Bài giảng Ngữ văn 7 - Tiết 87, 88: Đức tính giản dị của Bác Hồ (Phạm Văn Đồng)

- Phạm Văn Đồng - 
Đức tính giản dị của Bác Hồ 
NGỮ VĂN 7- TIẾT 87, 88 
Cố Thủ tướng Chính phủ Phạm Văn Đồng (1906 – 2000) 
Bác Hồ và bác Phạm Văn Đồng 
I. TÌM HIỂU CHUNG 
Tác giả : 
+ Phạm Văn Đồng (1906 – 2000) quê ở Đức Tân - Mộ Đức - Quảng Ngãi 
+ Ông là nhà cách mạng nổi tiếng, từng là Thủ tướng chính phủ hơn 30 năm. 
+ Ông là nhà cách mạng, nhà văn hóa lớn. 
+ Ông là người học trò và là người cộng sự gần gũi với Chủ tịch Hồ Chí Minh. 
NGỮ VĂN 7: ĐỨC TÍNH GIẢN DỊ CỦA BÁC HỒ - PHẠM VĂN ĐỒNG 
I. TÌM HIỂU CHUNG 
2. Tác phẩm: 
 a. Xuất xứ văn bản: Trích từ diễn văn « Chủ tịch Hồ Chí Minh, tinh hoa và khí phách của dân tộc, lương tâm của thời đại» trong Lễ kỉ niệm 80 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (1970). 
 b. Đọc – giải thích từ khó: 
 c.Phương thức biểu đạt: Nghị luận chứng minh 
 d. Bố cục: 2 phần. 
Phần 1: Đặt vấn đề: Nhận định về đức tính giản dị của Bác ( Từ đầu -> tuyệt đẹp). 
Phần 2: Giải quyết vấn đề: Chứng minh sự giản dị của Bác ( Phần còn lại). 
NGỮ VĂN 7: ĐỨC TÍNH GIẢN DỊ CỦA BÁC HỒ - PHẠM VĂN ĐỒNG 
1. Nhận định về đức tính giản dị của Bác Hồ 
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN 
	 «Điều rất quan trọng cần phải làm nổi bật là sự nhất quán giữa đời hoạt động chính trị lay trời chuyển đất với đời sống bình thường vô cùng giản dị và khiêm tốn của Hồ Chủ tịch. 
	Rất lạ lùng, rất kì diệu là trong sáu mươi năm của một cuộc đời đầy sóng gió diễn ra ở rất nhiều nơi trên thế giới cũng như ở nước ta, Bác Hồ vẫn giữ nguyên phẩm chất cao quý của một người chiến sĩ cách mạng, tất cả vì nước, vì dân, vì sự nghiệp lớn, trong sáng, thanh bạch tuyệt đẹp.» 
NGỮ VĂN 7: ĐỨC TÍNH GIẢN DỊ CỦA BÁC HỒ - PHẠM VĂN ĐỒNG 
 - Câu 1:Điều rất quan trọng cần phải làm nổi bật là sự nhất quán giữa đời hoạt động chính trị lay trời chuyển đất với đời sống bình thường vô cùng giản dị và khiêm tốn của Hồ Chủ tịch. 
- Câu 2: Rất lạ lùng, rất kì diệu là trong sáu mươi năm của một cuộc đời đầy sóng gió diễn ra ở rất nhiều nơi trên thế giới cũng như ở nước ta, Bác Hồ vẫn giữ nguyên phẩm chất cao quý của một người chiến sĩ cách mạng, tất cả vì nước, vì dân, vì sự nghiệp lớn, trong sáng, thanh bạch tuyệt đẹp . 
1. Nhận định về đức tính giản dị của Bác Hồ 
II . ĐỌC HIỂU VĂN BẢN 
Nêu luận điểm chính : Sự nhất quán giữa đời hoạt động chính trị lay trời chuyển đất với đời sống bình thường vô cùng giản dị và khiêm tốn. 
Giải thích, nhấn mạnh phẩm chất cao quý ấy được giữ nguyên trong cuộc đời 60 năm với nhiều sóng gió ở nhiều nơi. 
-> Cách lập luận ngắn gọn sâu sắc, nêu vấn đề trực tiếp hấp dẫn thể hiện được tình cảm ngợi ca cảm phục của người viết. 
	«Điều rất quan trọng cần phải làm nổi bật là sự nhất quán giữa đời hoạt động chính trị lay trời chuyển đất với đời sống bình thường vô cùng giản dị và khiêm tốn của Hồ Chủ tịch.	 
