Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 53: Văn bản: Tiếng gà trưa (Tiết 1) - Nguyễn Minh Trang

GIAÙO VIEÂN: 
TRƯỜNG THCS LÝ TỰ TRỌNG 
 Nguyễn Minh Trang 
NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG 
CÁC THẦY GIÁO, CÔ GIÁO VỀ DỰ GiỜ! 
HỘI THI GIÁO VIÊN DẠY GIỎI TPBG 
Môn: Ngữ Văn 
Lớp: 7D 
PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO TP BẮC GIANG 
- “Tiếng Gà 
 Giục quả Na 
 Mở mắt 
 Tròn xoe 
 Giục hàng tre 
 Đâm măng 
 Nhọn hoắt” 
	 ( Ò ó o- Trần Đăng Khoa) 
- “Mỗi lần nắng mới hắt bên song 
 Xao xác gà trưa gáy não nùng” 
 (Nắng mới – Lưu Trọng Lư ) 
- “ Nhớ biển miền Trung tiếng sóng đùa 
 Nhớ nhà cha mẹ, cảnh trường xưa 
 Nhớ chao ôi nhớ! Trời xanh thế 
 Gà lại dồn thêm những tiếng gáy trưa” 
 ( Nhớ tuổi thơ – Chế lan Viên) 
	 Tiết 53: VĂN BẢN: TIẾNG GÀ TRƯA (tiết 1) 
 ~ Xuân Quỳnh ~ 
	 Tiết 53: VĂN BẢN: TIẾNG GÀ TRƯA (tiết 1) 
	 ~ Xuân Quỳnh ~ 
I/ Đọc – tìm hiểu chung 
1. Đọc 
HƯỚNG DẪN ĐỌC 
- Giọng vui, bồi hồi, phân biệt lời mắng yêu của bà với lời kể, tả, biểu cảm của nhà thơ. 
- Chú ý đọc với nhịp 3/2, 2/3; nhấn mạnh điệp ngữ Tiếng gà trưa ở đầu các đoạn thơ. 
- Đoạn cuối đọc giọng nhẹ nhàng, hơi lên cao giọng như tiếng người cháu gọi bà. 
	 Tiết 53: VĂN BẢN: TIẾNG GÀ TRƯA (tiết 1) 
	 ~ Xuân Quỳnh ~ 
Bài tập nhanh: Điền các từ sau đây ( lang mặt, sương muối, chéo go, trúc bâu ) vào chỗ trống sao cho hợp lý: 
hiện tượng da mặt có những đám trắng loang lổ do một thứ nấm gây ra. 
hiện tượng đông thành những hạt băng trắng xáo phủ trên mặt đất và cây cỏ, trông như muối, chỉ xuất hiện khi thời tiết lạnh, có hại đối với cây cối và loài vật 
loại vải dày, trên mặt vải có những đường dệt chéo song song với nhau theo bề ngang khổ vải. 
loại vải trắng dày dệt bằng sợi bông thông thường. 
... 
1 
2 
3 
4 
... 
... 
... 
Lang mặt 
Sương muối 
Chéo go 
Trúc bâu 
VĂN BẢN: TIẾNG GÀ TRƯA 
	 ~ Xuân Quỳnh ~ 
I/ Đọc – tìm hiểu chung 
1. Đọc 
2. Chú thích 
a. Tác giả 
Xuân Quỳnh (1942 -1988) 
	 Tiết 53: VĂN BẢN: TIẾNG GÀ TRƯA (tiết 1) 
	 ~ Xuân Quỳnh ~ 
- Xuân Quỳnh (1942 – 1988), quê ở Hà Tây (nay thuộc Hà Nội). 
- Bà là nhà thơ nữ xuất sắc. 
- Đề tài: thường viết về những điều bình dị. 
- Phong cách thơ: trẻ trung, sôi nổi, chân thành, thiết tha, giàu nữ tính. 
