Kế hoạch bài dạy Toán 9 - Chương 3, Bài 1, Tiết 30: Phương trình bậc nhất hai ẩn - Trần Thị Hiền

 TÊN BÀI DẠY:
 CHƯƠNG III. HỆ HAI PHƯƠNG TRÌNH BẬC NHẤT HAI ẨN
 Tiết 30 : §1. PHƯƠNG TRÌNH BẬC NHẤT HAI ẨN
 Môn học/ Hoạt động giáo dục : Toán học Lớp 9
 Thời gian thực hiện : 1 tiết 
I. MỤC TIÊU: 
1. Kiến thức: 
-Nắm được khái niệm phương trình bậc nhất hai ẩn, nghiệm và cách giải 
phương trình bậc nhất 2 ẩn 
-Biết cách tìm công thức nghiệm tổng quát và vẽ đường thẳng biểu diễn tập 
nghiệm của một phương trình bậc nhất hai ẩn.
-Liên hệ với phương trình bậc nhất một ẩn.
2. Năng lực:
- Năng lực chung: NL sử dụng ngôn ngữ toán học: kí hiệu, tưởng tượng. NL tư 
duy: logic, khả năng suy diễn, lập luận toán học. NL thực hiện các phép tính.NL 
hoạt động nhóm. NL sử dụng các công cụ: công cụ vẽ
- Năng lực chuyên biệt: Xác định được đâu là pt bậc nhất hai ẩn và biểu diễn tập 
nghiệm của nó.
3. Phẩm chất:
 Giúp học sinh rèn luyện bản thân phát triển các phẩm chất tốt đẹp: 
yêu thích môn học, hăng hái xây dựng bài,tự giác học tập, cẩn thận và suy 
luận logic. Tư duy suy luận toán học, tư duy đọc lập.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU:
-Thiết bị dạy học: Thước thẳng, thước đo góc, bảng phụ, bảng nhóm.
- Học liệu: sách giáo khoa, tài liệu trên mạng internet.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1.HOẠT ĐỘNG 1. KHỞI ĐỘNG(5ph)
a. Mục tiêu: Hs bước đầu nhận dạng được dạng của phương trình bậc nhất hai 
ẩn và số nghiệm của nó
b.Nội dung: nắm được phương trình bậc nhất hai ẩn thông qua bài toán cổ.
c. Sản phẩm: Dự đoán của học sinh
d. Tổ chức thực hiện:Cá nhân, nhóm.
 Hoạt động của GV và HS Nội dung
 *Trò chơi khởi động
 Ôn kiến thức về phương trình bậc nhất 1 
 ẩn.
 LUẬT CHƠI
  Để điều chế Vắc – Xin, em cần lấy 3 
 nguyên liệu từ 3 lọ trên bàn.
  Mỗi một lọ thuốc có chứa một câu 
 hỏi. Hãy trả lời câu hỏi để cùng vượt qua 
 thử thách nhé!
GV : Trần Thị Hiền – Trường THCS Trần Đại Nghĩa – Đà Nẵng  Thời gian suy nghĩ cho mỗi câu hỏi là 
 15 giây.
 Câu hỏi 1. Tìm nghiệm của các phương 
 trình sau :
 (1) 2x - 4 = 2 
 (2) 4x + 5 = 9
 Câu hỏi 2: Phương trình dạng ax + b =0 
 được giải như thế nào ? 
 Câu hỏi 3: Hãy nêu định nghĩa phương 
 trình bậc nhất một ẩn.
 *Giới thiệu phương trình bậc nhất hai 
 ẩn thông qua bài toán cổ.
 Gọi số gà là x , số chó là y ta có: Là phương trình gồm có hai ẩn x và y
 Có vô số nghiệm
 x y 36 , 2x 4y 100 là các ví dụ 
 về phương trình bậc nhất có hai ẩn số. 
 Vậy phương trình bậc nhất hai ẩn là gì? 
 Có dạng như thế nào? Có bao nhiêu 
 nghiệm và tập nghiệm được biểu diễn 
 như thế nào?
