Bài giảng Ngữ văn 9 - Tiết 141+142: Văn bản: Những ngôi sao xa xôi (Lê Minh Khuê)

1 
NGỮ VĂN LỚP 9-TIẾT 141+142 : VĂN BẢN 
NHỮNG NGÔI SAO XA XÔI 
Lê Minh Khuê 
2 
Tác giả: Lê Minh Khuê, hội viên hội nhà văn, sinh năm 1949, quê ở Tĩnh Gia, Thanh Hóa. Bà là thanh niên xung phong trong thời kì kháng chiến chống Mĩ, là nhà văn có sở trường viết về truyện ngắn. 
3 
Tóm tắt truyện 
- Ba cô gái thanh niên xung phong Định, Nho và tổ trưởng là chị Thao ở một tổ trinh sát phá bom tại một trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn. 
	- Nhiệm vụ của họ là quan sát địch ném bom, đo khối lượng đất đá phải san lấp do bom địch gây ra, đánh dấu các vị trí những trái bom chưa nổ và phá bom. 
	- Cuộc sống ở nơi trọng điểm giữa chiến trường dù khắc nghiệt hết sức nguy hiểm nhưng họ vẫn có những niềm vui hồn nhiên, thanh thản mơ mộng của tuổi trẻ. 
	- Mỗi người một cá tính nhưng họ rất gắn bó yêu thương nhau trong tình đồng đội. 
	- Trong một lần phá bom, Nho bị thương, Định và Thao lo lắng săn sóc Nho. 
4 
Ngôi kể: ngôi thứ nhất 
Tác dụng: 
	- Tăng tính chân thực, tính thuyết phục 
	- Khai thác sâu sắc diễn biến tâm lí và những phẩm chất tốt đẹp của nhân vật. 
Người kể chuyện là ai? 
Ở ngôi thứ mấy? 
Tác dụng của ngôi kể này? 
NGÔI KỂ 
5 
1.Hoàn cảnh sống chiến đấu của các nữ Thanh niên xung phong 
6 
 	 Cuộc sống của 3 cô gái thanh niên xung phong đã được tác giả miêu tả ở những phạm vi nào? 
 Không gian 
 mặt đường. 
- Không gian 
 hang đá. 
7 
Không gian mặt đường hiện lên qua những chi tiết nào trong truyện ? 
* Không gian mặt đường: 
Con đường: bị đánh lở loét. 
Máy bay: rè rè, gầm gào. 
Bom nổ váng óc, mảnh bom xé không khí. 
Bom nổ chậm lạnh lùng. 
8 
Không gian hang đá hiện lên qua những chi tiết nào trong truyện? 
* Không gian hang đá 
Nghỉ ngơi: Mát lạnh, im ắng lạ, nằm dài trên nền ẩm, có thể nghĩ lung tung. 
Hát: khe khẽ hát, bịa lời mà hát. 
Tắm, ăn kẹo. 
- Đón cơn mưa đá: vui thích cuống cuồng. 
9 
Em cảm nhận được điều gì về hoàn cảnh sống của ba cô gái? 
- Con ®­êng: bÞ ®¸nh lë loÐt 
M¸y bay: rÌ rÌ, gÇm gµo 
Bom næ: v¸ng ãc, m¶nh bom xÐ kh«ng khÝ. 
Bom næ chËm: l¹nh lïng 
- NghØ ng¬i: m¸t l¹nh, im ¾ng l¹, n»m dµi trªn nÒn Èm, cã thÓ nghÜ lung tung 
H¸t: khe khÏ, bÞa lêi mµ h¸t. 
T¾m, ¨n kÑo. 
§ãn c¬n m­a ®¸: vui thÝch cuèng cuång. 
Kh«ng gian mÆt ®­êng 
 Kh«ng gian hang ®¸ 
=> C¨ng th¾ng, ¸c liÖt, hiÓm nguy ®e däa sù sèng con ng­êi vµ con ®­êng. 
=> Khung c¶nh b×nh yªn, ªm dÞu, m¬ méng vµ t­¬i trÎ. 
H·y ®Æt tªn cho hai kh«ng gian nµy? 
Kh«ng gian chiÕn tranh 
 Kh«ng gian b×nh yªn 
Em có nhận xét gì về sự tương phản giữa hai không gian? 
>< 
10 
Xem trÝch ®o¹n phim vÒ Thanh nªn xung phong 
11 
2.NÐt tÝnh c¸ch cña ba c« g¸i 
NÐt chung : 
DÔ xóc c¶m, hay m¬ méng 
DÔ vui vµ còng dÔ trÇm t­ 
ThÝch lµm ®Ñp 
Tr¸ch nhiÖm cao víi c«ng viÖc 
Dòng c¶m 
T×nh ®ång ®éi g¾n bã 
Ba c« g¸i cã nh÷ng nÐt tÝnh c¸ch nµo gièng nhau? 
12 
b. NÐt riªng: 
* Ph­¬ng §Þnh 
- Lµ c« g¸i Hµ Néi xung phong vµo chiÕn tr­êng 
-Cã thêi häc sinh hån nhiªn. 
-Lu«n sèng víi kØ niÖm. 
-Hån nhiªn, nhiÒu ­íc m¬, thÝch ca h¸t. 
-ThÝch lµm ®Ñp vµ tù hµo víi vÎ ®Ñp cña m×nh. 
Cã t©m hån nh¹y c¶m, kÝn ®¸o. 
=> N÷ tÝnh, ®¸ng yªu. 
