Bài giảng Ngữ văn 8 - Tiết 102+103: Ôn tập giữa học kì II - Trường THCS Thái Sơn

 TIẾT 102,103: 
 ÔN TẬP
GIỮA HỌC KÌ II I. Lý thuyết
1. Văn bản : Những văn bản đã học : Ngắm trăng, 
Đi đường, Quê hương; Khi con tu hú; Tức cảnh 
Pác Bó 
- Nêu tác giả, tác phẩm của những tác phẩm đã 
học.
- Học thuộc nội dung ý nghĩa của mỗi văn bản đã 
học
- Nghệ thuật của mỗi văn bản đã học.
- Chỉ ra cái hay, cái đẹp của văn bản đã học
- Nắm vững chủ đề của các tác phẩm
- Tính nhân văn, hiểu biết của em về tác phẩm 2. Tiếng Việt : các kiểu câu chia theo 
mục đích nói : Câu nghi vấn, câu cầu 
khiến, câu cảm thán.
 3.1. Lý thuyết nắm vững
 3.2. Thành thạo các dạng bài
 3.3. các kiểu câu chia theo mục đích 
 nói
 3.4.Tham khảo các bài tập
 3.5. Chữa các bài tập trong sách giáo 
 khoa CÁC KIỂU CÂU ĐƠN
Phân loại theo Phân loại theo 
 cấu tạo mục đích nói
 Câu nghi vấn
 Câu bình thường
 CâuCâu trầntrần thuậtthuật
 Câu đặc biệt Câu cầu khiến
 Câu cảm thán Kiểu câu Đặc điểm hình Chức năng
 thức Kiểu câu Đặc điểm hình thức Chức năng
Câu nghi vấn + Có những từ nghi vấn (ai, gì, + chức năng chính là dùng để 
 nào, tại sao, đâu, bao giờ, bao hỏi.
 nhiêu, à, , hả , chứ, không, đã, + chức năng khác:
 cha) hoặc có từ hay (nối các - Diễn đạt hành động khẳng 
 vế có quan hệ lựa chọn) định.
 +Khi viết, câu nghi vấn kết thúc - Diễn đạt hành động cầu 
 bằng dấu chấm hỏi. khiến.
 - Diễn đạt hành động phủ 
 định.
 - Diễn đạt hành động đe doạ. 
 - Bộc lộ tình cảm, cảm xúc.
Câu cầu khiến + Câu cầu khiến là câu có được dùng để ra lệnh, yêu cầu,
 những từ cầu khiến nh: hãy, đề nghị, khuyên bảo...
 đừng, chớ, đi thôi, nào,hay 
 ngữ điệu cầu khiến;
 + Khi viết, câu cầu khiến
 thương kết thúc bằng dấu chấm
 than, nhưng khi ý cầu khiến
 không được nhấn mạnh thì có
 thể kết thúc bằng dấu chấm. Câu cảm thán + Câu có những từ ngữ cảm dùng để bộc lộ trực tiếp cx 
 thán như: ôi, than ôi, hỡi của người nói 
 ơi,.. ( người viết), xuất hiện 
 + Khi viết, thương kết thúc chủ yếu trong ngôn ngữ 
 bằng dấu chấm than. nói hằng ngày hay ngôn 
 ngữ văn chương
Câu trần thuật + Không có đặc điểm hình + thương dùng để kể,
 thức của các kiểu câu nghi thông báo, nhận định,
 vấn, cầu khiến, cảm thán; miêu tả...
 + Khi viết thương kết thúc + Câu trần thuật còn dùng
 bằng dấu chấm, có khi kết để y/c, đề nghị hay bộc lộ
 thúc bằng dấu chấm than t/c, cx...
 hoặc dấu chấm lửng + Đây là kiểu câu cơ bản
 và được dùng phổ biến
 trong giao tiếp Ý nào nói đúng nhất hoàn cảnh sáng tác 
 của bài thơ “Tức cảnh Pác Bó”?
A. Trong thời gian Bác hoạt động B. Trong thời gian Bác lãnh đạo 
cách mạng ở Cao Bằng chuẩn bị toàn quốc kháng chiến chống 
cho tổng khởi nghĩa Pháp
C. Trong thời gian Bác lãnh đạo D. Trong thời gian Bác bôn ba hoạt 
toàn quốc kháng chiến chống Mĩ động cách mạng ở nước ngoài Nhận xét nào nói đúng nhất tâm trạng của Bác Hồ 
được thể hịên qua câu thơ cuối “Cuộc đời cách mạng 
 thật là sang” ?
A. Vui thích vì được sống B. Tin tưởng vào tương lai 
chan hoà với thiên nhiên. tươi sáng của đất nước.
C. Lạc quan với cuộc sống 
 D. Gồm cả ba ý trên.
cách mạng đầy gian khổ Chọn đáp án đúng cho nội dung của 
 bài thơ? 
A. Cảnh sinh hoạt và làm B. Tinh thần lạc quan , 
việc đơn sơ tràn đầy niềm niềm tự hào và phong thái 
vui và sự sống. ung dung của Bác . 
C. Niềm vui được sống 
giữa cảnh thiên nhiên tươi D. Cả A, B,C đều đúng
đẹp của đất nước. Tập thơ Nhật kí trong tù được 
 sáng tác trong hoàn cảnh nào?
A. Khi Bác Hồ bị giam trong nhà tù 
 B. Khi Bác Hồ đang hoạt động cách 
của Tưởng Giới Thạch ở Quảng Tây 
 mạng ở Pháp.
(Trung Quốc)
C. Trong thời gian Bác Hồ ở Việt D. Trong thời gian Bác Hồ ở Hà Nội 
Bắc để lãnh đạo cuộc kháng chiến để lãnh đạo nhân dân ta kháng chiến 
chống Pháp của nhân dân ta chống Mĩ Bài “Ngắm trăng” thuộc thể thơ gì ?
A. Lục bát B. Thất ngôn tứ tuyệt 
C. Song thất lục bát D. Thất ngôn bát cú Dòng nào nói đúng nhất hoàn cảnh ngắm 
 trăng của Bác Hồ trong bài thơ “Ngắm 
 trăng” ?
A. Trong khi đang đàm đạo B. Trong đêm không ngủ vì lo 
việc quân trên thuyền. lắng cho vận mệnh đất nước
C. Trong nhà tù thiếu thốn D. Trên đường đi hiu quạnh từ 
không rượu cũng không hoa. nhà tù này sang nhà tù khác Chia lớp thành 2 đội chơi 
 Trong 7 phút 2 đội sẽ cử thành 
 viên lên bảng chép thuộc long 3 
 bài thơ của Hồ Chí Minh. Đội nào 
 hoàn thành chính xác cả 3 bài thơ 
 Thử trong thời gian nhanh nhất sẽ chiến 
tài trí thắng 
 nhớ Thảo luận nhóm
一 Hình ảnh nào phù hợp với triết lí về con đường dẫn 
 đến thành công trong văn bản “Đi đường”?
 Thất bại Thành công Thất bại Thất bại Thành công
 Thất bại Thất bại
一 Cử một đại diện nhóm thuyết trình về vấn đề sau: Suy 
 nghĩ của em về con đường dẫn đến thành công Câu 1: Nêu hoàn cảnh ra đời của bài thơ?
Câu 2: Bài thơ thuộc thể thơ gì? Hãy kể tên một vài 
bài thơ cùng thể thơ này mà em đã học?
Câu 3: Chỉ ra cách ngắt nhịp ở câu thơ thứ nhất và 
cho biết tác dụng của cách ngắt nhịp
Câu 4: Em hiểu như thế nào là “ Tức cảnh”?
Câu 5: Nêu những cách có thể hiểu về câu thơ thứ hai 
em chọn cách hiểu nào? Vì sao?
