Kế hoạch bài dạy Sinh học 9 - Bài 30: Di truyền học với con người - Năm học 2021-2022 - Bùi Thị Thúy Hạnh

 TRƯỜNG THCS LƯU PHƯƠNG- KIM SƠN
Ngày soạn :15/ 10/ 2021
TUẦN 14
 Bài 30 DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
I.Mục tiêu
1.Kiến thức
 -HS hiểu được di truyền học là gì và nội dung của lĩnh vực khoa học này.
 -Giải thích được cơ sở di truyền học của “hôn nhân một vợ một chồng” 
và những người có quan hệ huyết thống trong vòng 4 đời không được kết hôn 
với nhau.
 -Hiểu tại sao phụ nữ không nên sinh con ở tuổi ngoài 35 và hậu quả di 
truyền của ô nhiễm môi trường đối với con người.
2. Kỹ năng
 - Rèn kỹ năng quan sát và phân tích kênh hình.
 - Rèn tư duy liên hệ thực tế.
 - Kỹ năng hoạt động nhóm.
3. Giáo dục
 - Giáo dục ý thức học tập, biết vận dụng kiến thức để giải thích các hiện 
tượng thực tế đời sống.
4. Năng lực
 - Hình thành và phát triển năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác, năng lực 
quan sát.
II.Chuẩn bị
1.Giáo viên
 Bảng số liệu: Bảng 30.1 và bảng 30.2 SGK.
2.Học sinh
 -Học bài cũ, nghiên cứu trước bài
III. Tiến trình bài học
 * Ổn định tổ chức lớp (1 phút)
 Hoạt động 1: Khởi động (4 phút)
Mục tiêu:- Củng cố và kiểm tra lại kiến thức bài học trước
Giáo viên cho học sinh chơi trò chơi mảnh ghép
Yêu cầu: Ghép đúng tên bệnh, tật di truyền với hình ảnh tương ứng.
Mỗi mảnh ghép đúng , HS được thưởng 2 bông hoa.
 Giáo viên: Bùi Thị Thúy Hạnh TRƯỜNG THCS LƯU PHƯƠNG- KIM SƠN
Hoạt động 2: Hình thành kiến thức (35 phút)
Mục tiêu:
 - Hiểu được vai trò của ngành di truyền y học tư vấn.
 - Hiểu được vai trò của di truyền học với hôn nhân và KH hóa gia đình.
 - Hậu quả di truyền do ô nhiễm môi trường.
 Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt
 Hoạt động 1: (15/).Di truyền y học tư vấn.
 B1.GV:Học sinh thảo luận theo nhóm vào 
 bảng phụ bài tập mục  (tr.86)
 B2.HS: Nghiên cứu ví dụ và thảo luận thống 
 nhất câu trả lời:
 B3.các nhóm chấm chéo nhau, 
 B4 GV:Hoàn chỉnh kiến thức và chấm điểm:
 Kết quả thảo luận
 GV: Các em đã tư vấn cho đôi trai gái như 
 +Đây là bệnh di truyền.
 vậy các em vừa làm nhiệm vụ của di truyền 
 +Bệnh do gen lặn quy định 
 y học tư vấn.
 vì đã có người trong gia đình 
 ? Thế nào là di truyền y học tư vấn? Di 
 mắc bệnh.
 truyền y học tư vấn có chức năng gì?
 +Không nên sinh con vì ở 
 HS trả lời.
 họ có gen gây bệnh.
 GV chốt ghi bảng
 -Di truyền y học tư vấn là một lĩnh vực của di 
 truyền y học kết hợp các phương pháp xét 
 nghiệm, chẩn đoán hiện đại về mặt di truyền 
 kết hợp nghiên cứu phả hệ.
 -Nội dung:
 +Chẩn đoán.
 +Cung cấp thông tin.
 +Cho lời khuyên liên quan đến bệnh, tật di 
 truyền
 Hoạt động 2: (15/).Di truyền y học với hôn 
 nhân và kế hoạch hóa gia đình
 1. Di truyền học với hôn nhân
 B1.GV: Yêu cầu hs thảo luận cặp đôi để trả lời 
 câu hỏi tình huống sau.
 Ông nội anh Tuấn và ông nội chị Hoa là 2 anh 
 Giáo viên: Bùi Thị Thúy Hạnh TRƯỜNG THCS LƯU PHƯƠNG- KIM SƠN
em ruột, anh Tuấn và chị Hoa yêu nhau, khi 2 
gia đình biết, họ cấm không cho anh Tuấn và 
chị Hoa kết hôn với nhau. Theo em gia đình 
của đôi trai gái đó làm như vậy là đúng hay 
sai? Tại sao?
