Bộ đề khảo sát học sinh giỏi môn Ngữ văn 6

KHẢO SÁT HỌC SINH GIỎI CẤP HUYỆN
NĂM HỌC 2012-2013
Môn: Ngữ văn 6
Câu 1. 4 điểm Trong bài thơ “Mẹ ốm”, nhà thơ Trần Đăng Khoa viết: 
“Nắng mưa từ những ngày xưa
Lặn trong đời mẹ bây giờ chưa tan”
 a) Em hiểu nghĩa của từ "nắng mưa" trong câu thơ trên như thế nào ?
 b) Nêu nét đặc sắc về nghệ thuật của việc sử dụng từ "lặn" trong câu thơ thứ 2 ?
Câu 2. 6 điểm 
	 “Tre xanh
	 Xanh tự bao giờ
 Chuyện ngày xưa đã có bờ tre xanh
Thân gầy guộc, lá mong manh
Mà sao nên lũy nên thành tre ơi ?
Ở đâu tre cũng xanh tươi
Cho dù đất sỏi đất vôi bạc màu !”
 (Trích bài thơ “Tre Việt Nam” - Nguyễn Duy)
Em hãy trình bày cảm nhận của mình về những dòng thơ trên.
Câu 3. 10 điểm
	Đứng lặng giờ lâu trước nấm mồ của Dế Choắt, Dế Mèn nghĩ về bài học đường đời đầu tiên và ân hận vô cùng. 
	Qua văn bản “Bài học đường đời đầu tiên” (Sách Ngữ văn 6, tập hai – Nhà xuất bản Giáo dục), em hãy thay lời Dế Mèn kể lại bài học đường đời đầu tiên ấy.
HƯỚNG DẪN CHẤM
BÀI KHẢO SÁT HỌC SINH GIỎI CẤP HUYỆN
NĂM HỌC 2012-2013
Môn: Ngữ văn 6
I. Hướng dẫn chung
- Giáo viên cần nắm vững yêu cầu của hướng dẫn chấm để đánh giá tổng quát bài làm của học sinh, tránh trường hợp đếm ý cho điểm hoặc bỏ sót ý trong bài làm của học sinh.
- Do đặc trưng của môn Ngữ văn nên giáo viên cần chủ động, linh hoạt trong việc vận dụng đáp án và thang điểm; khuyến khích những bài viết có sáng tạo, có ý tưởng riêng và giàu chất văn.
- Giáo viên cần vận dụng đầy đủ các thang điểm. Điểm toàn bài tính đến 0,25 điểm (không làm tròn).
II. Đáp án và thang điểm
Câu 1. 4 điểm 
a) Giải nghĩa từ "nắng mưa" trong câu thơ: 2 điểm
 - Nghĩa gốc: Chỉ hiện tượng của thời tiết: nắng và mưa.	 	1điểm
 - Nghĩa chuyển: Chỉ những gian lao, vất vả, khó nhọc trong cuộc đời.	1điểm
b) Nêu nét đặc sắc về nghệ thuật của việc sử dụng từ "lặn" trong câu thơ thứ 2
 Học sinh có thể nêu các ý kiến khác nhưng phải làm rõ được nét đặc sắc về nghệ thuật dùng từ “lặn” trong câu thơ với nội dung cơ bản như sau: 
- Với việc sử dụng từ “lặn”, câu thơ thể hiện được sự gian lao, vất vả trong cuộc đời người mẹ, nhưng khắc sâu, nhấn mạnh hơn sự gian lao, vất vả của người mẹ trong cuộc sống; 	1 điểm
 - Qua đó thấy được nỗi gian truân, cực nhọc của đời mẹ không thể thay đổi, bù đắp (nếu thay bằng các từ: ngấm, thấm,... thì nỗi vất vả chỉ thoảng qua, có thể tan biến đi...)	1 điểm
Câu 2. 6 điểm 
Em hãy trình bày cảm nhận của mình về những dòng thơ trên
 Mượn đặc điểm của loài cây làm hình tượng ẩn dụ nhằm thể hiện phẩm chất, cốt cách của một tầng lớp người hay một dân tộc là biện pháp nghệ thuật  của văn học phương Đông nói chung, văn học Việt Nam nói riêng. Với học sinh lớp 6, không yêu cầu cao trong cảm thụ thơ, không yêu cầu học sinh phân tích đoạn thơ.
 Học sinh có thể trình bày cảm nhận theo nhiều cách khác nhau, nhưng phải nêu được những ý cơ bản như sau: 
 - Bài thơ “Tre Việt Nam” được Nguyễn Duy sáng tác vào những năm 1971-1972, khi cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của dân tộc ta đang ở giai đoạn quyết liệt nhất, phải tập trung sức người, sức của, ý chí và tinh thần, lực lượng của toàn dân tộc để chiến đấu, giành thắng lợi cuối cùng.	1 điểm
 - Tác giả mở đầu bài thơ như một câu hỏi, gợi lại “chuyện ngày xưa” trong cổ tích để khẳng định cây tre đã gắn bó bao đời với con người Việt Nam:	1 điểm
 	 “Tre xanh
	 Xanh tự bao giờ
 Chuyện ngày xưa đã có bờ tre xanh”
 - Trong thế giới tự nhiên bao la có muôn vàn loài cây, nhưng có lẽ chỉ có cây tre là gần gũi, thân thuộc nhất đối với con người. Tre gắn bó, hữu ích và trở thành hình ảnh thiêng liêng trong tâm thức người Việt Nam tự bao đời, loài tre mộc mạc, bình dị mà có sức sống mãnh liệt:	1 điểm
“Thân gầy guộc, lá mong manh
 Mà sao nên luỹ nên thành tre ơi
 - Vượt lên những điều  kiện tự nhiên  khắc nghiệt đất sỏi, đất vôi, đất nghèo, đất bạc màu tre vẫn thích nghi để xanh tươi, sinh sôi trường tồn, và dựng nên thành luỹ vững bền không sức mạnh nào có thể tàn phá, huỷ diệt. Đây là nét đặc trưng  tiêu biểu nhất về phẩm chất của con người Việt Nam: 	1 điểm
 “Ở đâu tre cũng xanh tươi
 	Dù cho đất sỏi đất vôi bạc màu”
 - Ý khái quát: Chọn hình tượng cây tre làm đối tượng phản ánh, qua đó khái quát nên những phẩm chất tốt đẹp, quý báu của con người Việt Nam, dân tộc Việt Nam  được chắt lọc, kết tinh trong suốt chiều dài lịch sử. Đối lập với sự nhỏ bé mong manh về thể chất, vật chất là vẻ đẹp tâm hồn, sức mạnh tinh thần. Không chỉ dừng lại ở đó, đoạn thơ đã thể hiện hình ảnh giản dị mộc mạc mà cụ thể sinh động của cây tre mang ý nghĩa biểu trưng cho tính cách Việt Nam, cho dân tộc Việt Nam	2 điểm
 Câu 3. 10 điểm 
 Học sinh thực hiện các yêu cầu sau:
1. Về kĩ năng:
 - Bài văn có bố cục đầy đủ, chữ viết cẩn thận, đúng chính tả.