2.HOẠT ĐỘNG 2: Hình thành kiến thức mới(25ph)
HOẠT ĐỘNG 2.1. Khái niệm về phương trình bậc nhất hai ẩn
a. Mục tiêu: Hs nắm được một số khái niệm liên quan đến phương trình bậc 
nhất hai ẩn
b. Nội dung: xác định dạng của phương trình bậc nhất hai ẩn và nghiệm của nó
c. Sản phẩm: Hs nêu được khái niệm, tên gọi và các quy ước.
 d. Tổ chức thực hiện:Cá nhân, nhóm.
 HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS NỘI DUNG
 - Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: 1. Khái niệm về phương trình bậc 
 nhất hai ẩn.
 GV giao nhiệm vụ học tập.
 Phương trình bậc nhất hai ẩn x và y là 
 gv giới thiệu từ ví dụ tổng quát phương trình 
 hệ thức dạng: ax by c , trong đó 
 bậc nhất hai ẩn là hệ thức dạngax by c , 
 a,b,c là các số đã biết (a 0,b 0) 
 trong đó a,b,c là các số đã biết (
 Ví dụ 1: (sgk.tr5 )
 a 0,b 0) * Nghiệm của phương trình: (sgk.tr5 )
 H: Trong các ptr sau ptr nào là ptr bậc nhất 
 - Nếu tại x x0 ,y y0 mà giá trị hai vế 
 hai ẩn? của của ptr bằng nhau thì cặp số 
 a) 4x 0,5y 0
 (x0 ;y0 ) được gọi là một nghiệm của ptr-
 b) 3x2 x 5 
 c) 0x 8y 0 * Ví dụ 2: (sgk.tr5 )
 d) 3x 4y 0 * Chú ý: (sgk.tr5 )
 e) 0x 0y 2 
GV : Trần Thị Hiền – Trường THCS Trần Đại Nghĩa – Đà Nẵng f) 2x y z 3 ?1 Cho phương trình x y 36 
 - Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: a) Ta thay x 1, y 1 vào vế trái của 
 phương trình 2x y 1 ta được 
 + HS: Trả lời các câu hỏi của GV
 2.1 1 1bằng vế phải suy ra.
 + GV: Theo dõi, hướng dẫn, giúp đỡ HS Cặp số (1;1) là một nghiệm của 
 thực hiện nhiệm vụ phương trình
 Tương tự cặp số (0,5;0) là một 
 GV hướng dẫn Vd 2: Xét ptr x y 36 Ta nghiệm của phương trình.
 thấy với x 2, y 34 thì giá trị vế trái bằng b) Một số nghiệm khác của phương 
 vế phải, ta nói cặp số x 2, y 34 hay cặp trình: (0; 1);(2;3)  
 số (2;34) là một nghiệm của ptr. ?2 Phương trình 2x y 1có vô số 
 H: Hãy chỉ ra một nghiệm khác của phưng nghiệm, mỗi nghiệm là một cặp số.
 trình? 
 H: Vậy khi nào cặp số (x0 ;y0 ) được gọi là 
 một nghiệm của pt?
 GV nêu chú ý: Trong mặt phẳng toạ độ mỗi 
 nhiệm của ptr bậc nhất hai ẩn được biểu diễn 
 bởi một điểm. Nghiệm(x0 ;y0 ) được biểu diễn 
 bởi điểm có toạ độ (x0 ;y0 ) và cho Hs làm?1
 GV: Hướng dẫn HS cách trình bày và tìm 
 nghiệm của phương trình 
 H: Phương trình bậc nhất hai ẩn có bao 
 nhiêu nghiệm?
 - Bước 3: Báo cáo, thảo luận: 
 + HS báo cáo kết quả
 + Các HS khác nhận xét, bổ sung cho nhau. 
 - Bước 4: Kết luận, nhận định: Đánh giá 
 kết quả thực hiện nhiệm vụ của HS
HOẠT ĐỘNG 2.2. Tập nghiệm của phương trình bậc nhất hai ẩn
a. Mục tiêu: Hs nắm được khái niệm tập nghiệm của pt bậc nhất hai ẩn
b. Nội dung:biết tìm tập nghiệm của phương trình bậc nhất hai ẩn
c. Sản phẩm: Xác định được cặp số (x; y) là nghiệm của pt bậc nhất hai ẩn 
d. Tổ chức thực hiện: Cá nhân, nhóm
 HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS NỘI DUNG
 - Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: 2. Tập nghiệm của phương trình bậc 
 nhất hai ẩn. 
