Bài giảng Địa lí 10 - Bài 5: Vũ trụ. Hệ mặt trời và trái đất. Hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất - Hà Thế Anh

Kính chuùc quyù Thaày Coâ nhöõng ñieàu toát ñeïp nhaát nhaân ngaøy Nhaø Giaùo Vieät Nam 
MOÂN ÑÒA LYÙ 
Ngộ Không thật 
Ngộ Không giả 
CHỌN SAI RỒI BỌN TA ĐI ĐÁNH TIẾP ĐÂY 
A. 0 
B. 1 
Giờ quốc tế (giờ GMT) được tính theo giờ của múi giờ số mấy? 
CHỌN SAI RỒI BỌN TA ĐI ĐÁNH TIẾP ĐÂY 
B. 7 
A. 19 
VIỆT NAM CÓ MÚI GIỜ SỐ MẤY 
CHỌN SAI RỒI BỌN TA ĐI ĐÁNH TIẾP ĐÂY 
B. 3H SÁNG 
A. 7H SÁNG 
VIỆT NAM LÀ MẤY GIỜ KHI NHẬT BẢN LÀ 5H SÁNG 
CHỌN SAI RỒI BỌN TA ĐI ĐÁNH TIẾP ĐÂY 
A. 3 
B. 1 
TRÁI ĐẤT Ở VỊ TRÍ THỨ MẤY TRONG HỆ MẶT TRỜI 
CHỌN SAI RỒI BỌN TA ĐI ĐÁNH TIẾP ĐÂY 
A. 8 
B. 9 
HỆ MẶT TRỜI CÓ BAO NHIÊU HÀNH TINH 
CHỌN SAI RỒI BỌN TA ĐI ĐÁNH TIẾP ĐÂY 
B. LỰC CORIOLIT 
A. LỰC MA SÁT 
VÌ SAO VIÊN ĐẠN BAY ĐI BỊ LỆCH HƯỚNG 
CHỌN SAI RỒI BỌN TA ĐI ĐÁNH TIẾP ĐÂY 
B. Hình cầu,chịu tác động nhiều lực 
A. Hình cầu, lực hút 
TẠI SAO TRÁI ĐẤT QUAY QUANH TRỤC 
CHỌN SAI RỒI BỌN TA ĐI ĐÁNH TIẾP ĐÂY 
B. THIÊN THẠCH RƠI 
A. lực hút MẶT TRỜI 
TRÁI ĐẤT NGHIÊNG LÀ DO 
CHỌN SAI RỒI BỌN TA ĐI ĐÁNH TIẾP ĐÂY 
A. khoảng cách vừa đủ 
B. Có sinh vật, ánh sáng 
TRÁI ĐẤT CÓ SỰ SỐNG DO 
B ÀI 5 : 
VŨ TRỤ. HỆ MẶT TRỜI VÀ TRÁI ĐẤT. HỆ QUẢ CHUYỂN ĐỘNG TỰ QUAY QUANH TRỤC CỦA TRÁI ĐẤT 
CHƯƠNG II: 
GV: HÀ THẾ ANH 
NỘI DUNG BÀI HỌC 
I. Khái quát về Vũ Trụ, Hệ Mặt Trời, Trái Đất trong Hệ Mặt Trời 
II. Hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất 
HÃY QUAN SÁT VIDEO SAU 
1. Vũ trụ   
I. Khái quát về Vũ Trụ, Hệ Mặt Trời, Trái Đất trong Hệ Mặt Trời 
Em hiểu Vũ trụ là gì? 
? 
Mặt trời 
Thiên hà 
Vũ trụ 
LÀM VIỆC THEO NHÓM 
T hiên hà là tập hợp của rất nhiều thiên thể (như các ngôi sao, hành tinh, vệ tinh, sao chổi... Thiên hà chứa Mặt Trời và các hành tinh của nó được gọi là Dải Ngân Hà (Milk Way galaxy) . 
Vị trí mặt trời trong Dải Ngân Hà 
N gôi sao là thiên thể có khả năng phát ra sáng thông qua phản ứng nhiệt hạch. như vậy, M ặt T rời là một ngôi sao. 