 - Vận dụng đúng phương pháp làm văn tự sự (cụ thể: kể chuyện tưởng tượng).
 - Bài văn có cảm xúc, có lời kể, đúng ngôi kể, thứ tự kể hợp lí và sáng tạo.
2. Về kiến thức: 
 - Yêu cầu hs nhập vai vào nhân vật của câu chuyện (Dế Mèn) để kể lại câu chuyện và nói lên cảm nghĩ, tâm trạng của Dế Mèn. Tâm trạng đó được biểu hiện qua suy nghĩ, cử chỉ, thái độ, những ăn năn của Dế Mèn
3. Yêu cầu cụ thể: 
Mở bài:	2 điểm 
 - Giới thiệu hoàn cảnh xảy ra câu chuyện. 
Thân bài:	6 điểm 
 - Kể lại diễn biến câu chuyện, tâm trạng qua suy nghĩ, cử chỉ, thái độ, những ăn năn của Dế Mèn trong đó có kết hợp tự miêu tả và miêu tả các nhân vật khác trong câu chuyện, miêu tả cảnh
Kết bài:	2 điểm 
 - Kết thúc câu chuyện. Khắc sâu bài học đường đời đầu tiên 
4) Vận dụng cho điểm:
Điểm 9 -10: Hiểu đề sâu sắc. Đáp ứng được hầu hết các yêu cầu về nội dung và phương pháp. Vận dụng tốt văn kể chuyện để kể lại câu chuyện theo trí tưởng tượng, có kết hợp với miêu tả. Trình bày và diễn đạt tốt, bố cục rõ, chữ viết đẹp, bài làm có cảm xúc và sáng tạo.
Điểm 7 - 8: Hiểu đề. Cơ bản đáp ứng được các yêu cầu của đề. Biết vận dụng văn kể chuyện để kể lại câu chuyện theo trí tưởng tượng, có kết hợp với miêu tả. Trình bày và diễn đạt tương đối tốt, bố cục rõ, bài làm có cảm xúc nhưng còn đôi chỗ kể chưa sáng tạo Có thể mắc một số lỗi nhỏ về chính tả và ngữ pháp.
Điểm 5 - 6: Tỏ ra hiểu đề. Đáp ứng được các yêu cầu về nội dung và phương pháp. Vận dụng văn kể chuyện tưởng tượng chưa tốt, có miêu tả các nhân vật và khung cảnh nhưng chưa rõ, nhiều chỗ còn lan man. 
Điểm 3 - 4: Chưa hiểu yêu cầu của đề bài, chưa biết vận dụng văn kể chuyện để kể lại một câu chuyện theo trí tưởng tượng, có nhiều đoạn lạc sang kể lể lan man, lủng củng, hoặc sao chép lại văn bảnCòn mắc lỗi về chính tả và ngữ pháp.
Điểm 1 - 2: Chưa hiểu yêu cầu của đề bài, không biết vận dụng văn kể chuyện để kể lại một câu chuyện theo trí tưởng tượng, có nhiều đoạn lạc đề, lủng củng 
Điểm 0: Bài để giấy trắng.
ĐỀ THI KHẢO SÁT HSG
Môn: Ngữ văn lớp 6
Đề bài:
Câu 1: Thế nào là kết thúc có hậu trong chuyện cổ tích? Vì sao nhân dân lao động lại thích kết thúc có hậu? (2 điểm)
Câu 2: Viết hai đoạn văn trình bày những suy nghĩ của em về hai chi tiết: tiếng đàn và niêu cơm trong truyện Thạch Sanh. (2 điểm)
Câu 3: Bốn truyện truyền thuyết về thời đại Hùng Vương được học trong chương trình Ngữ văn 6- kì I đã để lại trong em những ấn tượng sâu sắc về nguồn gốc dân tộc và công cuộc dựng nước, giữ nước thời các vua Hùng.
Em hãy kể một câu chuyện tổng hợp về thời các vua Hùng bằng cách xâu chuỗi các sự việc chính trong bốn truyện truyền thuyết ấy? (6 điểm)
------------------Hết-------------------
HƯỚNG DẪN CHẤM KHẢO SÁT HSG
Môn : ngữ văn lớp 6
Câu 1: (2 điểm)
- Truyện cổ tích thường mang tinh thần lạc quan, có hậu , trong đó kết thúc bao giờ cũng là kết thúc có hậu: cái thiện chiến thắng hoặc được tôn vinh, cái ác bị tiêu trừ hoặc bị chế giễu
- Nhân dân thích kết thúc có hậu vì nó thể hiện quan niệm “ ở hiền gặp lành ’’, “gieo gió gặt bão” của nhân dân ta. Chỉ có kết thúc như vậy mới thỏa mãn ước mơ, niềm tin của nhân dân: những người bất hạnh cuối cùng cũng được hưởng hạnh phúc, kẻ xấu, kẻ ác cuối cùng cũng bị trừng trị thích đáng
Câu 2: (2 điểm): Câu trả lời phải đạt được 2 ý cơ bản sau:
- Tiếng đàn kì diệu ẩn chứa nhiều ý nghĩa. Trước hết đó là tiếng đàn tượng trưng cho tình yêu. Nhờ tiếng đàn mà công chúa khỏi câm và nhận ra ân nhân của mình. Tiếng đàn thần ấy còn là đại diện cho công lí: Thạch Sanh được giải oan. Lí thông bị vạch tội. Không chỉ vậy, đó còn là tiếng đàn nhân đạo, yêu chuộng hòa bình. Tiếng đàn đó có thể cảm hóa con người, đẩy lùi chiến tranh. Tiếng đàn khẳng định tài năng, tâm hồn, tình cảm của chàng dũng sĩ có tâm hồn nghệ sĩ.