	Rất lạ lùng, rất kì diệu là trong sáu mươi năm của một cuộc đời đầy sóng gió diễn ra ở rất nhiều nơi trên thế giới cũng như ở nước ta, Bác Hồ vẫn giữ nguyên phẩm chất cao quý của một người chiến sĩ cách mạng, tất cả vì nước, vì dân, vì sự nghiệp lớn, trong sáng, thanh bạch tuyệt đẹp.» 
NGỮ VĂN 7: ĐỨC TÍNH GIẢN DỊ CỦA BÁC HỒ - PHẠM VĂN ĐỒNG 
I.Tìm hiểu chung 
Tác giả 
Tác phẩm 
II. Đọc- hiểu văn bản 
1. Nhận định về đức tính giản dị của Bác Hồ 
- Sự nhất quán giữa đời hoạt động chính trị lay trời chuyển đất với đời sống bình thường vô cùng giản dị và khiêm tốn => n êu luận điểm chính . 
- phẩm chất cao quý ấy được giữ nguyên => Giải thích, nhấn mạnh . 
- Từ ngữ: Điều rất quan trọng , Rất lạ lùng, rất kì diệu => thể hiện được tình cảm ngợi ca cảm phục của người viết. 
=> Cách lập luận ngắn gọn sâu sắc, nêu vấn đề trực tiếp hấp dẫn . 
Luận điểm 1: 
Bác giản dị trong đời sống . 
Luận điểm 2: 
Bác giản dị trong lời nói, bài viết. 
2.Chứng minh đức tính giản dị của Bác Hồ 
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
1. Nhận định về đức tính giản dị của Bác Hồ 
Để làm rõ Bác giản dị trong đời sống, đoạn văn đã nêu những dẫn chứng nào ? Chỉ ra những lời bình luận ngắn gọn cuối mỗi dẫn chứng ? 
LUẬN ĐIỂM 1: Bác giản dị trong đời sống 
Bữa cơm 
Nơi ở 
Trong tác phong làm việc và quan hệ với mọi người 
- Vài ba món 
Không để rơi vãi 
Bát sạch, thức ăn sắp xếp tươm tất 
 Bình luận: 
 Bác quý trọng sản xuất , quý trọng người phục vụ. 
 Bình luận: 
Thanh bạch, tao nhã biết bao. 
Nhà sàn vài ba phòng 
Lộng gió và ánh sáng, hương thơm của hoa vườn 
Suốt ngày làm việc; từ việc lớn đến việc nhỏ: «viết thư, nói chuyện với các cháu miền Nam, thăm nhà công nhân..» 
Tự làm được thì không cần người giúp. 
Bữa cơm tại Chiến khu Việt Bắc năm 1951 
« Nhà gác đơn sơ một góc vườn 
 Gỗ thường mộc mạc chẳng mùi sơn 
 Giường mây chiếu cói đơn chăn gối 
 Tủ nhỏ vừa treo mấy áo sờn...» 
Bác Hồ bên bàn làm việc 
Bác Hồ thăm các cháu thiếu nhi miền Nam... 
Bác Hồ đi thăm nhà tập thể của công nhân từ nơi làm việc đến phòng ở, phòng ăn... 
Bác tham gia lao động sản xuất 
NGỮ VĂN 7: ĐỨC TÍNH GIẢN DỊ CỦA BÁC HỒ - PHẠM VĂN ĐỒNG 
I.Tìm hiểu chung 
Tác giả 
Tác phẩm 
II. Đọc- hiểu văn bản 
2.Chứng minh đức tính giản dị của Bác Hồ 
2.1 Giản dị trong đời sống 
- Bữa cơm 
=> Luận cứ toàn diện. 
Dẫn chứng phong phú, cụ thể, xác thực. 
Kết hợp chặt chẽ dẫn chứng với lí lẽ và bình luận ngắn gọn. 
- Nơi ở 
- Trong tác phong làm việc và quan hệ với mọi người 
 Qua tìm hiểu luận điểm 1, em có nhận xét về cách lập luận của tác giả Phạm Văn Đồng ? 
