Bài giảng Ngữ văn 6 - Bài 5: Trò chuyện cùng thiên nhiên

B à i 5: TRÒ CHUYỆN CÙNG THIÊN NHIÊN (13 tiết) 
ĐỌC: LAO XAO NGÀY HÈ 
 THƯƠNG NHỚ BẦY ONG 
TIẾNG VIỆT: THỰC HÀNH VỀ ẤN DỤ VÀ HOÁN DỤ 
NÓI VÀ NGHE: 
TRÌNH BÀY VỀ MỘT CẢNH SINH HOẠT 
ÔN TẬP 
LAO XAO NGÀY HÈ 
Trích “ Tuổi thơ im lặng” 
Duy Khán 
Phần 1: Đọc 
Bài 5 : 
Trò chuyện cùng thiên nhiên 
* Tri thức ngữ văn 
1. Kí: 
 	 Kí l à thể loại văn học coi trọng sự thật v à những trải nghiệm, chứng kiến của người viết. Trong kí có những tác phầm theein về kể sự việc như hồi kí, du kí, có những tác phẩm thiên về biểu cảm như tùy bút, tản văn. 
2. Hồi kí: 
 	Chủ yếu kể lại những sự việc m à người viết đã từng tham dự hoặc chứng kiến trong quá khứ. Các sự việc trong hồi kí thường được theo trình tự thời gian, gắn với một hoặc nhiều giai đoạn trong cuộc đời của tác giả. 
3. Du kí: 
	Chủ yếu kể về những sự việc mới diễn ra hoặc đang diễn ra gắn với các chặng đường trong h à nh trình tìm hiểu những vùng đất nước kỳ thú của Việt Nam v à thế giới. Nhân vật xưng tôi trong hồi kí v à du kí l à hình ảnh tác giả. 
I. Tìm hiểu chung 
Trải nghiệm cùng văn bản 
 Suy ngẫm v à phản hồi. 
 Phiếu b à i tập số 1 
- Tác giả 
- Tác phẩm 
- Thể loại 
- Ngôi kể 
- Chủ đề 
 Suy ngẫm v à phản hồi. 
1. Tác giả, tác phẩm 
- Tác giả 
- Tác phẩm 
- Thể loại 
- Ngôi kể 
- Chủ đề 
- Duy Khán (1934 -1995) 
- Quê: Quế Võ – Bắc Ninh 
- L à nh à văn trưởng th à nh trong thời kì kháng chiến chống Mĩ cứu nước. 
Hồi ký 
Ngôi thứ nhất 
Thể hiện tình yêu thiên nhiên, cuộc sống ng à y hè qua chuỗi hồi ức của tác giả. 
I. Tìm hiểu chung 
1. Tác giả, tác phẩm 
- Duy Khán (1934 -1995) 
- Thể loại : Hồi kí 
- Ngôi kể : thứ 1 
- Chủ đề : tình yêu thiên nhiên,cuộc sống, làng quê của tác giả 
II. Tìm hiểu văn bản 
 Phiếu học tập số 2 
Câu văn kể chuyện 
Câu văn miêu tả 
Câu văn biểu cảm 
Chúng tôi tụ hội 
................................. 
Anh em .................................................................... 
Tối, cái Bảng ................................................................................ 
Hoa móng rồng.......................................................................... 
Quả chín đỏ, ...................................................................... 
Chim cắt ........................... 
Ôi, con suối; .............................Ôi cái mùa hè ...................... 
Tôi khao khát ............................................................. 
II. Tìm hiểu văn bản 
 1. Kết hợp yếu tố miêu tả, biểu cảm khi kể chuyện 
* Câu văn kể chuyện : 
Chúng tôi tụ hội....trẻ con 
Anh em .......sau nhà 
Tối, cái Bảng giải manh chiếu ở sân 
Chúng tôi no nê.....mát 
........ 
* Câu văn miêu tả : 
- Cây cối um tùm ....ông Tuyên. 
- Lông diều hâu ...biến mất 
- Cắt kệt sức....đứt dây 
- ..... 
* Câu biểu cảm : 
- Chèo bẻo ơi, chèo bẻo! 
- Ôi, con suối...ngẩn ngơ 
- Ôi, cái mùa hè.... 
- Tôi khát khao: ....này! 