- Niêu cơm thần cũng là một chi tiết tưởng tượng giàu ý nghĩa. Niêu cơm có khả năng phi thường, cứ ăn hết lại đầy làm quân sĩ 18 nước chư hầu lúc coi thường, chế giễu,nhưng sau đó phải ngạc nhiên, khâm phục. Cùng với tếng đàn kì diệu, niêu cơm thần đã cảm hóa hoàn toàn kẻ thù và để lại lòng khâm phục trong lòng họ. Vì thế niêu cơm thần tượng trưng cho tình thương, lòng nhân ái, ước vọng đoàn kết, và tư tưởng yêu hòa bình của nhân dân ta. Ngoài ra, hình ảnh đó còn mang ước mơ lãng mạn về sự no đủ của cư dân nông nghiệp Việt Nam. Nếu có được niêu cơm “ăn hết lại đầy” thì lao động của con người sẽ đỡ vất vả hơn, mọi nười sẽ đều được no đủ, hạnh phúc.
Câu 3: (6 điểm)
* Lưu ý: Đây là kiểu bài tổng hợp kể lại các truyện đã học bằng cách xâu chuỗi các sự việc chính theo trình tự thời gian. Như vậy các sự kiện mới nối tiếp nhau một cách tự nhiên.
- Yêu cầu: HS xác định đúng bốn truyện truyền thuyết về thời đại Hùng Vương đã học: Con Rồng cháu Tiên, Bánh chưng bánh giầy, Thánh Gióng, Sơn Tinh, Thủy Tinh.
+ Sắp xếp thứ tự kể các sự việc chính ở truyện theo trình tự thời gian: Con Rồng cháu Tiên-> Thánh Gióng-> Bánh chưng bánh giầy-> Sơn Tinh, Thủy Tinh.
+ Các sự việc chính cần kể được ở mỗi truyện:
1. LLQ và Âu Cơ kết duyên vợ chồng đẻ ra bọc trăm trứng, nở trăm con, chia con cai quản địa phương, lập ra nước Văn Lang bắt đầu các thời Vua Hùng. Người Việt Nam tự hào về nguồn gốc đẹp đẽ, cao quý “Con Rồng cháu Tiên”.
2. Đến thời Vua Hùng thứ 6, giặc Ân xâm lược, cậu bé làng Gióng ra đời, lớn lên kì lạ vươn vai thành tráng sĩ đánh tan giặc rồi bay về trời Vua nhớ công ơn phong là Phù Đổng Thiên Vương đó là Thánh Gióng- người anh hùng chống giặc ngoại xâm trong mơ ước của nhân dân.
3. Sang đời Hùng Vương thứ 7, vua chọn người con nối ngôi. Lang Liêu làm bánh chưng, bánh giầy Được truyền ngôi. Chàng là người anh hùng sáng tạo văn hóa- phong tục tập quán tốt đẹp ấy còn được gìn giữ và lưu truyền đến muôn đời.
4. Tới đời Hùng Vương thứ 18, Sơn Tinh, Thủy Tinh đều muốn lấy được Mị Nương làm vợ. Trận giao tranh của họ diễn ra ác liệt. Son Tinh chiến thắng, Thủy Tinh hàng năm dâng nước đánh ghen nhưng đều thất bại. Son Tinh là biểu tượng của người anh hùng trị thủy, là ước mơ chế ngự thiên nhiên của người xưa.
* Khi kể cần có cảm hứng, có thể kể trực tiếp, có thể gián tiếp tạo ra tình huống kể cho câu chuyện hấp dẫn. cần thể hiện được lòng tự hào về nguồn cội của dân tộc, khí phách của cha ông và lòng biết ơn đối với các vua Hùng.
***********************************************************
 PHßNG GD&§T ®Ò thi chän häc sinh giái líp 6 
 NGA S¥N N¨m häc 2010-2011
 M«n thi: Ng÷ v¨n 
 §Ò bµi
 C©u 1: ( 3 ®iÓm)
 Trong v¨n b¶n Bµi häc ®­êng ®êi ®Çu tiªn ( trÝch DÕ mÌn phiªu l­u ký) cña nhµ v¨n T« Hoµi cã ®o¹n:
 “ Ch­a nghe hÕt c©u, t«i ®· hÕch r¨ng lªn, x× mét h¬i râ dµi. Råi, víi ®iÖu bé khinh khØnh, t«i m¾ng:
 - Høc! Th«ng ng¸ch sang nhµ ta? DÔ nghe nhØ! Chó mµy h«i nh­ có mÌo thÕ nµy, ta nµo chÞu ®­îc. Th«i, im c¸i ®iÖu h¸t m­a dÇm sïi sôt Êy ®i. §µo tæ n«ng th× cho chÕt!
 T«i vÒ, kh«ng mét chót bËn t©m.”
 ( Ng÷ v¨n 6, tËp 2, NXBGD-2008)
a. §o¹n v¨n trªn cã bao nhiªu c©u? Ghi l¹i mçi c©u thµnh mét dßng ®éc lËp.
 b. C¨n cø vµo dÊu c©u vµ dùa vµo ph©n lo¹i c©u theo môc ®Ých nãi th× mçi c©u trong ®o¹n v¨n trªn thuéc kiÓu c©u g×?
