Bài giảng Ngữ văn 8 - Tiết 53: Văn bản: Đoàn thuyền đánh cá (Huy Cận) - Năm học 2018-2019 - Vũ Thị Hiền

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC EM HỌC SINH 
VỀ DỰ HỘI THI GIÁO VIÊN DẠY GIỎI CẤP THỊ XÃ 
NĂM HỌC: 2018 - 2019 
Giáo viên: Vũ Thị Hiền 
 Trường THCS Chu Văn An 
Tiết 5 3 - Văn bản: 
ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ 
( Huy Cận) 
Tiết 53 - Văn bản: 
ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ 
( Huy Cận) 
I. Giới thiệu chung 
II. Đọc, hiểu văn bản 
Đọc, chú thích 
Bố cục 
Bố cục bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” 
Hai khổ đầu: 
 “Cảnh 
đoàn thuyền 
ra khơi 
trong 
 hoàng hôn” 
Khổ cuối: 
“Cảnh 
đoàn thuyền 
đánh cá 
 trở về 
 trong 
bình minh” 
Bốn khổ tiếp: 
“Cảnh 
đoàn thuyền 
 đánh cá 
trên biển 
trong 
đêm trăng” 
Tiết 53 - Văn bản: 
ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ 
( Huy Cận) 
I. Giới thiệu chung 
II. Đọc, hiểu văn bản 
Đọc, chú thích 
Bố cục 
Phân tích 
a. Cảnh đoàn thuyền ra khơi 
 trong hoàng hôn 
b. Cảnh đoàn thuyền đánh cá trong đêm trăng 
Thuyền ta lái gió với buồm trăng 
Lướt giữa mây cao với biển bằng, 
- Ẩn dụ, khoa trương, 
liên tưởng, 
tưởng tượng phong phú, bút pháp lãng mạn 
=> Con thuyền lớn lao, kì vĩ, sánh ngang tầm thiên nhiên, 
 vũ trụ. 
Tiết 53 - Văn bản: 
ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ 
( Huy Cận) 
I. Giới thiệu chung 
II. Đọc, hiểu văn bản 
Đọc, chú thích 
Bố cục 
Phân tích 
a. Cảnh đoàn thuyền ra khơi 
 trong hoàng hôn 
b. Cảnh đoàn thuyền đánh cá trong đêm trăng 
- Nhân hóa, 
ẩn dụ, 
các động từ mạnh 
=> Người lao động: trí tuệ, dũng cảm, phơi phới niềm vui. 
Ra đậu dặm xa dò bụng biển, 
Dàn đan thế trận lưới vây giăng. 
sử dụng liên tiếp 
Tiết 53 - Văn bản: 
ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ 
( Huy Cận) 
I. Giới thiệu chung 
II. Đọc, hiểu văn bản 
Đọc, chú thích 
Bố cục 
Phân tích 
a. Cảnh đoàn thuyền ra khơi 
 trong hoàng hôn 
b. Cảnh đoàn thuyền đánh cá trong đêm trăng 
Thuyền ta lái gió với buồm trăng 
Lướt giữa mây cao với biển bằng, 
Ra đậu dặm xa dò bụng biển, 
Dàn đan thế trận lưới vây giăng. 
Tiết 53 - Văn bản: 
ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ 
( Huy Cận) 
I. Giới thiệu chung 
II. Đọc, hiểu văn bản 
Đọc, chú thích 
Bố cục 
Phân tích 
a. Cảnh đoàn thuyền ra khơi 
 trong hoàng hôn 
b. Cảnh đoàn thuyền đánh cá trong đêm trăng 
Cá nhụ cá chim cùng cá đé, 
Cá song lấp lánh đuốc đen hồng 
Cái đuôi em quẫy trăng vàng chóe 
Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long. 
=> Ca ngợi sự đẹp giàu của biển quê hương. 
- Liệt kê, 
 ẩn dụ, 
 nhân hóa 
=> Biển đêm lung linh, sống động, ấm nóng hơi thở cuộc sống. 
Cá song lấp lánh đuốc đen hồng, 
Cái đuôi em quẫy trăng vàng chóe. 
Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long 
Tiết 53 - Văn bản: 
ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ 
( Huy Cận) 
I. Giới thiệu chung 
II. Đọc, hiểu văn bản 
Đọc, chú thích 
Bố cục 
Phân tích 
a. Cảnh đoàn thuyền ra khơi 
 trong hoàng hôn 
b. Cảnh đoàn thuyền đánh cá trong đêm trăng 
- Nhân hóa 
=> Thiên nhiên và con người hòa hợp. Cảnh lao động nhẹ nhàng, đầy say mê, phấn chấn 
Ta hát bài ca gọi cá vào, 
Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao 
Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao. 
Tiết 53 - Văn bản: 
ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ 
( Huy Cận) 
I. Giới thiệu chung 
II. Đọc, hiểu văn bản 
Đọc, chú thích 
Bố cục 
Phân tích 
a. Cảnh đoàn thuyền ra khơi 
 trong hoàng hôn 
b. Cảnh đoàn thuyền đánh cá trong đêm trăng 
- Nhân hóa, 
=> Biết ơn biển sâu nặng 
Biển cho ta cá như lòng mẹ 
Nuôi lớn đời ta tự buổi nào. 
 so sánh 
Tiết 53 - Văn bản: 
ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ 
( Huy Cận) 
I. Giới thiệu chung 
II. Đọc, hiểu văn bản 
Đọc, chú thích 
Bố cục 
Phân tích 
a. Cảnh đoàn thuyền ra khơi 
 trong hoàng hôn 
b. Cảnh đoàn thuyền đánh cá trong đêm trăng 
Sao mờ, kéo lưới kịp trời sáng, 
Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng 
Vẩy bạc đuôi vàng lóe rạng đông, 
Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng. 
=> Không khí lao động khẩn trương, hối hả. 
- Ẩn dụ, 
 tính từ giàu chất tạo hình 
=> Hình ảnh người dân chài với cơ bắp cuồn cuộn, gân guốc, chắc khỏe. 
=> Thành quả lao động ngọt ngào. 
kéo xoăn tay 
chùm cá nặng. 
kịp trời sáng , 
Tiết 53 - Văn bản: 
ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ 
( Huy Cận) 
I. Giới thiệu chung 
II. Đọc, hiểu văn bản 
Đọc, chú thích 
Bố cục 
Phân tích 
a. Cảnh đoàn thuyền ra khơi 
 trong hoàng hôn 
b. Cảnh đoàn thuyền đánh cá trong đêm trăng 
c. Cảnh đoàn thuyền trở về trong bình minh 
Khổ cuối: 
Câu hát căng buồm với gió khơi, 
Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời. 
Mặt trời đội biển nhô màu mới, 
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi. 
Khổ đầu: 
Mặt trời xuống biển như hòn lửa. 
Sóng đã cài then đêm sập cửa. 
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi, 
Câu hát căng buồm cùng gió khơi. 
 KHỔ CUỐI: 
 Câu hát căng buồm với gió khơi, 
 Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời. 
 Mặt trời đội biển nhô màu mới, 
 Mắt cá huy hoàng muôn dặm khơi. 
 THẢO LUẬN THEO CẶP: (2 PHÚT) 
KHỔ ĐẦU: 
 Mặt trời xuống biển như hòn lửa. 
 Sóng đã cài then đêm sập cửa. 
 Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi, 
 Câu hát căng buồm cùng gió khơi. 
So sánh điểm giống và khác nhau giữa khổ thơ đầu và khổ thơ cuối? 
 THẢO LUẬN THEO CẶP: (2 PHÚT) 
Điểm giống và khác nhau giữa khổ thơ đầu và khổ thơ cuối: 
 Giống: Đều có câu hát, cánh buồm, gió khơi, mặt trời, đoàn thuyền. 
 Khác: 
+ Khổ đầu: là hình ảnh mặt trời xuống biển, đoàn thuyền ra khơi trong buổi hoàng hôn. 
+ Khổ cuối: là hình ảnh mặt trời đội nhô lên, đoàn thuyền trở về trong buổi bình minh. 
Tiết 53 - Văn bản: 
ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ 
( Huy Cận) 
I. Giới thiệu chung 
II. Đọc, hiểu văn bản 
Đọc, chú thích 
Bố cục 
Phân tích 
a. Cảnh đoàn thuyền ra khơi 
 trong hoàng hôn 
b. Cảnh đoàn thuyền đánh cá trong đêm trăng 
c. Cảnh đoàn thuyền trở về trong bình minh 
- Kết cấu đầu cuối tương ứng, hài hòa 
Khổ cuối: 
Câu hát căng buồm với gió khơi, 
Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời. 
Mặt trời đội biển nhô màu mới 
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi. 
