Bài giảng Ngữ văn 7 - Tiết 85: Thêm trạng ngữ cho câu

Tiết 85: 
THÊM TRẠNG NGỮ CHO CÂU 
I. ĐẶC ĐIỂM CỦA TRẠNG NGỮ: 
 1. Ví dụ : Xác đ ịnh trạng ngữ trong các câu sau: 
“ D ư ới bóng tre xanh, đ ã từ lâu đ ời, ng ư ời dân cày Việt Nam dựng nhà, dựng cửa, vỡ ruộng khai hoang. Tre ă n ở với ng ư ời, đ ời đ ời, kiếp kiếp 
	Tre với ng ư ời nh ư thế đ ã mấy nghìn n ă m. Một thế kỉ “ v ă n minh”, “ khai hoá” của thực dân cũng không làm ra đư ợc một tấc sắt. Tre vẫn còn phải vất vả mãi với ng ư ời. Cối xay tre nặng nề quay, từ nghìn đ ời nay, xay nắm thóc.” 
b) Vì mải ch ơ i, em quên ch ư a làm bài tập . 
c) Để xứng đ áng là cháu ngoan bác Hồ, chúng ta phải học tập và rèn luyện thật tốt. 
d) Bằng giọng nói dịu dàng, chị ấy mời chúng tôi vào nhà . 
I. ĐẶC ĐIỂM CỦA TRẠNG NGỮ: 
 2. Nhận xét: Trạng ngữ trong các câu là: 
a) “ D ư ới bóng tre xanh, đ ã từ lâu đ ời, ng ư ời dân cày Việt Nam dựng nhà, dựng cửa, vỡ ruộng khai hoang. Tre ă n ở với ng ư ời, đ ời đ ời, kiếp kiếp 
 Tre với ng ư ời nh ư thế đ ã mấy nghìn n ă m. Một thế kỉ “ v ă n minh”, “ khai hoá” của thực dân cũng không làm ra đư ợc một tấc sắt. Tre vẫn còn phải vất vả mãi với ng ư ời. Côí xay tre nặng nề quay, từ nghìn đ ời nay, xay nắm thóc.” 
b) Vì mải ch ơ i, em quên ch ư a làm bài tập . 
c) Để xứng đ áng là cháu ngoan Bác Hồ, chúng ta phải học tập và rèn luyện thật tốt 
d) Bằng giọng nói dịu dàng, chị ấy mời chúng tôi vào nhà 
D ư ới bóng tre xanh 
đ ã từ lâu đ ời 
đ ời đ ời, kiếp kiếp 
từ nghìn đ ời nay 
Vì mải ch ơ i 
Để xứng đ áng là cháu ngoan Bác Hồ 
Bằng giọng nói dịu dàng 
 Các trạng ngữ vừa tìm đư ợc bổ sung nội dung gì cho câu? 
I. Đặc đ iểm của trạng ngữ 
2. Nhận xét: Các nội dung mà trạng ngữ bổ sung cho câu 
a) D ư ới bóng tre xanh 
 đ ã từ lâu đ ời 
 đ ời đ ời, kiếp kiếp 
 từ nghìn đ ời nay 
b) Vì mải ch ơ i 
c) Để xứng đ áng là cháu ngoan bác Hồ 
d) Bằng giọng nói dịu dàng 
Bổ sung thông tin về n ơ i chốn 
bổ sung thông tin về thời gian 
bổ sung thông tin về mục đ ích 
Bổ sung thông tin về nguyên nhân 
bổ sung thông tin về cách thức 
 Trạng ngữ bổ sung thông tin về thời gian, n ơ i chốn, mục đ ích nguyên nhân, ph ươ ng tiện, cách thức cho nòng cốt câu 
Xác đ ịnh vị trí trạng ngữ trong các câu ở ví dụ (a)? 
a) “ D ư ới bóng tre xanh , đ ã từ lâu đ ời , ng ư ời dân cày Việt Nam dựng nhà, dựng cửa, vỡ ruộng khai hoang. 
Tre ă n ở với ng ư ời, đ ời đ ời, kiếp kiếp  
Côí xay tre nặng nề quay, từ nghìn đ ời nay , xay nắm thóc.” 
đ ầu câu 
cuối câu 
giữa câu 
 Vị trí của trang ngữ khá linh hoạt có thể đ ứng ở đ ầu câu, giữa câu hoặc cuối câu 
Có thể chuyển các câu trên sang những vị trí nào trong câu? 
a) D ư ới bóng tre xanh , đ ã từ lâu đ ời , ng ư ời dân cày Việt Nam dựng nhà, dựng cửa, vỡ ruộng khai hoang. 
Ng ư ời dân cày Việt Nam, d ư ới bóng tre xanh , đ ã từ lâu đ ời , dựng nhà, dựng cửa, vỡ ruộng khai hoang. 
