Bài giảng Ngữ văn 8 - Tiết 21, 22: Văn bản Cô bé bán diêm

Kiểm tra bài cũ 
- Lão Hạc trong tác phẩm “Lão Hạc”của Nam Cao có những phẩm chất nào đáng quý? 
- Tình cảm thái độ của nhân vật "tôi" đối với lão Hạc? 
 Lão Hạc: Cần cù chăm chỉ lao động, yêu thương con, có thứ gì tốt đẹp đều dành lại cho con, yêu quý con Vàng coi con vật nuôi như con cái của mình, bản thân sống rất lương thiện, luôn tự trọng để không liên lụy đến hàng xóm láng giềng. 
Ông giáo yêu quý, cảm thông và luôn chia sẻ với hoàn cảnh khốn khó của lão Hạc 
Cô bé bán diêm 
Tiết 21,22: Văn bản 
- An- đéc- xen- 
Là nhà văn Đan Mạch nổi tiếng với loại truyện kể cho trẻ em. 
Phong cách: nhân văn, hư ảo, thơ mộng, thông minh, vui vẻ, đáng yêu 
An – đéc – xen ( 1805- 1875) 
Bố cục 
Phần 1: Từ đầu  c ứng đờ ra: Hoàn cảnh sống của cô bé bán diêm 
Phần 2: Tiếp  chầu Thượng đế : Những mộng tưởng của cô bé 
Phần 3: Còn lại: Cái chết của cô bé bán diêm 
 	 Truyện kể về một em bé mồ côi mẹ phải đi bán diêm trong đêm giao thừa rét buốt, không bán được diêm em chẳng dám về nhà vì sợ bố đánh, đành ngồi nép vào góc tường, liên tục quẹt diêm để sưởi ấm. Hết một bao diêm thì em bé đã chết cóng trong giấc mơ cùng bà nội lên trời. Sáng hôm sau – ngày đầu năm, mọi người qua đường nhìn thấy em bé đã chết bên cạnh những bao diêm. 
Tóm tắt 
	Cô bé bán diêm mồ côi mẹ phải đi bán diêm trong đêm giao thừa rét buốt. Cô bé không bán được diêm cũng không dám về nhà vì sợ bố đánh, đành ngồi nép vào góc tường liên tục quẹt diêm để sưởi cho ấm. Cứ mỗi lần một que diêm sáng lên là em lại nhìn thấy những mộng tưởng đẹp đẽ. Khi diêm tắt mọi thứ lại biến mất em phải chịu cái rét, cái đói. Cuối cùng em bé chết vì giá rét đêm giao thừa. 
	Sáng hôm sau (mùng 1 tết) người qua đường nhìn thấy em bé đã chết cóng bên cạnh những bao diêm. 
Tóm tắt 
Hiện tại 
- Mồ côi mẹ, bà nội hiền hậu đã mất, chui rúc trong xó tối tăm, luôn phải nghe chửi rủa.. 
 Phải tự mình đi bán diêm, không dám về nhà sợ bố đánh 
=> Mồ côi, nghèo khổ, thiếu thốn tình cảm phải tự mình kiếm sống 
Quá khứ 
Được bà nội rất yêu thương 
Sống trong ngôi nhà xinh xắn 
=> Cuộc sống sung sướng hạnh phúc 
Thảo luận 
Biện pháp nghệ thuật nào được đã được sử dụng qua những chi tiết trên ? 
Tác dụng của biện pháp nghệ thuật đó? 
- Thời gian: 
Đêm giao thừa 
- Không gian: 
 + Ngoài đường phố rét buốt 
 + Cửa sổ các nhà sáng rực ánh đèn, trong phố sực nức mùi ngỗng quay 
+ Một mình trên phố, đầu trần, chân đất, bụng đói 
+ Ngồi nép mình trong một góc tường 
+ Không bán được bao diêm nào, mỗi lúc càng cảm thấy rét buốt, không dám về nhà sợ bố đánh. 
