Đề thi tuyển sinh vào lớp 10 THPT Ngữ văn 9 - Năm học 2023-2024 - Trường THCS Thái Sơn (Có đáp án)

 UBND HUYỆN AN LÃO ĐỀ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT 
TRƯỜNG THCS THÁI SƠN NĂM HỌC: 2023 - 2024
 MÔN: NGỮ VĂN 9
 Thời gian: 120 phút (Không kể thời gian giao đề)
 Đề thi gồm 1 trang
PHẦN 1. ĐỌC –HIỂU: 3,0 ĐIỂM
Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu:
 Lòng biết ơn là một trí tuệ tuyệt vời trong cuộc sống, xuất phát từ tình yêu và hy 
vọng. Lòng biết ơn là một cảm giác đẹp, một tâm lý lành mạnh, một lương tâm và một 
động lực. Với lòng biết ơn, cuộc sống sẽ được nuôi dưỡng và ánh sáng tinh khiết sẽ 
luôn lóe lên.
 Luôn biết ơn, luôn bày tỏ lòng biết ơn và tha thứ ngay cả với những người đã làm 
tổn thương chính mình, cuộc sống sẽ đủ đầy, hạnh phúc. Người biết ơn cuộc đời, cuộc 
đời sẽ đền đáp.
 Biết ơn cha mẹ, biết ơn món quà của thiên nhiên, biết ơn những món ăn ngọt ngào, 
biết ơn sự ấm áp của quần áo, biết ơn hoa lá, cỏ cây và côn trùng, biết ơn về nghịch 
cảnh đau khổ, biết ơn cả đối thủ.
 Chỉ những người biết ơn mới có thể gặt hái được nhiều hạnh phúc hơn trong cuộc 
sống và họ cũng có thể từ bỏ sự đ ổ lỗi vô nghĩa. Những người biết ơn sẽ tràn đầy sức 
sống, cởi mở và khôn ngoan, họ luôn nhận được may mắn và cuộc sống ít gặp rắc rối.
 (Trích báo điện tử “Nhịp cầu đầu tư”, số ra ngày 04/6/2020)
Câu 1(0,5 điểm):Phương thức biểu đạt chính của văn bản trên?
Câu 2 (0,5 điểm): Nêu nội dung chính của văn bản trên. 
Câu 3(1,0 điểm): Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ trong câu văn sau: “Biết ơn 
cha mẹ, biết ơn món quà của thiên nhiên, biết ơn những món ăn ngọt ngào, biết ơn sự 
ấm áp của quần áo, biết ơn hoa lá, cỏ cây và côn trùng, biết ơn về nghịch cảnh đau 
khổ, biết ơn cả đối thủ.”
Câu 4 (1,0 điểm): Qua văn bản trên, em rút ra bài học gì cho bản thân?
PHẦN II. LÀM VĂN:( 7,0 ĐIỂM )
Câu 1 (2,0 điểm): Từ nội dung đoạn trích trên, em hãy viết một đoạn văn khoảng 200 
chữ, trình bày suy nghĩ của em về lòng biết ơn.
Câu 2 ( 5,0 điểm ):Viết bài văn trình bày cảm nhận của em về khổ thơ sau: 
 Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
 Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
 Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
 Bão táp mưa sa đứng thẳng hàn
 ( Trích: Viếng lăng Bác - Viễn Phương - Ngữ văn 9, tập 2, trang 59 )
 ------------Hết----------- UBND HUYỆN AN LÃO HƯỚNG DẪN CHẤM 
TRƯỜNG THCS THÁI SƠN ĐỀ TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT 
 NĂM HỌC: 2023 - 2024
 MÔN: NGỮ VĂN 9
 Hướng dẫn gồm 5 trang
 Câu Nội dung cần đạt Điểm
 1 Phương thức biểu đạt chính của văn bản : Nghị luận 0,5
 2 - Nội dung chính của đoạn trích trên: văn bản bàn luận về những biểu 0,5
 hiện và ý nghĩa của lòng biết ơn trong cuộc đời của mỗi con người.