C©u 2: ( 3 ®iÓm )
 Sau khi bµi th¬ §ªm nay B¸c kh«ng ngñ ra ®êi vµ ®­îc ®­a vµo ch­¬ng tr×nh s¸ch Gi¸o khoa Ng÷ v¨n 6 tËp 1, nhµ th¬ Minh HuÖ cã ý ®Þnh söa l¹i hai c©u th¬: M¸i lÒu tranh x¬ x¸c thµnh LÒu tranh s­¬ng phñ b¹c; Manh ¸o phñ lµm ch¨n thµnh Manh ¸o cò lµ ch¨n. Theo em t¹i sao nhµ th¬ l¹i kh«ng söa n÷a? 
C©u 3 : ( 6 ®iÓm )
 Trong bµi th¬ L­îm cña Tè H÷u ( Ng÷ v¨n 6, tËp 2) lµ thÓ th¬ 4 ch÷ gåm 15 khæ th¬, nh­ng cã khæ th¬ ®­îc cÊu t¹o ®Æc biÖt:
 Ra thÕ
L­îm ¬i!
vµ l¹i cã khæ th¬ chØ cã 1 c©u:
 L­îm ¬i cßn kh«ng?
 Em h·y ph©n tÝch t¸c dông cña c¸ch diÔn ®¹t trªn trong viÖc biÓu ®¹t c¶m xóc cña t¸c gi¶.
 C©u 4: ( 8 ®iÓm)
 Tõ nh÷ng cuéc vËn ®éng “ ñng hé ®ång bµo bÞ lò lôt”, “ Gióp ®ì n¹n nh©n chÊt ®éc da cam”, “ ñng hé nh©n dan NhËt B¶n” vµ nh÷ng ch­¬ng tr×nh truyÒn h×nh “ Tr¸i tim cho em”, “ Th¾p s¸ng ­íc m¬”. Em h·y ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña m×nh b»ng bµi v¨n ng¾n víi néi dung: Sù sÎ chia vµ t×nh yªu th­¬ng lµ ®iÒu quý gi¸ nhÊt trªn ®êi.
PHßNG GD&§T h­íng dÉn chÊm 
 NGA S¥N ®Ò thi chän häc sinh giái líp 6
 N¨m häc: 2010-2011 
 M«n thi: Ng÷ v¨n 
C©u I: (3 ®iÓm)
§o¹n v¨n trªn gåm cã 9 c©u, §ã lµ: 
 Ch­a nghe hÕt c©u, t«i ®· hÕch r¨ng lªn, x× mét h¬i râ dµi. ( C©u kÓ)
 Råi, víi ®iÖu bé khinh khØnh, t«i m¾ng: ( C©u kÓ)
 - Høc! ( C©u c¶m) 
 Th«ng ng¸ch sang nhµ ta? ( C©u hái)
 DÔ nghe nhØ! ( C©u c¶m)
 Chó mµy h«i nh­ có mÌo thÕ nµy, ta nµo chÞu ®­îc. ( C©u kÓ)
 Th«i, im c¸i ®iÖu h¸t m­a dÇm sïi sôt Êy ®i. ( C©u cÇu khiÕn)
 §µo tæ n«ng th× cho chÕt! ( C©u c¶m)
 T«i vÒ, kh«ng mét chót bËn t©m.” ( C©u kÓ)
 Nªu ®­îc 9 c©u vµ ghi ®Çy ®ñ 9 c©u riªng biÖt (0.75 ®iÓm)
 b.Häc sinh ph©n lo¹i cø ®óng 3 c©u cho 0.75 ®iÓm. C¸c tr­êng hîp cßn l¹i, GV tù cho c¸c møc ®iÓm phï hîp trong khung ®iÓm quy ®Þnh cña c©u.
C©u II: ( 3 ®iÓm) 
 a. C©u thø nhÊt: M¸i lÒu tranh x¬ x¸c thµnh LÒu tranh s­¬ng phñ b¹c.
 - Tõ l¸y x¬ x¸c gîi t¶ khung c¶nh mét m¸i lÒu tranh t¹m bî gi÷a rõng, gióp ng­êi ®äc h×nh dung n¬i tró ngô ®¬n s¬, ®· gi·i dÇu s­¬ng giã, kh«ng lÊy g× lµm ch¾c ch¾n, giã rÐt vÉn cã thÓ len lái vµo. VÒ gi¸ trÞ gîi c¶m, tõ l¸y x¬ x¸c gióp ng­êi ®äc c¶m nhËn ®­îc râ h¬n c¸i giã, c¸i rÐt, sù gian khæ, hy sinh cña c¸c chiÕn sÜ, ®ång bµo trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p. ( 1 ®iÓm)
 - Phï hîp víi quy luËt tù nhiªn: ®· cã m­a th× kh«ng cã s­¬ng. ( 0,5 ®iÓm)
 b.- NÕu thay b»ng LÒu tranh s­¬ng phñ b¹c. C©u th¬ gîi sù trßn trÞa ®Ñp thanh nh·, mang h¬i h­íng cña th¬ cæ ®iÓn ph­¬ng §«ng. V× thÕ sÏ l¹c ®iÖu nÕu ®Æt trong toµn m¹ch bµi th¬. ¢m h­ëng c©u th¬ trang träng, cÇu kú, kh«ng phï hîp víi ©m h­ëng c¶ bµi. ( 1 ®iÓm)
 - Kh«ng phï hîp quy luËt tù nhiªn: V× “ trêi m­a k©m th©m” nªn kh«ng thÓ cã “ s­¬ng phñ b¹c”. ( 0,5 ®iÓm)
C©u III. ( 6 ®iÓm)
 Ên t­îng cña cuéc gÆp gì vÉn cßn nguyªn vÑn nÐt ®Ñp ®Ï, vui t­¬i, Êm ¸p trong lßng t¸c gi¶, bçng nhiªn cã tin L­îm hy sinh. C©u th¬ g·y ®«i nh­ mét tiÕng nÊc nghÑn ngµo: Ra thÕ
 L­îm ¬i! (1,5 ®iÓm)
 §ã lµ nçi söng sèt, xóc ®éng ®Õn nghÑn ngµo. Vµ nhµ th¬ h×nh dung ra ngay c¶nh t­îng chó bÐ hy sinh trong khi lµm nhiÖm vô. (1,5 ®iÓm)
