Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 (Kết nối tri thức với cuộc sống) - Bài 5: Những nẻo đường xứ sở

BÀI 5: NHỮNG NẺO ĐƯỜNG XỨ SỞ 
 Hang Én 
 (Hà My) 
HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG 
KHU BẢO TỒN THIÊN NHIÊN XUÂN THUỶ - NAM ĐỊNH 
 Hang Én 
 (Hà My) 
HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG 
 Hang Én 
 (Hà My) 
HOẠT ĐỘNG 2: ĐỌC VĂN BẢN 
I. Đọc, tìm hiểu chung 
1. Đọc, từ khó 
Cần đọc rành mạch, giọng đọc cần thể hiện rõ niềm vui sướng háo hức của người kể, chú ý khi đọc vừa đọc vừa hình dung, tưởng tượng. 
HOẠT ĐỘNG 2: ĐỌC VĂN BẢN 
I. Đọc, tìm hiểu chung 
2. Tìm hiểu chung 
a. Xuất xứ: 
- Trích dẫn văn bản viết giới thiệu về hang Én trên trang thông tin điện tử Sở Du lịch Quảng Bình, 14/10/2020 
- Tác giả: Hà My. 
b. Thể loại : du kí 
 - Phương thức biểu đạt: Tự sự kết hợp miêu tả, biểu cảm 
- Ngôi kể thứ nhất : “Tôi”là tác giả 
- Trình tự kể: 
+ Không gian : Từ ngoài vào trong, hành trình khởi đầu từ con dốc Ba Giàn , đến thung lũng Rào Thương để đến với Hang Én . 
+ Thời gian : từ sáng khi hành trình bắt đầu, đến khi bóng tối chùm xuống Hang Én. 
I. Đọc, tìm hiểu chung 
2. Tìm hiểu chung 
c. Bố cục : 2 phần chính: 
Phần 1: Từ đầu đến “ lòng hang chính” : Hành trình đi đến hang Én . 
Phần 2: Còn lại: Khám phá vẻ đẹp bên trong hang Én: 
Tiếp theo đến “ trần hang cao vài trăm mét” : Kích thước của hang Én. 
Tiếp theo đến “ đôi cánh ấy sẽ lành hẳn” : Cuộc sống của bầy én trong hang. 
Tiếp theo đến “ tạo tác của tự nhiên” : vẻ đẹp thiên nhiên ở sau hang Én. 
Tiếp theo đến “ tiếng phân chim rơi lộp độp trên mái lều” : Hang Én khi trời tối. 
Tiếp theo đến hết: Hang Én vào sáng hôm sau. 
I. Đọc, tìm hiểu chung 
2. Tìm hiểu chung 
d. Nhan đề : 
- Hang có nhiều én sinh sống. 
- Ghi chép lại hành trình tìm hiểu, khám phá hang Én một địa danh du lịch khám phá nổi tiếng, đây là hang động lớn thứ ba thế giới tại Quảng Bình. Từ đó, tác giả bộc lộ cảm xúc, tâm trạng của mình. 
Nhan đề ấy có gì đặc biệt? Nhan đề ấy gợi lên ấn tượng và cảm xúc gì ? Em có biết những thông tin về lịch sử, khoa học liên quan đến hang Én không, hãy chia sẻ? 
ĐƯỜNG VÀO HANG ÉN 
Xuyên rừng 
Đường đi 
Đường đi 
Chuẩn bị 
vào hang 
II. Đọc, hiểu văn bản 
1. Hành trình đến hang Én 
Cách thức di chuyển vào hang Én “Phải xuyên qua rừng nguyên sinh, vượt qua nhiều đoạn dốc cao, ngoằn ngoèo, lội khoảng ba mươi quãng suối và sông”. Đây là một thách thức, đòi hỏi con người có nghị lực, sự quyết tâm, kiên trì và khát vọng chinh phục. 
Cách thức di chuyển vào hang Én có gì đặc biệt? 
Việc đi bộ sẽ cho tác giả cơ hội trải nghiệm những điều kì thú của thiên nhiên như thế nào? 
HOẠT ĐỘNG 3: KHÁM PHÁ VĂN BẢN 
II. Đọc, hiểu văn bản 
1. Hành trình đến hang Én 
HOẠT ĐỘNG CẶP ĐÔI 
Em chỉ ra nét đặc sắc trong các chi tiết miêu tả thiên nhiên của rừng nguyên sinh (từ ngữ, biện pháp tu từ, cách bộc lộ cảm xúc của tác giả...) 