-> Nghệ thuật: Tương phản , đối lập. 
-> Nhỏ nhoi, cô độc, bị tước đi hạnh phúc gia đình, bị đẩy ra đường trong cuộc sống mưu sinh 
- Thời gian: 
Đêm giao thừa 
- Không gian: 
 + Ngoài đường phố rét buốt 
 + Cửa sổ các nhà sáng rực ánh đèn, trong phố sực nức mùi ngỗng quay 
Em bé 
+ Một mình trên phố, đầu trần, chân đất, bụng đói 
+ Ngồi nép mình trong một góc tường 
+ Không bán được bao diêm nào, mỗi lúc càng cảm thấy rét buốt, không dám về nhà sợ bố đánh. 
Một số hình ảnh trẻ em lang thang, cơ nhỡ ở Việt Nam. 
Chúng ta cần phải che chở đùm bọc 
 cho những 
trẻ mồ côi 
 bất hạnh . 
“Lá lành đùm lá rách” 
Cặp lá yêu thương. 
Ủng hộ “ Qũy vì người nghèo” 
Bữa cơm nghĩa tình. 
Nuôi heo đất 
Chúng ta cần phải bảo vệ, che chở, chia sẻ và đùm bọc những đứa bé mồ côi, bất hạnh. 
Công viên ở thủ đô Đan Mạch 
Thảo luận 
4 phút 
- Chỉ rõ nghệ thuật kể chuyện qua các cảnh tượng đó? Nêu tác dụng? 
(1) 
(2) 
L iệt kê những những cảnh tượng mà em bé đã thấy trong mỗi lần quẹt diêm (mộng tưởng, thực tại) 
START TIMER 
TIME’S UP! 
5 
1 
2 
4 
3 
Lần quẹt diêm 
Mộng tưởng 
Thực tại 
Lần 1 
Lần 2 
Lần 3 
Lần 4 
Lần 5 
Nghệ thuật: 
Tác dụng: 
Mộng tưởng ( Q uẹt diêm) 
Thực tại (Diêm tắt) 
1. Lò sưởi rực hồng 
1. Rét buốt, sợ cha mắng. 
2. Bàn ăn thịnh soạn, ngỗng quay 
3. Cây thông Nôen lộng lẫ y 
4. Bà nội hiện về, mỉm cười hiền hậu 
5. Hai bà cháu bay lên 
2. Phố vắng teo, lạnh buốt, gió bấc 
3. Ngọn nến bay lên biến thành 
ngôi sao trên trời, nghĩ đến bà. 
4. Ảo ảnh biến mất 
5. Em bé chết 
Nghệ thuật: tương phản, đối lập 
Mộng tưởng ( Q uẹt diêm) 
Thực tại (Diêm tắt) 
1. Lò sưởi rực hồng 
1. Rét buốt, sợ cha mắng. 
2. Bàn ăn thịnh soạn, ngỗng quay 
3. Cây thông Nôen lộng lẫ y 
4. Bà nội hiện về, mỉm cười hiền hậu 
5. Hai bà cháu bay lên 
2. Phố vắng teo, lạnh buốt, gió bấc 
3. Ngọn nến bay lên biến thành 
ngôi sao trên trời, nghĩ đến bà. 
4. Ảo ảnh biến mất 
5. Em bé chết 
Đẹp đẽ, vui vẻ, hạnh phúc 
Đói, rét, cô đơn, đau buồn 
 Chứng minh rằng các mộng tưởng của em bé diễn ra lần lượt theo thứ tự hợp lí (phù hợp với tâm lí tuổi thơ và hoàn cảnh thực tế của em) 
+ Lần 1: Vì trời rét 
+ Lần 2: Vì bụng đói 
+ Lần 3: Đó là đêm giao thừa 
+ Lần 4: Bà hiện về đem đến cho em tình yêu thương 
+ Lần 5: Em muốn níu bà lại, muốn đi với bà... 
