¹i x©m....
- Đặc biệt là những câu nói về môi trường
( *GV tổ chức cho các em thi đọc và nêu cảm nhận về những câu ca dao và tục ngữ đã sưu tầm được.
*Hình thức tổ chức: hái hoa dân chủ và tính điểm thi đua giữa các tổ.)
H. Dùa vµo c¸c bµi h¸t ®èi ®¸p trong tµi liÖu, h·y thÓ hiÖn b»ng lêi h¸t cña m×nh?
- GV thưëng ®iÓm cho nh÷ng cÆp thÓ hiÖn tèt.
-HS sưu tầm cá nhân
-Thi tiÕp søc 2 nhãm tr×nh bµy 5’
Ai về thăm xóm Lò Nồi
 Mà xem cái bát sáng ngời nước men
 - My Sơn bắc ngật văn chương bút
Triều thủy nam hồi phú quí nguyên
Thi hái hoa dân chủ: 
-HS thÓ hiÖn s¸ng t¹o 
III. LuyÖn tËp
Bµi 1: Sưu tÇm câu tục ngữ và ca dao về HP
*Ca dao tục ngữ về đất Đồ Sơn
1. Dù ai buôn đâu, bán đâu
Mùng chín tháng tám chọi trâu thì về
Dù ai bận rộn trăm nghề
Mùng chín tháng tám nhớ về chọi trâu
2. Gái lấy chồng Đồ Sơn- Bát Vạn
Trai lấy vợ sang huyện Hoa Phong
*Ca dao tục ngữ về đất Thủy Nguyên 
1. Nhất cao là núi U Bò
Nhất đông chợ Giá, nhất to sông Rừng
2. Sâu nhất là sông Bạch Đằng
Ba lần giặc đến, ba lần giặc tan
3. Thuỷ Sơn sơn thuỷ hữu tình 
Trên thì có núi, dưới thì có sông
* Hoạt động 4: Vận dụng
- Thời gian: 6p
- Phương pháp- Kĩ thuật: vấn đáp, động não 
- Năng lực: năng lực tư duy , sử dụng ngôn ngữ,thưởng thức cái đẹp
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Chuẩn KT-KN cần đạt
* ViÕt 1 ®o¹n v¨n (kho¶ng 7-8 c©u) giíi thiÖu mét nÐt ®Ñp nµo ®ã cña ng­êi H¶i Phßng ®­îc thÓ hiÖn qua c¸c c©u tôc ng÷ 
- GV h­íng dÉn:
- Gäi tr×nh bµy
- GV nhËn xÐt, söa ch÷a, cho ®iÓm ®éng viªn.
- §äc yªu cÇu bµi tËp
- Nghe HD
-2 HS lªn b¶ng tr×nh bµy, d­íi líp lµm t­¬ng tù vµo vë 
- NhËn xÐt, bæ sung
- Nghe, ch÷a bµi
Bµi tËp 3:
ViÕt ®o¹n v¨n giíi thiÖu mét nÐt ®Ñp cña ng­êi H¶i Phßng
* Hoạt động 5: Tìm tòi mở rộng
- Thời gian: 5 p
- Phương pháp- Kĩ thuật: vấn đáp, động não , dự án
- Năng lực: năng lực tư duy, năng lực tự học , Năng lực giải quyết vấn đề
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Chuẩn KT-KN cần đạt
H. VÒ nhµ sưu tÇm nh÷ng c©u ca dao, tôc ng÷ cña ®Þa phư¬ng H¶i Phßng vµ t×m hiÓu néi dung, ý nghÜa cña nh÷ng c©u ca dao, tôc ng÷ ®ã? ( ph©n tÝch c¸i hay c¸i ®Ñp)
-HS vÒ nhµ sưu tÇm, më réng kiÕn thøc 
- Ph©n biÖt v¨n nghÞ luËn vµ tù sù ë nh÷ng v¨n b¶n cô thÓ. ( t×m c¸c v¨n b¶n nghÞ luËn trong chư¬ng tr×nh) 
****************************************************************************
Ngày soạn
 / /2021
Dạy
Ngày
..../ /2021
.... / /2021
Tiết
Lớp
7a1
7a2
TIẾT 76-77: TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN NGHỊ LUẬN
I. MỤC TIÊU 
1. Kiến thức, kĩ năng:
a. Kiến thức
- Khái niệm văn bản nghị luận.
- Nhu cầu nghị luận trong đời sống và đặc điểm chung của văn bản nghị luận.
- Nh÷ng ®Æc ®iÓm chung cña v¨n b¶n nghÞ luËn. 
b.Kĩ năng
* Kĩ năng bài dạy: 
- Nhận biết văn bản nghị luận khi đọc sách báo, chuẩn bị để tiếp tục tìm hiểu sâu, kĩ hơn về kiểu văn bản quan trọng này.
* Kĩ năng sống: 
+ Suy nghĩ, phê phán, sáng tạo, phân tích, bình luận và đưa ra ý kiến cá nhân về đặc điểm, bố cục, phương pháp làm bài văn nghị luận.
+ Ra quyết định: lựa chọn cách lập luận, lấy dẫn chứng ...khi tạo lập và giao tiếp hiệu quả bằng văn nghị luận.
2. Định hướng phát triển phẩm chất và năng lực HS
 a. Các phẩm chất:
- Chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm, nhân ái, yêu nước
b. N¨ng lùc chung: 
- Năng lực tự học, giải quyết vấn đề , hợp tác , thu thập , xử lí thông tin.
c. N¨ng lùc chuyªn biÖt: 
- Năng lực sử dụng ngôn ngữ, tạo lập văn bản nói , viết .