	 «Nhưng chớ hiểu lầm rằng Bác sống khắc khổ theo lối nhà tu hành, thanh tao theo kiểu nhà hiền triết ẩn dật. Bác Hồ sống đời sống giản dị, thanh bạch như vậy, bởi vì Người sống sôi nổi, phong phú đời sống và cuộc đấu tranh gian khổ và ác liệt của quần chúng nhân dân. Đời sống vật chất giản dị càng hòa hợp với đời sống tâm hồn phong phú, với những tư tưởng, tình cảm, những giá trị tinh thần cao đẹp nhất. Đó là đời sống thực sự văn minh mà Bác Hồ nêu gương sáng trong thế giới ngày nay.» 
Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi 
T ại sao lối sống của Bác không phải là lối sống của nhà tu hành ? Nhận xét về cách lập luận của tác giả? 
- Vì Bác sống giản dị nhưng sôi nổi, phong phú. Cuộc đời của Bác luôn gắn bó với vận mệnh dân tộc, mang tinh thần thời đại, khác với lối sống khắc khổ, cô độc. 
- Đó là lời giải thích – bình luận rất sâu sắc và xác đáng. 
 “ Giản dị trong đời sống, trong quan hệ với mọi người, trong tác phong, Hồ Chủ tịch cũng rất giản dị trong lời nói, bài viết, vì muốn cho quần chúng nhân dân hiểu được, nhớ được, làm được.” 
Để kết thúc luận điểm 1 sang luận điểm 2, tác giả đã chuyển ý bằng câu văn nào ? 
Luận điểm 2: Bác giản dị trong lời nói, bài viết . 
«Không có gì quý hơn độc lập tự do.» 
«Nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một, sông có thể cạn, núi có thể mòn, song chân lý ấy không bao giờ thay đổi.» 
Tại sao tác giả dùng những câu nói này để chứng minh cho sự giản dị trong cách nói và bài viết của Bác? 
Luận điểm 2: Bác giản dị trong lời nói, bài viết. 
«Không có gì quý hơn độc lập tự do.» 
«Nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một, sông có thể cạn, núi có thể mòn, song chân lý ấy không bao giờ thay đổi.» 
2 câu nói nổi tiếng có ý nghĩa sâu sắc: Nêu được tinh thần , khát vọng của dân tộc Việt Nam trong thời đại Hồ Chí Minh 
 Hãy kể thêm dẫn chứng về số câu nói và bài viết khác của Bác cũng rất giản dị mà có ý nghĩa sâu sắc. 
LUẬN ĐIỂM 1: Bác giản dị trong đời sống 
Bữa cơm 
Nơi ở 
 Trong tác phong làm việc và quan hệ với mọi người 
Bình luận: Đời sống vật chất giản dị hòa hợp với đời sống tinh thần phong phú. 
 Lối sống văn minh 
LUẬN ĐIỂM 2: Bác giản dị trong lời nói, bài viết 
 «Không có gì quý hơn độc lập, tự do.» 
 «Nước Việt Nam... thay đổi.» 
Bình luận: Chân lý giản dị, sâu sắc 
 Tạo nên sức mạnh vô địch 
 ĐỨC TÍNH GIẢN DỊ CỦA BÁC HỒ 
III. TỔNG KẾT 
Nghệ thuật: 
Luận cứ toàn diện( Giản dị trong ăn, ở, lối sống, làm việc và lời nói bài viết) 
Kết hợp dẫn chứng với lí lẽ và bình luận ngắn gọn. 
Dẫn chứng phong phú, cụ thể, toàn diện, xác thực, gần gũi. 
Thấm đượm tình cảm chân thành. 
	 2. Nội dung: 
- Giản dị là đức tính nổi bật ở Bác Hồ: giản dị trong đời sống, trong quan hệ với mọi người, trong lời nói và bài viết. Sự giản dị đó hòa hợp với đời sống tinh thần phong phú, với tư tưởng và tình cảm cao đẹp. 
IV. LUYỆN TẬP 
Là học sinh, học tập đức tính giản dị của Bác, chúng ta cần phải làm gì ? 
Sưu tầm tư liệu: 
Nhóm 1,2: Những bài thơ, câu thơ viết về đức tính giản dị của Bác Hồ . 
Nhóm 3, 4: Những bài hát ca ngợi đức tính giản dị của Bác Hồ . 
* Dặn dò: 
1.Về nhà xem lại cách lập luận của tác giả trong văn bản để chuẩn bị tốt cho bài viết số 5 về văn nghị luận chứng minh 
2. Chứng minh sự giản dị của Bác Hồ trong bài viết qua văn bản “ Tinh thần yêu nước của nhân dân ta”