2.NÐt tÝnh c¸ch cña ba c« g¸i 
T×m nh÷ng chi tiÕt giíi thiÖu vÒ Ph­¬ng §Þnh? 
13 
Quan t©m, yªu mÕn ®ång ®éi 
Ch¨m sãc cøu ch÷a cho Nho bÞ th­¬ng khi ph¸ bom 
Quan t©m tíi chÞ Thao 
Dµnh t×nh yªu vµ niÒm c¶m phôc cho c¸c chiÕn sÜ mµ h»ng ®ªm c« gÆp trªn mÆt trËn. 
®èi víi ®ång ®éi, Ph­¬ng §Þnh lµ ng­êi nh­ thÕ nµo? 
14 
Trong c«ng viÖc : 
Lµ ng­êi n¨ng ®éng, cã kinh nghiÖm 
Anh dòng ®èi diÖn víi thÇn chÕt v­ît qua nh÷ng lÇn ph¸ bom nguy hiÓm 
=> ChÊt anh hïng ®¸ng kh©m phôc. 
Trong c«ng viÖc, Ph­¬ng §Þnh lµ ng­êi nh­ thÕ nµo? 
15 
ë bªn qu¶ bom kÒ s¸t c¸i chÕt bÊt ngê vµ im l×m - C¶m gi¸c trë nªn s¾c nhän h¬n - Hµnh ®éng thËn träng - ThÇn kinh c¨ng nh­ ch·o - Ch©m ngßi vµ nhanh nhÑn ch¹y vµo chç Èn nÊp chê ®îi - Bom næ 
=> Miªu t¶ tØ mØ tõng chi tiÕt, hµnh ®éng vµ t©m lÝ nh©n vËt . 
H·y kÓ l¹i mét lÇn ph¸ bom cña Ph­¬ng §Þnh? 
NhËn xÐt vÒ c¸ch miªu t¶ cña t¸c gi¶? 
16 
* ChÞ Thao 
¸ o thªu chØ mµu, l«ng mµy tØa nhá nh­ c¸i t¨m 
Ch¨m chÐp bµi h¸t- cã tíi ba quyÓn sæ dµy 
ThÊy m¸u vµ v¾t th× sî “ nh¾m m¾t- mÆt t¸i mÐt ” 
Kh«ng ­a n­íc m¾t nh­ng t×nh c¶m s©u s¾c 
Th­¬ng yªu ®ång ®éi nh­ ruét thÞt 
Trong c«ng viÖc th× c­¬ng quyÕt ,t¸o b¹o, b×nh tÜnh 
ChÞ Thao lµ ®éi tr­ëng cã nh÷ng nÐt tÝnh c¸ch riªng nµo? 
17 
* Nho 
Nho lµ ng­êi Ýt tuæi nhÊt trong ba c« g¸i , tr¾ng trÎo, nhá nh¾n, “ m¸t mÎ nh­ mét que kem tr¾ng ”, thÝch t¾m suèi ngay c¶ khi khóc suèi ®ang chøa bom næ chËm 
Trong c«ng viÖc Nho v« cïng gan d¹ 
BÞ th­¬ng nÆng, Nho vÉn b×nh th¶n. 
Nho lµ ng­êi nh­ thÕ nµo? H·y t×m vµ ph©n tÝch mét sè chi tiÕt? 
18 
 Hä lµ nh÷ng c« g¸i ®¸ng yªu, giµu n÷ tÝnh , cã t×nh ®ång ®éi g¾n bã, yªu th­¬ng nh­ng ë hä còng mang ®Ëm chÊt thÐp cña ng­êi anh hïng . TÊt c¶ ®· lµm nªn vÎ ®Ñp cña thÕ hÖ trÎ thêi chèng MÜ nãi chung, cña nh÷ng n÷ TNXP nãi riªng. 
=> Tr©n träng, mÕn mé , kh©m phôc, tù hµo. 
Ên t­îng chung vÒ ba c« g¸i? 
19 
Tæng kÕt 
* Nh÷ng nÐt ®Æc s¾c vÒ nghÖ thuËt: 
Ph­¬ng thøc trÇn thuËt - kÓ ng«i thø nhÊt. 
X©y dùng t©m lÝ nh©n vËt chñ yÕu qua miªu t¶. 
Ng«n ng÷ trÎ trung, n÷ tÝnh 
Quan s¸t tinh tÕ t©m lÝ nh©n vËt 
*Néi dung chÝnh: 
T©m hån trong s¸ng, tinh thÇn l¹c quan , dòng c¶m cña thÕ hÖ trÎ ViÖt Nam thêi chèng MÜ. 
Nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ nghÖ thuËt vµ néi dung? 
20 
LuyÖn tËp 
Em hiÓu g× vÒ nhan ®Ò Nh÷ng ng«i sao xa x«i ? 
 Nh÷ng c« g¸i n¬i chiÕn tr­êng ¸c liÖt Êy hä ®ang ngµy ®ªm hy sinh tuæi thanh xu©n v× ®éc lËp tù do cña Tæ quèc. Hä m·i lµ nh÷ng ng«i sao s¸ng trªn bÇu trêi xa x«i. Nhan ®Ò t¸c phÈm lµ mét h×nh ¶nh Èn dô ®Ñp ®Ï. 
C¶m nghÜ vÒ nh©n vËt Ph­¬ng §Þnh 
S­u tÇm c¸c bµi th¬, bµi h¸t ca ngîi thanh niªn xung phong. 
21 
10 n÷ TNXP ë Ng· ba §ång Léc 
22 
23 
Bµi h¸t: C« g¸i më ®­êng