Bài giảng Ngữ văn 9 - Văn bản: Mùa xuân nho nhỏ (Thanh Hải) (Tiếp theo)

VĂN BẢN 
MÙA XUÂN NHO NHỎ 
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TÔ HIỆU-LÊ CHÂN-HẢI PHÒNG 
TỔ KHOA HỌC XÃ HỘI 
NHÓM NGỮ VĂN 
(Thanh Hải) 
Mạch cảm xúc 
Vẻ đẹp mùa xuân thiên nhiên 
M ùa xuân đất nước 
Suy ngẫm và ước nguyện 
Câu hát ngợi ca quê hương, đất nước 
Mùa xuân người cầm súng 
Lộc giắt đầy trên lưng 
Mùa xuân người ra đồng 
Lộc trải dài nương mạ 
người nông dân 
lao động sản xuất 
 Hình ảnh con người 
 Hai lực lượng tiêu biểu, hai nhiệm vụ quan trọng nhất 
người 
cầm súng 
người 
ra đồng 
Hoán dụ 
người chiến sĩ 
bảo vệ quê hương. 
Lộc 
Lá ngụy trang, lá mạ non 
Thành quả trong chiến đấu, lao động 
2 . Cảm xúc về mùa xuân đất nước 
- Nghệ thuật: Điệp ngữ, so sánh, từ láy tạo nhịp điệu thơ tươi vui, rộn rã. 
Tất cả như hối hả 
Tất cả như xôn xao 
Tinh thần 
Phấn chấn, hồ hởi 
Khẩn trương, hăng say 
Khí thế 
Con người 
 Đất nước 
Trong quá khứ 
Nhân hóa 
Đất nước bốn ngàn năm 
Vất vả và gian lao 
Đất nước như vì sao 
Cứ đi lên phía trước. 
Vất vả, gian lao 
 + Đất nước ta vừa ra khỏi 2 cuộc chiến tranh biên giới. 
+ Nền kinh tế bao cấp còn bộc lộ nhiều hạn chế, yếu kém. 
Năm 1980 
+ Chiến tranh khiến cho cơ sở vật chất bị phá hủy, nền kinh tế kiệt quệ, đời sống nhân dân vô cùng đói khổ. 
“ Đất nước như vì sao 
 Cứ đi lên phía trước.” 
NTTT So sánh 
 Khẳng định sự trường tồn, phát triển bền vững và tương lai tươi sáng của đất nước. 
 Thể hiện tình yêu, niềm tự hào và tin tưởng của nhà thơ dành cho đất nươc. 
 Đất nước 
 Niềm tin yêu, hi vọng, tự hào 
Trong quá khứ 
Trong hiện tại và tương lai 
Nhân hóa 
Đất nước bốn ngàn năm 
Vất vả và gian lao 
Đất nước như vì sao 
Cứ đi lên phía trước. 
So sánh 
Vất vả, gian lao 
Đẹp đẽ, mạnh mẽ, trường tồn 
con chim hót 
một nốt trầm 
một cành hoa 
Điệp ngữ 
t ha thiết, mãnh liệt, cháy bỏng 
Khao khát hòa nhập, cống hiến 
Ta làm con chim hót 
Ta làm một cành hoa 
Ta nhập vào hòa ca 
Một nốt trầm xao xuyến. 
Ta làm 
Ta 
3. Suy ngẫm và ước nguyện chân thành của tác giả 
Đại từ ‘Tôi” khổ trên- thay bằng “Ta” 
Ước nguyện cống hiến 
Ẩn dụ 
Mùa xuân nho nhỏ 
Nhỏ bé, khiêm nhường 
Lặng lẽ 
, dâng 
Âm thầm, 
t ự nguyện 
Một mùa xuân nho nhỏ 
Lặng lẽ dâng cho đời 
Dù là tuổi hai mươi 
Dù là khi tóc bạc. 
