Giáo án Ngữ văn 8 (Công văn 5512) - Tuần 18

Tuần : 19-Tiết : 69-70
 Ngày soạn: ...............
Ngày dạy:..................
HOẠT ĐỘNG NGỮ VĂN: 
TẬP LÀM THƠ BẢY CHỮ
A.MỤC TIÊU:
1. Kiến thức- Hướng dẫn học sinh biết cách làm thơ bảy chữ với những yêu cầu tối thiểu: Đặt câu thơ bảy chữ, biết ngắt nhịp 4/3, biết gieo đúng vần.
- Tạo không khí mạnh dạn, sáng tạo vui vẻ.
2. Kĩ năng:Nhận biết thơ nảy chữ
 Viết các câu thơ bảy chữ với các yêu cầu : Đói - vần - nhịp...
- KNS cơ bản được giáo dục: Giao tiếp- trình bày- viết tích cực...
3 Thái độ : Tích cực - tự giác trong học tập.
4. Năng lực cần phát triển
- Tự học - Tư duy sáng tạo. - Hợp tác - Sử dụng ngôn ngữ
- Năng lực đọc hiểu văn bản .
B. CHUẨN BỊ
- Giáo viên: Đọc kĩ những điều cần lưu ý, một số ví dụ sử dụng trong bài
- Học sinh: Làm phần chuẩn bị ở nhà ( SGK - tr164)
C. PHƯƠNG PHÁP/ KỸ THUẬT DẠY HỌC
- Động não, HS trao đổi, thảo luận về nội dung, bài học ....
- PP phân tích, thực hành , vấn đáp, nêu vấn đề...
D. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG
HOẠT ĐỘNG I. KHỞI ĐỘNG
HOẠT ĐỘNG II. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động của giáo viên-học sinh
Nội dung cần đạt
- Gọi học sinh đọc bài thơ
? Hãy đọc, gạch nhịp và chỉ ra các tiếng gieo vần cũng như mối quan hệ bằng trắc của 2 câu thơ kề nhau trong 2 bài thơ sau.
- Giáo viên gọi học sinh trình bày và nhận xét lẫn nhau.
- Giáo viên bật máy chiếu đưa ra đáp án
- Gọi học sinh đọc và phát hiện chỗ sai
? Hãy chỉ ra chỗ sai, nói lí do và thử tìm cách sửa lại cho đúng bài thơ ''Tối''
I. Nhận diện luật thơ
1. Đọc, gạch nhịp, chỉ ra cách gieo vần và mối quan hệ bằng trắc
- Câu thơ bảy chữ (có thể xen câu 6 chữ, 5 chữ)
- Ngắt nhịp 4/3 hoặc 3/4 nhưng phần nhiều là 4/3.
-Vần có thể trắc, bằng nhưng phần nhiều là bằng, vị trí gieo vần là tiếng cuối câu 2 và 4 có khi cả tiếng cuối câu 1
- Luật bằng trắc theo 2 mô hình sau:
a) B B T T T B B
 T T B B T T B 
 T T B B B T T 
 B B T T T B B
b) T T B B T T B 
 B B T T T B B 
 B B T T B T T 
 T T B B T B B 
2. Chỉ ra chỗ sai luật 
- Bài thơ ''Tối'' của Đoàn Văn Cừ chép sai hai chỗ: Sau ''Ngọn đền mờ'' không có dấu phẩy, dấu phẩy gây đọc sai nhịp. Vốn là ''ánh xanh lè'' chép thành ''ánh xanh xanh'', chữ ''xanh'' sai vần.
- Sửa: bỏ dấu phẩy, sửa chữ xanh thành một chữ hiệp vần với ''che'' ở trên. ở đây có chữ lè (xanh lè) là thích hợp, nhưng có thể nghĩ đến các tiếng vàng khè hoặc ''bóng đèn mờ tỏ, bóng đêm nhoè'', hay ''bóng trăng nhoè'', hay ''ánh trăng loe''.