 L­îm “ thiªn thÇn bÐ nhá Êy ®· bay ®i”, ®Ó l¹i bao tiÕc th­¬ng cho chóng ta, nh­ Tè H÷u ®· nghÑn ngµo, ®au xãt gäi em lÇn thø ba b»ng mét c©u th¬ day døt:
 L­îm ¬i, cßn kh«ng? (1,5 ®iÓm)
 C©u th¬ ®øng riªng thµnh mét khæ th¬, nh­ mét c©u hái xo¸y vµo lßng ng­êi ®äc, ®· nãi râ t×nh c¶m cña nhµ th¬ ®èi víi chó bÐ anh hïng cña d©n téc. T¸c gØa nh­ kh«ng tin r»ng L­îm ®· hy sinh, L­îm vÉn cßn trong lßng t¸c gi¶, m·i cßn cïng víi ®Êt n­íc, quª h­¬ng. (1,5 ®iÓm)
C©u IV. ( 8 ®iÓm) 
 L­u ý: §©y lµ ®Ò më, v× vËy häc sinh cã thÓ nªu c¶m nghÜ b»ng nhiÒu c¸ch kh¸c nhau, miÔn lµ ®¶m b¶o ®­îc c¸c yªu cÇu c¬ b¶n sau:
 1. Yªu cÇu vÒ kü n¨ng tr×nh bÇy: §¶m b¶o mét bµi v¨n ph¸t biªu c¶m nghÜ cã bè côc râ rµng, s¾p xÕp ý hîp lý, hµnh v¨n tr«i ch¶y, m¹ch l¹c, v¨n viÕt giÇu c¶m xóc, ch÷ viÕt râ rµng, cÈn thËn, Ýt sai lçi chÝnh t¶, dïng tõ, diÔn ®¹t. ( 1 ®iÓm)
 2. Yªu cÇu vÒ kiÕn thøc:
 - Nªu c¶m nghÜ chung: Néi dung cña c¸c ch­¬ng tr×nh truyÒn h×nh vµ vµ c¸c cuéc vËn ®éng nªu trªn lµ nh»m môc ®Ých sÎ chia, gióp ®ì nh÷ng ng­êi gÆp khã kh¨n. ViÖc lµm nµy thÓ hiÖn tinh thÇn yªu th­¬ng, ®ïm bäc, thinh thÇn ®oµn kÕt, nh©n ¸i cña nh©n d©n ta. ( 1 ®iÓm)
 - HiÓu ®­îc sÎ chia vµ t×nh yªu th­¬ng lµ nghÜa cö cao ®Ñp, thÓ hiÖn mèi quan t©m gi÷a ng­êi víi ng­êi trong cuéc sèng. ( 1 ®iÓm)
 - HiÓu ®­îc sÎ chia vµ t×nh yªu th­¬ng sÏ ®em l¹i h¹nh phóc cho nh÷ng ai ®­îc nhËn, gióp hä v­ît qua khã kh¨n, ho¹n n¹n, bï ®¾p cho hä nh÷ng g× cßn thiÕu hôt, mÊt m¸t. ( 1 ®iÓm)
 - SÎ chia vµ t×nh yªu th­¬ng kh«ng chØ ®em l¹i h¹nh phóc cho ng­êi kh¸c mµ cßn lµ ®em l¹i h¹nh phóc cho chÝnh ng­êi cho. Cho ®i lµ ®Ó nhËn l¹i nh÷ng tÊm lßng. ( 1 ®iÓm)
 Nh­ vËy: SÎ chia vµ t×nh yªu th­¬ng lµ ®iÒu quý gi¸ nhÊt trªn ®êi. ( 1 ®iÓm)
 - Phª ph¸n: Thãi thê ¬, v« c¶m tr­íc nh÷ng rñi ro, bÊt h¹nh, mÊt m¸t, ®au th­¬ng cña ng­êi kh¸c. 
 - Liªn hÖ: Víi b¶n th©n, víi c¸c ho¹t ®éng tËp thÓ cña líp, cña tr­êng trong c¸c phong trµo nãi trªn. 
 L­u ý chung: 
 - KhuyÕn khÝch nh÷ng bµi cã ý t­ëng s¸ng t¹o, nh÷ng ph¸t hiÖn ®éc ®¸o mµ hîp lý, cã tÝnh thuyÕt phôc, bµi viÕt cã c¸ tÝnh, giäng ®iÖu, c¶m xóc riªng.
**********************************
 UBND HUYỆN NÔNG SƠN	 KHẢO SÁT HỌC SINH GIỎI 
PHÒNG GIÁO DỤC – ĐÀO TẠO	 NĂM HỌC 2011 – 2012
 Môn: Ngữ văn - Lớp 6
Câu 1: (2.5 điểm)
	Xác định và nêu tác dụng của biện pháp nghệ thuật được tác giả sử dụng trong đoạn thơ sau:
 Những ngôi sao thức ngoài kia
Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con
 Đêm nay con ngủ giấc tròn
 Mẹ là ngọn gió của con suốt đời.
 (Trần Quốc Minh – Mẹ)
Câu 2: (2.5 điểm)
	Viết một đoạn văn (từ 10 đến 15 câu) tả cánh đồng quê em vào một buổi chiều hè nắng đẹp, trong đó có sử dụng phép tu từ so sánh và nhân hóa.
Câu 3: (5.0 điểm)
	Vào một buổi trưa hè, có một con trâu đang nằm nghỉ ngơi dưới mái nhà của một khóm tre và con trâu đó cùng khóm tre đã nói chuyện với nhau về cuộc sống của họ luôn gắn bó với con người và đất nước Việt Nam. 
	 Em hãy tưởng tượng mình là một khóm tre và kể lại câu chuyện đó.
