Đề khảo sát chất lượng Ngữ văn 9 - Năm học 2022-2023 (Có đáp án)

 ĐỀ KHẢO SÁT CHẤT LƯỢNG 
 MÔN: NGỮ VĂNLỚP 9
 Năm học 2022-2023
 Thời gian làm bài 120 phút, không kể thời gian giao đề
PHẦN I. ĐỌC HIỂU (3,0điểm) 
Đọc văn bản sau rồi trả lời các câu hỏi:
 “Mẹ vẫn luôn ở đây như mọi khi
con vấp ngã, con ốm đau, con khóc quấy
mẹ biết rất nhiều lần con ghét mẹ đến mức không thèm nhìn mà vẫn thấy
trái tim của một đứa con, mẹ biết vẫn luôn là vậy
tìm cách từ chối những ân cần
 Mẹ vẫn luôn ở đây lúc con mỏi gối chồn chân
nhìn ra chung quanh biết cuộc đời xa lạ
con không cần làm gì và cũng không cần phải mặc cả
mẹ sinh ra con giống như thân cây nảy mầm một chiếc lá
đã có gốc rễ lo vun trồng
Mẹ vẫn luôn ở đây ôm con, con biết không! “
 (Trích Mẹ vẫn luôn ở đây để ôm con. Nguyễn Phong Việt, Sao con phải đau 
đến như vậy, NXB Văn hoá – Văn nghệ, 2017, tr64-65)
Câu 1. (0,5 điểm) Theo tác giả, “Mẹ vẫn luôn ở đây như mọi khi”, là khi nào?
Câu 2. (0,5 điểm) Em hiểu thế nào về nội dung của hai dòng thơ sau:
 “Mẹ sinh ra con giống như thân cây nảy mầm một chiếc lá
 đã có gốc rễ lo vun trồng”
Câu 3. (1,0 điểm) Phân tích tác dụng của biện pháp liệt kê trong hai câu thơ mở 
đầu đoạn trích:
 “Mẹ vẫn luôn ở đây như mọi khi
con vấp ngã, con ốm đau, con khóc 
Câu 4. (1,0 điểm) Những thông điệp được gợi ra từ đoạn trích là gì?
PHẦN II. LÀM VĂN(7,0 điểm)
Câu 1. (2,0 điểm) Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc-hiểu, em hãy viết một 
đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ về ý nghĩa của lòng hiếu thảo với 
mỗi con người trong cuộc sống.
Câu 2. (5,0 điểm)Cảm nhận của em về nhân vật ông Hai qua đoạn trích sau:
 Ông lão ôm thằng con út lên lòng, vỗ nhè nhẹ vào lưng nó, khẽ hỏi:
 – Húc kia! Thầy hỏi con nhé, con là con ai? – Là con thầy mấy lị con u.
– Thế nhà con ở đâu?
– Nhà ta ở làng Chợ Dầu.
– Thế con có thích về làng chợ Dầu không?
Thằng bé nép đầu vào ngực bố trả lời khe khẽ:
– Có.
Ông lão ôm khít thằng bé vào lòng, một lúc lâu ông lại hỏi:
– À, thầy hỏi con nhé. Thế con ủng hộ ai?
Thằng bé giơ tay lên, mạnh bạo và rành rọt:
– Ủng hộ cụ Hồ Chí Minh muôn năm!
Nước mắt ông lão giàn ra, chảy ròng ròng trên hai má. Ông nói thủ thỉ:
– Ừ đúng rồi, ủng hộ Cụ Hồ con nhỉ.
Mấy hôm nay ru rú ở xó nhà, những lúc buồn khổ quá chẳng biết nói cùng ai, 
ông lão lại thủ thỉ với con như vậy. Ông nói như để ngỏ lòng mình, như để 
mình lại minh oan cho mình nữa.
Anh em đồng chí biết cho bố con ông.
Cụ Hồ trên đầu trên cổ xét soi cho bố con ông.
Cái lòng bố con ông là như thế đấy, có bao giờ dám đơn sai. Chết thì chết có 
bao giờ dám đơn sai: Mỗi lần nói ra được đôi câu như vậy nỗi khổ trong lòng 
ông cũng vơi đi được đôi phần.