II. CHUẨN BỊ:
1. Thầy: Sách bài tập, Máy Ffoveter. 
- Sưu tầm một số văn bản nghị luận trên báo chí
2. Trò: Đọc sgk, trả lời các câu hỏi tìm hiểu bài 
III. TỔ CHỨC DẠY VÀ HỌC:
* Hoạt động 1: Khởi động
- Thời gian: 5p
- Phương pháp – kĩ thuật: thuyết trình, động não.
- Năng lực: năng lực giao tiếp, năng lực tư duy.
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Chuẩn KT-KN cần đạt
H. Nh¾c l¹i c¸c kiÓu v¨n b¶n ®· häc tõ líp 6 ?
Ngoµi c¸c kiÓu v¨n b¶n em võa kÓ th× h«m nay chóng ta t×m hiÓu mét kiÓu v¨n b¶n nghÞ luËn.VËy thÕ nµo lµ v¨n nghÞ luËn, môc ®Ých viÕt kiÓu v¨n b¶n nµy lµ g× ?. bµi häc h«m nay...
- HS trình bày.
- HS nghe
* Hoạt động 2: Hình thành kiến thức
- Thời gian: 37 p
- Phương pháp- kĩ thuật: Vấn đáp, động não, nêu vấn đề, thảo luận nhóm, phiÕu häc tËp.
- Năng lực cần phát triển: Năng lực giải quyết vấn đề, tư duy sáng tạo, tự học, giao tiếp Tiếng Việt, hợp tác, thu thập và xử lí thông tin
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Chuẩn KT-KN cần đạt
- GV nªu vÊn ®Ò ®Ó HS th¶o luËn
* ChiÕu c¸c c©u hái
+ V× sao ph¶i häc tËp?
+ V× sao con ngưêi cÇn ph¶i cã b¹n bÌ? 
+ Theo em, như thÕ nµo lµ sèng ®Ñp?
+ TrÎ em hót thuèc l¸ lµ tèt hay xÊu, cã lîi hay h¹i? 
+ Muèn b¶o vÖ søc khoÎ ta ph¶i lµm g×?
+ T¹i sao ph¶i bảo vÖ m«i trưêng?
H. Em cã gÆp nh÷ng d¹ng c©u hái nµy trong cuéc sèng hµng ngµy kh«ng? V× sao? NÕu gÆp th× chóng ta cã thÓ tr¶ lêi, gi¶i thÝch b»ng c¸c kiÓu v¨n b¶n như tù sù, miªu t¶ hoÆc biÓu c¶m ®ưîc kh«ng? V× sao?
- GV: ChØ cã dïng lÝ lÏ, ví dụ thực tế (dẫn chứng) th× c©u tr¶ lêi míi cã søc thuyÕt phôc
H. Em thưêng thÊy trªn b¸o chÝ, truyÒn h×nh nh÷ng kiÓu v¨n b¶n nµo khi ®Ò cËp hoÆc gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò, nh÷ng c©u hái d¹ng nªu trªn?cho vÝ dô?
- GV lÊy VD 1 bµi BL trªn b¸o:
VÝ dô: B×nh luËn thÓ thao, bãng đá, vÊn ®Ò b¶o vÖ m«i trưêng,hái ®¸p vÒ ph¸p luËt, søc kháe...
H. Khi nµo con ngưêi cã nhu cÇu lµm v¨n b¶n nghÞ luËn?
* Gäi HS ®äc v¨n b¶n: Chèng n¹n thÊt häc (sgk/7)
H. B¸c Hå viÕt bµi nµy nh»m môc ®Ých g×? Hưíng tíi ®èi tưîng nµo?
H. §Ó thùc hiÖn môc ®Ých Êy, bµi viÕt ®· nªu ra nh÷ng ý kiÕn nµo? Nh÷ng ý kiÕn Êy ®· ®ưîc diÔn ®¹t thµnh c¸c luËn ®iÓm nµo?
- Ph¸t PHT ®Ó häc sinh ®iÒn
VÊn ®Ò NL
( ý kiÕn, quan ®iÓm, tư tưëng)
LuËn ®iÓm
LÝ lÏ
=> Soi PHT cña mét nhãm, nhËn xÐt, bæ sung
GV chiếu đ/a
VÊn ®Ò NL
( ý kiÕn, quan ®iÓm, tư tưëng)
LuËn ®iÓm
(ý kiÕn thÓ hiÖn quan ®iÓm)
LÝ lÏ
- Thùc d©n Ph¸p ngu d©n ®Ó cai trÞ
- HÇu hÕt ngưêi d©n ®Òu mï ch÷.
- §ưa ra nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó chèng n¹n thÊt häc.
- Mét trong nh÷ng c«ng viÖc ph¶i thùc hiÖn cÊp tèc trong lóc nµy lµ n©ng cao d©n trÝ.
- Mäi ngưêi VN ph¶i hiÓu biÕt quyÒn lîi cña m×nh, bæn phËn cña m×nh, ph¶i cã kiÕn thøc ph¶i biÕt ®äc, viÕt ch÷ quèc ng÷. 
+ T×nh tr¹ng sè ngưêi thÊt häc, l¹c hËu trưíc CMT8
+ Nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó ngưêi d©n tham gia x©y dùng nưíc nhµ
+ Nh÷ng biÖn ph¸p thùc tÕ trong viÖc chèng n¹n mï ch÷ 
H. Theo em, t¸c gi¶ cã thÓ thùc hiÖn môc ®Ých cña m×nh b»ng v¨n kÓ chuyÖn, miªu t¶ hay biÓu c¶m ®ưîc kh«ng? V× sao?
-> C¸c lo¹i v¨n b¶n tù sù, miªu t¶ vµ biÓu c¶m ®Òu khã cã thÓ thùc hiÖn ®ưîc môc ®Ých trªn -&g