Những mộng tưởng thể hiện ước mơ của em bé 
VÒ mét m¸i Êm gia ®×nh 
VÒ sù Êm no h¹nh phóc 
Được ăn ngon mặc đẹp 
Được vui chơi, sống trong tình yêu thương 
 Ước mơ cuộc sống đầy đủ, sung túc, được che chở, yêu thương 
Mọi ng vui vẻ ra k hỏi nhà. Họ bảo nhau chắc nó muốn sưởi cho ấm 
Ở một xó tường... Em đã chết .. . Hiện lên trên thi thể em bé ngồi giữa những bao diêm.. 
 Số phận bất hạnh của những con người đau khổ 
Ở một xó tường... Em đã chết .. . Hiện lên trên thi thể em bé ngồi giữa những bao diêm.. 
Nguyên nhân : Đói, rét, sự tàn nhẫn của người cha , sự vô cảm của mọi người 
Thảo luận 
3 phút 
- Tìm thông điệp của tác phẩm 
(1) 
(2) 
Tình cảm của tác giả dành cho em bé bán diêm 
START TIMER 
TIME’S UP! 
5 
1 
2 
4 
3 
Tình cảm của tác giả dành cho cô bé bán diêm 
Thông điệp 
- Cảm thông, thương xót. 
Con người phải biết yêu thương đùm bọc nhau 
Xã hội cần quan tâm đến trẻ em, hãy giúp đỡ những hoàn cảnh khó khăn, bất hạnh 
- Ca ngợi ước mơ đẹp trong tâm hồn của cô bé bán diêm. 
Nghệ thuật 
Nghệ thuật t ư ơng phản: mọi ng ư ời hạnh phúc >< em bé bất hạnh 
Bút pháp tả thực kết hợp bút pháp trữ tình, lãng mạn 
NỘI DUNG 
- Tình cảnh đáng thương của cô bé bán diêm nghèo khổ. 
- Niềm xót thương, đồng cảm của tác giả với những con người bất hạnh. 
请大家 
投我一票 
Luyện tập 
Hãy tạo một kết thúc khác cho truyện Em bé bán diêm 
* Vận dụng (Về nhà) 
- Nhiệm vụ: Tưởng tượng rằng em có mặt lúc cô bé đang bán diêm / lúc cô bé chết, em sẽ nói gì? Làm gì? 
* T ìm tòi mở rộng (V ề nhà) 
 Tìm hiểu thêm về cuộc đời bất hạnh của những người xung quanh em và xây dựng kế hoạch giúp đỡ? 
Đọc những bài báo hay viết về những tấm lòng nhân ái, xem các chương trình “Tiếp sức hồi sinh”, “Trái tim cho em” rút ra bài học cho mình. 
请大家 
投我一票 
Luyện tập 
Trò chơi: Mua diêm 
Hãy giúp em bé bán được nhiều bao diêm để em trở về nhà đón giao thừa với gia đình nhé! 
Mỗi câu trả lời đúng là em đã mua giúp em nhỏ một bao diêm rồi! Giơ tay thật nhanh sau khi cô giáo đọc câu trả lời để gửi tình cảm của mình đến cô bé bán diêm nào!!! 
-- 
请大家 
投我一票 
An-đéc-xen là nhà văn của nước nào? 
A. Đan Mạch. 
B. Thuỵ Sĩ. 
C. Pháp. 
D. Thuỵ Điển. 
Trong văn bản Cô bé bán diêm, các mộng tưởng của cô bé bán diêm mất đi khi nào? 
C. Khi trời sắp sáng. 
A. Khi bà nội em hiện ra. 
D . Khi em bé nghĩ đến việc sẽ bị người cha mắng. 
B . Khi các que diêm tắt. 
请大家 
投我一票 
Em bé quẹt que diêm lần thứ nhất và tưởng như ngồi trước một lò sưởi. Ý nào nói đúng về mộng tưởng đó? 
