Bài giảng Ngữ văn 6 - Tiết 109: Văn bản: Cây tre Việt Nam (Thép Mới)

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ 
 VỀ DỰ GIỜ THĂM LỚP 
Tiết 109 : Văn bản: 
CÂY TRE VIỆT NAM 
Thứ ba ngày 6 tháng 3 năm 2018 
Thép M ới 
MỤC TIÊU BÀI HỌC 
1. Kiến thức: 
 - Học sinh hiểu và cảm nhận được giá trị nhiều mặt của cây tre và sự gắn bó giữ tre với cuộc sống con người Việt Nam. Cây tre trở thành một biểu tượng của dân tộc Việt Nam. 
 - Nắm được những đặc điểm nghệ thuật của bài ký giàu chi tiết và hình ảnh kết hợp miêu tả và bình luận, lời văn giàu nhịp điệu. 
2. Kĩ năng: 
 - Đọc diễn cảm và sáng tạo bài văn xuôi giàu chất thơ bằng sự chuyển dịch giọng đọc phù hợp. 
 - Đọc hiểu văn bản ký hiện đại có yếu tố miêu tả và biểu cảm. 
 - Nhận diện và bước đầu phân tích được tác dụng của phép so sánh, nhân hóa, ẩn dụ 
Thái độ: 
 - Bồi dưỡng cho học sinh tình yêu con người Việt Nam, quê hương, đất nước, bồi dưỡng lòng tự hào dân tộc 
I. Tìm hiểu chung : 
Thép Mới (1925 - 1991) 
 Sinh ở thành phố Nam Định 
 Ông viết nhiều bút kí, thuyết minh phim 
- Phó tổng biên tập báo nhân dân; Ủy viên BCH Hội Nhà văn các khóa II, III 
Tác giả: 
a. Con người 
(Thép Mới) 
Tiết 109 : CÂY TRE VIỆT NAM 
I. Tìm hiểu chung : 
Tác giả: 
 b. Sự nghiệp sáng tác 
(Thép Mới) 
Tiết 109 : CÂY TRE VIỆT NAM 
Các tập bút kí: 
+ Hiên ngang Cu-Ba; Hữu Nghị; Điện Biên Phủ; Một danh từ Việt Nam; Lý Tự Trọng; Dáng đỉnh Trường Sơn;. 
Tác phẩm chính: 
+ Thuyết minh phim 
Cây tre Việt Nam; Đường về tổ quốc; 
Nguyễn Ái Quốc đến với Lê-nin 
I. Tìm hiểu chung: 
- Thép Mới (1925 - 1991) 
- Sinh ra ở thành phố Nam Định 
1. Tác giả: 
2. Tác phẩm: 
(Thép Mới) 
Tiết 109 : CÂY TRE VIỆT NAM 
 a. Xuất xứ : ‘ Cây tre Việt Nam ’ là lời bình cho bộ phim cùng tên của các nhà điện ảnh Ba Lan (1955). 
- Thông qua hình ảnh cây tre (tượng trưng cho đất nước, con người Việt Nam), bộ phim ca ngợi kháng chiến chống thực dân Pháp của dân tộc ta. 
I. Tìm hiểu chung: 
1. Tác giả: 
2. Tác phẩm: 
(Thép Mới) 
Tiết 109 : CÂY TRE VIỆT NAM 
a. Xuất xứ: 
b. Thể loại: Bút kí 
Đọc văn bản 
Phương thức biểu đạt: 
Cây tre là người bạn thân của nông dân Việt Nam, bạn thân của nhân dân Việt Nam. 
Nước Việt Nam xanh muôn ngàn cây lá khác nhau. Cây nào cũng đẹp, cây nào cũng quý, nhưng thân thuộc nhất vẫn là tre nứa. Tre Đồng Nai, nứa Việt Bắc, tre ngút ngàn Điện Biên Phủ, lũy tre thân mật làng tôiđâu đâu ta cũng có nứa tre làm bạn. 
Tre, nứa, trúc, mai, vầu mấy chục loại khác nhau, nhưng cùng một mầm non măng mọc thẳng. Vào đâu tre cũng sống, ở đâu tre cũng xanh tốt. Dáng tre vươn mộc mạc, màu tre tươi nhũn nhặn. Rồi tre lớn lên, cứng cáp, dẻo dai, vững chắc. Tre trông thanh cao, giản dị, chí khí như người. 
