Bài giảng Ngữ văn 7 - Tiết 31: Văn bản: Bạn đến chơi nhà (Nguyễn Khuyến) - Lê Thị Mai Trang

 CHÀO MỪNG CÁC THẦY Cễ 
GIÁO VỀ DỰ GIỜ 
THĂM LỚP 7.3 
GV thực hiện: Lờ Thị Mai Trang 
KIỂM TRA BÀI CŨ 
Cõu hỏi: 
? Đọc thuộc lũng bài “ Bạn đến chơi nhà”. 
? Cho biết vài nột về tỏc giả, tỏc phẩm. 
 Tiết 31. Văn bản 
Bạn đến chơi nhà 
(Nguyễn Khuyến) 
Chú thích: 
- Biểu tư ư ợng là biểu thị ý nghĩa là học sinh ghi bài. 
- Biểu tư ư ợng là trọng tâm của bài cần ghi nhớ. 
BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ 
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa. (2) 
Ao sõu nước cả, khụn chài cỏ, (3) 
Vườn rộng rào thưa, khú đuổi gà. (4) 
Cải chửa ra cõy, cà mới nụ, (5) 
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa. (6) 
Đầu trũ tiếp khỏch, trầu khụng cú, (7) 
Bỏc đến chơi đõy, ta với ta! (8) 
+ Cõu cuối : Cảm nghĩ về tỡnh bạn 
+ Cõu đầu: Cảm xỳc khi bạn đến chơi 
+ Sỏu cõu tiếp: 
Cảm xỳc về 
gia cảnh 
Đó bấy lõu nay, bỏc tới nhà, (1) 
- Trẻ - vắng 
- Chợ - xa 
 Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa 
 Ao sâu nư ư ớc cả, khôn chài cá 
 Vư ư ờn rộng, rào thư ư a khó đuổi gà 
 Cải chửa ra cây, cà mới nụ 
 Bầu vừa rụng rốn, mư ư ớp đư ư ơng hoa 
 Đầu trò tiếp khách, trầu không có 
2. Sáu câu thơ tiếp theo: 
 không có món 
 cao sang đãi bạn 
Những thứ cú sẵn - “cõy nhà lỏ vườn” 
Cỏ 
Thức ngon, sang 
Mướp 
Bầu 
Món dân dã 
Gà 
Cà 
C ó 
đầy 
đủ 
mọi 
thứ 
Cải 
Có cá. 
Như Ư ng 
Có gà. 
 Vư ư ờn rộng. 
Ao sâu . 
Khó 
bắt 
Khó 
đuổi 
=> Không có món ngon vư ư ờn nhà đãi bạn 
 Hoàn cảnh ộo le, trớ trờu 
Có cải 
Có cà 
 Chưa ra cõy 
Cà mới nụ 
Cú mướp 
Cú bầu 
Đương hoa 
Rụng rốn 
Chưa ăn được 
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa. 
Ao sâu nư ư ớc cả, khôn chài cá, 
Vư ư ờn rộng rào thư ư a, khó đuổi gà. 
Cải chửa ra cây, cà mới nụ, 
Bầu vừa rụng rốn, mưướp đư ư ơng hoa. 
Đầu trò tiếp khách, trầu không có, 
..... 
? Chỉ ra yếu tố nghợ̀ thuọ̃t được sử 
dụng trong 6 cõu thơ này 
Cách tạo tình huụ́ng : Từ chuyợ̀n lõu ngày bạn mới 
đờ́n chơi đờ̉ tác giả được giãi bày tõm sự . 
Liợ̀t kờ : Cỏ, gà, cải, cà, bõ̀u, mướp, trõ̀u 
Phép đụ́i : Cõu 3 đụ́i với cõu 4. 
 Cõu 5 đụ́i với cõu 6 
Nói quá : Sự thiờ́u thụ́n, đạm bạc được nói quá, 
cường điợ̀u đờ́n mức tụ́i đa. 
Nhịp thơ 4/3; từ chỉ trạng thỏi( chửa , mới, vừa, đương) 
Đầu trũ tiếp khỏch, trầu khụng cú 
Đầu trũ tiếp khỏch, trầu khụng cú, 
- Trầu: khụng cú 
 Cỏch núi quỏ đi, cường điệu tới 
mức tối đa. 
Tõm trạng lỳng tỳng, bối rối thể hiện sự quý mến khỏch và cuộc sống thanh đạm , gắn bú, hũa hợp với thiờn nhiờn làng quờ. 
Một vài hỡnh ảnh về Phong tục tiếp bạn từ xưa đến nay 
Dấu x ưư a thanh đạm, tình người thiết tha  
Một vài hỡnh ảnh về Phong tục tiếp bạn từ xưa đến nay 
Truyền thống, hiện đại hài hoà 
Miếng trầu, chén nưước, mặn mà nên duyên. 
Một vài hỡnh ảnh về Phong tục tiếp bạn từ xưa đến nay 
Gặp nhau tay bắt, mặt mừng 
Bao nhiêu kỉ niệm đã từng sẻ chia. 
Đã bấy lâu nay, bác tới nhà, 
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa. 
Ao sâu nư ư ớc cả, khôn chài cá, 
V ư ườn rộng rào thưa, khó đuổi gà. 
Cải chửa ra cây, cà mới nụ, 
Bầu vừa rụng rốn, mư ư ớp đ ư ương hoa. 
Đầu trò tiếp khách, trầu không có, 
Bác đến chơi đây, ta với ta. 
Ta: Chủ nhà (tỏc giả) 
Ta: khỏch (bạn) 
 Chủ - khỏch khụng cũn khoảng cỏch, chỉ cũn “ta với ta” hai người đó là một Là quan hệ gắn bú hoà hợp, vui vẻ. Tỡnh bạn sõu sắc trong sỏng vượt lờn những vật chất tầm thường. 