 3 - Biện pháp tu từ: HS có thể chọn 01 trong 02 biện pháp nghệ thuật sau:
 (1) Biện pháp tu từ liệt kê.: Biết ơn cha mẹ, biết ơn món quà của thiên 
 nhiên, biết ơn những món ăn ngọt ngào, biết ơn sự ấm áp của quần áo, 0,25
 biết ơn hoa lá, cỏ cây và côn trùng, biết ơn về nghịch cảnh đau khổ, 
 biết ơn cả đối thủ. 
 - Tác dụng:
 + Làm cho câu văn sinh động, gợi cảm, hấp dẫn, cách lập luận chặt chẽ, 0,25
 giàu sức thuyết phục, gây ấn tượng với người đọc người nghe.
 + Diễn tả đầy đủ, cụ thể, sâu sắc những biểu hiện của lòng biết ơn.
 + Thể hiện tình cảm yêu mến, trân trọng của tác giả đối với những 0,25
 người có lòng biết ơn và mong muốn lan tỏa tình cảm tốt đẹp này đến 0,25
 với mọi người.
 (2):Phép tư từ: điệp ngữ:biết ơn.
 + Làm cho câu văn sinh động, gợi cảm, hấp dẫn, cách lập luận chặt 
 chẽ, giàu sức thuyết phục, gây ấn tượng với người đọc người nghe.
 +Nhấn mạnh và làm nổi bật những biểu hiện cụ thể của lòng biết ơn.
 + Thể hiện tình cảm yêu mến, trân trọng của tác giả đối với những 
 người có lòng biết ơn và mong muốn lan tỏa tình cảm tốt đẹp này đến 
 với mọi người.
 4 Bài học rút ra cho bản thân từ đoạn trích trên . 1,0
 - Nhận thức vai trò, ý nghĩa, sự cần thiết, tầm quan trọng của lòng biết 
 ơn trong cuộc sống.
 - Có thái độ trân trọng, giữ gìn, kế thừa và phát huy truyền thống 
 uống nước nhớ nguồn của dân tộc.
 - Biết trân trọng, ngợi ca những người sống ân nghĩa thủy chung.
 - Biết lên án phê phán những kẻ sống vô ơn bội nghĩa. - Phấn đấu học tập, rèn luyện và tu dưỡng thật tốt để đến đáp công ơn 
 của cha mẹ, thầy cô; biết nói lời cảm ơn khi nhận một điều tốt đẹp từ 
 người khác;
 - Tích cực tham gia các hoạt động đền ơn đáp nghĩa: thăm hỏi, động 
 viên các gia đình có công với cách mạng, ... 
Phần II. Làm văn
Câu 1.( 2,0 điểm)
 Câu Nội dung cần đạt Điểm
 1 a. Hình thức 0,25
 - Một đoạn văn nghị luận xã hội.
 - Dung lượng đảm bảo, diễn đạt chính xác, lập luận thuyết phục.
 - Trình bày sạch sẽ, rõ ràng.
 b. Nội dung
 * Giới thiệu vấn đề: lối sống uống nước nhớ nguồn.
 0,25
 * Triển khai vấn đề vấn đề nghị luận:
 - Giải thích : Lòng biết ơn là sự ghi nhớ và trân trọng những gì mà 0,25
 mình nhận được từ người khác hay với những thành quả lao động do 
 cha ông ta để lại.
 - Vai trò, ý nghĩa của lòng biết ơn: 0,75
 + Là các ứng xử, lối sống mang vẻ đẹp nhân văn động tốt, đã trở thành 
 đạo lí tốt đẹp mang tính truyền thống của con người Việt Nam.
 + Biết ơn và thể hiện lòng biết ơn khi nhận được sự giúp đỡ từ người 
 khác sẽ giúp mỗi người cảm thấy hạnh phúc và mong muốn được làn 
 tỏa những điều tốt đẹp đến với mọi người.