 	 HƯỚNG DẪN CHẤM KHẢO SÁT HSG MÔN NGỮ VĂN LỚP 6
 NĂM HỌC 2011 – 2012 
 Câu 1: (2.5đ) 
*Yêu cầu: Học sinh xác định được biện pháp tu từ và phân tích được tác dụng của biện pháp tu từ đó trong đoạn văn:
	- Phép tu từ có trong đoạn thơ: So sánh (0.5đ)
 + Những ngôi sao thức - mẹ thức: Những ngôi sao thức suốt đêm cũng không bằng mẹ thức cả một đời lo lắng , mẹ thầm lặng hi sinh cho con. (0.5đ)
 	 + Mẹ - ngọn gió: Mẹ chính là nơi mát lành, bình yên suốt cuộc đời của con. (0.5đ)
	Phép tu từ so sánh trong đoạn thơ đã thể hiện được tấm lòng yêu thương, hi sinh thầm lặng của mẹ đối với con và lòng biết ơn sâu sắc của người con đối với mẹ. (1.0đ)
	 HS chỉ được ghi điểm tối đa khi có ý thức trình bày bài làm của mình thành một đoạn văn hoàn chỉnh đảm bảo các ý nêu trên; câu văn mạch lạc, giàu cảm xúc, tự nhiên; không sai lỗi chính tả. Các mức điểm còn lại, GK căn cứ vào mức độ làm bài của HS mà cho điểm phù hợp.
 GK có thể cho điểm lẻ đến 0.25 điểm
Câu 2: (2.5đ)
	* Yêu cầu:
- Về kĩ năng: - HS nắm được kĩ năng làm văn miêu tả cảnh vật: Xác định đúng đối tượng miêu tả; quan sát , lựa chon được những hình ảnh tiêu biểu; trình bày theo một trình tự hợp lí.
	 - HS có kĩ năng vận dụng các phép tu từ so sánh, nhân hóa trong miêu tả một cảnh vật để tăng sức gợi hình, gợi cảm, thể hiện được tình cảm của con người trước cảnh vật .
 - Về kiến thức: HS tập trung miêu tả một cảnh vật cụ thể: cảnh một chiều hè trên cánh đồng ở quê em. với những quan sát và cảm nhận riêng của bản thân.
	HS chỉ được ghi điểm tối đa khi có ý thức trình bày bài làm của mình thành một đoạn văn hoàn chỉnh đảm bảo các yêu cầu trên; câu văn mạch lạc, giàu cảm xúc; không sai lỗi chính tả. Các mức điểm còn lại, GK căn cứ vào mức độ làm bài của HS mà cho điểm phù hợp.
 GK có thể cho điểm lẻ đến 0.25 điểm
Câu 3: (5.0đ)
	* Yêu cầu:
- Yêu cầu về kĩ năng:
	-HS xác định được đây là bài văn kể chuyện tưởng tượng; HS phải thể hiện được sự sáng tạo của mình trong khi kể qua việc chọn ngôi kể, sắp xếp các tình tiết, ngôn ngữ đối thoại... tạo nên một câu chuyện hoàn chỉnh, hấp dẫn.
	 -Trong lời kể, khóm tre phải nói được mình và anh bạn trâu đã gắn bó với con người và đất nước Việt Nam ở những lĩnh vực nào. 
	 -Bài văn tự sự có bố cục chặt chẽ, rõ ràng; lời văn trôi chảy, mạch lạc, các sự việc diễn ra theo đúng trình tự; không sai sót về lỗi chính tả và lỗi diễn đạt
- Yêu cầu về kiến thức:	
HS có thể kể theo trình tự các ý cơ bản sau:
a- Mở bài: (0.5 điểm)
Giới thiệu hoàn cảnh cuộc gặp gỡ giữa anh bạn trâu và khóm tre.. 
b- Thân bài: (3.0 điểm)
	- Khóm tre tự giới thiệu mình, cuộc sống và công việc của mình: Sinh ra trên đất nước Việt Nam; ở đâu tre cũng có mặt; gắn bó với con người từ lúc lọt lòng cho đến lúc mất; thủy chung với con người lúc hoạn nạn, khó khăn cũng như lúc thanh bình, nhàn hạ; tre có mặt trong công cuộc giữ nước, trong xây dựng, trong lễ hội; người bạn thân thiết và là hình ảnh của con người Việt Nam...(1,5 điểm)
 - Con trâu tự giới thiệu mình, cuộc sống và công việc của mình: Trâu có mặt trên khắp đất nước Việt Nam; là người bạn thân thiết của người nông dân; có mặt trong công cuộc giữ nước, trong xây dựng, trong lễ hội; người bạn thân thiết và giúp đỡ nhiều cho người nông dân trong công việc đồng áng... (1.5 điểm)
 * Lưu ý: Trong quá trình kể, để cho bài văn sinh động hấp dẫn, tránh sự đơn điệu nên dùng hình thức đối thoại. Khi kể, không nên để từng nhân vật.nói về mình.
 c- Kết bài: (0.5 điểm)
	- Cảm nghĩ chung của khóm tre và anh bạn trâu về con người và quê hương Việt Nam. (thân thiện , nghĩa tình...); tự hào là biểu tượng của con người và đất nước Việt Nam.
 - Nguyện sống một cuộc đời thủy chung, cống hiến hết mình cho con người và xứ sở yêu quý này.
	 Trên đây chỉ là những định hướng, trong quá trình chấm bài, giám khảo cần linh hoạt vận dụng hướng dẫn chấm để định điểm bài làm học sinh sao cho chính xác, hợp lý.
	GK có thể cho điểm lẻ đến 0.25 điểm
 ---------------------------------------------------------
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
VIỆT YÊN
ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP HUYỆN
NĂM HỌC 2012 – 2013
MÔN THI: Ngữ văn 6
Câu 1. (2.0 điểm)
Xác định cấu tạo của câu in đậm dưới đây và cho biết chúng là kiểu câu gì?
a. Đẹp vô cùng, Tổ quốc ta ơi!
