Bài giảng Sinh học 9 - Bài 13: Di truyền liên kết - Trường THCS Thái Sơn

 Moocgan còng tiÕn hµnh phÐp lai t¬ng tù nh trªn nhng ë trªn ®èi tîng ruåi 
 giÊm, vËy kÕt qu¶ nh thÕ nµo? Cã g× kh¸c so víi kÕt qu¶ cña Men®en?
Baøi taäp : ÔÛ ruoài giaám, tính traïng thaân xaùm laø troäi hoaøn toaøn so vôùi thaân ñen, 
tính traïng caùnh daøi laø troäi hoaøn toaøn so vôùi tính traïng caùnh cuït. Ngöôøi ta cho 
lai giöõa ruoài giaám thaân xaùm, caùnh daøi thuaàn chuûng vôùi ruoài thaân ñen, caùnh cuït 
thuaàn chuûng ñöôïc F1 taát caû ruoài thaân xaùm, caùnh daøi. Tieáp tuïc cho F1 lai vôùi 
nhau haõy döï ñoaùn tæ leä kieåu hình ôû F2. Neáu cho F1 lai phaân tích thì thu ñöôïc 
keát quaû nhö theá naøo veà tæ leä kieåu hình ?
 Theo kieán thöùc ñaõ hoïc ôû quy luaät phaân li ñoäc laäp thì coù theå döï ñoaùn 
 ôû F2 seõ thu ñöôïc tæ leä kieåu hình laø :
 9 xaùm, daøi : 3 xaùm, cuït : 3 ñen, daøi : 1 ñen, cuït.
 Neáu cho F1 lai phaân tích thì coù theå döï ñoaùn tæ leä kieåu hình FB thu 
 ñöôïc laø:
 1 xaùm, daøi : 1 xaùm, cuït : 1 ñen, daøi : 1 ñen, cuït. Bµi 13. Di truyÒn liªn kÕt
I. ThÝ nghiÖm cña Moocgan
* §èi tîng nghiªn cøu: Ruåi giÊm
 + DÔ nu«i trong èng nghiÖm.
 + §Î nhiÒu.
 + Vßng ®êi ng¾n (12 – 14 ngµy).
 + Cã nhiÒu biÕn dÞ dÔ quan s¸t, 
 sè lîng NST Ýt (2n = 8). Bµi 13. Di truyÒn liªn kÕt
I. ThÝ nghiÖm cña 
*Moocgan §èi tîng nghiªn cøu: Ruåi giÊm
 B B b b
* TiÕn hµnh thÝ nghiÖm Ptc :
 X
 V v v
* Gi¶i thÝch V
 B
 Giao tử P : ; b
Quy öôùc gen : V v
 B b
 B: quy ñònh thaân xaùm F1 :
 v
 b: quy ñònh thaân ñen V
 Lai phân tích B b b b
 V: quy ñònh caùnh daøi F
 PB : 1 X
 V v v v
 v: quy ñònh caùnh cuït
 B b b
 Giao tử PB : , ;
 V v v
 B b
 FB :
 V v
 b
 B b b b
 v v
 v V v Bµi 13. Di truyÒn liªn kÕt
I. ThÝ nghiÖm cña 
Moocgan (tc
* §èi tîng nghiªn cøu: Ruåi giÊm )
* TiÕn hµnh thÝ nghiÖm
* Gi¶i thÝch
* KÕt luËn
 Di truyÒn liªn kÕt lµ hiÖn tîng mét nhãm 
 tÝnh tr¹ng ®îc di truyÒn cïng nhau, ®îc 
 quy ®Þnh bëi c¸c gen trªn mét NST cïng 
 ph©n li trong qu¸ tr×nh ph©n bµo vµ cïng 
 ®îc tæ hîp qua qu¸ tr×nh thô tinh.
 ?
 HiÖn tîng di truyÒn 
 liªn kÕt lµ g×?