I. KHÁI QUÁT VỀ VŨ TRỤ, HỆ MẶT TRỜI, TRÁI ĐẤT TRONG HỆ MẶT TRỜI 
1. Vũ trụ 
 - Vũ trụ là khoảng không gian vô tận chứa các thiên hà. 
Thiên hà là tập hợp rất nhiều thiên thể cùng với bụi, khí và bức xạ điện từ. 
Thiên hà chứa Mặt Trời và các hành tinh của nó được gọi là Dải Ngân Hà. 
GHI BÀI 
2. Hệ Mặt Trời 
Heä Maët trôøi 
Hệ Mặt Trời (Solar System) 
H ành tinh là thiên thể bay quanh ngôi sao. N hư vậy, T rái Đ ất là một hành tinh quay quanh M ặt T rời. 
Hỏa tinh (Mars ) 
Mộc tinh (Jupiter ) 
V ệ tinh là thiên thể quay quanh một hành tinh. N hư vậy, M ặt T răng là vệ tinh của T rái Đ ất. 
S ao chổi là thiên thể quay quanh một ngôi sao có quỹ đạo hình elip rất rộng (bay một vòng mất hàng chục năm, thậm chí hàng trăm năm, nghìn năm...). K hi vào gần ngôi sao, nó có khả năng phát sáng do các b ụ i khí của sao chổi bị ngôi sao hun nóng. 
Thiên thạch 
Sun - Mặt Trời 
Thủy tinh-Mercury 
Hỏa tinh – Mars 
Sao 
Mộc 
Thổ tinh 
Hải Vương Tinh 
Neptune 
Thiên Vương Tinh 
Uranus 
1. Mặt Trời 
2. Mộc tinh 
3.Thổ tinh 
6. Trái Đất 
9. Diêm vương tinh 
4. Thiên vương tinh 
5. Hải vương tinh 
8. Thủy tinh 
7. Hỏa tinh 
So sánh kích thước các hành tinh trong Vũ Trụ 
3. Trái Đất trong Hệ Mặt Trời 
Nêu các đặc điểm cơ bản của Trái Đất ? 
? 
Chuyển động tự quay và tịnh tiến xung quanh Mặt trời của Trái Đất 
149,6 trieäu km 
II. HỆ QUẢ CHUYỂN ĐỘNG TỰ QUAY QUANH TRỤC CỦA TRÁI ĐẤT 
 Sự luân phiên ngày, đêm 
 Giờ trên Trái Đất và đường chuyển ngày quốc tế 
 Sự lệch hướng chuyên động của các vật thể 
1. Sự luân phiên ngày, đêm  
II. Hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất  
V ì sao trên T rái Đ ất lại có hiện tượng ngày đêm luân phiên nhau? 
? 
Sự luân phiên ngày, đêm 
1. Sự luân phiên ngày, đêm 
NGUYÊN NHÂN 
Trái Đất hình khối cầu 
- Trái Đất tự quay quanh trục 
KẾT QUẢ 
Sự luân phiên ngày, đêm trên Trái Đất 
2. Giờ trên Trái Đất và đường chuyển ngày quốc tế 
- Giờ quốc tế (GMT) : Do giờ địa phương không thuận tiện trong đời sống người ta chia ra làm 24 múi giờ, mỗi múi giờ rộng 15 0 kinh tuyến. Các địa phương trong cùng một múi thì sẽ thống nhất một giờ. Giờ múi số 0 được lấy làm giờ quốc tế, Việt Nam thuộc múi số 7. V D : Trung Quốc chỉ có 1 múi giờ, LB Nga có 10 múi, Cana đ a có 6 múi. 
Bµi tËp 1 
h·y hoµn thµnh bµi tËp sau: Trong mét thêi ®iÓm nÕu giê ë mói giê sè 0 lµ 16h th× ë ViÖt Nam lµ mÊy giê? 