Nhà thơ đã có lần ca ngợi: 
Bóng tre trùm mát rượi. 
Bóng tre trùm lên âu yếm làng, bản, xóm, thôn. Dưới bóng tre của ngàn xưa, thấp thoáng mái đình mái chùa cổ kính. Dưới bóng tre xanh, ta gìn giữ một nền văn hóa lâu đời. Dưới bóng tre xanh, đã từ lâu đời, người dân cày Việt Nam dựng nhà, dựng cửa, vỡ ruộng, khai hoang. Tre ăn ở với người, đời đời, kiếp kiếp. Tre, nứa, mai, vầu giúp người trăm nghìn công việc khác nhau. Tre là cánh tay của người nông dân: 
Cánh đồng ta năm đôi ba vụ 
Tre với người vất vả quanh năm. 
Tre với người như thế đã mấy nghìn năm. Một thế kỉ “văn minh”, “khai hóa” của thực dân cũng không làm ra được một tấc sắt. Tre vẫn phải còn vất vả mãi với người. Cối xay tre nặng nề quay, từ nghìn đời nay, xay nắm thóc. 
Giang chẻ lạt, buộc mềm, khít chặt như những mối tình quê cái thưở ban đầu thường nỉ non dưới bóng tre, bóng nứa: 
Tiết 109 : CÂY TRE VIỆT NAM 
Tiết 109 : CÂY TRE VIỆT NAM 
Thép Mới 
Lạt này gói bánh chưng xanh 
Cho mai lấy trúc, cho anh lấy nàng 
Tre còn là nguồn vui duy nhất của tuổi thơ. Các em bé còn có đồ chơi gì nữa ngoài mấy que chuyền đánh chắt bằng tre. 
Tuổi già hút thuốc làm vui. Vớ chiếc điếu cày tre là khoan khoái. Nhớ lại vụ mùa trước, nghĩ đến những mùa sau, hay nghĩ đến một ngày mai sẽ khác 
Suốt một đời người, từ thưở lọt lòng trong chiếc nôi tre, đến khi nhắm mắt xuôi tay, nằm trên giường tre, tre với mình, sống có nhau, chết có nhau, chung thủy. 
Như tre mọc thẳng, con người không chịu khuất. 
Người xưa có câu: “Trúc dẫu cháy, đốt ngay vẫn thẳng”. Tre là thẳng thắn, bất khuất! Ta kháng chiến, tre lại là đồng chí chiến đấu của ta. Tre vốn cùng ta làm ăn, lại vì ta mà cùng ta đánh giặc. 
Buổi đầu, không một tấc sắt trong tay, tre là tất cả, tre là vũ khí. Muôn ngàn đời biết ơn chiếc gậy tầm vông đã dựng nên thành đồng Tổ quốc! Và sông Hồng bất khuất có cái chông tre. 
Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. Tre hi sinh để bảo vệ con người. Tre, anh hùng lao động! Tre, anh hùng chiến đấu! 
Nhạc của trúc, nhạc của tre là khúc nhạc của đồng quê. Nhớ một buổi trưa nào, nồm nam cơn gió thổi, khóm tre làng rung lên man mác khúc nhạc đồng quê. 
Diều bay, diều lá tre bay lưng trời 
Sáo tre, sáo trúc vang lưng trời 
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM 
Thép Mới 
Gió đưa tiếng sáo, gió nâng cánh diều 
Trời cao lồng lộng, đồng ruộng mênh mông hãy lắng nghe tiếng hát giữa trời cao của trúc, của tre 
“Tre già măng mọc”. Măng mọc trên phù hiệu ở ngực thiếu nhi Việt Nam, lứa măng non của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. 
Các em, các em rồi đây lớn lên, sẽ quen dần với sắt, thép và xi măng cốt sắt. 
Nhưng, nứa, tre sẽ còn mãi với các em, còn mãi dân tộc Việt Nam, chia bùi sẻ ngọt của những ngày mai tươi hát, còn mãi với chúng ta, vui hạnh phúc, hòa bình. 
Ngày mai, trên đất nước này, sắt, thép có thể nhiều hơn tre, nứa. Nhưng, trên đường trường ta dấn bước, tre xanh vẫn là bóng mát. Tre vẫn mang khúc nhạc tâm tình. Tre sẽ càng tươi những cổng chào thắng lợi. Những chiếc đu tre vẫn dướn lên bay bổng. Tiếng sáo diều tre cao vút mãi. 
Cây tre Việt Nam! Cây tre xanh, nhũn nhặn, ngay thẳng, thủy chung, can đảm. Cây tre mang những đức tính của người hiền là tượng trưng cao quý của dân tộc Việt Nam. 
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM 
Thép Mới 
Nứa : giống cây cùng họ với tre, thân nhỏ và mỏng hơn tre, độ bền và dẻo kém hơn tre. 
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM 
Thép Mới 
Trúc : giống cây cùng họ với tre, thân nhỏ, lá nhỏ, đốt thẳng. 
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM 
Thép Mới 
Mai : giống cây cùng họ với tre, thân to hơn tre, gióng dài, lá to. 
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM 
Thép Mới 
Vầu : giống cây cùng họ với tre, thân nhỏ hơn mai. 
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM 
Thép Mới 
Giang : cây thuộc loại tre, nứa, thân dẻo, gióng dài, dùng để chẻ lạt hoặc đan lát. 
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM 
Thép Mới 
Tầm vông : loại tre thân nhỏ, cứng, đặc, không có gai, thường dùng làm gậy. 
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM 
Thép Mới 
Đánh chắt (còn gọi là chuyền thẻ) : trò chơi dân gian của trẻ em, thường là của con gái. 
3 . Bố cục: 
3 phần. 
Phần 1 : (từ đầu đến “ chí khí như người ”). 
-> Giới thiệu chung về cây tre. 
Phần 2 : (từ “ Nhà thơ đã có lần ca ngợi ” đến “ cao vút mãi” ). 
-> Sự gắn bó của cây tre với con người Việt Nam. 
Phần 3 : (phần còn lại) 
-> Cây tre là biểu tượng của con người, dân tộc Việt Nam. 
I. Tìm hiểu chung: 
2. Văn bản Cây tre Việt Nam 
(Thép Mới) 
Tiết 109 : CÂY TRE VIỆT NAM 
 a. Xuất xứ: 
b. Thể loại: Bút kí 
Đọc văn bản 
Giải thích từ khó 
Phương thức biểu đạt: 
Thuyết minh, miêu tả, biểu cảm 
(Thép Mới) 
II. Đọc hiểu chi tiết: 
1. Vẻ đẹp của cây tre: 
Cây tre được tác giả giới thiệu như thế nào về hình dáng và phẩm chất? 
I. Tìm hiểu chung: 
Tiết 109 : CÂY TRE VIỆT NAM 
măng mọc thẳng, vươn cao 
thanh cao, mộc mạc, cứng cáp, dẻo dai, thẳng thắn, bất khuất 
(Thép Mới) 
II. Tìm hiểu văn bản : 
1. Vẻ đẹp của cây tre: 
I. Tìm hiểu chung: 
Tiết 109 : CÂY TRE VIỆT NAM 
(Thép Mới) 
II. Tìm hiểu văn bản : 
1. Vẻ đẹp của cây tre: 
Mần non mọc thẳng . 
Dáng vươn mộc mạc 
Màu xanh tươi nhũ nhặn 
 Nhân hóa, tính từ, so sánh 
 Tre được ca ngợi, tôn vinh, tượng trưng cho con người Việt Nam,dân tộc Việt Nam. 
I. Tìm hiểu chung: 
Tiết 109 : CÂY TRE VIỆT NAM 
- Cứng cáp , dẻo dai , vững chắc  
- Thanh cao , giản dị , chí khí  
Để giới thiệu cây tre tác giả đã sử dụng những biện pháp nghệ thuật gì? Nêu tác dụng của chúng ? 
(Thép Mới) 
II. Tìm hiểu văn bản : 
1. Vẻ đẹp của cây tre: 
- Mọc thẳng, mộc mạc. 
 Nhân hóa, tính từ: 
 Tre mang những phẩm chất cao quí như con người Việt Nam. 
I. Tìm hiểu chung: 
Tiết 109 : CÂY TRE VIỆT NAM 
- Cứng cáp, dẻo dai 
- Thẳng thắn, bất khuất 
Vào đâu tre cũng xanh tươi 
Cho dù đất sỏi, đất vôi bạc màu 
2. Cây tre với người dân Việt Nam: 
II. Tìm hiểu văn bản : 
1. Vẻ đẹp của cây tre: 
I. Tìm hiểu chung: 
Tiết 109 : CÂY TRE VIỆT NAM 
NHÓM 1: 
Cây tre trong lao động sản xuất 
NHÓM 2: 
Cây tre trong đời sống tinh thần 
NHÓM 3: 
Cây tre trong chiến đấu chống giặc ngoại xâm 
THẢO LUẬN NHÓM – 3 phút 
NHÓM 4: 
Cây tre trong hiện tại và tương lai 
0 
60 
50 
40 
30 
20 
10 
1 
60 
50 
40 
30 
20 
10 
2 
60 
50 
40 
30 
20 
10 
3 
60 
50 
40 
30 
20 
10 
4 
60 
50 
40 
30 
20 
10 
5 
Hết giờ 
Cây tre với người dân Việt Nam 
Trong đời sống lao động, sản xuất 
- Tre dựng nhà,  vỡ ruộng 
- Tre là cánh tay, giúp người trăm nghìn công việc, ăn ở với người đời đời, kiếp kiếp. 
 - Tre dựng nhà, vỡ ruộng, 
 - Tre là cánh tay, giúp người nghìn việc. 
2. Cây tre với người dân Việt Nam: 
(Thép Mới) 
II. Tìm hiểu văn bản : 
1. Vẻ đẹp của cây tre: 
I. Tìm hiểu chung: 
Tiết 109 : CÂY TRE VIỆT NAM 
a. Trong lao động sản xuất: 
Trong đời sống văn hóa tinh thân 
- Tre là nôi lưu giữ nền văn hóa lâu đời. 
- Là nguồn vui cho tuổi thơ cho đến người già. 
Cây tre với người dân Việt Nam 
Trong đời sống lao động, sản xuất 
- Tre dựng nhà,  vỡ ruộng... 
- Tre là cánh tay, giúp người trăm nghìn công việc, ăn ở với người đời đời, kiếp kiếp. 
 - Tre dựng nhà, vỡ ruộng, 
 - Tre là cánh tay, giúp người nghìn việc. 
2. Cây tre với người dân Việt Nam: 
(Thép Mới) 
II. Tìm hiểu văn bản : 
1. Vẻ đẹp của cây tre: 
I. Tìm hiểu chung: 
Tiết 109 : CÂY TRE VIỆT NAM 
a. Trong lao động sản xuất: 
b. Trong đời sống tinh thần: 
- Trẻ thơ: 
chơi chắt, chơi chuyền 
- Tuổi già: 
vui điếu cày 
- Sống, chết nằm trên giường tre. 
Trong chiến đấu chống giặc ngoại xâm 
- Tre là đồng chí sát cánh cùng ta chống giặc: “ Tre xung phong tre giữ tre anh hùng chiến đấu!” 
Trong đời sống văn hóa tinh thần: 
- Tre là nôi lưu giữ nền văn hóa lâu đời. 
- Là nguồn vui cho tuổi thơ cho đến người già. 
Cây tre với người dân Việt Nam 
Trong đời sống lao động, sản xuất: 
- Tre dựng nhà, vỡ ruộng,.. 
- Tre là cánh tay giúp người trăn nghìn công việc, ăn ở với người đời đời, kiếp kiếp 
II ĐỌC HIỂU CHI TIẾT VĂN BẢN 
 1. Giới thiệu chung về cây tre 
 2. Sự gắn bó của cây tre 
a. Trong đời sống lao động 
b. Trong đời sống tinh thần 
c. Trong chiến đấu 
Là vũ khí thô sơ, hiệu quả 
 Cùng con người bảo vệ làng xóm quê hương 
Nghệ thuật: 
Nhân hóa 
Điệp từ, điệp ngữ 
Nhịp nhanh – mạnh 
Tre là người bạn đồng hành với con người trong những cuộc trường chinh, gian khổ . 
 - Tre dựng nhà, vỡ ruộng, 
 - Tre là cánh tay, giúp người nghìn việc. 
2. Cây tre với người dân Việt Nam: 
b. Trong đời sống tinh thần : 
(Thép Mới) 
II. Tìm hiểu văn bản : 
1. Vẻ đẹp của cây tre: 
I. Tìm hiểu chung: 
Tiết 109 : CÂY TRE VIỆT NAM 
a. Trong lao động sản xuất: 
- Tre là đồng chí, anh hùng  
- Chống lại quân thù, giữ làng 
c. Trong kháng chiến: 
- Trẻ thơ: 
chơi chắt, chơi chuyền 
- Tuổi già: 
- Sống, chết nằm trên giường tre. 
vui điếu cày 
Cũng dùng tre làm vũ khí đánh thắng giặc đó là nhân vật nào, trong câu chuyện gì mà em đã học? 
Cây tre trăm đốt 
Thánh Gióng 
Trong hiện tại và tương lai 
Trong chiến đấu chống ngoại xâm: 
- Tre là đồng chí sát cánh cùng ta chống giặc: “ Tre xung phong tre giữ tre anh hùng chiến đấu!” 
Trong đời sống văn hóa tinh thần: 
- Tre là nôi lưu giữ nền văn hóa lâu đời. 
- Là nguồn vui cho tuổi thơ cho đến người già. 
Cây tre với người dân Việt Nam 
Trong đời sống lao động, sản xuất: 
-Tre dựng nhà, vỡ ruộng, 
- Tre là cánh tay, giúp người dân trăm nghìn công việc, ăn ở với người đời đời, kiếp kiếp. 
- Tre là âm nhạclà biểu tượng trên huy hiệu Đội. 
- Mãi là bạn đồng hành 
- Là tượng trưng cao quý của dân tộc Việt Nam. 
 - Tre dựng nhà, vỡ ruộng 
 - Tre là cánh tay, giúp người nghìn việc. 
2. Cây tre với người dân Việt Nam: 
b. Trong đời sống tinh thần : 
(Thép Mới) 
II. Tìm hiểu văn bản : 
1. Vẻ đẹp của cây tre: 
I. Tìm hiểu chung: 
Tiết 109 : CÂY TRE VIỆT NAM 
a. Trong lao động sản xuất: 
- Tre là đồng chí, anh  
- Chống lại quân thù, giữ làng 
c. Trong kháng chiến: 
3. Trong hiện tại và tương lai: 
- Là bạn đồng hành, là biểu tượng cao 
- Trẻ thơ: 
chơi chắt, chơi chuyền 
- Tuổi già: 
- Sống, chết nằm trên giường tre. 
quý của dân tộc. 
vui điếu cày 
Em có nhận xét gì về cách sử dụng từ ngữ, phép tu từ trong đoạn văn và giá trị biểu cảm của chúng? 
Trong ñôøi soáng lao ñoäng: 
Trong đời sống văn hóa tinh thần: 
Trong chiến đấu chống ngoại xâm: 
- Tre là nôi lưu giữ nền văn hóa lâu đời. 
- Là nguồn vui cho tuổi thơ cho đến người già. 
- Tre là đồng chí sát cánh cùng ta chống giặc: “ Tre xung phong tre giữ tre anh hùng chiến đấu!” 
Trong hiện tại và tương lai 
- Tre là âm nhạclà biểu tượng trên huy hiệu Đội. 
- Mãi là bạn đồng hành 
- Là tượng trưng cao quý của dân tộc Việt Nam. 
Trong đời sống lao động, sản xuất: 
-Tre dựng nhà, vỡ ruộng, 
- Tre là cánh tay, giúp người dân trăm nghìn công việc, ăn ở với người đời đời, kiếp kiếp. 
Cây tre với người dân Việt Nam 
Nhấn mạnh vai trò, công lao của cây tre cũng chính là đề cao vai trò của người dân Việt Nam đối với non sông đất nước. 
Nghệ thuật : Nhân hóa, điệp ngữ, câu văn giàu hình ảnh, nhạc điệu. 
Trong ñôøi soáng lao ñoäng: 
Trong đời sống văn hóa tinh thần: 
Trong chiến đấu chống ngoại xâm: 
- Tre là nôi lưu giữ nền văn hóa lâu đời. 
- Là nguồn vui cho tuổi thơ cho đến người già. 
- Tre là đồng chí sát cánh cùng ta chống giặc: “ Tre xung phong tre giữ tre anh hùng chiến đấu!” 
Trong hiện tại và tương lai: 
- Tre là âm nhạclà biểu tượng trên huy hiệu Đội. 
- Mãi là bạn đồng hành 
- Là tượng trưng cao quý của dân tộc Việt Nam. 