GV : Trần Thị Hiền – Trường THCS Trần Đại Nghĩa – Đà Nẵng GV giao nhiệm vụ học tập. * Xét phương trình 2x y 1 
 Gv yêu cầu Hs nghiên cứu thông tin sgk y 2x 1 
 để tìm hiểu cách biểu diễn tập nghiệm Có vô số nghiệm và có nghiệm tổng quát 
 của phương trình bậc nhất hai ẩn là: y f ( x ) = 2 x - 1
 H: Ta đã biết phương trình bậc nhất hai 1 2x - y = 1
 ẩn có vô số nghiệm, vậy làm thế nào để 
 biểu diễn tập nghiệm của phương trình? x
 0 1
 HS: Nghiên cứu ví dụ SGK 1/2
 GV: Yêu cầu HS biểu thị y theo x và làm
 ?3 SGK -1
 GV: Giới thiệu trong mặt phẳng Oxy tập 
 hợp các điểm biểu diễn các nghiệm của 
 phương trình là đường thẳng S x;2x 1 / x R
 y 2x 1 x R
 GV: Đường thẳng y 2x 1 còn gọi là y 2x 1
 đường thẳng y 2x 1. Gọi HS lên hoặc S x;2x 1 / x R
 y 2x 1
 bảng vẽ đường thẳng trên hệ Tập nghiệm của phương trình là đường
 trục tọa độ. thẳng 2x y 1
 GV: Tìm nghiệm tổng quát của các 
 phương trình: 0x 2y 4 * Xét phương trình 0x 2y 4 y 2 
 0x 0y 0 có vô số nghiệm và có nghiệm tổng quát 
 4x 0y 6 x R
 là: 
 x 0y 4 y 2
 GV: Giới thiệu tập nghiệm của phương Tập nghiệm của phương trình là đường 
 trình (4) và (5) được biểu diễn bởi đường thẳng y 2 
 thẳng x 2, x 1,5 như hình vẽ * Xét phương trình 4x 0y 6 x 1,5 
 - Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: có vô số nghiệm và có nghiệm tổng quát 
 x 1,5
 là: 
 + HS: Trả lời các câu hỏi của GV y R
 Tập nghiệm của phương trình là đường 
 + GV: Theo dõi, hướng dẫn, giúp đỡ HS 
 thẳng x 1,5 
 thực hiện nhiệm vụ 
 - Bước 3: Báo cáo, thảo luận: * Tổng quát: (sgk.tr6)
 + HS báo cáo kết quả
 + Các HS khác nhận xét, bổ sung cho 
 nhau. 
 - Bước 4: Kết luận, nhận định: Đánh 
 giá kết quả thực hiện nhiệm vụ của HS.
GV : Trần Thị Hiền – Trường THCS Trần Đại Nghĩa – Đà Nẵng GV chốt lại kiến thức: Một cách tổng 
 quát phương trình bậc nhất hai ẩn có 
 bao nhiêu nghiệm? Tập tập nghiệm của 
 nó được biểu diễn như thế nào? Khi
 (a 0,b 0) thì phương trình có 
 dạng như thế nào? Khi (a 0,b 0)
 thì phương trình dạng như thế nào? Khi 
 (a 0,b 0) thì phương trình dạng 
 như thế nào? Tổng quát
3. HOẠT ĐỘNG 3: Luyện tập (5ph)
a.Mục tiêu: Hs áp dụng được các kiến thức vừa học để giải một số bài tập cụ 
thể.
b. Nội dung: Phương trình bậc nhất hai ẩn là gì? Nghiệm của phương trình bậc 
nhất hai ẩn? Có bao nhiêu nghiệm số?
c. Sản phẩm: Kết quả hoạt động của học sinh
d. Tổ chức thực hiện: Cá nhân, nhóm 
 HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS NỘI DUNG
 - Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: 
 GV giao nhiệm vụ học tập.
 Phương trình bậc nhất hai ẩn là gì? 
 Nghiệm của phương trình bậc nhất hai 
 ẩn? Có bao nhiêu nghiệm số?