Câu 6: Vì sao Bác Hồ lại cảm thấy cuộc sống gian 
khổ ở hang Pác Bó “thật là sang”? Câu 1: Hoàn cảnh ra đời: Tháng 2/1941, sau 30
 năm Bác bôn ba hoạt động Cách mạng ở nước
 ngoài. Người sống và làm việc trong hang Pác Bó.
Câu 2: Bài thơ thuộc thể thơ thất ngôn tứ tuyệt
đường luật. Bài thơ cùng thể thơ này là:
+ Đi đường
+ Ngắm trăng
Câu 3: Cách ngắt nhịp => Tạo 2 vế sóng đôi, toát 
lên sự nhịp nhàng, nề nếp
Ý nghĩa: Cuộc sống của Bác thật ung dung, chan 
hòa với thiên nhiên, hòa điệu với núi rừng Câu 4: Người làm thơ, khi nhân 1 sự việc, 1 cảnh tượng nào
đó mà tạo thành cảm hứng trữ tình để làm thơ thì thường gọi là
“tức cảnh”. Ở đây, cảnh Pác Bó đã tạo cảm hứng cho Bác để
Bác viết bài thơ “Tức cảnh Pác Bó” này.
 Câu 5:
 Cách 1: Cháo, bẹ, rau măng là những món ăn giản dị luôn
 có trong món ăn của Bác đến mức dư thừa.
 Cách 2: Mặc dù món ăn của Bác chỉ có cháo, ngô, rau, 
 măng nhưng tinh thần kháng chiến của Bác vẫn luôn sẵn 
 sàng.
 => Em chọn cách thứ nhất Vì nó hợp với giọng điệu vui 
 đùa, hóm hỉnh.
 Câu 6: Vì với Bác niềm vui lớn nhất là được làm cách
 mạng, được trực tiếp lãnh đạo cách mạng nước nhà. Câu 7: Hãy viết một đoạn văn diễn dịch khoảng (8-10
câu) nêu cảm nhận của em về cách dùng từ “ sang”
trong câu thơ trên? Câu 7:
Mở đoạn (Câu chủ đề): Bài thơ “ Tức cảnh Pác Pó” của Hồ Chí Minh đã đọng lại 
trong lòng người đọc bởi chữ “sang” ở cuối bài thơ.
Thân đoạn: Từ “ sang” vốn có nghĩa là sang trọng, giàu có.
- Trong bài thơ từ “ sang” có ý nghĩa là:
+ Sự sang trọng, giàu có về mặt tinh thần của cuộc đời làm cách mạng. Họ lấy lí
tưởng cứu nước làm lẽ sống, không hề bị những khó khăn, gian khổ thiếu thốn về vật
chất khuất phục.
+ Đó là cái sang trọng, giàu có của nhà thơ luôn tìm thấy sự hòa hợp với thiên nhiên,
sự tự tin, cái ung dung tự tại của một nhà hiền triết với lòng yêu thiên nhiên đến say
mê.
+ Đó cũng là cái sang trọng, giàu có của người tự thấy mình có ích cho công cuộc
cách mạng.
Kết đoạn: Tóm lại, qua từ “ sang” ở cuối bài đã thể hiện được tinh thần lạc quan, 
phong thái ung dung tự tại và niềm tin tưởng vào sự nghiệp cách mạng mà người 
theo đuổi.
Câu 8: Biết kính yêu, biết ơn, cảm phục Bác- vị lãnh tụ, danh nhân văn hóa. Biết
yêu thiên nhiên, yêu gia đình, quê hương đất nước, sống có trách nhiệm với gia đình,
quê hương đất nước bằng những việc làm cụ thể, thiết thực như nỗ lực cố gắng rèn
luyện, căm chỉ học hành để trở thành con ngoan trò giỏi, cháu ngoan Bác Hồ, thực
hiện lời dạy của Bác Hồ năm xưa.