HOẠT ĐỘNG III. LUYỆN TẬP/VẬN DỤNG
Hoạt động của giáo viên-học sinh
Nội dung cần đạt
- Người biên soạn đã dấu đi 2 câu cuối bài thơ của Tú Xương.
? Hãy làm tiếp 2 câu còn lại.
- Gợi ý: Xác định bài thơ viết theo luật nào của bảng mẫu (bảng b) vậy 2 câu tiếp theo phải theo luật của bảng này. Thơ Đường có luật: nhất, tam , ngũ bất luận; nhị, tứ, lục phân minh.
 Bài thơ mở đầu kể chuyện thằng Cuội ở cung trăng. Như thế là đề tài bài thơ xoay chuyện thằng Cuội ở cung trăng. Hai câu tiếp theo phải phát triển về đề tài đó theo một hướng nào đó. Muồn thế người làm phải biết các truyện về chú Cuội như Cuội nói dối, Cung trăng có chị Hằng, có cây đa, có con thỏ ngọc ...
? Hãy làm tiếp bài thơ cho trọn vẹn theo ý của mình.
- Gợi ý: Xét luật bằng trắc của 2 câu đã cho, thuộc bảng mẫu a. Vậy 2 câu tiếp theo phải theo luật của bảng này
Về nội dung 2 câu đầu đã vẽ ra cảnh mùa hè, thì 2 câu tiếp phải nói tới chuyện mùa hè, truyện nghỉ hè, chia tay bạn, dặn dò bạn, hẹn hò nhau năm sau ...
- Gọi học sinh trình bày bài thơ bảy chữ tự làm ở nhà, các học sinh khác nhận xét về luật bằng trắc, cách ngắt nhịp, nội dung bài thơ của bạn.
- Giáo viên nêu ưu nhược điểm và cách sửa, động viên cho điểm những bài làm tốt.
II. Tập làm thơ
1. Làm tiếp hai câu cuối theo ý mình 
 Ví dụ: 
- Nguyên văn 2 câu thơ cuối của Tú Xương là:
Chứa ai chẳng chứa, chứa thằng Cuội
Tôi gớm gan cho cái chị Hằng.
- Nếu nhấn mạnh tới việc nói dối khiến thằng Cuội lên cung trăng, bị người chê cười có thể viết:
Đáng cho cái tội quân lừa dối
Già khấc nhân gian vẫn gọi thằng.
- Hoặc giễu chú Cuội cô đơn nơi mặt trăng chỉ có đá với bụi:
Cung trăng chỉ toàn đất cùng đá
Hít bụi suốt ngày đã sướng chăng.
- Hoặc lo cho chị Hằng:
Coi trần ai cùng chường mặt nó
Nay đến cung trăng bỡn chị Hằng
( Chữ mặt không đúng luật bằng, trắc)
2. Làm tiếp bài thơ dở dang cho trọn vẹn
Ví dụ:
- Phấp phới trong lòng bao tiếng gọi,
Thoản hương lúa chín gió đồng quê.
- Cảnh ấy lòng ai không phấn chấn
... 
3. Trình bày bài thơ tự làm
 HOẠT ĐỘNG V. TÌM TÒI, SÁNG TẠO
- Ôn tập chuẩn bị kiểm tra tổng hợp cuối học kì I.
Tuần 18 - Tiết 71
Ngày soạn:................
Ngày dạy:................
CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA PHƯƠNG
Theo tài liệu của từng tỉnh
A.MỤC TIÊU:
B. CHUẨN BỊ
C. PHƯƠNG PHÁP/ KỸ THUẬT DẠY HỌC
D. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG
HOẠT ĐỘNG I. KHỞI ĐỘNG
HOẠT ĐỘNG II. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
HOẠT ĐỘNG III. LUYỆN TẬP
HOẠT ĐỘNG IV. VẬN DỤNG
 HOẠT ĐỘNG V. TÌM TÒI, SÁNG TẠO
Tuần : 18-Tiết : 72
 Ngày soạn: ...............