 H×nh 13. C¬ së tÕ bµo häc cña 
 di truyÒn liªn kÕt Bµi 13. Di truyÒn liªn kÕt
I. ThÝ nghiÖm cña Moocgan + ë ruåi giÊm, 2n = 8 nhng tÕ bµo 
Di truyÒn liªn kÕt lµ hiÖn tưîng mét cã kho¶ng 4000 gen. VËy sù 
nhãm tÝnh tr¹ng ®îc di truyÒn cïng ph©n bè gen trªn NST sÏ nh thÕ 
nhau, ®îc quy ®Þnh bëi c¸c gen trªn nµo?
mét NST cïng ph©n li trong qu¸ tr×nh 
ph©n bµo vµ cïng ®îc tæ hîp qua qu¸ Mçi NST sÏ mang nhiÒu gen, c¸c gen ph©n 
tr×nh thô tinh. bè däc theo chiÒu dµi cña NST t¹o thµnh 
II. ý nghÜa cña di truyÒn liªn nhãm gen liªn kÕt.
kÕt + Nh vËy, ë ruåi giÊm cã bao nhiªu nhãm 
* Trong tÕ bµo, mçi NST mang nhiÒu gen liªn kÕt?
gen t¹o thµnh nhãm gen liªn kÕt.
 Cã 4 nhãm gen liªn kÕt t¬ng øng víi sè 
Sè nhãm gen liªn kÕt ë mçi loµi t¬ng n = 4.
øng víi sè NST trong bé ®¬n béi cña 
loµi (n). Bµi 13. Di truyÒn liªn kÕt
I. ThÝ nghiÖm cña Moocgan
 + Trong thÝ nghiÖm cña Moocgan, gi¶ ®Þnh cã 
Di truyÒn liªn kÕt lµ hiÖn tîng mét nhãm tÝnh 
 sù liªn kÕt hoµn toµn th× kÕt qu¶ phÐp lai ë F 
tr¹ng ®îc di truyÒn cïng nhau, ®îc quy ®Þnh 2
 nh sau:
bëi c¸c gen trªn mét NST cïng ph©n li trong 
qu¸ tr×nh ph©n bµo vµ cïng ®îc tæ hîp qua P: Th©n x¸m, c¸nh dµi x Th©n ®en, c¸nh côt
qu¸ tr×nh thô tinh.
 F1: 100% Th©n x¸m, c¸nh dµi
II. ý nghÜa cña di truyÒn liªn 
 F2: 3 Th©n x¸m, c¸nh dµi : 1 Th©n ®en, c¸nh côt
*kÕt Trong tÕ bµo, mçi NST mang nhiÒu gen 
 H·y so s¸nh TLKH F2 trong trêng hîp ph©n li 
t¹o thµnh nhãm gen liªn kÕt. ®éc lËp vµ di truyÒn liªn kÕt?
Sè nhãm gen liªn kÕt ë mçi loµi t¬ng øng Di truyÒn liªn kÕt: Sè tæ hîp kiÒu h×nh Ýt vµ 
víi sè NST trong bé ®¬n béi cña loµi (n). kh«ng cã biÕn dÞ tæ hîp.
* Liªn kÕt gen kh«ng t¹o ra hay lµm h¹n 
 + Trong chän gièng, di truyÒn liªn kÕt cã ý 
chÕ sù xuÊt hiÖn biÕn dÞ tæ hîp.
 nghÜa g×?
Dùa vµo di truyÒn liªn kÕt, ngêi ta cã thÓ 
chän ®îc nh÷ng nhãm tÝnh tr¹ng tèt 
lu«n ®îc di truyÒn cïng víi nhau. Bµi 13. Di truyÒn liªn kÕt
 Bµi tËp tr¾c nghiÖm
 Chän ®¸p ¸n ®óng nhÊt trong mçi c©u sau ®©y:
C©u 1: Ruåi giÊm ®îc xem lµ ®èi tîng thuËn lîi cho viÖc nghiªn cøu di truyÒn v×:
A. DÔ dµng ®îc nu«i trong èng nghiÖm. B. §Î nhiÒu, vßng ®êi ng¾n. 
C. Sè NST Ýt, dÔ ph¸t sinh biÕn dÞ. D. C¶ A, B, C ®Òu ®óng.
C©u 2: §Ó ph¸t hiÖn ra quy luËt liªn kÕt gen, Moocgan ®· thùc hiÖn:
A. Cho ruåi ®ùc vµ ruåi c¸i F1 th©n x¸m, c¸nh dµi t¹p giao víi nhau. 
B. Cho ruåi ®ùc F1 th©n x¸m, c¸nh dµi t¹p giao víi ruåi c¸i th©n ®en, c¸nh côt.
C. Cho ruåi c¸i th©n x¸m, c¸nh dµi t¹p giao víi ruåi ®ùc th©n ®en, c¸nh côt. 
D. Cho ruåi ®ùc vµ ruåi c¸i th©n ®en, c¸nh côt t¹p giao víi nhau.
C©u 3: HiÖn tîng di truyÒn liªn kÕt lµ do:
A. C¸c cÆp gen qui ®Þnh c¸c cÆp tÝnh tr¹ng n»m trªn c¸c cÆp NST kh¸c nhau.
B. C¸c cÆp gen qui ®Þnh c¸c cÆp tÝnh tr¹ng n»m trªn cïng mét cÆp NST. 
C. C¸c gen ph©n li ®éc lËp trong gi¶m ph©n.
D. C¸c gen tæ hîp tù do trong gi¶m ph©n.
C©u 4: HiÖn tîng liªn kÕt gen cã ý nghÜa g×?
A. Lµm t¨ng tÝnh ®a d¹ng cña sinh giíi. 
B. H¹n chÕ sù xuÊt hiÖn biÕn dÞ tæ hîp. 
C. §¶m b¶o sù di truyÒn bÒn v÷ng cña tõng nhãm gen quý.
D. C¶ B, C ®Òu ®óng. Bµi 13. Di truyÒn liªn kÕt
 KÕt luËn
 Di truyÒn liªn kÕt lµ hiÖn tîng mét nhãm tÝnh tr¹ng ®îc di truyÒn 
cïng nhau, ®îc quy ®Þnh bëi c¸c gen trªn mét NST cïng ph©n li 
trong qu¸ tr×nh ph©n bµo.
 Dùa vµo di truyÒn liªn kÕt, ngêi ta cã thÓ chän ®îc nh÷ng nhãm 
tÝnh tr¹ng tèt lu«n ®îc di truyÒn cïng víinhau. Híng dÉn häc bµi ë nhµ
 1. Häc bµi theo néi dung SGK.
 2. ¤n l¹i sù biÕn ®æi h×nh th¸i NST qua nguyªn ph©n vµ gi¶m ph©n.
 3. Lµm c¸c bµi tËp 3, 4 vµo vë bµi tËp.
 Bµi tËp 3:
§Æc ®iÓm so s¸nh Di truyÒn ®éc lËp Di truyÒn liªn kÕt
 F1 lai ph©n tÝch Vµng, tr¬n x Xanh, nh¨n X¸m, dµi x §en, côt
 AaBb aabb BV bv
 bv bv
 Giao tö AB:Ab:aB:ab ab BV : bv bv
 FB BV bv
 KiÓu gen 1AaBb : 1Aabb : 1aaBb : 1aabb bv bv
 KiÓu h×nh 1 vµng, tr¬n : 1 vµng, nh¨n 1 x¸m, dµi : 1 ®en, côt
 1 xanh, tr¬n : 1 xanh, nh¨n
 BiÕn dÞ tæ hîp 1 vµng, nh¨n : 1 xanh, tr¬n Kh«ng
 Bµi tËp 4: ý c Bµi 13. Di truyÒn liªn kÕt
 PhiÕu häc tËp
 Nhãm:.. Líp:..
H·y quan s¸t s¬ ®å thÝ nghiÖm cña Moocgan trªn ruåi giÊm vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái sau:
1. T¹i sao phÐp lai gi÷a ruåi ®ùc F1 víi ruåi c¸i 
th©n ®en, c¸nh côt ®îc gäi lµ phÐp lai ph©n tÝch?
 Pt/c :
.. X
..
2. Moocgan tiÕn hµnh phÐp lai ph©n tÝch nh»m môc 
 F :
®Ých g×? 1 
 PB: X
3. Gi¶i thÝch v× sao tØ lÖ kiÓu h×nh 1 : 1, Moocgan l¹i F1 :
cho r»ng c¸c gen quy ®Þnh mµu s¾c th©n vµ d¹ng 
c¸nh cïng n»m trªn mét NST (liªn kÕt gen)? ?
 FB:
 1 : 1
....