(Trích Làng – Kim Lân, Ngữ văn lớp 9, tập 1, NXB Giáo dục Việt Nam, 2011, 
tr.169 – 170)
 =====Hết===== HƯỚNG DẪN CHẤM
Câu Đáp án Điểm
1 Theo tác giả, “mẹ vẫn luôn ở đây như mọi khi”, là khi: con vấp 0,5
 ngã, con ốm đau, con khóc quấy, con mỏi gối chồn chân.
2 Em hiểu nội dung của hai dòng thơ sau:“mẹ sinh ra con giống 0,5
 như thân cây nảy mầm một chiếc lá/ đã có gốc rễ lo vun 
 trồng”nói về tình yêu thương vô điều kiện của mẹ dành cho con, 
 là sự chở che, vun đắp từ khi người con được sinh ra.
3 Nghệ thuật liệt kê: con vấp ngã, con ốm đau, con khóc 0,25
 Tác dụng: 
 - Lời văn diễn đạt nhịp nhàng, gây ấn tượng, tăng sức thuyết phục.
 - Nhằm diễn tả cụ thể, đầy đủ mọi thời diểm khác nhau trong cuộc 0,75
 đời con người đều có mẹ ở bên.Qua đó, thấy được tình yêu thương 
 và sự hy sinh lớn lao của mẹ dành cho con.
 -Thấy được sự trân trọng, cảm phục , xúc động của tác giả trước 
 tấm lòng của người mẹ và mong muốn mỗi người con hãy luôn 
 hiếu thảo với người mẹ của mình...
4 Những thông điệp gợi từ đoạn trích: 1,0
 - Tình yêu thương của người mẹ với con là vô điều kiện.
 - Dù trong bất cứ hoàn cảnh nào, mẹ cũng luôn ở bên con, 
 chở che, bao bọc, dành cho con những gì tốt đẹp nhất.
 - Là con, đừng bao giờ vô tâm trước tình cảm của me.
 - Cần phải trân trọng tình mẫu tử thiêng liêng.
 - Cần phải thể hiện lòng hiếu thảo với người mẹ của chính 
 mình
 ...
 (Học sinh có thể có những các diễn đạt khác tương đương Học 
 sinh nêu được 03 thông điệp chấm đạt điểm tối đa)
Làm Đáp án Điểm
văn/ 
Câu
1(2,0) 1. Yêu cầu về hình thức, kĩ năng:
 - Viết đúng kiểuđoạn văn nghị luận về tư tưởng đạo lí, đảm bảo độ 0,25
 dài khoảng 200 chữ
 - Đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ.....
 2. Yêu cầu về nội dung:
 a. Nêu vấn đề: Ý nghĩa của lòng hiếu thảo. 0,25
 b. Bàn luận:Học sinh có thể diễn đạt tương đương, song cần đảm bảo cơ bản các ý sau:
 - Giải thích:lòng hiếu thảo được hiểu là tấm lòng yêu thương, luôn 0,25
 luôn đối xử chân thành, kính trọng hết mực với ông bà cha mẹ.... 
 - Vai trò ý nghĩa:
 + Lòng hiếu thảo giúp con người ta gắn kết với nhau hơn, gia đình 
 hòa thuận, vui vẻ, tràn ngập hạnh phúc. 0,75
 + Lòng hiếu thảo là cội nguồn của những tình cảm tốt đẹp khác 
 nên việc mỗi người sống có lòng hiếu thảo sẽ giúp chúng ta rèn 
 luyện được những phẩm chất tốt đẹp và sống có ích hơn.
 + Xã hội có những con người sống với lòng hiếu thảo là một xã 
 hội phát triển tốt đẹp. 
 + Tạo tấm gương để thế hệ đi sau học tập và noi theo. 0,25
 + Sống hiếu thảo được mọi người trân trọng, yêu quý.
 -Phản đề: Trong cuộc sống vẫn còn có nhiều người con chưa có 
 hiếu, không hiểu, không coi trọng công lao của bố mẹ dành cho 
 mình, lại có những người ruồng bỏ cha mẹ khi họ về già, quên đi 
 công ơn nuôi dưỡng.....→ những người này đáng bị phê phán.. 0.25
 - Bài học nhận thức, hành động: 
 +Nhận thức rõ ý nghĩa và tầm quan trọng của lòng hiếu thảo với 
 mỗi con người trong cuộc sống. Cần phải thể hiện lòng hiếu thỏa 
 bằng những hành động cụ thể: chăm sóc, quan tâm. Yêu thương 
 cha me, ông bà...