Rừng cọ đồi chè, đồng xanh ngào ngạt
Nắng chói sông Lô, hò ô tiếng hát
Chuyến phà dào dạt bến nước Bình Ca
 (Tố Hữu)
b. Dưới gốc tre, tua tủa những mầm măng. Măng trồi lên nhọn hoắt như một mũi gai khổng lồ xuyên qua đất lũy mà trỗi dậy. (Ngô Văn Phú)
Câu 2. (2.0 điểm)
Chỉ ra các biện pháp tu từ trong những câu thơ dưới đây:
Mặt trời xuống biển như hòn lửa.
Sóng đã cài then đêm sập cửa.
 ( Huy Cận, Đoàn thuyền đánh cá)
Câu 3. (6.0 điểm) 
Trong bài thơ “Mẹ ốm”, nhà thơ Trần Đăng Khoa viết: 
“Nắng mưa từ những ngày xưa
Lặn trong đời mẹ bây giờ chưa tan”
a) Em hiểu nghĩa của từ "nắng mưa" trong câu thơ trên như thế nào ?
b) Hãy viết một đoạn văn nêu nét đặc sắc về nghệ thuật sử dụng từ "lặn" trong câu thơ thứ hai .
Câu 4. (10.0 điểm)
	"Nhạc của trúc, nhạc của tre là khúc nhạc của đồng quê. Nhớ một buổi trưa nào, nồm nam cơn gió thổi, khóm tre làng rung lên man mác khúc nhạc của đồng quê..."
 ( Thép Mới, Cây tre Việt Nam)
	Hãy tả lại buổi trưa ấy theo tưởng tượng của em.
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
VIỆT YÊN
HƯỚNG DẪN CHẤM
BÀI THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP HUYỆN
NĂM HỌC 2012 – 2013
Môn thi: Ngữ văn lớp 6
(Bản hướng dẫn này có 02 trang)
I. YÊU CẦU CHUNG
- Giáo viên cần nắm vững yêu cầu của hướng dẫn chấm để đánh giá tổng quát bài làm của học sinh, tránh trường hợp đếm ý cho điểm hoặc bỏ sót ý trong bài làm của học sinh.
- Do đặc trưng của môn Ngữ văn nên giáo viên cần chủ động, linh hoạt trong việc vận dụng đáp án và thang điểm; khuyến khích những bài viết có sáng tạo, có ý tưởng riêng và giàu chất văn.
- Giáo viên cần vận dụng đầy đủ các thang điểm. Điểm toàn bài tính đến 0,25 điểm (không làm tròn).
II. YÊU CẦU CỤ THỂ
CÂU
HƯỚNG DẪN (SƠ LƯỢC)
ĐIÊM
Câu 1
(2.0 điểm)
Xác định cấu tạo của câu và kiểu câu:
a. Đẹp vô cùng, /Tổ quốc ta ơi!
 VN CN
b. Dưới gốc tre, tua tủa/ những mầm măng.
 TN VN CN
- Câu trần thuật đơn không có từ là
0,5 điểm
0,5 điểm
1 điểm
Câu 2
(2.0 điểm)
Chỉ ra các biện pháp tu từ trong những câu thơ:
- Biện pháp tu từ so sánh: Mặt trời xuống biển như hòn lửa.
- Biện pháp tu từ nhân hóa: (Mặt trời) xuống, (Sóng)cài then (đêm) sập cửa.
1 điểm
1 điểm
Câu 3
(6.0 điểm)
a) Giải nghĩa từ "nắng mưa" trong câu thơ: 
- Nghĩa gốc: Chỉ hiện tượng của thời tiết: nắng và mưa.	 
- Nghĩa chuyển: Chỉ những gian lao, vất vả, khó nhọc trong cuộc đời.	
b)Nêu nét đặc sắc về nghệ thuật của việc sử dụng từ "lặn" trong câu thơ thứ hai
 Học sinh viết một đoạn văn có thể nêu các ý kiến khác nhưng phải làm rõ được nét đặc sắc về nghệ thuật dùng từ “lặn” trong câu thơ với nội dung cơ bản như sau: 
- Với việc sử dụng từ “lặn”, câu thơ thể hiện được sự gian lao, vất vả trong cuộc đời người mẹ, nhưng khắc sâu, nhấn mạnh hơn sự gian lao, vất vả của người mẹ trong cuộc sống; 	
- Thấy được nỗi gian truân, cực nhọc của đời mẹ không thể thay đổi, bù đắp (nếu thay bằng các từ: ngấm, thấm,... thì nỗi vất vả chỉ thoảng qua, có thể tan biến đi...)	
- Qua đó thêm yêu quý, kính trọng người mẹ hơn	 
1 điểm
1 điểm
1,5 điểm
1.5 điểm
1 điểm
Câu 4
(10.0 điểm)
a. Yêu cầu:	
Đây là phần thực hành yêu cầu cao về tính sáng tạo trong nghệ thuật miêu tả. Yêu cầu các em phải biết dựa vào phần gợi dẫn của đề để sáng tạo, vận dụng kỹ năng làm văn tả cảnh để làm bài. Bài làm cần dạt được những yêu cầu chính sau:
1. Giới thiệu được thời gian - không gian cảnh: Buổi trưa ở đồng quê.
2. Biết miêu tả theo một trình tự nhất định.
3. Biết tưởng tượng để có được những hình ảnh đẹp và phù hợp với yêu cầu của đề: vẻ đẹp của luỹ tre làng, của đồng quê...
4. Biết tả cảnh trong thế "động": gió nồm nam đã làm cho khóm tre làng rung lên khúc nhac của đồng quê.
5. Bố cục bài làm chặt chẽ, văn phong trong sáng, từ ngữ được dùng gợi hình, tượng thanh và có sức biểu cảm.
b.Tiêu chuẩn cho điểm:
- Điểm 8-10: Đáp ứng được những yêu cầu đã nêu. Bài viết có sáng tạo.
- Điểm 4-7: Bài viết đáp ứng được những yêu cầu chính song còn hạn chế trong cách diễn đạt, hoặc bố cục chưa thật tương xứng, hoặc văn viết chưa thật lôi cuốn.
- Điểm 3: Dưới mức trung bình.
Lưu ý: Điểm tối đa cho từng câu là điểm kết hợp cả nội dung và hành văn. Chỉ cho điểm trung bình những câu, những bài đảm bảo nội dung nhưng hành văn mắc nhiều lỗi. Điểm lẻ cho từng câu, từng bài tính đến 0.5 điểm.