 + Là nền tảng giúp con người dám đối mặt và vượt qua những khó 
 khăn , thử thách , rèn luyện thêm những phẩm chất khác như tình yêu 
 thương, tinh thần trách nhiệm, lối sống ân nghĩa thủy chung.
 + Góp phần xây dựng những mối quan hệ tốt đẹp giữa con người với 
 con người laà nền tảng để xây dựng một xã hội tốt đẹp, văn minh.
 + Phê phán: những kẻ sống kẻ vong ân bội nghĩa, ăn cháo đá bát, thờ 0,25
 ơ với quá khứ, quên nguồn cội, chà đạp lên giá trị tinh thần tốt đẹp của 
 dân tộc. 
 +Bài học nhận thức và hành động :
 0,25
 - Nhận thức được vai trò, ý nghĩa của lối sống, ân nghĩa thủy chung.
 - Có thái độ trân trọng, giữ gìn, kế thừa và phát huy lối sống tốt đẹp này của dân tộc.
 - Thể hiện lòng biết ơn bằng những hành động cụ thể.
 - Liên hệ bản thân ...
Câu 2. ( 5,0 điểm )
 Câu Yêu cầu cần đạt Điểm
 a. Hình thức, kĩ năng: 0,5
 - Viết đúng kiểu bài văn nghị luận về một đoạn thơ,Luận điểm rõ ràng, 
 lập luận chặt chẽ, trình bày sạch sẽ, không mắc lỗi chính tả, diễn đạt, 
 văn viết có cảm xúc.
 b. Nội dung:
 1. Mở bài:
 0,5
 - Giới thiệu ngắn gọn về tác giả Viễn Phương và tác phẩm Viếng lăng 
 Bác 
 - Nêu vấn đề nghị luận: Tâm trạng xúc động, tự hào, lòng thành kính 
 thiêng liêng của nhà thơ khi đứng trước quảng trường lăng Bác.
 -Trích dẫn đoạn thơ.
 2. Thân bài 0,25
 a Khái quát chung
 - Giới thiệu hoàn cảnh sáng tác của bài thơ: Bài thơ được viết tháng 
 4/1976 khi cuộc kháng chiến chống Mĩ vừa kết thúc thắng lợi, đất nước 
 thống nhất, công trình lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh vừa được khánh 
 thành, nhà thơ ra thăm miền Bắc, vào lăng viếng Bác Hồ. Bài thơ được 
 in trong tập "Như mây mùa xuân".
 - Mạch cảm xúc: theo trình tự thời gian và không gian của một chuyến 
 viếng thăm lăng Bác
 - Vị trí và nội dung chính của khổ thơ: Đoạn thơ trên thuộc khổ đầu của 
 bài thơ thể hiện tâm trạng xúc động, tự hào,tấm lòng thành kính thiêng 
 liêng của nhà thơ khi đứng trước quảng trường lăng Bác.
 b. Cảm nhận: 
 * Câu thơ mở đầu là lời thông báo ngắn gọn về chuyến thăm lăng 
 1,25
 Bác.
 Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
 - Đại từ xưng hô “con” , “ Bác” trong câu thơ mang đậm chất Nam bộ, 
 đã xóa đi khoảng cách giữa người dân và lãnh tụ ,gợi những tình cảm 
 rất thân thương và gần gũi. Nó cho thấy mối quan hệ giữa Bác và nhân 
 dân tựa như tình cha con ruột thịt 
 - Biện pháp tu từ nói giảm, nói tránh qua từ thăm: Bài thơ có nhan đề là 
 Viếng lăng Bác nhưng câu thơ đầu tiên, tác giả đã thay từ viếng bằng từ thăm. để khẳng định sự bất tử của Bác đồng thời xoa dịu nỗi đau của 
cả dân tộc trước sự ra đi của Người .