Ngày dạy:..................
TRẢ BÀI KIỂM TRA TỔNG HỢP
A.MỤC TIÊU:
- Nhận xét đánh giá kết quả toàn diện của học sinh qua bài làm tổng hợp ba phân môn: Văn học, Tiếng Việt, Tập làm văn.
- Đánh giá kĩ năng trình bày diễn đạt dùng từ đặt câu.
- Học sinh được củng cố kiến thức, rèn cách làm bài kiểm tra tổng hợp.
- Học sinh từ sửa chữa lỗi trong bài.
B. CHUẨN BỊ
- Giáo viên: chấm bài, đánh giá ưu nhược điểm của học sinh.
- Học sinh: xem lại bài kiểm tra, trình bày lại bài KT vào vở .
C. PHƯƠNG PHÁP/ KỸ THUẬT DẠY HỌC
D. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG
I. Tổ chức lớp: 
II. Kiểm tra bài cũ :
- Giáo viên kiểm tra việc trình bày lại bài KT vào vở bài tập của học sinh.
III. Tiến trình bài giảng: 
1.ĐỀ BÀI: 
2. ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM:
 ( in sẵn kèm theo)
3. NHẬN XÉT:
ƯU ĐIỂM
+ Phần Tiếng Việt .Phát hiện và phân tích tác dụng của nói qua và nói giảm nói tránh tương đối tốt.
+ Phần Văn học 
- Xác định đúng nhan đề bài thơ, nêu được những nét cơ bản về tác giả.
- Phần thuyết minh về thể thơ cơ bản đúng yếu cầu về số câu - số tiếng- bố cục 4 phần của bài thất ngôn bát cú.
- trình bày sạch đẹp- khoa học
+ Phần Tập làm văn 
- xác định đúng yêu cầu tự sự. Cốt truyện rõ ràng, dẫn dắt câu chuyện hợp lí.
- Bài tự sự của hầu hết HS xác định đúng ngôi kể, đảm bảo tự sự và kết hợp tốt miêu tả và biểu cảm. 
- Bố cục rõ ràng, chữ sạch đẹp ( Hằng- Huế- Hiền- Sang- Liên...)
NHƯỢC ĐIỂM
+ Phần Tiếng Việt: 
- Trả lpif ý 2 còn hạn chế: Chú ý khi sử dụng nói giảm nói tránh.
+ Phần Văn học
- ý 2: vận dụng các phương pháp thuyết minh chưa linh hoạt . phần ví dụ còn hạn chế.
+ Phần Tập làm văn
- Một số em chưa xác định được yêu cầu và cách làm bài, giới thiệu hoàn cảnh câu chuyện chưa hấp dẫn: 
- Còn em chưa vận dụng miêu tả và biểu cảm hợp lí, .
- Trình bày bày còn gạch xóa nhiều. (8B)
4. CHỮA LỖI TRONG BÀI:
- Học sinh chữa theo những nhận ét trên.
- Học sinh lập chữa các câu sai vào vở.
- Học sinh đổi bài cho nhau, tự kiểm tra phần chữ lỗi lẫn nhau.
- Giáo viên kiểm tra việc chữa lỗi của học sinh.
5. Đọc và bình những bài văn hay: 
5. KẾT QUẢ: 
Lớp
Sĩ số
Điểm 8,9,10
Điểm 5,6,7
Điểm 3,4
Điểm 0,1,2
8A
30
8B
30
4 Củng cố- em có suy nghĩ gì về kết quả bài kiểm tra học kì I của bản thân?
5. Hướng dẫn về nhà- Tiếp tục ôn tập kiến thức đã học, chuẩn bị cho học kì II.
- Xem trước bài: Viết một đoạn văn trong văn bản thuyết minh.