Tìm những chi tiết miêu tả địa hình, cây cối, loài vật trên đường đến Hang Én. 
Những chi tiết miêu tả thiên nhiên gợi cho em cảm giác gì về rừng nguyên sinh. Xúc cảm của tác giả được bộc lộ như thế nào trong hành trình khám phá hang Én? 
ĐƯỜNG VÀO HANG ÉN 
Xuyên rừng 
Đường đi 
Đường đi 
Chuẩn bị 
vào hang 
II. Đọc, hiểu văn bản 
1. Hành trình đến hang Én 
Cảnh thiên nhiên của rừng nguyên sinh: một cuộc “ngược dòng” tìm về thuở sơ khai ; 
+ cây cổ thụ tán cao vút, hoa phong lan nở, nhiều côn trùng, chim chóc ; 
+ con đường, thảm cỏ, tiếng chim, đàn cá bơi, đàn bướm quấn quýt cả vào chân người ; 
+ Các phép tu từ: liệt kê, so sánh: Đàn bướm đậu với “đám hoa ai ngẫu hứng xếp trên mặt đất”; từ ngữ miêu tả gợi cảm: “róc rách, rậm rạm, liêu xiêu, ...” tạo ta các chi tiết miêu tả đặc sắc, hấp dẫn. 
ĐƯỜNG VÀO HANG ÉN 
Xuyên rừng 
Đường đi 
Đường đi 
Chuẩn bị 
vào hang 
II. Đọc, hiểu văn bản 
1. Hành trình đến hang Én 
* Cảnh rừng nguyên sinh hiện lên sống động . Thiên nhiên mang vẻ đẹp hoang sơ, hiểm trở, đầy thách thức, mà cũng gần gũi, bao dung và mê hoặc . 
- Tác giả gửi gắm cảm xúc háo hức, mê say, ngặc nhiên, bất ngờ của người lần đầu đặt chân tới nơi đây. 
HOẠT ĐỘNG 3: KHÁM PHÁ VĂN BẢN 
HOẠT ĐỘNG NHÓM 
2. Vẻ đẹp của h ang Én 
HOẠT ĐỘNG 3: KHÁM PHÁ VĂN BẢN 
2. Vẻ đẹp của h ang Én 
Nhóm 1 
Nhóm 2 
Nhóm 3 
Kích thước của hang Én được thể hiện qua các số liệu nào? Các số liệu đó nói lên điều gì? 
Qua bài kí, em hiểu được gì về sự “sống” của đá ? 
C uộc sống của loài én trong hang Én như thế nào? Tác giả miêu tả cuộc sống của én chủ yếu qua biện pháp nghệ thuật gì? Tại sao én ở đây chưa biết sợ người? 
HOẠT ĐỘNG 3: KHÁM PHÁ VĂN BẢN 
2. Vẻ đẹp của h ang Én 
a. Sự kiến tạo kì thú của thiên nhiên 
Rộng nhất là 110m 2 
Cao nhất là 120m 
Sông ở hang chính len lỏi qua hang ngầm khoảng 4 km 
Số liệu cụ thể 
HOẠT ĐỘNG 3: KHÁM PHÁ VĂN BẢN 
Cách so sánh để cụ thể hóa, dễ hình dung : có thể chứa được hàng trăm người, tương đương với tòa nhà bốn mươi tầng. 
Hang Én rất cao, rộng, dài (thứ 3 thế giới). Con người trở nên nhỏ bé trước thiên nhiên rộng lớn. 
a. Sự kiến tạo kì thú của thiên nhiên 
2. Vẻ đẹp của h ang Én 
2. Vẻ đẹp của h ang Én 
a. Sự kiến tạo kì thú của thiên nhiên 
b. Sự “sống” của đá: 
Hàng trăm dải đá san hô uốn lượn thành bao nhiêu tầng, bậc lớn nhỏ. 
Nhũ đá, măng đá, ngọc động giăng đầy bên những vách núi, sàn hang 
Mỗi xen-ti-mét đá kia phải qua cả trăm triệu năm bào mòn hay bồi đắp nên. 
2. Vẻ đẹp của h ang Én 
a. Sự kiến tạo kì thú của thiên nhiên 
b. Sự “sống” của đá: 
Hang Én tuyệt đẹp, đá vốn là vật vô tri nhưng đều có sự sống, sinh thành, biến hóa qua chiều dài của lịch sử địa chất. Qua cách miêu tả, thiên nhiên trở nên có hồn, thân thiết, gần gũi với con người, giúp con người hiểu được chiều sâu của lịch sử, cội nguồn của sự sống trên hành tinh. 