II. Tìm hiểu chung 
 1. Kết hợp yếu tố miêu tả, biểu cảm khi kể chuyện 
Câu văn kể chuyện 
Câu văn miêu tả 
Câu văn biểu cảm 
Chúng tôi tụ hội ở góc sân. Toàn chuyện trẻ con. 
Anh em chúng tôi rủ nhau đi tắm ở suối sau nh à . 
Tối, cái Bảng giải chiếu manh giữa sân. 
.............. 
Hoa móng rồng bụ bẫm thơm như mùi mít chín ở góc vườn ông Tuyên. 
Quả chín đỏ, đầy ụ như mâm xôi gấc. 
Chim cắt cánh nhọn như dao chọc tiết lợn. 
Ôi, con suối; con suối khi nó nẩn ngơ. 
Ôi cái mùa hè hiếm hoi. 
Tôi khao khát thầm ước: Mùa hè n à o cũng được như mùa hè n à y. 
2. Kết hợp âm thanh, hình ảnh. 
Âm thanh, hình ảnh 
Giác quan cảm nhận 
- Tiếng kêu ........................... 
- Tiếng trò chuyện ...................................... . 
- Tiếng nước suối ....................... 
- Tiếng sáo diều  
- Cây cối ........................... . 
- Cây hoa lan ................................ . 
- Hoa dẻ từng .................................. 
Thính giác 
Thị giác 
Bồ các 
Chim ri 
Sáo sậu 
Sáo đen 
Tu hú 
Chim nhạn 
Chim ngói 
2. Kết hợp âm thanh, hình ảnh. 
Âm thanh, hình ảnh 
Giác quan cảm nhận 
- Tiếng kêu của các lo à i chim mỗi lo à i một kiểu âm thanh riêng. 
- Tiếng trò chuyện “râm ran” của nhóm trẻ. 
- Tiếng nước suối chảy à o à o. 
- Tiếng sáo diều  
- Cây cối um tùm. 
- Cây hoa lan nở hoa trắng xóa. 
- Hoa dẻ từng chum mảnh dẻ. 
Thính giác 
Thị giác 
Âm thanh, hình ảnh 
Giác quan cảm nhận 
- Hoa móng rồng bụ bẫm thơm như mùi mít chín. 
- Cả l à ng thơm 
Khứu giác+ Thị giác 
- Chúng tôi no nê 
- Ng à y lao xao, đêm cũng lao xao. 
Kết hợp nhiều giác quan tinh tế cảm nhận 
Xúc giác 
 Nghệ thuật nhân hóa, phương thức tự sự kết hợp miêu tả v à biểu cảm, sử dụng tính từ động từ v à từ láy l à m cho thiên nhiên v à lo à i vật hiện lên đẹp v à sống động. 
 Cảnh l à ng quê đẹp, thanh bình, mát mẻ, đầy sức sống v à âm thanh lao xao, rộn r à ng của các lo à i vật. 
- Nhóm chim ác 
 Bồ các, sáo, tu hú, nhạn... luôn mang đến niềm vui. 
 Thế giới lo à i chim: Phong phú, đẹp đẽ, có cả chim hiền lẫn chim ác. 
 Diều hâu, quạ, cắt,... bắt g à con, xỉa chết bồ câu. 
- Chim trị kẻ ác: chèo bẻo 
3. Thế giới các lo à i chim 
- Nhóm chim hiền 
HƯỚNG DẪN TỰ HỌC 
 Viết một đoạn văn ngắn từ 3 đến 5 câu miêu tả cảnh buổi sáng chớm hè ở quê em. 
 néi dung 
 nghÖ thuËt 
 Miªu t¶ tù nhiªn, sinh ®éng, hÊp dÉn, nhiÒu yÕu tè d©n gian. 
- §Æc ®iÓm mét sè loµi chim ë lµng quª vµ mèi quan t©m cña con ng­êi víi loµi vËt. 
Lao xao 
TrÝch “Tuæi th¬ im lÆng”- Duy Kh¸n 
 Lêi v¨n giµu h×nh ¶nh. 
 Sö dông nhiÒu phÐp tu tõ. 
- T×nh c¶m yªu quÝ c¸c loµi vËt vµ t×nh yªu lµng quª ®Êt n­íc. 
Bå C¸c 
Chim ri 
S¸o sËu 
S¸o ®en 
Tu hó 
Chim nh¹n 
Chim ngãi