 + Liên hệ bản thân:
 Câu 2. (5,0 điểm) Cảm nhận của em về nhân vật ông Hai qua đoạn trích sau:
 “Ông lão ôm thằng con út lên lòng, vỗ nhè nhẹ vào lưng nó, khẽ hỏi:
 .... Cái lòng bố con ông là như thế đấy, có bao giờ dám đơn sai. Chết thì chết có 
 bao giờ dám đơn sai: Mỗi lần nói ra được đôi câu như vậy nỗi khổ trong lòng 
 ông cũng vơi đi được đôi phần.”
 (Trích Làng – Kim Lân, Ngữ văn lớp 9, tập 1, NXB Giáo dục Việt Nam, 2011, 
 tr.169 – 170)
 Ý Yêu cầu cần đạt Điểm
A. * Yêu cầu về hình thức: 
Hình - Biết làm bài văn nghị luận; bố cục đủ ba phần: mở bài, thân bài, 0,5
thức, kết bài; biết chia đoạn tách ý, luận điểm rõ ràng, lập luận chặt chẽ, 
kĩ sáng rõ....
năng - Diễn đạt trôi chảy, trình bày sạch đẹp, đúng văn phạm.
B. Nội - Học sinh có nhiều cách diễn đạt khác nhau song cần đảm bảo 4,5
dung được những ý cơ bản sau: I.Mở bài: 0,25
- Giới thiệu tác giả, tác phẩm.
- Nêu vấn đề nghị luận: nhân vật ông Hai qua đoạn trích.
 (trích dẫn)
II.Thân bài:
1.Khái quát:
- Hoàn cảnh sáng tác: Truyện ngắn “Làng” của nhà văn Kim Lân 0,25
được viết năm 1948, thời kì đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp.
- Khái quát nội dung đoạn trước đó:
Ở phần đầu của tác phẩm, người đọc đã được chứng kiến một ông 
Hai rất yêu và tự hào về làng của mình. Đi đâu ông cũng khoe về 
làng thế nên khi nghe tin làng theo giặc ông vô cùng bàng hoàng 
,sửng sốt. Không tin đó là sự thật nhưng khi buộc phải tin ông đã vô 
cùng đau khổ, tủi nhục đến mức phải đi đến quyết định thù làng. Và 
để củng cố thêm niềm tin cho quyết định của mình, ông đã tìm đến 
thằng con út để trò chuyện
2. Cảm nhận
2.1. Luận điểm 1: Tình yêu làng quê: 1,5
-Trong cuộc trò chuyện, ông vẫn hướng con về làng, về quê hương, 
nguồn cội. Mặc dù cái làng mà ông rất mực tin yêu đã theo giặc, dù 
cho làng đã phản bội ông đến mức ông phải thù làng thế nhưng khi 
nói chuyện với con, ông vẫn hỏi:“Thế nhà con ở đâu?Thế con có 
thích về làng chợ Dầu không?” Câu hỏi có vẻ ngô nghê mà ông biết 
trước được câu trả lời của con nhưng dường như ông vẫn muốn 
nghe. 
->Hỏi con như vậy là ông vẫn muốn con nhớ về cội nguồn, gốc gác 
của mình. Muốn con hiểu rằng Chợ Dầu chính là quê hương của 
con, là nơi con được sinh ra và lớn lên, được yêu thương và che 
chở. 
->Điều đó có nghĩa là dù đã thù làng nhưng trong sâu thẳm tâm hồn 
người nông dân chất phác ấy vẫn dành cho làng một tình yêu tha 
thiết, mãnh liệt. 
- Câu hỏi của ông với con cũng là cái cách ông kiểm tra tình cảm 
của mình. Nghe câu trả lời của con chắc ông vui lắm, vui vì dường 
như nó đã trùng với suy nghĩ của ông.