PHÒNG DỤC VÀ ĐÀO TẠO
THÁI THỤY
KHẢO SÁT HỌC SINH GIỎI CẤP HUYỆN
NĂM HỌC 2011-2012
Môn: Ngữ văn 6
Câu 1. 	(4 điểm)
	Viết đoạn văn ngắn (có độ dài khoảng mười đến mười hai dòng Tờ giấy thi) nêu cảm nhận của em về nhân vật Kiều Phương trong văn bản Bức tranh của em gái tôi của nhà văn Tạ Duy Anh. Trong đó có sử dụng phép tu từ: so sánh, nhân hóa. 
Câu 2. 	(6 điểm)
Nhà thơ Minh Huệ từng tâm sự: Bên cạnh hình tượng Bác Hồ, ngọn lửa là “một nhân vật không thể thiếu” trong bài thơ Đêm nay Bác không ngủ. 
Nghĩa là hình ảnh ngọn lửa ở đây rất sinh động và mang nhiều ý nghĩa sâu xa. Qua bài thơ Đêm nay Bác không ngủ, em hãy:
a) Ghi ra những câu thơ có hình ảnh ngọn lửa.
b) Nêu cảm nhận của em về ý nghĩa của hình ảnh ngọn lửa trong bài thơ.
Câu 3.	(10 điểm)	
Trong thiên nhiên, có những sự biến đổi thật kỳ diệu: mùa đông, lá bàng chuyển sang màu đỏ rồi rụng hết; sang xuân, chi chít những mầm non nhú lên, tràn trề nhựa sống. 
Em hãy tưởng tượng và viết thành một câu chuyện có các nhân vật: Cây Bàng, Đất Mẹ, Lão già Mùa Đông, Nàng tiên Mùa Xuân để gợi tả điều kỳ diệu ấy của thiên nhiên.
PHÒNG DỤC VÀ ĐÀO TẠO
THÁI THỤY
HƯỚNG DẪN CHẤM
KHẢO SÁT HỌC SINH GIỎI CẤP HUYỆN
NĂM HỌC 2011-2012
Môn: Ngữ văn 6
I. Hướng dẫn chung
- Giáo viên cần nắm vững yêu cầu của hướng dẫn chấm để đánh giá tổng quát bài làm của học sinh, tránh trường hợp đếm ý cho điểm hoặc bỏ sót ý trong bài làm của học sinh.
- Do đặc trưng của bộ môn Ngữ văn nên giáo viên cần chủ động, linh hoạt trong việc vận dụng đáp án và thang điểm; khuyến khích những bài viết có sáng tạo, có ý tưởng riêng và giàu chất văn.
- Giáo viên cần vận dụng đầy đủ các thang điểm. Điểm toàn bài tính đến 0,25 điểm (không làm tròn).
 II. Đáp án và thang điểm 
Câu 1.	4 điểm
 Viết đoạn văn ngắn (có độ dài khoảng mười đến mười hai dòng Tờ giấy thi) nêu cảm nhận của em về nhân vật Kiều Phương trong văn bản Bức tranh của em gái tôi của nhà văn Tạ Duy Anh. Trong đó có sử dụng phép tu từ: so sánh, nhân hóa.
 + Về mặt hình thức: Bài viết đáp ứng hai yêu cầu của đề (có độ dài khoảng mười đến mười hai dòng; có sử dụng các phép tu từ: so sánh, nhân hoá); Văn viết trong sáng, biểu cảm, diễn đạt trôi chảy. 	2 điểm
 + Về mặt nội dung: cảm nhận được vẻ đẹp của nhân vật Kiều Phương (tình cảm trong sáng hồn nhiên, có tài năng hội họa và lòng nhân hậu). Chính vẻ đẹp tâm hồn của Kiều Phương đã giúp cho người anh nhận ra và vượt lên những hạn chế của mình (tự ti, tự ái, sự đố kị ...)	2 điểm
Câu 2.	6 điểm
Nhà thơ Minh Huệ từng tâm sự: Bên cạnh hình tượng Bác Hồ, ngọn lửa là “một nhân vật không thể thiếu” trong bài thơ Đêm nay Bác không ngủ. 
Nghĩa là hình ảnh ngọn lửa ở đây rất sinh động và mang nhiều ý nghĩa sâu xa. Qua bài thơ Đêm nay Bác không ngủ, em hãy:
 a) Ghi ra những câu thơ có hình ảnh ngọn lửa.	2 điểm
 Yêu cầu học sinh ghi đủ 4 câu thơ có hình ảnh ngọn lửa, ghi đúng mỗi câu 0,5 điểm:	
 	Lặng yên bên bếp lửa	(1)
Đốt lửa cho anh nằm 	(2)
 	Ấm hơn ngọn lửa hồng	(3)
Bác nhìn ngọn lửa hồng	(4)
b) Nêu cảm nhận của em về ý nghĩa của hình ảnh ngọn lửa trong bài thơ. 	4 điểm
+ Trong bài thơ Đêm nay Bác không ngủ, hình ảnh này có rất nhiều ý nghĩa, trước hết đó là hình ảnh thực rất đẹp, là ngọn lửa tự tay Bác đốt lên, tỏa sáng, tỏa ấm giữa rừng khuya giá lạnh.	1 điểm
+ Hình ảnh ngọn lửa xuất hiện ở cả phần đầu và cuối bài thơ mang nhiều ý nghĩa sâu xa. Ngọn lửa soi sáng bức chân dung Bác - vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc với những nét thật gần gũi, giản dị 1 điểm
+ Hình ảnh ngọn lửa soi tỏ cả tấm lòng Bác với các chiến sĩ, với nhân dân, như tình cảm của người cha dành cho những đứa con yêu (Bác không ngủ, đốt lửa sưởi ấm cho các anh, đi dém chăn cho từng người với bước chân nhẹ nhàng, trầm ngâm lo nghĩ, ...). Nhờ thế, hình ảnh Bác hiện ra thật thiêng