Khổ đầu: 
Mặt trời xuống biển như hòn lửa 
Sóng đã cài then đêm sập cửa. 
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi, 
Câu hát căng buồm cùng gió khơi 
Mặt trời đội biển 
Mặt trời xuống biển 
Câu hát căng buồm 
gió khơi. 
Câu hát căng buồm 
gió khơi 
Tiết 53 - Văn bản: 
ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ 
( Huy Cận) 
I. Giới thiệu chung 
II. Đọc, hiểu văn bản 
Đọc, chú thích 
Bố cục 
Phân tích 
a. Cảnh đoàn thuyền ra khơi 
 trong hoàng hôn 
b. Cảnh đoàn thuyền đánh cá trong đêm trăng 
c. Cảnh đoàn thuyền trở về trong bình minh 
- Nhân hóa, 
Câu hát căng buồm với gió khơi, 
Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời. 
Mặt trời đội biển nhô màu mới, 
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi. 
hoán dụ, 
ẩn dụ 
- 
- Kết cấu đầu cuối tương ứng 
=> Khúc tráng ca, ca ngợi cuộc sống lao động tập thể và người lao động trong nền cảnh thiên nhiên đất nước giàu đẹp. 
=> Đoàn thuyền trở về trong bình minh rạng rỡ, tráng lệ, đầy niềm vui với khí thế hào hùng, khẩn trương. 
Tiết 53 - Văn bản: 
ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ 
( Huy Cận) 
I. Giới thiệu chung 
II. Đọc, hiểu văn bản 
Đọc, chú thích 
Bố cục 
Phân tích 
a. Cảnh đoàn thuyền ra khơi 
 trong hoàng hôn 
b. Cảnh đoàn thuyền đánh cá trong đêm trăng 
c. Cảnh đoàn thuyền trở về trong bình minh 
4. Tổng kết 
Nghệ thuật 
Nội dung 
 Sử dụng bút pháp lãng mạn 
 Âm hưởng khỏe khoắn, hào hùng 
 Xây dựng hình ảnh đẹp đẽ, tráng lệ 
 Liên tưởng, tưởng tượng phong phú, độc đáo 
 Ngôn ngữ thơ giàu hình ảnh, nhạc điệu 
 Các biện pháp nghệ thuật: so sánh, nhân hóa, ẩn dụ, hoán dụ, khoa trương, đối lập 
 Ca ngợi nhiệt tình lao động vì sự giàu đẹp của đất nước 
 Thể hiện sự hài hòa giữa thiên nhiên và con người lao động 
 Bộc lộ niềm vui, niềm tự hào của nhà thơ trước đất nước và cuộc sống 
NỘI DUNG 
NGHỆ THUẬT 
 Bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” đã khắc họa nhiều hình ảnh đẹp, tráng lệ, thể hiện sự hài hòa giữa thiên nhiên và con người lao động và bộc lộ niềm vui, niềm tự hào của nhà thơ trước đất nước và cuộc sống mới. 
 Bài thơ có nhiều sáng tạo trong việc xây dựng hình ảnh bằng liên tưởng, tưởng tượng phong phú, độc đáo, có âm hưởng khỏe khoắn, hào hùng, lạc quan. 
GHI NHỚ- SGK/ 142 
Tiết 53 - Văn bản: 
ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ 
( Huy Cận) 
I. Giới thiệu chung 
II. Đọc, hiểu văn bản 
Đọc, chú thích 
Bố cục 
Phân tích 
a. Cảnh đoàn thuyền ra khơi 
 trong hoàng hôn 
b. Cảnh đoàn thuyền đánh cá trong đêm trăng 
c. Cảnh đoàn thuyền trở về trong bình minh 
4. Tổng kết 
Nghệ thuật 
Nội dung 
III. Luyện tập 
Tiết 53 - Văn bản: 
ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ 
( Huy Cận) 
Bài thơ gợi cho em những suy nghĩ gì biển quê hương? 
 Cảm hứng 
 về 
thiên nhiên 
 vũ trụ 
CẢM HỨNG CHỦ ĐẠO 
Cảm hứng về 
 con người lao động trong 
cuộc sống mới 
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ 
Học thuộc lòng và diễn cảm bài thơ 
Tìm những chi tiết đặc sắc trong bài thơ 
- Chuẩn bị bài: Tổng kết từ vựng 
(Đọc và soạn bài theo hướng dẫn SGK) 
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN 
QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM!