Bài giảng Ngữ văn 6 - Tiết 11, 12: Sự việc và nhân vật trong văn tự sự - Tạ Thị Anh

TRƯỜNG PTDTBT TH & THCS NẬM PUNG 
CHÀO MỪNG 
QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ HỘI GIẢNG 
NGƯỜI DẠY: TẠ THỊ ANH 
Vua Hùng kén rể 
Sơn Tinh đến cầu hôn 
Thủy Tinh đến cầu hôn 
Vua Hùng ra điều kiện kén rể 
Sơn Tinh đem lễ vật đến trước, được vợ 
Thủy Tinh đến sau, tức giận, đánh Sơn Tinh 
Hai bên giao chiến hàng tháng trời, cuối cùng Thủy Tinh thua, rút về 
TIẾT 11, 12 
SỰ VIỆC VÀ NHÂN VẬT 
TRONG VĂN TỰ SỰ 
CÁC SỰ VIỆC TRONG TRUYỆN 
“SƠN TINH, THỦY TINH” 
Vua Hùng kén rể. 
Sơn Tinh, Thủy Tinh đến cầu hôn. 
 Vua Hùng ra điều kiện kén rể. 
Sơn Tinh đến trước, được vợ. 
Thủy Tinh đến sau, tức giận, dâng nước đánh Sơn Tinh. 
Hai bên giao chiến hàng tháng trời, cuối cùng Thủy Tinh thua, rút về. 
Hằng năm Thủy Tinh lại dâng nước đánh Sơn Tinh, nhưng đều thua. 
Vua Hùng kén rể. 
Sự việc khởi đầu (nguyên nhân) 
Hằng năm Thủy Tinh lại dâng nước đánh Sơn Tinh, nhưng đều thua. 
Sự việc kết thúc 
(kết quả) 
Sự việc phát triển 
(diễn biến) 
Hai bên giao chiến hàng tháng trời, cuối cùng Thủy Tinh thua, rút về. 
Sự việc cao trào 
MỐI QUAN HỆ NHÂN QUẢ GIỮA CÁC SỰ VIỆC 
1. Vua Hùng kén rể. 
2. Sơn Tinh, Thuỷ Tinh đến cầu hôn. 
Nguyên nhân 
( khởi đầu) 
Kết quả 
3. Vua Hùng ra điều kiện chọn rể. 
Nguyên nhân 
Kết quả 
Nguyên nhân 
7. Hằng năm Thủy Tinh lại dâng nước đánh Sơn Tinh, nhưng đều thua. 
Kết quả 
( kết thúc) 
.. 
CÁC SỰ VIỆC TRONG TRUYỆN “SƠN TINH, THỦY TINH” 
Vua Hùng kén rể. 
Sơn Tinh, Thủy Tinh đến cầu hôn. 
 Vua Hùng ra điều kiện kén rể. 
Sơn Tinh đến trước, được vợ. 
Thủy Tinh đến sau, tức giận, dâng nước đánh Sơn Tinh. 
Hai bên giao chiến hàng tháng trời, cuối cùng Thủy Tinh thua, rút về. 
Hằng năm Thủy Tinh lại dâng nước đánh Sơn Tinh, nhưng đều thua. 
CÁC SỰ VIỆC TRONG TRUYỆN 
“SƠN TINH, THỦY TINH” 
HS thảo luận CĐ 4 phút, xác định các yêu cầu sau: 
- Sự việc do ai làm? (nhân vật) 
Việc xảy ra ở đâu? (địa điểm) 
Việc xảy ra lúc nào? (thời gian) 
Việc xảy ra do đâu? (nguyên nhân) 
Diễn biến sự việc ra sao? (quá trình) 
Việc kết thúc như thế nào? (kết quả) 
CÁC SỰ VIỆC TRONG TRUYỆN 
 “SƠN TINH, THỦY TINH” 
Nhân vật 
Địa điểm 
Thời gian 
Nguyên nhân 
Diễn biến 
Kết quả 
Sơn Tinh, Thuỷ Tinh , Vua Hùng, Mị Nương 
Thành Phong Châu 
Xảy ra vào đời vua Hùng Vương thứ mười tám 
Vua Hùng kén rể 
Hai thần đến cầu hôn nhưng Sơn Tinh lấy được Mị Nương khiến Thủy Tinh tức giận, dâng nước đánh Sơn Tinh ròng rã mấy tháng trời 
Sơn Tinh thắng, Thủy Tinh thua. 
Các sự việc trong văn tự sự được trình bày một cách cụ thể: có thời gian, địa điểm, nhân vật; có nguyên nhân, diễn biến, kết quả 
Vua Hùng kén rể. 
Sơn Tinh, Thủy Tinh đến cầu hôn. 
 Vua Hùng ra điều kiện kén rể. 
Sơn Tinh đến trước, được vợ. 
Thủy Tinh đến sau, tức giận, dâng nước đánh Sơn Tinh. 
Hai bên giao chiến hàng tháng trời, cuối cùng Thủy Tinh thua, rút về. 
Hằng năm Thủy Tinh lại dâng nước đánh Sơn Tinh, nhưng đều thua. 
Sau khi bị lược bớt các sự việc 
CÁC SỰ VIỆC TRONG TRUYỆN “SƠN TINH, THỦY TINH” 
1. Vua Hùng kén rể. 
2. Sơn Tinh, Thủy Tinh đến cầu hôn. 
6. Hai bên giao chiến hàng tháng trời, cuối cùng Thủy Tinh thua, rút về. 
7. Hằng năm Thủy Tinh lại dâng nước đánh Sơn Tinh, nhưng đều thua. 
Câu chuyện thiếu tính liên tục , các sự việc không được giải thích rõ. => Không hấp dẫn. 
Sau khi thay đổi thứ tự các sự việc 
Sau khi bị lược bớt các sự việc 
CÁC SỰ VIỆC TRONG TRUYỆN “SƠN TINH, THỦY TINH” 
1. Vua Hùng kén rể. 
2. Sơn Tinh, Thủy Tinh đến cầu hôn. 
5. Thủy Tinh đến sau, tức giận, dâng nước đánh Sơn Tinh. 
7. Hằng năm Thủy Tinh lại dâng nước đánh Sơn Tinh, nhưng đều thua. 
Câu chuyện thiếu tính liên tục , các sự việc không được giải thích rõ. 
 => Không hấp dẫn. 
Sau khi thay đổi thứ tự các sự việc 
1. Vua Hùng kén rể. 
3. Vua Hùng ra điều kiện kén rể. 
6. Hai bên giao chiến hàng tháng trời, cuối cùng Thủy Tinh thua, rút về. 
4. Sơn Tinh đến trước, được vợ. 
5 . Thủy Tinh đến sau, tức giận, dâng nước đánh Sơn Tinh. 
2 . Sơn Tinh, Thủy Tinh đến cầu hôn. 
7. Hằng năm Thủy Tinh lại dâng nước đánh Sơn Tinh, nhưng đều thua. 
Câu chuyện không theo trình tự diễn biến của sự việc . 
=> Khó hiểu. 
Các sự việc được sắp xếp theo một trật tự, diễn biến làm sao cho thể hiện được tư tưởng mà người kể muốn biểu đạt 
 I/ Đặc điểm của sự việc và nhân vật trong văn Tự sự 2. Nhân vật trong văn Tự sự 
STT 
Nhân vật 
Tên gọi 
Lai lịch 
Tài năng 
Việc làm 
1 
Vua Hùng 
2 
Sơn Tinh 
3 
Thủy Tinh 
4 
Mị Nương 
5 
Lạc Hầu 
2.NHÂN VẬT TRONG VĂN TỰ SỰ 
a. Lập bảng 
STT 
Nhân vật 
Tên gọi 
Lai lịch 
Tài năng 
Việc làm 
1 
Vua Hùng 
Vua Hùng 
Thứ 18 
Kén rể 
2 
Sơn Tinh 
Sơn Tinh 
ở vùng núi Tản Viên 
Có nhiều tài lạ 
Mang sính lễ đến cầu hôn 
3 
Thủy Tinh 
Thủy Tinh 
ở miền biển 
Có nhiều tài lạ 
Mang sính lễ đến cầu hôn 
4 
Mị Nương 
Mị Nương 
Con gái Vua Hùng 
5 
Lạc Hầu 
Lạc Hầu 
II/ Luyện tập1. Bài tập 1 
 Những việc các nhân vật trong truyện Sơn Tinh- Thủy Tinh đã làm 
Vua Hùng.. 
Mị Nương 
Sơn Tinh 
Thủy Tinh. 
* Nhận xét .. 
II/ Luyện tập1. Bài tập 1 
 Những việc các nhân vật trong truyện Sơn Tinh- Thủy Tinh đã làm 
Vua Hùng: thử tài Sơn Tinh- Thủy Tinh, ra điều kiện sính lễ 
Mị Nương: theo chồng về núi 
Sơn Tinh: đến cầu hôn,mang sính lễ đến trước, ngăn chặn dòng nước lũ, giao tranh với Thủy Tinh 
Thủy Tinh: đến cầu hôn, mang sính lễ đến sau, dâng nước đánh Sơn Tinh 
* Nhận xét : 
Sơn Tinh: + Vai trò: là nhân vật chính thể hiện chủ đề 
 + Ý nghĩa: ước muốn chế ngự thiên tai, lũ lụt. 
Thủy Tinh: + Vai trò: là nhân vật chính thể hiện chủ đề 
 + Ý nghĩa : thể hiện sức mạnh tàn phá của thiên tai, lũ lụt. 
Vua Hùng, Mị Nương: + Vai trò: là nhân vật phụ 
 + Ý nghĩa: giúp nhân vật chính hoạt động 
* Tóm tắt truyện Sơn Tinh- Thủy Tinh 
 Sơn Tinh và Thủy Tinh một người chúa miền non cao, một người chúa miền nước thẳm, cả hai đều có tài lạ. Nghe tin vua Hùng đang kén rể cho Mị Nương. Hai chàng cùng đến cầu hôn và thể hiện tài năng của mình. Vua Hùng không biết chọn ai từ chối ai, liền ra điều kiện sính lễ . Ngày mai ai mang sính lễ đến trước sẽ được cưới Mị Nương. Sớm hôm sau Sơn Tinh mang lễ vật đến trước cưới được Mị Nương. Thủy Tinh đến sau không lấy được vợ dâng nước đuổi đánh Sơn Tinh để cướp Mị Nương. Sơn Tinh bốc đồi ,dời núi đánh trả quyết liệt. Thủy Tinh thua trận, ôm hận, hàng năm lại dâng nước lên đánh Sơn Tinh nhưng đều thất bại. 
LUYỆN TẬP : 
Bài 1 . Tóm tắt truyện Thánh Gióng bằng các sự việc (Nhóm 1,2,3) 
Bài 2 : Hãy kể một câu chuyện tưởng tượng theo nhan đề : “ Một lần không vâng lời ” (Nhóm 4,5,6) 
Gợi ý: Đ ó là sự việc gì, sự việc đó xảy ra với ai, xảy ra khi nào, diễn biến ra sao, kết quả như thế nào? 
 THÁNH GIÓNG 
Nhân vật 
Thời gian 
Nguyên nhân 
Diễn biến 
Kết quả: 
Địa điểm 
Gióng, cha mẹ Gióng, sứ giả, dân làng 
Đời Hùng Vương thứ sáu 
Làng Gióng, núi Trâu, núi Sóc 
Giặc Ân xâm lược 
Sự ra đời kì lạ của Gióng. Gióng biết nói, đòi vũ khí. Gióng ăn khỏe, lớn nhanh, Gióng đánh giặc cứu nước 
Gióng đánh thắng giặc, bay về trời.... 
Vua phong Gióng là Phù Đổng Thiên Vương, cho lập đền thờ ở quê nhà. 
THỜI GIAN 
NGUYÊN 
NHÂN 
DIỄN BIẾN 
KẾT QUẢ: 
THÁNH GIÓNG 
NHÂN VẬT 
ĐỊA ĐIỂM 
SA BẪY 
Bé Mây rủ mèo con 
Đánh bẫy bầy chuột nhắt 
Mồi thơm: cá nướng ngon 
Lửng lơ trong cạm sắt. 
Lũ chuột tham hóa ngốc 
Chẳng nhịn thèm được đâu! 
Bé Mây cười tít mắt 
Mèo gật gù, rung râu. 
Đêm ấy Mây nằm ngủ 
Mơ đầy lồng chuột sa 
Cùng mèo con đem xử 
Chúng khóc ròng xin tha! 
Sáng mai vùng xuống bếp: 
Bẫy sập tự bao giờ 
Chuột không, cá cũng hết 
Giữa lồng mèo nằm mơ! 
Nguyễn Hoàng Sơn