Bài giảng Địa lí 6 (Cánh diều) - Bài 9: Cấu tạo của Trái Đất các mảng kiến tạo núi lửa và động đất

B ÀI 9 . CẤU TẠO CỦA TRÁI ĐẤT CÁC MẢNG KIẾN TẠO 
NÚI LỬA VÀ ĐỘNG ĐẤT 
KHỞI ĐỘNG 
Đây là hiện tượng gì? 
Động đất 
Núi lửa 
HÌNH THÀNH KIẾN THỨC 
NỘI DUNG CHÍNH 
1. Cấu tạo bên trong của Trái Đất 
3. Núi lửa và động đất 
2. Các mảng kiến tạo 
1. Cấu tạo bên trong của Trái Đất 
Hoạt động nhóm 
+ Nhóm 1: Tìm hiểu đặc điểm của lớp vỏ Trái Đất. 
+ Nhóm 2: Tìm hiểu đặc điểm của lớp man -ti. 
+ Nhóm 3: Tìm hiểu đặc điểm của lớp nhân 
Lớp 
Lớp vỏ 
Lớp manti 
Lớp nhân 
Độ dày 
Đặc điểm 
1. Cấu tạo bên trong của Trái Đất 
Hoạt động nhóm 
+ Nhóm 1: Tìm hiểu đặc điểm của lớp vỏ Trái Đất. 
Lớp 
Lớp vỏ 
Độ dày 
từ 5 - 70km 
Đặc điểm 
Đây là lớp mỏng nhất của Trái Đất 
- Được cấu tạo bởi các loại đá rắn: đá trầm tích, đá mácma 
- Vỏ lục địa và vỏ đại dương 
1. Cấu tạo bên trong của Trái Đất 
Hoạt động nhóm 
+ Nhóm 2: Tìm hiểu đặc điểm của lớp man -ti. 
Lớp 
Lớp manti 
Độ dày 
2900km 
Đặc điểm 
- Vật chất chủ yếu là sắt và niken, si lic ở trạng thái rắn. 
- Nhiệt độ từ 1300 - 2000 0 C 
1. Cấu tạo bên trong của Trái Đất 
Hoạt động nhóm 
+ Nhóm 3: Tìm hiểu đặc điểm của lớp nhân 
Đặc điểm 
Lớp nhân 
Độ dày 
Gần 3400km 
Đặc điểm 
- Vật chất chủ yếu là sắt 
- Chia thành 2 lớp 
+ Lõi trong rắn 
+Lõi ngoài lỏng 
- Nhiệt độ 4000 - 5000 0 C 
Đặc điểm 
Lớp vỏ 
Lớp manti 
Lớp nhân 
Độ dày 
từ 5 - 70km 
2900km 
Gần 3400km 
Đặc điểm 
Đây là lớp mỏng nhất của Trái Đất 
- Được cấu tạo bởi các loại đá rắn: đá trầm tích, đá mácma 
- Vật chất chủ yếu là sắt và niken, si lic ở trạng thái rắn. 
- Nhiệt độ từ 1300 - 2000 0 C 
- Vật chất chủ yếu là sắt 
- Chia thành 2 lớp 
+ Lõi trong rắn 
+Lõi ngoài lỏng 
- Nhiệt độ 4000 - 5000 0 C 
NỘI DUNG CHÍNH 
2. Các mảng kiến tạo 
Cho biết lớp vỏ Trái Đất có các mảng kiến tạo lớn nào ? Việt Nam nằm trong mảng nào 
Có 7 địa mảng chính lên lược đồ: - Mảng Âu – Á, 
- Mảng Thái Bình Dương, 
- - Mảng Ấn - Úc 
- Mảng Châu Phi, 
- Mảng Bắc Mỹ , 
- Mảng Nam Mỹ, 
- Mảng Nam Cực 
+ Việt Nam nằm ở mảng Âu-Á. 
2. Các mảng kiến tạo 
Xác định nơi tiếp giáp giữa các mảng kiến tạo đang đang tách xa nhau.đới tiếp giáp của các địa mảng: 
2. Các mảng kiến tạo 
+ Các mảng tách xa nhau: Phi với Ấn -Úc, Thái Bình Dương và Nam Cực...... 
2. Các mảng kiến tạo 
+ Có 7 mảng kiến tạo: 
- Mảng Âu – Á, 
- Mảng Thái Bình Dương, 
- - Mảng Ấn - Úc 
- Mảng Châu Phi, 
- Mảng Bắc Mỹ , 
- Mảng Nam Mỹ, 
- Mảng Nam Cực 
+ Các địa mảng có sự đi chuyển tách xa nhau hoặc xô vào nhau. 
2. Các mảng kiến tạo 
- Thế nào là núi lửa 
3 . Núi lửa và động đất 
a. Núi lửa 
Núi lửa 
Khái niệm 
Là quá trình phun trào và tích tụ mác ma trên bề mặt Trái Đất 
4. Núi lửa 
- Nguyên nhân sinh ra núi lửa 
a. Núi lửa 
Núi lửa 
Khái niệm 
Là quá trình phun trào và tích tụ mác ma trên bề mặt Trái Đất 
a . Núi lửa 
Nguyên nhân 
Do các mảng kiến tạo va chạm hoặc tách rời nhau 
20 
-Xác định các vành đai núi lửa trên Thế Giới? 
