Bài giảng Ngữ văn 9 - Bài: Các thành phần biệt lập (Tiếp theo)

Xác định thành phần biệt lập đã học trong những 
câu sau: 
 A Này, em làm bài tập chưa? 
B Thưa cô , em làm bài rồi ạ. 
 C Chắc là, trong học kì 2 lớp mình sẽ cố gắng hơn. 
 D Trời ơi! Chỉ còn có năm phút. 
VÍ DỤ: 
 A. - Này, em đã làm bài tập chưa? 
 B. - Thưa cô, em làm bài xong rồi ạ. 
Bài tập 1: Tìm thành phần gọi – đáp trong các đoạn trích sau và cho biết mục đích. 
a,- Này , bảo bác ấy có trốn đi đâu thì trốn. Chứ cứ nằm đấy, chốc nữa họ vào thúc sưu, không có, họ lại đánh trói thì khổ. Người ốm rề rề như thế, nếu lại phải một trận đòn, nuôi mấy tháng cho hoàn hồn. 
 Vâng , cháu cũng đã nghĩ như cụ. Nhưng để cháo nguội, cháu cho nhà cháu ăn lấy vài húp cái đã. Nhịn suông từ sáng hôm qua tới giờ còn gì . 
 (Ngô Tất Tố, Tắt đèn ) 
b. Bạn Lan – lớp trưởng, đang đi tới. 
VÍ DỤ: 
b, Bạn Lan – lớp trưởng , đang đi tới. 
 a) Lão không hiểu tôi, tôi nghĩ vậy, và tôi càng buồn lắm. 
 (Nam Cao, Lão Hạc) 
 b) Hay lắm, cảm ơn các bạn! – Đại đội trưởng lại cảm ơn – Cả đơn vị đang làm đường cho một trung đoàn tên lửa qua rừng. 
 (Lê Minh Khuê, Những ngôi sao xa xôi) 
 c) Truyện Kiều (Nguyễn Du) là một kiệt tác truyện thơ Nôm viết bằng thể lục bát dựa theo tác phẩm Kim Vân Kiều truyện của nhà văn Thanh Tâm Tài Nhân. 	 
 a) Lão không hiểu tôi , tôi nghĩ vậy, và tôi càng buồn lắm. 
 (Nam Cao, Lão Hạc) 
 b) Hay lắm, cảm ơn các bạn! – Đại đội trưởng lại cảm ơn – Cả đơn vị đang làm đường cho một trung đoàn tên lửa qua rừng. 
 (Lê Minh Khuê, Những ngôi sao xa xôi) 
 c) Truyện Kiều (Nguyễn Du) là một kiệt tác truyện thơ Nôm viết bằng thể lục bát dựa theo tác phẩm Kim Vân Kiều truyện của nhà văn Thanh Tâm Tài Nhân 	 
Bài tập 2 (SGK): Tìm thành phần gọi đáp trong câu ca dao sau 
và cho biết lời gọi – đáp đó hướng đến ai. 
Bầu ơi thương lấy bí cùng, 
 Tuy rằng khác giống, nhưng chung một giàn. 
 Hình ảnh ẩn dụ 
 Thảo luận nhóm đôi (3 phút) 
Bài tập 3: Tìm thành phần phụ chú trong đọan trích sau và cho biết chúng bổ sung cho điều gì? 
Chúng tôi, mọi người – kể cả anh, đều tưởng con bé sẽ đứng yên đó thôi. 
(Nguyễn Quang Sáng – Chiếc lược ngà) 
d) Cô bé nhà bên ( có ai ngờ) 
 Cũng vào du kích 
 Hôm gặp tôi vẫn cười khúc khích 
 Mắt đen tròn (thương thương quá đi thôi). 
(Giang Nam, Quê hương) 
Bài tập: Đóng vai 
Sử dụng thành phần gọi – đáp để tạo lập và duy trì cuộc thoại . (Khoảng từ 3 – 5 câu thoại) 
Nhóm 1 : Giao tiếp vai trên – dưới. 
 Nhóm 2 : Giao tiếp vai ngang hàng. 
Tiêu chí bình chọn: 
* Hình thức: 
Là một đoạn hội thoại ngắn. 
Diễn thoại tự nhiên, hấp dẫn, diễn cảm. 
* Nội dung: 
Đảm bảo số lượng từ 3 – 5 câu thoại. 
Sử dụng thành phần gọi – đáp để tạo lập và duy trì cuộc thoại. 
Sử dụng đúng vai giao tiếp theo yêu cầu của nhóm. 
Này ! Để mẹ r ửa chân cho con nhé! 
 Vâng ạ ! Con cảm ơ n mẹ. 
Th ư a mẹ ! 
Con r ửa chân cho mẹ nhé !. 
Ừ .Mẹ cảm ơ n con. 
Ê ! Mày định lấy sách của tao luôn hả ? 
Ừ đấy ! Mày làm 
gì tao. 
 Thái độ suồng sã, cách ứng xử thiếu tế nhị. 
Những hình ảnh dưới đây nói về vấn đề gì? 
Bài tập 5: (SGK) 
	a. Viết đoạn văn ngắn (từ 8 - 10 câu) trình bày suy nghĩ của em về việc thanh niên với vấn đề bảo vệ môi trường, trong đó có sử dụng thành phần phụ chú. 
 b. Đặt một câu có sử dụng thành phần phụ chú. 
Củng cố 
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ 
 Về nhà học bài, xem lại ví dụ, bài tập và làm tiếp bài tập còn lại. 
 Lập bảng so sánh điểm giống và điểm khác của các thành phần biệt lập đã học. 
Chuẩn bị bài “ Nghĩa tường minh và hàm ý ”. 
 Chân thành cảm ơn các thầy cô 
 và các em học sinh