	 Tiết 53: VĂN BẢN: TIẾNG GÀ TRƯA (tiết 1) 
	 ~ Xuân Quỳnh ~ 
* T¸c phÈm chÝnh: T¬ t»m - chåi biÕc, Hoa däc chiÕn hµo, Giã Lµo c¸t tr¾ng, Lêi ru trªn mÆt ®Êt, S©n ga chiÒu em ®i 
* C¸c t¸c phẩm viÕt cho thiÕu nhi: BÇu trêi trong qu¶ trøng, Chó gÊu trong vßng ®u quay, Mïa xu©n trªn c¸nh ®ång, VÉn cã «ng tr¨ng kh¸c 
I/ Đọc – tìm hiểu chung 
1. Đọc 
2. Chú thích 
a. Tác giả 
	 Tiết 53: VĂN BẢN: TIẾNG GÀ TRƯA (tiết 1) 
	 ~ Xuân Quỳnh ~ 
b. Tác phẩm 
 - Hoàn cảnh ra đời: Viết trong những n ă m đầu kháng chiến chống Mĩ. 
- Xuất xứ: in lần đầu trong tập thơ “Hoa dọc chiến hào” (1968) 
- Thể thơ 
TIẾNG GÀ TRƯA 
- Xuân Quỳnh - 
	 Tiết 53: VĂN BẢN: TIẾNG GÀ TRƯA (tiết 1) 
	 ~ Xuân Quỳnh ~ 
Trên đường hành quân xa 
Dừng chân bên xóm nhỏ 
Tiếng gà ai nhảy ổ : 
“Cục ... cục tác cục ta” 
Nghe xao động nắng trưa 
Nghe bàn chân đỡ mỏi 
Nghe gọi về tuổi thơ 
 Ổ rơm hồng những trứng 
 Này con gà mái mơ 
 Khắp mình hoa đốm trắng 
 Này con gà mái vàng 
 Lông óng như màu nắng 
Có tiếng bà vẫn mắng: 
 Gà đẻ mà mày nhìn 
Rồi sau này lang mặt! 
 Cháu về lấy gương soi 
 Lòng dại thơ lo lắng 
Tay bà khum soi trứng 
Dành từng quả chắt chiu 
Cho con gà mái ấp 
Cứ hàng năm hàng năm 
Khi gió mùa đông tới 
Bà lo đàn gà toi 
Mong trời đừng sương muối 
Để cuối năm bán gà 
Cháu được quần áo mới 
Ôi cái quần chéo go 
Ống rộng dài quét đất 
Ôi cái áo trúc bâu 
Đi qua nghe sột soạt. 
Mang bao nhiêu hạnh phúc 
Đêm cháu về nằm mơ 
Giấc ngủ hồng sắc trứng 
Cháu chiến đấu hôm nay 
Vì lòng yêu Tổ quốc 
Vì xóm làng thân thuộc 
Bà ơi, cũng vì bà 
Vì tiếng gà cục tác 
Ổ trứng hồng tuổi thơ. 
Tiếng gà trưa 
Tiếng gà trưa 
Tiếng gà trưa 
Tiếng gà trưa 
I/ Đọc – tìm hiểu chung 
1. Đọc 
2. Chú thích 
a. Tác giả 
	 Tiết 53: VĂN BẢN: TIẾNG GÀ TRƯA (tiết 1) 
	 ~ Xuân Quỳnh ~ 
b. Tác phẩm 
 - Hoàn cảnh ra đời: Viết trong những n ă m đầu kháng chiến chống Mĩ. 
- Thể thơ: ngũ ngôn (5 tiếng) có biến thể. 
 Phương thức biểu đạt: biểu cảm 
+ tự sự + miêu tả. 
? Phương thức biểu đạt của bài thơ là gì? 
A. Tự sự 
B. Miêu tả 
C. Biểu cảm 
D. Biểu cảm kết hợp với tự sự và miêu tả 
Đ 
- Xuất xứ: in lần đầu trong tập thơ “Hoa dọc chiến hào” (1968), in lại trong tập “Sân ga chiều em đi” (1984). 
	 Tiết 53: VĂN BẢN: TIẾNG GÀ TRƯA (tiết 1) 
	 ~ Xuân Quỳnh ~ 
Bài tập: Nối nội dung cột A và cột B để được bố cục hoàn chỉnh của văn bản Tiếng gà trưa : 
Cột A 
Nối 
Cột B 
Phần 1: Khổ 1 
Phần 2: Khổ 2 đến khổ 6 
Phần 3: Khổ 7 đến khổ 8 
Tiếng gà trưa khơi dậy tình cảm làng quê. 
Tiếng gà trưa khơi gợi những kỉ niệm thời thơ ấu khi sống cùng bà. 