Điệp ngữ: dù là 
 L iệt kê, hoán dụ: tuổi hai mươi, khi tóc bạc 
Suốt cả cuộc đời 
4. Khổ 6: Lời ngợi ca quê hương, đất nước 
1. Tình cảm của nhà thơ và hình ảnh quê hương xứ Huế được thể hiện qua các chi tiết nào? 
Mùa xuân ta xin hát  
Câu Nam ai, Nam bình  
Nước non ngàn dặm mình  
Nước non ngàn dặm tình  
Nhịp phách tiền đất Huế... 
2. Nêu các BPNT được dùng trong khổ thơ cuối và cho biết tác dụng 
Mùa xuân – ta xin hát 
Câu Nam ai, Nam bình 
Nước non ngàn dặm m ình 
Nước non ngàn dặm t ình 
Nhịp phách tiền đất Huế . 
- Âm hưởng dân ca Huế ngọt ngào, tha thiết. 
bình 
t ình 
m ình 
 Tinh thần lạc quan, yêu đời, yêu quê hương, đất nước sâu nặng. 
- Nghệ thuật: Lặp cấu trúc, vần bằng (bình, mình, tình) 
IV. LUYỆN TẬP 
Bài 1: Viết một đoạn văn ngắn nêu cảm nhận của em về khổ thơ: 
 Một mùa xuân nho nhỏ 
 Lặng lẽ dâng cho đời 
 Dù là tuổi hai mươi 
Dù là khi tóc bạc 
 ( Trích Mùa xuân nho nhỏ, Thanh Hải, 
Ngữ văn 9 tập II, trang 56) 
Gợi ý: 
1. Yêu cầu về hình thức: Đúng hình thức đoạn văn,, diễn đạt mạch lạc, ngôn ngữ trong sáng, không mắc lỗi chính tả 
2. Yêu cầu về nội dung: 
YÊU CẦU CỤ THỂ 
Hình thức: Đoạn văn 
Phương thức biểu đạt: 
Nghị luận 
Nội dung: 
Lẽ sống cống hiến của Thanh Hải 
Phạm vi: Khổ thơ thứ năm bài Mùa xuân nho nhỏ 
ĐOẠN VĂN 
- Giới thiệu thông tin về tác giả, tác phẩm 
- Giới thiệu khổ thơ 
- Nêu vấn đề nghị luận: Lẽ sống cống hiến của nhà thơ Thanh Hải . 
Dẫn dắt và nêu vấn đề nghị luận 
ĐOẠN VĂN 
Dẫn dắt và nên vấn đề nghị luận 
Cảm nhận về lẽ sống 
cống hiến giản dị, khiêm nhường 
mà cao đẹp của tác giả. 
* Nghệ thuật : hình ảnh ẩn dụ, nghệ thuật đảo ngữ, sử dụng tính từ, động từ. 
* Nội dung : Biết lặng lẽ dâng đời, biết sống vì mọi người là một lẽ sống đẹp, đáng trân quý . 
ĐOẠN VĂN 
Dẫn dắt và nên vấn đề nghị luận 
Cảm nhận về lẽ sống cống hiến bền bỉ, 
trọn vẹn của nhà thơ. 
* Nghệ thuật : Điệp ngữ, hoán dụ, liệt kê. 
* Nội dung : Khát vọng cống hiến trọn vẹn, hết mình. 
Cảm nhận về lẽ sống 
cống hiến giản dị, khiêm nhường 
mà cao đẹp của tác giả. 
ĐOẠN VĂN 
Liên hệ, mở rộng (các tác phẩm văn học, thực tế đời sống và bản thân). 
Dẫn dắt và nên vấn đề nghị luận 
Cảm nhận về lẽ sống cống hiến bền bỉ, 
trọn vẹn của nhà thơ. 
Cảm nhận về lẽ sống cống hiến 
giản dị, khiêm nhường 
mà cao đẹp của tác giả. 
HƯỚNG DẪN TỰ HỌC 
Vẽ lại sơ đồ tư duy hệ thống kiến thức bài học. 
Viết bài văn cảm nhận về một khổ thơ mà em thích nhất. 
Chuẩn bị bài mới: “Viếng lăng Bác”. 
- Tìm hiểu về tác giả Viễn Phương, tác phẩm “Viếng lăng Bác”. 
- Trả lời các câu hỏi phần đọc hiểu trong sách giáo khoa.