- Cụm từ : ở miền Nam thể hiện tự hào của nhà thơ về mảnh đất thành 
đồng Tổ quốc,mảnh đất đau thương, anh dũng trong cuộc kháng chiến 
chống Mĩ gian khổ.
-> Câu thơ mở đầu lời lẽ giản dị, ngắn gọn như một thông báo nhưng 
chứa đựng trong đó bao điều sâu xa, đồng thời bộc lộ niềm xúc động 
của một người con từ nơi xa về thăm lăng Bác, thăm vị Cha già kính 
yêu của dân tộc
* Ba câu thơ sau là cảm xúc bồi hồi, xúc động, tự hào của nhà thơ 
khi nhìn thấy hàng tre bên lăng Bác. 1,75
 Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
 Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
 Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.
- Hình ảnh đầu tiên và cũng là hình ảnh gây ấn tượng đậm nét với tác 
giả về cảnh quan bên lăng Bác là "hàng tre bát ngát" gợi sự gần gũi, 
thân thương của những xóm làng Việt Nam.
- Hình ảnh "hàng tre xanh xanh Việt Nam" là hình ảnh ẩn dụ mang ý 
nghĩa tượng trưng: Hàng tre ấy tượng trưng cho những con người, dân 
tộc Việt Nam chân chất bình dị trong cuộc sống lao động, nhưng lại 
anh hùng bất khuất trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc.
- Câu cảm thán "Ôi" biểu thị niềm xúc động, tự hào khôn xiết của tác 
giả về Tổ quốc , con người Việt Nam trong đấu tranh gian khổ nhưng 
vẫn sáng ngời những phẩm chất cao đẹp..
- Những tính từ đồng thời cũng là từ láy “bát ngát" “xanh xanh" :dùng 
để chỉ màu xanh của hàng tre và cũng là biểu tượng cho vẻ đẹp trù 
phú, yên bình của đất nước Việt Nam. Miêu tả hình ảnh hàng tre, nhà 
thơ như muốn nói với chúng ta rằng: Bác vẫn còn sống giữa thiên 
nhiên, đất nước, linh hồn của bác như hòa quyện với linh hồn của quê 
hương.
-Thành ngữ "Bão táp mưa sa và nghệ thuật nhân hóa "đứng thẳng 
hàng" mang ý nghĩa ẩn dụ chỉ những khó khăn thử thách mà đất nước 
ta phải trải qua. Trước những khó khăn thử thách ấy, hàng tre vẫn đứng 
thẳng hàng, nghĩa là con người Việt Nam vẫn luôn bền bỉ trong gian 
khó, đoàn kết trong thử thách, cứng cỏi, bất khuất trong đấu tranh,
* Đánh giá về nghệ thuật và nội dung của đoạn thơ 0,25
+ Nghệ thuật: Thể thơ tám chữ, giọng thơ trang nghiêm, tha thiết, tự 
hào, hình ảnh thơ thơ đẹp có nhiều sáng tạo và giàu ý nghĩa; ngôn ngữ, 
lời thơ bình dị mà sâu sắc.vận dụng các biện pháp tu từ ẩn dụ, nhân 
hóa, nói giảm nói tránh... + Nội dung: Qua đoạn thơ tác giả đã thể hiện niềm xúc động, tự hào, 
lòng thành kính thiêng liêng của nhà thơ khi đứng trước quảng trường 
lăng Bác .
* Mở rộng, liên hệ:
+ Mở rộng: HS có thể liên hệ với những tác phẩm cùng đề tài để làm 
nổi bật hình ảnh thơ, ý thơ.
+ Liên hệ đến tình cảm của thế hệ trẻ Việt Nam ngày nay với Bác.
3. Kết bài: 0,5
- Khẳng định lại giá trị của đoạn thơ trong bài thơ và trong nền thơ ca 
hiện đại Việt Nam
- Liên hệ bản thân: ...