§¸p ¸n 
Do ViÖt Nam n»m ë mói giê thø 7 nªn ta cã 
16 + 7 = 21h 
Bµi tËp 2 
h·y hoµn thµnh bµi tËp sau: Trong mét thêi ®iÓm nÕu giê ë mói giêi sè 0 lµ 16h th× ë Tp Newyork lµ mÊy giê? (biÕt Newyork n»m trong mói giê -5) 
§¸p ¸n 
Do Tp Newyork n»m ë mói giê -5 nªn ta cã 
16 - 5 = 11h 
D o quy ước tính giờ, trên T rái Đ ất bao giờ cũng có một múi mà ở đó có hai ngày lịch khác nhau. V í dụ: 
Múi giờ số 7 
Hà Nội 
Bắc Kinh 
0 giê 30 phót 
23 giê 30 phót 
B ởi vậy, người ta quy định lấy kinh tuyến 180 0 ở giữa múi giờ số 12 trên T hái B ình D ương làm đường chuyển ngày quốc tế. N ếu đi từ phía tây sang phía đông qua kinh tuyến 180 0 thì lùi lại một ngày lịch, còn đi từ phía đông sang phía tây qua kinh tuyến 180 0 thì tăng thêm một ngày lịch. 
Múi giờ số 8 
Vì sao phải lấy kinh tuyến 180 0 làm đường đổi ngày ? 
Do Trái Đất hình khối cầu 
Khu vực giờ số 0 và giờ số 24 trùng nhau 
Nếu giờ ở khu vực giờ số 0 là 12h của ngày 1/1 , thì giờ ở khu vực giờ 24 là 36h ( tức 12h ngày 2/1). 
Một múi giờ mà ở đó có hai ngày lịch khác nhau 
Phải lấy một kinh tuyến làm mốc để đổi ngày 
3. Sự lệch hướng chuyển động của các vật thể 
K hi T rái Đ ất tự quay quanh trục, mọi địa điểm trên bề mặt T rái Đ ất (trừ hai cực) đều có vận tốc dài khác nhau và hướng chuyển động từ tây sang đông. 
D o vậy, các vật thể chuyển động trên bề mặt T rái Đ ất sẽ bị lệch so với hướng ban đầu. 
L ực làm lệch hướng này được gọi là lực côriôlit. 
T©y 
§«ng 
S ự lệch hướng do ảnh hưởng của lực côriôlit diễn ra như thế nào? 
? 
- Biểu hiện: 
+ Nửa cầu Bắc lệch về bên phải. 
+ Nửa cầu Nam lệch về bên trái. 
- Ảnh hưởng: Tác động đến sự chuyển động của khối khí, dòng biển, dòng sông, đường đạn bay trên bề mặt Trái Đất 
 B 
N 
Hướng ban đầu 
Hướng sau khi lệch 
Sự lệch hướng 
 chuyển động 
 của các vật thể 
trên bề mặt Trái Đất 
Trái đất có từ bao giờ? 
Hệ Mặt trời được hình thành từ đám “tinh vân nguyên thuỷ” có dạng hình đĩa tròn xoay vòng với nhiệt độ cao tới 2.000 độ C trên vị trí của Trái đất. Tinh vân này do các nguyên tử, phân tử, hạt chất rắn (bụi vũ trụ), chất khí dạng ion hợp thành. Theo đà nguội lạnh đi của tinh vân, bụi vũ trụ ở xung quanh. Mặt trời nguyên thuỷ ngưng tụ thành các khối chất rắn, lắng đọng trên mặt phẳng của đĩa (xích đạo). 
Bụi vũ trụ chủ yếu do vân thạch silicat các hợp chất có chứa sắt v.v tạo thành. Thành phần của vân thạch và của Mặt trời giống nhau. Điều đó chứng tỏ bụi vũ trụ và Mặt trời vốn là từ cùng “tinh vân” hình thành mà ra. 
Sau khi các hạt chất rắn lắng đọng vào trong khoảng thời gian 10 triệu – 100 triệu năm, do sự cân bằng giữa sức hút của Mặt trời và lực ly tâm mà hình thành các hành tinh loại Trái đất chủ yếu do vân thạch tụ tập lại ở vùng gần Mặt trời. Ở vùng xa Mặt trời thì hình thành các hành tinh kiểu sao Mộc do khi vũ trụ và các hạt băng tụ tập lại. Về tuổi tác của vân thạch và của Mặt trăng, dựa vào kết quả các nguyên tố có tính phóng xạ mà chúng chứa như urani, thori cho là 4,6 ty tuổi. Đó cũng là tuổi tác của hệ Trái đất và hệ Mặt trời. 
EM CÓ BIẾT? 
YÊU CẦU VỀ NHÀ 
TRẢ LỜI CÁC CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP CUỐI BÀI HỌC