“Vành đai lửa TBD” có gần 300 núi lửa đang hoạt động 
Vành đai lửa Thái Bình Dương kéo dài từ Niu di lân qua Nhật Bản, A - lax- ca trải suốt bờ tây của Bắc Mĩ và Nam Mĩ 
(THẢO LUẬN NHÓM) 
Nhóm 1,3 T ại sao ở những khu vực núi lửa ngừng hoạt động lại có sức hấp dẫ n lớn đối với dân cư? Liên hệ với Việt Nam? 
............................................................................................................................................................................................................................................................................ 
............................................................................................................................................................................................................................................ 
Nhóm 2,4:Núi lửa phun trào gây ra những hậu quả nghiêm trọng như thế nào đối với người dân? 
Ở những vùng đất đỏ phì nhiêu do nhung nham phong hóa, sẽ tạo thành lớp đất đỏ màu mỡ rất thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp. Ngoài ra phong cảnh núi lửa rất có giá trị về du lịch, xây dựng các nhà máy điện địa nhiệt và có thể khai thác nguồn nước khoáng nóng cho du lịch nghỉ dưỡng. 
Đất đỏ ba dan có nhiều ở vùng Tây Nguyên và Đông Nam Bộ ở nước ta 
CÂY CÀ PHÊ, CAO SU Ở TÂY NGUYÊN 
Hậu quả của núi lửa phun 
- Để ứng phó với hoạt động núi lửa chúng ta cần làm gì? 
	Khi thấy mặt đất rung nhẹ, nóng hơn, có khí bốc lên ở miệng núi, thì người dân phải nhanh chóng sơ tán khỏi những nơi này 
Núi lửa 
Khái niệm 
Là quá trình phun trào và tích tụ mác ma trên bề mặt Trái Đất 
4. Núi lửa 
Nguyên nhân 
Do các mảng kiến tạo va chạm hoặc tách rời nhau 
Hậu quả 
- Ô nhiễm môi trường 
- Tiêu diệt các sinh vật 
Động đất là gì? 
b . Động đất 
Khái niệm 
L à những rung chuyển đột ngột từ 1 điểm ở dưới sâu trong lòng đất. 
 Động đất 
Nguyên nhân sinh ra động đất? 
Do tác động của những lực bên trong Trái Đất 
L à những rung chuyển đột ngột từ 1 điểm ở dưới sâu trong lòng đất. 
 Động đất 
Khái niệm 
Nguyên nhân 
+ Xác định các đới động đất trên Thế Giới 
b . Động đất 
Nêu hậu quả do động đất gây ra. 
Tác hại: Chết rất nhiều người, phá hủy công trình, tài sản. 
Do tác động của những lực bên trong Trái Đất 
L à những rung chuyển đột ngột từ 1 điểm ở dưới sâu trong lòng đất. 
 Động đất 
Khái niệm 
 Nguyên nhân 
Hậu quả 
Đổ nhà cửa, các công trình xây dựng, gây thiệt hại lớn về người và tài sản. 
Có thể gây nên lở đất, lở đa, lở tuyết , sóng thần khi xảy ra ở biển. 
Câu hỏi thảo luận nhóm : 3 phút 
Nêu các biện pháp phòng tránh khi có động đất xảy ra. 
Lập trạm dự báo để sơ tán dân cư 
Làm nhà vật liệu nhẹ: bằng gỗ, giấy. 
- Nếu đang trong giờ học có động đất xảy ra, em sẽ làm gì để bảo vệ mình? 
+ Khi đang ở trong lớp học, nhanh chóng trú ẩn dưới gầm bàn, tránh khu vực kê giá sách, tủ để đồ. 
+ Khi đang ở hành lang, sân vận động, nhà thể thao, tập trung lại vào chính giữa 
+ Khi đang ở phòng thí nghiệm, nhanh chóng rời khỏi đây vì có thể cháy nổ 
+ Không được phép tự ý chạy về nhà vì từ trường về nhà rất có thể gặp nguy hiểm. 
LUYỆN TẬP 
Câu 1:Hãy vẽ hình thể hiện cấu tạo của Trái Đất và mô tả 3 lớp cấu tạo của Trái Đất trên hình vẽ đó 
Lớp Nhân 
Lớp 
Man-ti 
Lớp 
Vỏ Trái Đất 
Câu 2: Vì sao có tên gọi là vành đai lửa Thái Bình Dương 
- Tên gọi "vành đai lửa Thái Bình Dương" vì khu vực bao quanh Thái Bình Dương thường xuyên xảy ra động đất và phun trào núi lửa; có hình dạng giống vành móng ngựa và dài khoảng 40.000km.  
- Khoảng 71% trận động đất có cường độ mạnh nhất thế giới diễn ra tại vành đai lửa; đó là  một dãy liên tục các rãnh đại dương, vòng cung đảo, quần đảo, các dãy núi lửa và sự chuyển động của các mảng kiến tạo. Nó còn có tên gọi khác là vành đai địa chấn Thái Bình Dương.  
V ẬN DỤNG 
Giả sử em đang đi du lịch ở Nhật Bản, em sẽ làm gì nếu 
- Đang đi ngoài đường thì xảy ra động đất 
- Đang ở trong nhà thì xảy ra động đất 
- Đang ở trong nhà hoặc khách sạn thì xảy ra động đất 
Gợi ý trả lời 
- Đang đi ngoài đường thì chạy đến nơi đất trống, tránh xa những vật có thể rơi xuống. 
- Đang ở trong cửa hàng thì tìm góc phòng để đứng, tránh cửa kính, che mặt và đầu bằng sách, báo... 
- Đang ở trong nhà hoặc khách sạn thì nên chui xuống gầm bàn, gầm giường.