Bài giảng Ngữ văn 8 - Bài: Trường từ vựng - Trương Thụy Thanh Tuyết

01 
Khôûi ñoäng 
02 
Hình thaønh kieán thöùc 
Đọc đoạn trích và trả lời câu hỏi: (SGK/21) 
Mẹ tôi lấy vạt áo nâu thấm nước mắt cho tôi rồi xốc nách tôi lên xe. Đến bấy giờ tôi mới kịp nhận ra mẹ tôi không còm cõi xơ xác quá như cô tôi nhắc lại lời người họ nội của tôi. Gương mặt mẹ vẫn tươi sáng với đôi mắt trong và nước da mịn, làm nổi bật màu hồng của hai gò má . Hay tại sự sung sướng bỗng được trông nhìn và ôm ấp cái hình hài máu mủ của mình mà mẹ tôi lại tươi đẹp như thuở còn sung túc? Tôi ngồi trên đệm xe, đùi áp đùi mẹ tôi, đầu ngả vào cánh tay mẹ tôi, tôi cảm thấy những cảm giác ấm áp đã bao lâu mất đi bỗng lại mơn man khắp da thịt. Hơi quần áo mẹ tôi và những hơi thở ở khuôn miệng xinh xắn nhai trầu phả ra lúc đó thơm tho lạ thường 
Những từ màu vàng trong đoạn trích có nét nghĩa chung nào? 
GV: Tröông Thuïy Thanh Tuyeát 
mặt 
mắt 
da 
gò má 
đùi 
đầu 
cánh tay 
miệng 
* Ví dụ: SGK/21 
TRƯỜNG 
TỪ 
VỰNG 
đều chỉ một bộ phận của cơ thể 
c ó chung một nét nghĩa 
01 
02 
Tập hợp những từ 
Có ít nhất một nét chung về nghĩa 
GV: Tröông Thuïy Thanh Tuyeát 
* Ví dụ: SGK/21 
Các bộ phận 
Đặc điểm 
Bệnh, tật 
Hoạt động 
l òng đen, 
lòng trắng, 
con ngươi, 
lông mi, 
lông mày 
q uáng gà, 
cận thị, 
viễn thị.. 
t inh anh, 
đờ đẫn, 
lờ đờ, 
mù, 
lòa, 
ti hí, 
hấp háy 
n hìn, 
trông, 
liếc, 
nhòm 
* Lưu ý: 
GV: Tröông Thuïy Thanh Tuyeát 
* Ví dụ: SGK/21 
* Lưu ý: 
01 
02 
03 
04 
05 
06 
NGỌT 
Tröôøng 
muøi vò 
Tröôøng 
aâm thanh 
Tröôøng 
thoøi tieát 
ngoït 
c ay, ñaéng, maën, chaùt 
n goït ngaøo 
d òu eâm, the theù, choùi tai 
reùt ngoït 
h anh, aåm öôùt, noùng böùc 
GV: Tröông Thuïy Thanh Tuyeát 
* Ví dụ: SGK/21 
* Lưu ý: 
Con chó tưởng chủ mắng, vẫy đuôi mừng để lấy lòng chủ. Lão Hạc nạt to hơn nữa: 
 - Mừng à? Vẫy đuôi à? Vẫy đuôi thì cũng giết! Cho cậu chết! 
 Thấy lão sừng sộ quá, con chó vừa vẫy đuôi vừa chực lảng . Nhưng lão vội nắm lấy nó, ôm đầu nó, đập nhè nhẹ vào lưng nó và dấu dí: 
 - À không! À không ! Không giết cậu Vàng đâu nhỉ?... Cậu Vàng của ông ngoan lắm! Ông không cho giết Ông để cậu Vàng ông nuôi 
 (Nam Cao- “Lão Hạc ”) 
GV: Tröông Thuïy Thanh Tuyeát 
* Ví dụ: SGK/21 
* Lưu ý: 
Một trường từ vựng có thể có nhiều trường từ vựng nhỏ. 
Một trường từ vựng có thể bao gồm những từ khác biệt nhau về từ loại. 
Một từ có thể thuộc nhiều trường từ vựng khác nhau. 
Trong thơ văn cũng như trong cuộc sống hàng ngày, người ta thường dùng cách chuyển trường từ vựng để tăng thêm tính nghệ thuật của ngôn từ 
GV: Tröông Thuïy Thanh Tuyeát 
 THẢO LUẬN 
Xe 
Tàu 
Máy 
bay 
Phương 
tiện 
di chuyển 
hơi 
máy 
đạp 
taäp hôïp caùc töø coù quan heä so saùnh veà phaïm vi nghóa roäng hay heïp 
caùc töø phaûi cuøng töø loaïi 
taäp hôïp nhöõng töø coù ít nhaát moät neùt chung veà nghóa 
caùc töø coù theå khaùc nhau veà töø loaïi. 
GV: Tröông Thuïy Thanh Tuyeát 
Ghi nhôù 
SGK/21 
GV: Tröông Thuïy Thanh Tuyeát 
03 
Luyeän taäp 
BT 2 
SGK/ 23 
Hãy đặt tên trường từ vựng cho mỗi từ dưới đây: 
01 
02 
03 
lưới, đơm, vó 
tủ, rương, hòm , chai , lọ 
đá, đạp, giẫm, xéo 
04 
05 
06 
buồn, vui, phấn khởi, sợ 
hiền lành, độc ác, cởi mở 
bút máy, bút bi, bút chì 
GV: Tröông Thuïy Thanh Tuyeát 
BT 4 
SGK/ 23 
Xếp các từ mũi, nghe, tai, thính, điếc, thơm, rõ vào đúng trường từ vựng của nó theo bảng sau: 
Khöùu giaùc 
Thính giaùc 
GV: Tröông Thuïy Thanh Tuyeát 
BT 5 
SGK/ 23 
Tìm các trường từ vựng của mỗi từ sau đây: lưới, lạnh, tấn công 
löôùi 
Tröôøng 
duïng cuï 
Tröôøng 
phöông aùn 
Tröôøng 
 hoaït ñoäng 
taám löôùi 
s a löôùi 
l öôùi caù 
laïnh 
Tröôøng 
t ính chaát 
Tröôøng 
nhieät ñoä 
Tröôøng 
 tính tình 
n guoäi laïnh 
laïnh leõo 
laïnh luøng 
Taán 
coâng 
Tröôøng 
t heå thao 
Tröôøng 
quaân söï 
Tröôøng 
 hoaït ñoäng 
GV: Tröông Thuïy Thanh Tuyeát 
BT 6 
SGK/ 23 
Trong đoạn thơ sau, các từ in đậm được chuyển từ trường từ vựng nào sang trường từ vựng nào? 
Ruộng rẫy là chiến trường , 
Cuốc cày là vũ khí , 
Nhà nông là chiến sĩ , 
Hậu phương thi đua với tiền phương 
( Hồ Chí Minh) 
04 
Vaän duïng 
Viết đ oạn văn (12 – 15 câu) có sử dụng trường từ vựng "trường học" 
Viết đ oạn văn (12 – 15 câu) có sử dụng trường từ vựng “ thể thao " 
Viết đ oạn văn (12 – 15 câu) có sử dụng trường từ vựng “ tuổi trẻ " 
GV: Tröông Thuïy Thanh Tuyeát 
Daën doø 
GV: Tröông Thuïy Thanh Tuyeát