Ng ư ời dân cày Việt Nam dựng nhà, dựng cửa, vỡ ruộng khai hoang, d ư ới bóng tre xanh , đ ã từ lâu đ ời 
b) Tre ă n ở với ng ư ời, đ ời đ ời, kiếp kiếp  
Đời đ ời, kiếp kiếp tre ă n ở với ng ư ời 
Tre đ ời đ ời, kiếp kiếp ă n ở với ng ư ời 
c) Côí xay tre nặng nề quay, từ nghìn đ ời nay , xay nắm thóc. 
Từ nghìn đ ời nay , cối xay tre nặng nề quay, xay nắm thóc 
Cối xay tre nặng nề quay xay nắm thóc từ nghìn đ ời nay 
Giữa trạng ngữ với chủ ngữ và vị ngữ th ư ờng có một quãng nghỉ khi nói hoặc một dấu phẩy khi viết 
Giữa trạng ngữ với chủ ngữ và vị ngữ đư ợc phân cách với nhau nh ư thế nào khi nói, khi viết? 
2. Ghi nhớ: 
- Về ý nghĩa: 
 Trạng ngữ đư ợc thêm vào câu đ ể xác đ ịnh thời gian, n ơ i chốn, nguyên nhân mục đ ích, ph ươ ng tiện, cách thức diễn ra sự việc nêu trong câu. 
- Về hình thức: 
Trạng ngữ có thể đ ứng đ ầu câu, cuối câu hay giữa câu 
Giữa trạng ngữ với chủ ngữ và vị ngữ th ư ờng có một quãng nghỉ khi nói hoặc một dấu phẩy khi viết. 
Bài tập nhanh 
Thêm các loại trạng ngữ cho câu sau: 
 Lúa chết rất nhiều. 
Gợi ý: 
 Ngoài đ ồng 
 N ă m nay 
 Vì rét 
N ă m nay, ngoài đ ồng, lúa chết rất nhiều, vì rét 
lúa chết rất nhiều 
L ư u ý: Thêm trạng ngữ cho câu là một cách mở rộng câu, làm nội dung câu phong phú h ơ n 
II. Luyện tập 
1. Hãy cho biết trong câu nào cụm từ mùa xuân làm trạng ngữ. Trong những câu còn lại cụm từ mùa xuân đ óng vai trò gì? 
 a) Mùa xuân của tôi- mùa xuân của Bắc Việt , mùa xuân của Hà Nội- là mùa xuân có m ư a riêu riêu, gió lành lạnh, có tiếng nhạn kêu trong đ êm xanh. 
	 Cụm từ mùa xuân làm chủ ngữ và vị ngữ trong câu 
 b) Mùa xuân, cây gạo gọi đ ến bao nhiêu là chim ríu rít. 
 Cụm từ mùa xuân làm trạng ngữ trong câu 
 c) Tự nhiên nh ư thế: ai cũng chuộng mùa xuân 
 Cụm từ mùa xuân làm phụ ngữ trong cụm đ ộng từ 
 d) Mùa xuân! Mỗi khi hoạ mi tung ra những tiếng hót 	vang lừng, mọi vật nh ư có sự thay đ ổi kì diệu. 
 Cụm từ mùa xuân là câu đ ặc biệt 
Bài tập 2: 
Bài tập 2 : 
Tìm trạng ngữ trong bài tập 2 (SGK Trang40) các câu sau và phân loại trạng ngữ vừa tìm đư ợc 
ĐÁP ÁN : 
a -1 : , nh ư báo tr ư ớc về một thức quà thanh nhã và tinh khiết 	 
, khi đ i qua những cánh đ ồng xanh, mà hạt thóc nếp đ ầu tiên làm trĩu thân lúa còn t ươ i 
a - 2 : Trong cái vỏ xanh kia 
	 D ư ới ánh nắng, 	 
b - : với khả n ă ng thích ứng với hoàn cảnh lịch sử nh ư chúng ta nói trên đ ây 
T/N chỉ cách thức 
T/N chỉ thời gian 
T/N chỉ đ ịa đ iểm 
T/N chỉ n ơ i chốn 
T/N chỉ cách thức 
- Học thuộc ghi nhớ ( SGK/39 ) 
- Làm bài tập 3 bSGK/40 
- Chuẩn bị bài “Thêm trạng ngữ cho câu.(tt)” 
- Công dụng của trạng ngữ SGK/45,46 
- Tách trạng ngữ thành câu riêngSGK/46,47 
- Làm bài tâp ở phần luyện tập SGK/ 47,48 
Hướng dẫn về nhà 
Chúc các em học tốt. 
Ch úc sức khỏe quý thầy cô.