 Cho học sinh làm bài 2a; sgk 
 - Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: 
 + HS: Trả lời các câu hỏi của GV
 + GV: Theo dõi, hướng dẫn, giúp đỡ 
 HS thực hiện nhiệm vụ 
 - Bước 3: Báo cáo, thảo luận: 
 + HS báo cáo kết quả y
 + Các HS khác nhận xét, bổ sung cho y
 nhau. 
 O 1 1 x
 - Bước 4: Kết luận, nhận định: Đánh 2
 -1
 giá kết quả thực hiện nhiệm vụ của HS.
GV : Trần Thị Hiền – Trường THCS Trần Đại Nghĩa – Đà Nẵng
 y
 y
 O 1 1 x
 2
 -1 4. HOẠT ĐỘNG 4: Vận dụng (8ph)
 a. Mục tiêu: HS vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học trong bài để giải quyết các 
câu hỏi, bài tập
- Rèn luyện năng lực tự học, năng lực hợp tác, phát hiện và giải quyết vấn đề 
thông qua môn học.
b. Nội dung: Dạy học trên lớp, hoạt động nhóm, hoạt động cá nhân vận dụng 
kiến thức giải quyết các vấn đề thực tế có liên quan.
c. Sản phẩm: Thuyết trình sản phẩm, bài làm của học sinh.
d. Tổ chức thực hiện: Giáo viên tổ chức dạy học trên lớp, hoạt động nhóm, hoạt 
động cá nhân, định hướng hoạt động, hỗ trợ học sinh, kiểm tra đánh giá quá 
trình học tập.
 HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS NỘI DUNG
 - Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: Bài 1:
 a) Cặp số (1;1) là nghiệm của phương 
 GV giao nhiệm vụ học tập.
 Gọi Hs lần lượt giải các bài tập sau: trình 2x y 1vì 2.1 1 1
 Bài 1 Cặp số (0,5;0) là nghiệm của phương 
 a) Kiểm tra xem các cặp số(1;1) và (1;1) trình 2x y 1vì 2.0,5 y 1
 (0,5;0) có là nghiệm của phương trình b) Chọn x 2 ta có: 2.2 y 1 y 3
 2x y 1hay không ? Vậy cặp số (2;3) là một nghiệm của 
 b) Tìm thêm một nghiệm khác của phương trình 2x y 1
 phương trình 2x y 1 Bài 2:
 Bài 2: Điền vào bảng sau và viết ra sáu x -1 0 0,5 1 2 2,5
 nghiệm của phương trình 
 y 2x 1
 x -1 0 0,5 1 2 2,5 -3 -1 0 1 3 4
 Vậy 6 nghiệm của phương trình là : 
 y 2x 1
 ( 1; 3),(0;1),(0,5;0),(1,1),(2;3),(2,5;4) 
 - Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: 
 + HS: Trả lời các câu hỏi của GV
 + GV: Theo dõi, hướng dẫn, giúp đỡ HS 
 thực hiện nhiệm vụ 
 - Bước 3: Báo cáo, thảo luận: 
 + HS báo cáo kết quả
 + Các HS khác nhận xét, bổ sung cho 
 nhau. 
GV : Trần Thị Hiền – Trường THCS Trần Đại Nghĩa – Đà Nẵng - Bước 4: Kết luận, nhận định: Đánh 
 giá kết quả thực hiện nhiệm vụ của HS.
 *Trò chơi Giải mã bức tranh và tìm hiểu về nhà Toán học Diofantus xứ 
 Alexandria khoảng năm 250
GV : Trần Thị Hiền – Trường THCS Trần Đại Nghĩa – Đà Nẵng GV : Trần Thị Hiền – Trường THCS Trần Đại Nghĩa – Đà Nẵng 5. HOẠT ĐỘNG 5: Hướng dẫn về nhà
 ❖ Ghi nhớ kĩ khái niệm TQ về phương trình bậc nhất hai ẩn đã học.
 ❖ Nắm chắc cách nhận biết một phương trình là PT bậc nhất 2 ẩn và kiểm 
 tra xem cặp số (x0; y0 ) có là nghiệm của 1 PT bậc nhất 2 ẩn hay không
 ❖ Nghiên cứu tiếp phần 3 về tập nghiệm của phương trình bậc nhất 2 ẩn để 
 giờ sau học tiếp
* RÚT KINH NGHIỆM :
.
GV : Trần Thị Hiền – Trường THCS Trần Đại Nghĩa – Đà Nẵng