Tiếng gà trưa khơi gợi những niềm mơ ước trong lòng người chiến sĩ. 
A 
B 
C 
1 
2 
3 
I/ Đọc – tìm hiểu chung 
1. Đọc 
2. Chú thích 
a. Tác giả 
	 Tiết 53: VĂN BẢN: TIẾNG GÀ TRƯA (tiết 1) 
	 ~ Xuân Quỳnh ~ 
b. Tác phẩm 
- Bố cục: 
3 phần. 
Tiếng gà trưa khơi dậy tình cảm làng quê. 
Tiếng gà trưa khơi gợi những kỉ niệm thời thơ ấu khi sống cùng bà. 
Tiếng gà trưa khơi gợi những niềm mơ ước trong lòng người chiến sĩ. 
Phần 1: Khổ 1 
Phần 2: Khổ 2 đến khổ 6 
Phần 3: Khổ 7 đến khổ 8 
 - Hoàn cảnh ra đời: Viết trong những n ă m đầu kháng chiến chống Mĩ. 
- Thể thơ: ngũ ngôn (5 tiếng) có biến thể. 
 Phương thức biểu đạt: biểu cảm 
+ tự sự + miêu tả. 
- Xuất xứ: in lần đầu trong tập thơ “Hoa dọc chiến hào” (1968), in lại trong tập “Sân ga chiều em đi” (1984). 
Hiện tại 
Quá khứ 
Tương lai 
- Mạch cảm xúc: 
Hiện tại - Quá khứ - Tương lai 
	 Tiết 53: VĂN BẢN: TIẾNG GÀ TRƯA (tiết 1) 
	 ~ Xuân Quỳnh ~ 
II/ Đọc – tìm hiểu chi tiết 
1. Tiếng gà trưa khơi dậy tình cảm của làng quê 
Trên đường hành quân xaDừng chân bên xóm nhỏTiếng nhà ai nhảy ổ :“Cục ... cục tác cục ta” 
 Hoàn cảnh: 
 xao động nắng trưa bàn chân đỡ mỏi 
 gọi về tuổi thơ 
Nghe 
Nghe 
Nghe 
- Điệp ngữ: “Nghe” 
(thính giác) 
xao động nắng trưa 
(thị giác) 
bàn chân đỡ mỏi 
(xúc giác) 
gọi về tuổi thơ 
(tâm hồn) 
ẩn dụ chuyển đổi cảm giác 
- Cảm nhận: 
+ ẩn dụ chuyển đổi cảm giác. 
Nghe tiếng gà 
 Không gian: 
trên đường 
hành quân xa 
bên xóm nhỏ 
 Thời gian: 
buổi trưa 
 Âm thanh: 
Tiếng gà nhảy ổ 
+ Điệp ngữ: “nghe” 
 -> Tiếng gà tr ư a đã làm xao động không gian, xao động lòng ng ười , đánh thức tâm hồn ng ười chiến sĩ, đánh thức tình làng quê thắm thiết, sâu nặng. 
Câu hỏi: Tại sao âm thanh tiếng gà trưa lại có thể gợi những cảm giác đặc biệt cho người chiến sĩ ? 
ĐÁP ÁN 
- Buổi trưa ở làng quê là thời điểm rất yên tĩnh, do đó tiếng gà có thể khua động cả không gian. 
- Tiếng gà trưa là tiếng gà nhảy ổ để có những quả trứng hồng tạo thành niềm vui cho người nông dân cần cù, chắt chiu; là âm thanh dự báo điều tốt lành. 
- Tiếng gà có thể gợi về những kỉ niệm tốt lành thuở ấu thơ: những quả trứng hồng, bộ quần áo mới và tình bà cháu thân thương 
CHIA SẺ CẶP ĐÔI (3 phút) 
VỀ NHÀ 
 Học thuộc lòng bài thơ. 
 Viết đoạn văn nêu cảm nhận của em về tiếng gà trưa qua khổ thơ đầu. 
 Soạn phần còn lại của văn bản: 
+ Phần 2: Tiếng gà trưa khơi gợi kỉ niệm thời thơ ấu khi sống cùng bà (từ khổ 2 đến khổ 6). 
+ Phần 3: Tiếng gà trưa khơi gợi những niềm mơ ước trong lòng người chiến sĩ (khổ 7 và khổ 8). 
TRÂN TRỌNG CẢM ƠN!