Trong đời sống lao động, sản xuất: 
-Tre dựng nhà, vỡ ruộng, 
- Tre là cánh tay, giúp người dân trăm nghìn công việc, ăn ở với người đời đời, kiếp kiếp. 
Cây tre với người dân Việt Nam 
 - Tre dựng nhà, vỡ ruộng 
 - Tre là cánh tay, giúp người nghìn việc. 
2. Cây tre với người dân Việt Nam: 
b. Trong đời sống tinh thần : 
(Thép Mới) 
II. Tìm hiểu văn bản : 
1. Vẻ đẹp của cây tre: 
I. Tìm hiểu chung: 
Tiết 109 : CÂY TRE VIỆT NAM 
a. Trong lao động sản xuất: 
c. Trong kháng chiến: 
3. Trong hiện tại và tương lai: 
 Nhân hóa, điệp ngữ 
 Tre gần gũi, gắn bó khăng khít với người Việt Nam. 
- Tre là đồng chí, anh hùng  
- Chống lại quân thù, giữ làng 
- Là bạn đồng hành, là biểu tượng cao 
- Trẻ thơ: 
chơi chắt, chơi chuyền 
- Tuổi già: 
- Sống, chết nằm trên giường tre. 
quý của dân tộc. 
Hơn nửa thế kỉ trôi qua, em thấy dự đoán của tác giả về tương lai cây tre còn đúng không? Vì sao? 
vui điếu cày 
Tre là là phương tiện để con người biểu lộ những rung động cảm xúc 
- Tre có vai trò quan trọng 
- Tre là người bạn đồng hành của dân tộc trên con đường phát triển 
- Thành ngữ ‘ tre già măng mọc’ 
- Lời văn giàu cảm xúc 
- Hình ảnh liên tưởng phong phú 
Một số sản phẩm thủ công mỹ nghệ với chất liệu từ cây tre 
và được là từ tre 
Máy tính xách tay 
Ghế tre 
Đúa tre 
Khu bảo tàng và bảo tồn sinh thái tre đầu tiên của Việt Nam khánh thành ngày 7/4/2008 tại xã Phú An, tỉnh Bình Dương. Với diện tích 10ha, đây là "ngôi nhà chung" của hơn 300 giống tre Việt Nam. 
Là nơi nhộn nhịp tham quan của du khách nước ngoài 
 - Tre dựng nhà, vỡ ruộng 
 - Tre là cánh tay, giúp người nghìn việc. 
2. Cây tre với người dân Việt Nam: 
b. Trong đời sống tinh thần : 
(Thép Mới) 
II. Tìm hiểu văn bản : 
1. Vẻ đẹp của cây tre: 
I. Tìm hiểu chung: 
Tiết 109 : CÂY TRE VIỆT NAM 
a. Trong lao động sản xuất: 
c. Trong kháng chiến: 
d. Trong hiện tại và tương lai: 
 Nhân hóa, so sánh 
 Tre gần gũi, gắn bó khăng khít với người Việt Nam. 
- Tre là đồng chí, anh hùng  
- Chống lại quân thù, giữ làng 
- Là bạn đồng hành, là biểu tượng cao quý 
- Trẻ thơ: 
chơi chắt, chơi chuyền 
- Tuổi già: 
- Sống, chết nằm trên giường tre. 
III. Tổng kết : 
vui điếu cày 
CÂY TRE VIỆT NAM 
NGHỆ THUẬT 
NỘI DUNG 
Có vẻ đẹp bình dị nhiều phẩm chất quý báu 
Người bạn thân thiết lâu đời của dân tộc Việt Nam 
Lời văn giàu cảm xúc và nhịp điệu 
Biểu tượng của con người dân tộc Việt Nam 
Sử dụng thành công biện pháp nhân hóa 
Nhiều chi tiết hình ảnh mang ý nghĩa biểu tượng 
TƯỢNG TRƯNG CAO QUÝ CỦA DÂN TỘC VIỆT NAM 
 - Tre dựng nhà, vỡ ruộng 
 - Tre là cánh tay, giúp người nghìn việc. 
2. Cây tre với người dân Việt Nam: 
b. Trong đời sống tinh thần : 
(Thép Mới) 
II. Tìm hiểu văn bản : 
1. Vẻ đẹp của cây tre: 
I. Tìm hiểu chung: 
Tiết 109 : CÂY TRE VIỆT NAM 
a. Trong lao động sản xuất: 
c. Trong kháng chiến: 
d. Trong hiện tại và tương lai: 
 Nhân hóa, so sánh 
 Tre gần gũi, gắn bó khăng khít với người Việt Nam. 
- Tre là đồng chí, anh hùng  
- Chống lại quân thù, giữ làng 
- Là bạn đồng hành, là biểu tượng cao quý 
- Trẻ thơ: 
chơi chắt, chơi chuyền 
- Tuổi già: 
vui điếu cày 
- Sống, chết nằm trên giường tre. 
III. Tổng kết : 
Ghi nhớ/ sgk 
CỦNG CỐ BÀI HỌC 
Câu 1 : Em cảm nhận được gì về cây tre Việt Nam qua văn bản này? 
A. Gắn bó thân thiết với con người Việt Nam 
B. Vẻ đẹp bình dị, thanh cao 
C. Tre có nhiều phẩm chất tốt đẹp biểu tượng cho đất nước Việt Nam 
D Cả ba phương án trên 
Câu 2: Để thể hiện sự gắn bó thân thiết của cây tre với người dân Việt Nam, tác giả chủ yếu sử dụng biện pháp tu từ gì? 
A. So sánh 
B. Ẩn dụ 
C. Nhân hóa 
D. Hoán dụ 
Câu 3: ‘Thành đồng Tổ Quốc’ là danh hiệu chỉ mảnh đất nào? 
A. Bắc Bộ 
B. Trung Bộ 
C. Nam Bộ 
D. Tây Nguyên 
Tìm một số câu tục ngữ, ca dao, thơ, truyện cổ tích Việt Nam có nói đến cây tre. 
Chuẩn bị bài: Câu trần thuật đơn. 
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ 
- Viết một đoạn văn khoảng 7 đến 10 câu miêu tả lũy tre làng.Trong đó có sử dụng nghệ thuật nhân hóa và so sánh. 
Tre xanh. 
Xanh tự bao giờ 
Chuyện ngày xưa đã có bờ tre xanh 
Thân gầy guộc, lá mong manh Mà sao nên luỹ nên thành tre ơi?  
 Như các em thấy đó, tre từ lâu đã trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho các nghệ sĩ. Không chỉ các nhạc sĩ, họa sĩ mà ngay cả các nhà văn, nhà thơ chắc chắn rằng cũng tốn không ít giấy mực khi lấy tre làm chủ đề sáng tác cho mình. 
 Vậy   tre có những phẩm chất gì, gắn bó thân thiết với con người như thế nàochúng ta cùng vào bài mới   
=> Nhân hóa, điệp từ, giọng điệu hào hùng, lời văn biểu cảm: 
b. Trong cuộc kháng chiến bảo vệ Tố Quốc : 
Tre 
- là đồng chí, 
- chống lại sắt thép của quân thù,  
- giữ làng, giữ nước,  
- hy sinh,  
Cây tre - biểu tượng của dân tộc Việt Nam kiên cường, bất khuất. 
Tìm những chi tiết thể hiện sự gắn bó của cây tre với con người Việt Nam trong cuộc kháng chiến bảo vệ Tổ Quốc ? 
- anh hùng lao động !, 
Em có nhận xét gì về mặt nghệ thuật được sử dụng trong đoạn văn ? 
(Thép Mới) 
II. Tìm hiểu văn bản : 
1. Vẻ đẹp của cây tre: 
I. Tìm hiểu chung: 
Tiết 109 : CÂY TRE VIỆT NAM 
II. Tìm hiểu văn bản : 
1. Vẻ đẹp của cây tre : 
2. Cây tre với người dân Việt Nam : 
a. Trong đời sống và trong lao động sản xuất : 
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM 
I. Tìm hiểu chung : 
(Thép Mới) 
b. Trong cuộc kháng chiến bảo vệ Tố Quốc : 
Trong đời sống tinh thần, hình ảnh cây tre được thể hiện qua những chi tiết nào ? 
c. Trong đời sống tinh thần : 
+ Tre là khúc nhạc của đồng quê. 
+ Diều lá tre bay lưng trời  
+ Sáo tre, sáo trúc vang lưng trời  
+ Lắng nghe tiếng hát giữa trời cao của trúc, của tre  
Nêu giá trị nghệ thuật được sử dụng trong đoạn văn ? 