->Như vậy có thể khẳng định tình yêu với làng chợ Dầu trong ông 1,75
chưa chết hẳn, chỉ có điều giờ đây đó là một tình yêu đau đớn,một 
bi kịch. 2.2. Luận điểm 2: Tình yêu đất nước và tinh thần kháng chiến:
- Ông Hai yêu làng, ai cũng phải thừa nhận nhưng hơn cả ở nhân 
vật này là tình yêu đất nước và niềm tin dành cho kháng chiến. 
+ Ông hỏi con tiếp : “Thế con ủng hộ ai?”. Câu trả lời của đứa 
con:” Ủng hộ Hồ Chí Minh muôn năm” dường như đã hoàn toàn 
trùng khít với suy nghĩ và tình cảm của ông. Ông hãnh diện vì điều 
đó, ông tự hào về điều đó, ông hạnh phúc vô cùng. 
-+Nghe con nói vậy, nước mắt ông lão giàn ra, chảy ròng ròng trên 
hai má. Ông nói thủ thỉ “ Ừ đúng rồi, ủng hộ cụ Hồ con nhỉ”. 
->Ông khóc vì hạnh phúc, khóc vì con còn rất nhỏ nhưng đã có tinh 
thần kháng chiến, đã có niềm tin bất diệt vào cách mạng, vào cụ Hồ.
+ Ông lặp lại câu nói của con nhưng thực chất là để nói rõ lòng 
mình. Ông tin kháng chiến, tin cách mạng, ông sẵn sàng hi sinh tình 
cảm riêng của mình vì tình cảm cao đẹp đó. 
->Đến đây, ta không chỉ trân trọng tình cảm của ông đối với làng 
quê đối với đất nước mà ta còn vui sướng tự hào về truyền thống 
yêu nước của dân tộc Việt Nam, tự hào về dòng máu yêu nước luôn 
chảy trong trái tim mỗi con người Việt Nam, trong trái tim của ông 
và trong trái tim đứa con ông.
+Ông nói như để ngỏ lòng mình, như để mình lại minh oan cho 
mình nữa. “Anh em đồng chí biết cho bố con ông. Cụ Hồ trên đầu 
trên cổ xét soi cho bố con ông. Cái lòng bố con ông là như thế đấy, 
có bao giờ dám đơn sai. Chết thì chết có bao giờ dám đơn sai”. Mỗi 
lần nói ra được đôi câu như vậy, nỗi khổ trong lòng ông cũng vơi đi 
được đôi phần. Tình yêu làng, yêu nước, yêu cách mạng nơi ông thật 
sâu sắc, mãnh liệt!
3. Đánh giá: 0,25
- Nhà văn Kim Lân đã tạo dựng một tình huống thử thách tâm lí 
nhân vật rất đặc sắc, qua đó, tính cách, phẩm chất của nhân vật nổi 
lên thật rõ ràng. 
- Lối kể chuyện giản dị tự nhiên, gần gũi, ngòi bút phân tích tâm lí 
sắc sảo, sự kết hợp hài hòa giữa ngôn ngữ đối thoại và độc thoại nội 
tâm cũng góp phần tạo nên một hình tượng chân thực và đẹp đẽ về 
người nông dân Việt Nam. 
- Đoạn trích đã cho ta thấy sự phát triển trong nhận thức của người 
nông dân Việt Nam: tình yêu làng là cơ sở của tình yêu nước, yêu 
cách mạng song tình yêu nước vẫn bao trùm lên tất cả và là định 
hướng hành động cho họ. III. Kết bài 0,25
 - Qua diễn biến tâm lý của nhân vật ông Hai trong đoạn trích, người 
 đọc thấm thía tình yêu làng, yêu nước rất mộc mạc, chân thành mà 
 vô cùng sâu nặng, cao quý của người nông dân chất phác, thuần hậu. 
 - Nhà văn đã diễn tả sinh động và sâu sắc tình yêu làng, yêu nước, 
 thủy chung với cách mạng và kháng chiến của ông Hai. 
 - Hiểu giá trị nhân văn cao đẹp của đoạn trích và tác phẩm, ta hiểu 
 thêm sức mạnh dân tộc đã làm nên “trang lịch sử sáng lòa” từ 
 những con người giản dị, mộc mạc nhưng nặng lòng với kháng 
 chiến, với đất nước như ông Hai.
 C. -Có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc mới mẻ về vấn 
Sáng đề nghị luận. 0,25
 tạo - Tổ chức bài viết hấp dẫn, mới lạ....