A. Em mơ về một mái ấm gia đình. 
B. Em nhớ tới ngọn lửa mà bà nhen nhóm năm xưa. 
C. Đang trải qua lạnh giá rét mướt, em mơ được sưởi ấm. 
D. Em mơ ngọn lửa và hơi ấm lò sưởi xua tan cảnh tăm tối, lạnh lẽo của đời mình. 
Ý nghĩa của mộng tưởng gặp bà và “cùng bay lên chầu Thượng đế” là gì? 
D . Khao khát tình thương của bà trao cho. 
B. Muốn được trường sinh bất tử. 
C. Được gặp bà sống yên vui trong lòng bà. 
A . Muốn thoát khỏi cảnh ngộ đen tối "chẳng còn đói rét, đau buồn nào đe doạ". 
Nhận định nào nói đúng nội dung của truyện  Cô bé bán diêm ? 
A. Gián tiếp nói lên bộ mặt của xã hội nơi cô bé bán diêm sống, đó là một cõi đời không có tình người. 
B. Thể hiện niềm thương cảm của nhà văn đối với những em bé nghèo khổ. 
C. Kể về số phận bất hạnh của một em bé nghèo phải đi bán diêm cả vào đêm giao thừa 
D. Cả A, B, C 
Sự thông cảm, tình thương yêu của nhà văn dành cho cô bé bán diêm được thể hiện qua việc miêu tả những chi tiết nào trong tác phẩm? 
B . Miêu tả cảnh hai bà cháu cùng bay lên trời. 
A . Miêu tả thi thể em bé với đôi má hồng và đôi môi đang mỉm cười. 
C. Miêu tả các mộng tưởng ở mỗi lần quẹt diêm. 
D. Cả A, B, C 
请大家 
投我一票 
Vận dụng 
Tưởng tượng rằng em có mặt lúc cô bé đang bán diêm/ lúc cô bé chết, em sẽ nói gì? Làm gì? Viết một đoạn kịch ngắn và diễn lại trong vòng 5 phút 
Số phận bất hạnh của cô bé bán diêm (Cô bé bán diêm – An-đéc-xen) 
Ở đất nước Đan Mạch xa xôi 
Có cô bé bán diêm nghèo bất hạnh 
Mẹ không còn, sống cùng cha ghẻ lạnh 
Lấy rượu làm vui, quên mất đứa con thơ. 
Đêm Nô-en lạnh lẽo những con đường 
Em bé vẫn đầu trần, lang thang không bến đậu 
Từng cánh cổn, bức tường và long người câm lặng 
Em nép mình 1 góc nhỏ  cô đơn 
Trong đêm đông giá rét bơ vơ 
Em nhớ tới người bà hiền hậu 
Người đã cho em một thời thơ ấu 
Êm đềm, hạnh phúc, được yêu thương 
Sáng hôm sau con phố sáng tưng bừng 
Tiếng cười nói xôn xao mừng năm mới 
Người ta thấy em bên góc đường trơ trọi 
Xung quanh em còn lại những tàn diêm. 
请大家 
投我一票 
Hướng dẫn tự học 
Vẽ tranh về một chi tiết mà em thấy hay/ thích 
Viết một cái kết khác cho câu chuyện 
Soạn bài: “Trợ từ, thán từ” 
Tạm biệt các em 
Hiện nay còn rất nhiều những hoàn cảnh éo le như em bé bán diêm trong truyện. Hãy lấy ví dụ và cho biết xã hội ta đã có những tổ chức, hành động nào giúp đỡ cho các em có hoàn cảnh khó khăn? Bản thân em đã tham gia hoạt động nhân đạo nào chưa? 
GÓC CHIA SẺ 
Con chim non rũ cánh 
Đi tìm tổ bơ vơ 
Quanh nẻo rừng hiu quạnh 
Lướt mướt dưới dòng mưa . 
.... Con chim non không tổTrẻ mồ côi không nhàHai đứa cùng đau khổCùng vất vưởng bê tha 
( Mồ côi )- Tố Hữu