So sỏnh cụm từ “ ta với ta” trong bài Bạn đến chơi nhà của Nguyễn Khuyến với cụm từ “ta với ta” trong bài Qua đốo Ngang của Bà Huyện Thanh Quan? 
THẢO LUẬN NHểM 
Khỏc nhau: 
- Tỏc giả với hỡnh búng của chớnh mỡnh 
- Nỗi cụ đơn chỉ cú mỡnh với mỡnh ở nơi hoang vắng 
 Bộc lộ sự cụ đơn tuyệt đối của tỏc giả 
- Tỏc giả với bạn – tuy hai mà một 
- Tỡnh cảm chõn thành, cảm động vượt trờn mọi thứ vật chất 
 Thể hiện tỡnh bạn gắn bú, hũa hợp, thõn thiết, đậm đà 
BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ 
Giống nhau : Kết thỳc cõu bằng 3 tiếng, mở ra những cảm xỳc của tỏc giả 
Nội dung 
Nghệ thuật 
Thể hiện Nguyễn Khuyến là người hồn nhiờn, dõn dó, trong sỏng. Khẳng định tỡnh bạn chõn thành, ấm ỏp, bền chặt dựa trờn những giỏ trị tinh thần. 
Phộp đối, liệt kờ, núi quỏ  
 T ì nh huống bất ngờ, thú vị. 
 Lời thơ thuần Nôm, gi ả n dị, tự nhiên, giọng thơ hóm hỉnh. 
BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ 
III. TỔNG KẾT 
Tiết 30 : 
BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ 
 Lụt hỏi thăm bạn 
“Ai lờn thăm hỏi, bỏc Chõu Cầu 
 Lụt lội năm nay, bỏc ở đõu? 
 Mấy ổ lợn con, rày lớn bộ 
 Vài nong nếp cỏi, ngập nụng sõu?...” 
MỘT SỐ BÀI THƠ VIẾT VỀ BẠN CỦA NGUYỄN KHUYẾN 
 Rượu ngon khụng có bạn hiờ̀n 
Khụng mua khụng phải khụng tiờ̀n khụng mua. 
Cõu thơ nghĩ đắn đo khụng viờ́t 
 Viờ́t đưa ai ai biờ́t mà đưa. 
 ( Nguyờ̃n Khuyờ́n, Khóc Dương Khuờ ) 
Những cõu ca dao, tục ngữ nói vờ̀ tỡnh bạn. 
- Ra đi vừa gặp bạn hiền 
Cũng bằng ăn quả đào tiờn trờn trời 
- Rồi mựa toúc rạ rơm khụ 
Bạn về quờ bạn nơi mụ mà tỡm. 
- Tứ hải giai huynh đệ. 
TRÒ CHƠI 
GIẢI ễ CHỮ 
THấ̉ Lậ́ CHƠI NHƯ SAU 
 Cả lớp chia làm 3 đội 
 Mụ̃i đụ̣i lõ̀n lượt chọn ụ hàng ngang tương 
ứng là mụ̣t cõu hỏi liờn quan đờ́n kiờ́n thức đó học. 
Trả lời đúng mụ̃i ụ hàng ngang được 10 điờ̉m. 
 Tìm ra từ chìa khóa (ụ hàng dọc) trước 
được điểm cộng và 1 phần quà. 
T R A N N H A N T O N G 
B A N H C H U N G B A N H G I A Y 
 M I N H H U E 
N G U Y E N T R A I 
T R I E U C O N 
T I N H 
L I T H U O N G K I E T 
T H U O N N T I N H 
Q U E M E 
C O Y E M D A O 
H U E 
T R A I B A N 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
11 
12 
Ai là tác giả của bài thơ “ Thiên tr ư ờng vãn vọng ”? 
Tác giả của bài “ Đêm nay Bác không ngủ ”? 
Cô gái trong văn bản “Những câu hát than thân ví mình với hình ảnh nào? 
Ai là tác giả bài thơ “ Sông núi n ư ước Nam ” 
Điền từ vào chỗ trống: 
“ Nơi đây sống một ngưười tóc bạc 
Ngưười không con mà có  ” 
Điền từ vào chỗ trống: 
“Vần thơ của Bác vần thơ thép 
Mà vẫn mênh mông bát ngát ” 
Tác giả của bài thơ “ Côn Sơn ca ” 
Điền từ vào dấu ba chấm: 
“Đường vô xứquanh quanh. 
Non xanh nước biờ́c như tranh họa đụ̀” 
Nhân vật trữ tình xuất hiện trong bài thơ : “Cái cò lặn lội bờ sông Hỡi lấy chú tôi chăng” 
Điền từ vào dấu ba chấm: ”Chiều chiều ra đứng ngõ sau Trông về  ruột đau chín chiều” 
Điền từ vào dấu ba chấm: “Vì một lẽ  
Bác là Hồ Chí Minh” 
Loại bánh thưường xuất hiện trong ngày tết,truyền thuyết là do Lang Liêu làm? 
TRÒ CHƠI GIẢI ễ CHỮ 
HƯớNG DẫN về nhà 
- Cả lớp: Học thuộc bài thơ, ghi nhớ. Nắm nội dung và nghệ thuật bài thơ. 
- HS khỏ giỏi: Có ý kiờ́n cho rằng “bài thơ khụng chỉ ca ngợi tình bạn mà còn gợi ra khụng khí làng quờ, vườn xanh, cõy trái làng quờ Viợ̀t Nam thọ̃t tài tình”. Cho biờ́t ý kiờ́n của em... 
Soạn bài: Tĩnh dạ tứ. 
+ Đọc trước bài thơ. 
+ Trả lời cỏc cõu hỏi phần đọc – hiểu.