 => Lời văn giàu nhạc điệu, nhân hóa: 
Tre là phương tiện giúp con người biểu lộ tình cảm qua âm thanh các nhạc cụ bằng tre. 
Sáo trúc 
Đường thôn với lũy tre 
Đàn Tơ- Rưng 
II. Tìm hiểu văn bản : 
1. Vẻ đẹp của cây tre : 
2. Cây tre với người dân Việt Nam : 
a. Trong đời sống và trong lao động sản xuất : 
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM 
I. Tìm hiểu chung : 
(Thép Mới) 
b. Trong cuộc kháng chiến bảo vệ Tố Quốc : 
Trên con đường đi tới tương lai, hình ảnh cây tre được thể hiện qua những chi tiết nào ? 
c. Trong đời sống tinh thần : 
d. Trên đường đi tới tương lai : 
+ Tre xanh vẫn là bóng mát , 
+ Tre xanh, nhũn nhặn, ngay thẳng, thủy chung ,... 
+ Tre là tượng trưng cao quý của dân tộc Việt Nam. 
Đoạn văn sử dụng những biện pháp nghệ thuật nào ? Tác dụng ? 
=> Nhân hóa, điệp từ, so sánh, từ ngữ biểu cảm: 
Các giá trị văn hóa và lịch sử của cây tre vẫn còn mãi trong đời sống của người Việt Nam. 
II. Tìm hiểu văn bản : 
1. Vẻ đẹp của cây tre : 
2. Cây tre với người dân Việt Nam : 
a. Trong đời sống và trong lao động sản xuất : 
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM 
I. Tìm hiểu chung : 
(Thép Mới) 
b. Trong cuộc kháng chiến bảo vệ Tố Quốc : 
c. Trong đời sống tinh thần : 
d. Trên con đường đi tới tương lai : 
II. Tìm hiểu văn bản : 
1. Vẻ đẹp của cây tre : 
2. Cây tre với người dân Việt Nam : 
a. Trong đời sống và trong lao động sản xuất : 
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM 
I. Tìm hiểu chung : 
(Thép Mới) 
b. Trong cuộc kháng chiến bảo vệ Tố Quốc : 
Em hãy nhắc lại những giá trị nghệ thuật của văn bản ? 
c. Trong đời sống tinh thần : 
d. Trên con đường đi tới tương lai : 
III. Tổng kết : 
1. Nghệ thuật : 
 Nhân hóa, so sánh, điệp từ. 
- Hình ảnh chọn lọc, biểu cảm. 
2. Nội dung : 
Bài văn miêu tả cây tre với vẻ đẹp và những phẩm chất gì ? 
 Là người bạn thân thiết, gắn bó với con người Việt Nam. 
- Cây tre có vẻ đẹp bình dị và nhiều phẩm chất quý báu. 
CÂY TRE VIỆT NAM 
NGHỆ THUẬT 
NỘI DUNG 
Hình ảnh 
chọn lọc, 
biểu cảm 
 Nhân hóa, 
 so sánh, điệp từ 
Vẻ đẹp 
bình dị 
và nhiều 
phẩm 
chất quý 
 báu 
Là người 
 bạn thân 
thiết, gắn 
bó với con 
người 
Việt Nam 
BIỂU TƯỢNG CHO DÂN TỘC VIỆT NAM 
Theo em, hình ảnh cây tre mang ý nghĩa gì ? 
- Tượng trưng cho con người Việt Nam cần cù, sáng tạo, anh hùng, bất khuất. 
- Tượng trưng cho đất nước Việt Nam. 
 Khu bảo tàng và bảo tồn sinh thái tre đầu tiên của Việt Nam khánh thành ngày 7/4/2008 tại xã Phú An, tỉnh Bình Dương. Với diện tích 10 ha, đây là "ngôi nhà chung" của hơn 300 giống tre Việt. 
HƯỚNG DẪN HS TỰ HỌC : 
- Bài học hôm nay : 
 + Nắm vững nội dung bài học. 
 + Học thuộc nội dung bài học. 
- Chuẩn bị bài tiết 110 : 
+ Câu trần thuật đơn. 
+ Tìm một số câu tục ngữ, ca dao, thơ, truyện cổ tích Việt Nam có nói đến cây tre. 
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH ! 
TRÂN TRỌNG KÍNH CHÀO !