 - Gia đình đôi trai gái đó 
B2. HS thảo luận cặp đôi, tìm câu trả lời
 làm như vậy là đúng
B3. HS đại diện cặp đôi trả lời câu hỏi.
 -Vì theo Luật hôn nhân gia 
 đình Việt Nam quy định, 
 những người có quan hệ 
 cùng huyết thống trong 
 vòng 3 đời không được kết 
 hôn với nhau.
B4. GV nhận xét câu trả lời của các nhóm
 +Kết hôn gần tạo điều kiện 
GV?Căn cứ vào cơ sở nào mà Luật hôn nhân cho gen lặn gây hại dễ tổ hợp 
gia đình Việt Nam quy định, những người có với nhau tạo thể ddoonhf hợp 
quan hệ cùng huyết thống trong vòng 3 đời lặn sẽ biểu hiện ra kiểu hình
không được kết hôn với nhau. dị tật bẩm sinh tăng, làm 
 suy thoái nòi giống
 +Từ đời thứ 4 trở đi có sự sai 
 khác về mặt di truyền nhiều 
GV? Tại sao những người có quan hệ huyết 
 hơn, các gen lặn có hại khó có 
thống từ 4 đời trở đi thì được Luật hôn nhân và 
 cơ hội tổ hợp với nhau hơn.
gia đình cho phép kết hôn với nhau?
 -Nước ta trải qua chiến tranh 
? Từ kiên thức Địa lý lớp 9. Em hãy cho biết ở lâu dài, làm cho tỉ lệ giưới 
Việt Nam, tỉ lệ gới tính thay đổi như thế nào từ tính mất cân đối. Cuộc sống 
năm 1979 đến nay? hòa bình đang kéo tỉ lệ giưới 
 tính cân bằng.
 - Do tư tưởng trọng nam 
? Nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên? khinh nữ, cần con trai 
 nối dõi tông đường.
 - Hạn chế mất cân đối 
 Giáo viên: Bùi Thị Thúy Hạnh TRƯỜNG THCS LƯU PHƯƠNG- KIM SƠN
? Vì sao nên cấm chẩn đoán giới tính thai nhi giới tính
sớm? - DTH đã giải thích được 
 cơ sở khoa học của quy 
?Vậy di truyền học đã giải thích được những định
quy định nào trong luật hôn nhân và gia đình?
 +Hôn nhân 1 vợ: 1 chồng.
 +Những người có quan hệ 
 huyết thống trong vòng 4 đời 
 không được kết hôn.
2. Di truyền học với kế hoạch hóa gia đình
HS nghiên cứu thông tin SGK,thảo luận cặp 
đôi theo phiếu học tập, trả lời các câu hỏi.
?1 Cho biết các tiêu chí của Kế hoạch hóa gia 
đình? +. Không nên sinh con quá 
?2. Bằng kiến thức Sinh học 8, em hãy giải sớm hoặc quá muộn, các lần 
thích vì sao không nên sinh con quá sớm đặc sinh con không nên quá gần 
biệt tuổi vị thành niên? nhau, mỗi cặp vợ chồng chỉ 
?3. Vì sao phụ nữ không nên sinh con ở tuổi dừng lại ở 1 – 2 con.
ngoài 35?
?4. Phụ nữ nên sinh con ở lứa tuổi nào để đảm + Sinh con quá sớm (ở tuổi vị 
bảo học tập và công tác? thành niên) cơ thể phát triển 
 chưa hoàn thiện, dễ xảy thai, 
 đẻ non, con sinh ra thường 
 nhẹ cân, khó nuôi, ảnh hưởng 
 đến học tập.
 + phụ nữ không nên sinh con 
 ở tuổi ngoài 35 vì Con sinh ra 
 dễ mắc bệnh Đao
 +Phụ nữ nên sinh con ở tuổi 
 từ 25 34 tuổi là hợp lí.
Các nhóm chuyến phiếu học tập chấm chéo
GV gọi đại diện 2 nhóm bất kì nên đọc kết quả 
chấm chéo so với đáp án của GV.
GV nhận xét.