2. Vẻ đẹp của h ang Én 
c. Cuộc sống của loài én chưa biết sợ con người: 
Én xuống kiếm ăn, gãy cánh : ung dung mổ cơm trong tay con người, thản nhiên đi quanh lều... 
Bốn bên dày đặc én. 
Hồn nhiên cư ngụ và chưa biết sợ con người. 
Én bố mẹ tấp nập đi, về, mải mớm mồi cho con; én anh chị rập rờn bay đôi; én con chấp chới vỗ cánh; én thiếu niên ngủ nướng. 
2. Vẻ đẹp của h ang Én 
c. Cuộc sống của loài én chưa biết sợ con người: 
- Nhân hóa , cách dùng từ, viết câu thể hiện tình cảm, cảm xúc: Én bố mẹ, én anh chị, én ra ràng, ... 
- Loài én ở đây còn nguyên sự nguyên sơ , so với những nơi khác đã bị con người không có ý thức tàn phá; 
+ Cách tác giả miêu tả cho thấy sự hòa nhập của con người với tự nhiên. 
* Cách gọi hang Én: c ái tổ được Mẹ Thiên Nhiên ban tặng. Tác giả muốn bày tỏ thái độ ngưỡng vọng, biết ơn, trân trọng sự dồi dào, phong phú, vẻ đẹp của thiên nhiên. 
2. Vẻ đẹp của h ang Én 
3. Con người với h ang Én 
- Trong lịch sử: Người A-rem ngày trước ở hang Én, trứng chim là nguồn thực phẩm của họ. Khi ra ngoài họ vẫn giữ hội “ăn én”, dấu tích của một thế hệ leo vách đá, trần hang: bàn chân mỏng, ngón dẹt. 
- Đoàn người hiện tại: 
+ Đối với nhân vật tôi, là một chuyến hành trình thú vị. 
+ Sự tương tác với động vật: đàn bướm, chú én ngủ nướng, chú én bị gãy cánh.... 
+ Ai nấy nhoài khỏi lều, chân trần chạy quanh sông rồi ngồi ngay bên bờ cát vực nước rửa mặt, hít căng lồng ngực không khí tinh khiết. 
=> Sự hòa hợp, gắn bó của con người đối với thiên nhiên. 
III. Tổng kết. 
1 . Nghệ thuật . 
2 . Nội dung 
Lối ghi chép chân thực, sinh động; cách kể sự việc, ngôi kể thứ nhất phù hợp với thể kí giúp câu chuyện trở nên gần gũi, sống động, chân thực với người đọc 
VB có nhiều chi tiết miêu tả sinh động, sử dụng phép tu từ gợi hình, gợi cảm. 
Vẻ đẹp hoang dã, nguyên sơ của thiên nhiên vùng lõi Vườn quốc gia Phong Nha- Kẻ Bàng. 
Vẻ đẹp khiến con người phải ngỡ ngàng, thán phục, nó đánh thức bản tình tự nhiên, khát vọng hòa đồng với tự nhiên của con người . 
HOẠT ĐỘNG 4: LUYỆN TẬP, VẬN DỤNG 
III. Luyện tập 
Câu 1:  
Cách tác giả cảm nhận về cuộc sống hoang dã không làm cho người đọc khiếp sợ. 
Nguyên nhân: Cuộc sống hoang dã được tác giả khắc họa vừa thanh bình, lại thơ mộng. Vẻ đẹp khiến con người phải ngỡ ngàng, thán phục, nó đánh thức bản tình tự nhiên, khát vọng hòa đồng với tự nhiên của con người. 
Câu 1:  Cách tác giả cảm nhận về cuộc sống hoang dã có làm cho người đọc khiếp sợ không? Vì sao? 
HOẠT ĐỘNG 4: LUYỆN TẬP, VẬN DỤNG 
III. Luyện tập 
Câu 2: 
Hành trình về với tự nhiên vừa cho con người   mở rộng tầm mắt, vừa là thử thách đối với sức khỏe, kĩ năng sinh tồn của con người 
Hành trình này đánh thức ở con người ý thức về việc bảo vệ môi trường thiên nhiên, cũng như các loài thực vật, động vật hoang dã. 
Câu 2:  Có ý kiến cho rằng hành trình khám phá hang Én thích hợp với những người ưa mạo hiểm. Theo em, hành trình này còn đánh thức điều gì ở con người?