Bài giảng Ngữ văn 7 - Văn bản: Qua đèo Ngang (Bà Huyện Thanh Quan)

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ 
VỀ DỰ GIỜ 
VỊNH HẠ LONG 
HỒ HOÀN KIẾM 
CHÙA MỘT CỘT 
ĐÈO NGANG 
CÁC TÁC PHẨM HIỆN CÒN LẠI 
 CỦA BÀ 
1. Chiều hôm nhớ nhà 
2. Tức cảnh chiều thu 
3. Thăng Long thành hoài cổ 
4. Qua chùa Trấn Bắc 
5. Qua Đèo Ngang 
6. Cảnh Hương sơn . 
 QUA ĐÈO NGANG 
Bước tới Đèo Ngang / bóng xế tà, 
Cỏ cây chen đá,/ lá chen hoa. 
Lom khom / dưới núi / tiều vài chú, 
Lác đác / bên sông / chợ mấy nhà. 
Nhớ nước / đau lòng,/ con quốc quốc 
Thương nhà / mỏi miệng,/ cái gia gia. 
Dừng chân/ đứng lại,/ trời,/ non,/ nước, 
Một mảnh tình riêng,/ ta với ta . 
 (Bà Huyện Thanh Quan) 
Thảo luận cặp đôi: 
- Thời gian: 2 phút 
? Nêu đặc điểm của thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật 
Nội dung 
Đặc điểm 
Số câu trong một bài 
Số chữ trong một câu 
Gieo vần 
Nghệ thuật Đối 
Bố cục 
 QUA ĐÈO NGANG 
Bước tới Đèo Ngang, bóng xế tà, 
Cỏ cây chen đá, lá chen hoa. 
Lom khom dưới núi, tiều vài chú, 
Lác đác bên sông , chợ mấy nhà. 
Nhớ nước đau lòng , con quốc quốc, 
Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia. 
Dừng chân đứng lại, trời, non,nước, 
Một mảnh tình riêng, ta với ta . 
 (Bà Huyện Thanh Quan) 
 ĐỀ 
THỰC 
LUẬN 
KẾT 
 THỂ THƠ: 
THẤT NGÔN BÁT CÚ ĐƯỜNG LUẬT 
 + Mỗi bài gồm 8 câu, mỗi câu 7 chữ . 
 + Gieo vần ở cuối câu 1,2,4,6,8. 
 + Câu 3-4; 5-6 đối nhau. 
“Bước tới Đèo Ngang, bóng xế tà, 
Cỏ cây chen đá, lá chen hoa. 
Lom khom dưới núi, tiều vài chú, 
Lác đác bên sông, chợ mấy nhà”. 
Bước tới Đèo Ngang, bóng xế tà , 
Cỏ cây chen đá, lá chen hoa. 
=> Các sự vật chen lấn nhau, không có hàng lối, um tùm, rậm rạp, 
 không có sự chăm sóc của con người 
“Lom khom dưới núi, tiều vài chú 
 Lác đác bên sông, chợ mấy nhà” 
Thảo luận cặp đôi: (3 phút ) 
1. Cuộc sống con người được gợi lên qua hình ảnh thơ nào ? 
2. Có gì đặc sắc trong cách dùng từ và đặt câu của tác giả ở hai câu thơ 3,4? Tác dụng? 
Lom khom dưới núi, tiều vài chú 
 Lác đác bên sông, chợ mấy nhà 
V C 
TỪ LÁY 
(Lom khom, lác đác) 
ĐẢO NGỮ 
(V_C) 
LƯỢNG TỪ 
( Vài, mấy) 
NGHỆ THUẬT ĐỐI 
=> Cảnh đèo Ngang đến đây có bóng dáng con người nhưng vẫn thưa thớt, ít ỏi, vắng vẻ,vất vả. 
Lom khom dưới núi, tiều vài chú 
 Lác đác bên sông, chợ mấy nhà 
V C 
TỪ LÁY 
(Lom khom, lác đác) 
ĐẢO NGỮ 
(V_C) 
LƯỢNG TỪ 
( Vài, mấy) 
NGHỆ THUẬT ĐỐI 
Bước tới Đèo Ngang, bóng xế tà , 
Cỏ cây chen đá, lá chen hoa . 
Nhớ nước / đau lòng,/ con quốc quốc 
Thương nhà / mỏi miệng,/ cái gia gia. 
Dừng chân đứng lại,/ trời,/ non,/ nước, 
Một mảnh tình riêng,/ ta với ta. 
“Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc 
Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia” 
Chim cuốc 
Gia đình 
Chim đa đa 
Đất nước 
“Dừng chân đứng lại, trời, non, nước 
Một mảnh tình riêng, ta với ta”. 
Dừng chân đứng lại, trời, non, nước 
Một mảnh tình riêng, ta với ta. 
t rời, non, nước 
m ảnh tình riêng 
t a với ta 
Bao la, rộng lớn 
Liệt kê 
Điệp từ 
Cô đơn, lẻ loi 
1. Nghệ thuật: 
- Sử dụng thể thơ Đường luật thất ngôn bát cú một cách điêu luyện. 
- Sử dụng bút pháp tả cảnh ngụ tình. 
- Sáng tạo trong việc sử dụng từ láy, từ đồng âm khác nghĩa gợi hình gợi cảm. 
- Sử dụng nghệ thuật đối hiệu quả trong việc tả cảnh, tả tình 
2. Nội dung: 
- Bức tranh thiên nhiên rộng lớn, hoang vũ, thẫm đượm nỗi buồn. 
- Tâm trạng cô đơn, thầm lặng, nỗi niềm hoài cổ, yêu nước, thương nhà của nhà thơ trước cảnh vật Đ èo Ngang. 
Câu 1 . Nghệ thuật nổi bật trong câu thơ thứ ba và thứ tư là gì? 
A. So sánh 
B. Nhân hóa 
C. Đảo ngữ, từ láy 
D. Điệp ngữ 
Câu 2. Tâm trạng của bà Huyện Thanh Quan được bộc lộ qua bài thơ là tâm trạng gì? 
A. Yêu say mê vẻ đẹp thiên nhiên, đất nước 
B. Đau xót, ngậm ngùi trước sự đổi thay của quê hương 
C. Buồn đau da diết khi phải sống trong cảnh cô đơn 
D. Cô đơn trước thực tại, da diết nhớ về quá khứ của đất nước 
 QUA ĐÈO NGANG 
Bước tới Đèo Ngang / bóng xế tà, 
Cỏ cây chen đá,/ lá chen hoa. 
Lom khom / dưới núi / tiều vài chú, 
Lác đác / bên sông / chợ mấy nhà. 
Nhớ nước / đau lòng,/ con quốc quốc 
Thương nhà / mỏi miệng,/ cái gia gia. 
Dừng chân đứng lại,/ trời,/ non,/ nước, 
Một mảnh tình riêng,/ ta với ta . 
 (Bà Huyện Thanh Quan) 
Hướng dẫn học sinh về nhà : 
- Học thuộc lòng bài thơ, nắm vững nội dung và nghệ thuật của bài . 
- Tìm đọc những bài thơ khác của Bà huyện Thanh Quan 
- Viết một đoạn văn biểu cảm ngắn, trình bày cảm nhận của em về bức tranh nhiên nhiên Đèo Ngang 
- Soạn : Bạn đến chơi nhà 
1. Bài thơ được làm theo thể thơ gì? 
2. Chỉ ra tình huống bất ngờ, dí dỏm trong bài thơ 
3. Cụm từ “ta với ta” nói lên điều gì?