GV:Chốt ghi bảng.
a.Di truyền học với hôn nhân:
-Di truyền học đã giải thích được cơ sở khoa 
 Giáo viên: Bùi Thị Thúy Hạnh TRƯỜNG THCS LƯU PHƯƠNG- KIM SƠN
học của các quy định:
 +Hôn nhân 1 vợ: 1 chồng.
 +Những người có quan hệ huyết thống 
trong vòng 4 đời không được kết hôn.
b.Di truyền học và kế hoạch hóa gia đình:
+Phụ nữ nên sinh con ở tuổi từ 25 34 tuổi là 
hợp lí.
+Từ độ tuổi lớn hơn 35 tỉ lệ trẻ sơ sinh bị bệnh 
Đao tăng rõ.
Hoạt động 3: (7/).Hậu quả di truyền do ô 
nhiễm môi trường.
B1. GV: Yêu cầu hs nghiên cứu thông tin SGK 
và thông tin mục “Em có biết” tr.85. Kết hợp 
kiến thức Địa lý 7, Lịch sử 9, Sinh học 8,9. 
Công nghệ 7.
? Nêu nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường?
 + Do chất phóng xạ, do thải 
 các khí độc vào bầu khí 
 quyển, ô nhiễm do thuốc bảo 
 vệ thực vật...
? Em hãy cho biết chất phóng xạ có nguồn gốc 
 + Nguồn gốc từ trong lòng 
từ đâu? Xâm nhập vào cơ thể nằng con đường 
 đất, cac vật dụng quanh ta.
nào?
 Xâm nhập vào cơ thể động 
 vật, thực vật, cơ thể người 
? Nêu tác hại của ô nhiễm môi trường đối với 
 qua đường ăn uống.
cơ sở vật chất di truyền? Ví dụ?
 Chất phóng xạ sinh ra từ các 
 vụ nổ hạt nhân.thử vũ khí hạt 
 nhân...
? Bằng kiến thức Lịch sử, em hãy cho biết 
 + Chất độc Dioxin, xâm nhập 
trong chiến tranh Mĩ đã sử dụng chất độc gì 
 qua da, nước uống qua hô 
? xâm nhập vào cơ thể qua con đường nào?
 hấp...
? Sử dụng thuốc trừ sâu, thuốc bảo vệ thực 
 + Gây ô nhiễm môi trường, 
vật có nhược điểm gì?
 nguồn nước, không khí đất, 
 gây độc cho con người, chết 
 các sinh vật khác ở ruộng.
 + Khi sử dụng đúng quy định, 
 liều lượng, đeo khẩu trang, 
 Giáo viên: Bùi Thị Thúy Hạnh TRƯỜNG THCS LƯU PHƯƠNG- KIM SƠN
 găng tay...
 ? Nêu tác hại của ô nhiễm môi trường đối +Các tác nhân vật lí, hóa học 
 với cơ sở vật chất di truyền, và gây ra hậu gây ô nhiễm môi trường đặc 
 quả gì đối với con người? biệt là chất phóng xạ, chất 
 độc hóa học rải trong chiến 
 tranh, thốc trừ sâu, thuốc diệt 
 cỏ sử dụng quá mức gây đột 
 biến gen, đột biến NST
 B2,3.HS: Tự thu nhận và xử lí thông tin nêu 
 được:
 GV: Tổng kết lại kiến thức :
 B4.GV chốt ghi bảng
 -Các tác nhân vật lí, hóa học gây ô nhiễm môi 
 trường làm tăng tỉ lệ người mắc bệnh, tật di 
 truyền.
3. Vận dụng.
 - Em thử vào vai một bác sĩ tâm lý tư vấn cho một đôi bạn trẻ có quan hệ 
huyết thống 4 đời, có nên kết hôn hay không, biết gđ cô gái có chứa gen lặn gây 
bệnh máu khó đông.
 - Hình ảnh tuyên truyền bảo vệ môi trường, em thử đóng vai tuyên 
truyền viên
4. Luyện tập: (3/)
 -HS đọc kết luận SGK.
 -Một cặp vợ chồng bình thường, sinh con đầu lòng bị câm, điếc bẩm 
sinh.Em hãy đưa lời khuyên (tư vấn di truyền) cho cặp vợ chồng này.
5. Tìm tòi- mở rộng: (1/)
 -Học bài, trả lời câu hỏi SGK.
 -Đọc mục “Em có biết”. 
 -Đọc trước bài 31.
VI.Rút kinh nghiệm
 Giáo viên: Bùi Thị Thúy Hạnh